Viết bài văn phân tích tác phẩm "Cây bàng không rụng lá" của Phong Thu lớp 9

Dàn ý

I. Mở bài

- Giới thiệu tác giả và tác phẩm:

+ Phong Thu là một nhà văn viết cho thiếu nhi với lối kể chuyện nhẹ nhàng, sâu sắc.

+ “Cây bàng không rụng lá” là một truyện ngắn tiêu biểu, kể về một phát hiện tưởng chừng ngây thơ nhưng mang ý nghĩa sâu sắc.

- Dẫn vào vấn đề nghị luận:

+ Tác phẩm không chỉ là câu chuyện về chiếc lá rơi, mà còn là bài học về sự quan sát, trưởng thành, và lòng biết ơn những con người lao động âm thầm.

II. Thân bài

1. Tình huống truyện 

- Nhân vật “tôi” cho rằng cây bàng trước nhà “không rụng lá”.

→ Đây là một phát hiện ngây thơ, mở đầu cho hành trình đi tìm sự thật.

- Câu hỏi “lá bàng đi đâu?” thể hiện sự tò mò, trí tưởng tượng phong phú của trẻ nhỏ.

→ Tình huống truyện được xây dựng tự nhiên, cuốn hút, mang tính gợi mở.

2. Hình ảnh nhân vật “tôi” 

- Cậu bé có thói quen quan sát, suy nghĩ, liên tưởng (liên hệ đến truyện “Quả táo vàng”, tưởng tượng chiếc lá chui vào đất).

→ Thể hiện một tâm hồn thơ ngây, yêu thiên nhiên và khao khát khám phá thế giới.

- Dù không thấy lá rơi, cậu vẫn kiên trì quan sát, đi hỏi bố, tự mình tìm câu trả lời.

→ Cho thấy sự nhạy cảm và quá trình trưởng thành trong nhận thức.

3. Vai trò của người cha 

- Khi con hỏi về cây bàng, người cha không trả lời ngay, mà âm thầm dẫn con đi tìm hiểu vào ban đêm.

→ Ông tạo điều kiện cho con tự quan sát, tự suy ngẫm, tự tìm ra chân lý.

- Đây là cách dạy con rất tinh tế, nhẹ nhàng, hiệu quả.

→ Nhấn mạnh vai trò của gia đình trong việc hình thành nhân cách trẻ nhỏ.

4. Hình ảnh những người công nhân vệ sinh 

- Hai bác công nhân làm việc giữa đêm khuya, quét sạch lá rơi.

→ Họ là người giữ cho thành phố luôn sạch đẹp, dù không ai thấy, không ai biết.

- Công việc âm thầm nhưng cao cả.

→ Thể hiện vẻ đẹp của lao động, nhắc nhở sự trân trọng những người làm việc lặng lẽ cho cộng đồng.

III. Kết bài

- Khẳng định giá trị của tác phẩm:

“Cây bàng không rụng lá” là một truyện ngắn nhẹ nhàng nhưng giàu ý nghĩa, dạy cho người đọc bài học quý giá về sự quan sát, lòng biết ơn và ý thức công dân.

- Liên hệ bản thân:

Mỗi người, dù nhỏ bé, đều có thể góp phần làm nên điều tử tế. Chúng ta cần trân trọng lao động, có trách nhiệm với môi trường và cộng đồng.

Bài siêu ngắn Mẫu 1

Tác phẩm “Cây bàng không rụng lá” của nhà văn Phong Thu là một truyện ngắn nhẹ nhàng, sâu sắc, giàu chất thơ và đậm tính nhân văn. Bằng giọng kể hồn nhiên của một đứa trẻ, câu chuyện không chỉ khắc họa tình cảm trong sáng giữa cha và con mà còn mở ra một bài học quý giá về ý thức, trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với cộng đồng.

Câu chuyện bắt đầu bằng một quan sát tưởng như ngây thơ: “Cây bàng này không rụng lá.” Từ sự thắc mắc ấy, cậu bé – nhân vật xưng “tôi” – bắt đầu hành trình đi tìm lời giải đáp cho điều bí ẩn đó. Bằng giọng kể trong trẻo, ngây ngô và đầy trí tưởng tượng của tuổi thơ, cậu bé không ngừng tò mò, suy đoán, thậm chí liên hệ đến truyện cổ tích để lý giải cho việc vì sao cây bàng không rụng lá. Chính sự tò mò ấy lại làm nổi bật lên nét đẹp đáng quý: sự quan sát tỉ mỉ, tình yêu thiên nhiên và một tâm hồn trong sáng.

Bước ngoặt của truyện xảy ra khi cậu bé đem thắc mắc hỏi bố. Người cha không trả lời ngay mà dẫn con ra ban công, chờ đến đêm muộn để cậu tự mình khám phá sự thật. Khi chứng kiến những bác công nhân quét rác lặng lẽ thu dọn từng chiếc lá rơi, cậu bé mới ngỡ ngàng nhận ra: cây bàng vẫn rụng lá, nhưng người lớn – những con người âm thầm, cần mẫn – đã làm sạch phố phường trước khi bình minh đến. Chính điều đó khiến cho cậu và những đứa trẻ khác tưởng như “cây bàng không rụng lá”.

Qua cái nhìn ngây thơ của trẻ thơ, tác giả đã khéo léo khắc họa hình ảnh những con người lao động – những người công nhân vệ sinh môi trường – như những “người hùng thầm lặng”. Họ làm việc khi thành phố còn say ngủ, không ai thấy, không ai biết, nhưng nhờ có họ mà phố phường mới sạch sẽ, tinh tươm. Không cần lời tôn vinh, họ làm vì trách nhiệm, vì ý thức giữ gìn vẻ đẹp cho cuộc sống.

Cái kết mở của truyện – khi cậu bé nhặt một chiếc lá rơi và bỏ vào thùng rác – là một chi tiết rất đắt giá. Từ một đứa trẻ hồn nhiên, cậu đã có sự chuyển biến trong nhận thức: biết hành động để góp phần làm đẹp môi trường. Hành động ấy tuy nhỏ nhưng lại thể hiện một sự trưởng thành lớn lao, là sự tiếp nối đầy nhân văn giữa thế hệ này với thế hệ khác.

Tác phẩm “Cây bàng không rụng lá” không chỉ là một câu chuyện thiếu nhi đơn thuần, mà là một bài học sâu sắc về trách nhiệm công dân, về ý nghĩa của lao động thầm lặng và về sự trưởng thành trong nhận thức của một đứa trẻ. Với lối kể chuyện dung dị, giàu cảm xúc, Phong Thu đã mang đến một tác phẩm lay động lòng người, khiến người đọc không chỉ mỉm cười vì sự hồn nhiên, mà còn lặng đi vì những điều giản dị mà cao đẹp trong cuộc sống.

Bài siêu ngắn Mẫu 2

Truyện ngắn “Cây bàng không rụng lá” của Phong Thu là một tác phẩm nhẹ nhàng nhưng sâu sắc, giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của những điều bình dị và sự lớn lên trong nhận thức của một đứa trẻ. Bằng cách kể chuyện tinh tế, tác giả không chỉ phản ánh vẻ đẹp đời sống đô thị mà còn đề cao ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc giữ gìn môi trường sống.

Câu chuyện xoay quanh suy nghĩ tưởng như rất ngây thơ của một cậu bé: “Cây bàng này không rụng lá”. Từ chi tiết nhỏ ấy, cậu bé dần dần khám phá ra một điều bất ngờ – rằng thực ra cây bàng vẫn rụng lá như bao cây khác, nhưng những chiếc lá đã được quét sạch trong đêm bởi những người công nhân vệ sinh. Hành trình đi từ ngây thơ đến vỡ lẽ ấy chính là hành trình trưởng thành trong suy nghĩ của nhân vật "tôi".

Điều đáng quý trong truyện là cách người cha dẫn dắt con đi đến chân lý bằng trải nghiệm thực tế. Không trả lời ngay lập tức, người bố tạo điều kiện để con tự quan sát, tự phát hiện và tự hiểu. Đây là một cách giáo dục rất tinh tế, giúp con tiếp nhận bài học bằng cả trái tim và khối óc. Nhờ vậy, cậu bé không chỉ hiểu được "bí mật" của cây bàng, mà còn thấu cảm được sự âm thầm cống hiến của những con người lao động.

Phong Thu đã khéo léo sử dụng lời kể ngôi thứ nhất để truyền tải câu chuyện qua cảm nhận của một đứa trẻ. Nhờ vậy, những suy nghĩ, tưởng tượng, thắc mắc của nhân vật hiện lên rất hồn nhiên, chân thật và dễ tạo sự đồng cảm. Chất thơ cũng toát lên từ những chi tiết rất nhỏ, như hình ảnh lá bàng rơi “như những cái quạt mo lung linh ánh điện”, hay tiếng chổi tre trong đêm khuya vang lên giữa phố vắng. Tác phẩm mang trong nó một vẻ đẹp rất đời thường mà cũng rất sâu lắng.

Cuối cùng, khi cậu bé cẩn thận nhặt một chiếc lá rơi bỏ vào thùng rác, ta thấy được một sự chuyển biến quan trọng trong tâm hồn cậu. Hành động ấy tuy nhỏ bé nhưng chất chứa một tinh thần tự nguyện, một sự nối tiếp của những điều tốt đẹp. Nó thể hiện sự lớn lên trong nhận thức, trong trách nhiệm với cộng đồng – điều mà bất kỳ ai cũng cần học hỏi và trân trọng.

Tác phẩm “Cây bàng không rụng lá” không có xung đột dữ dội, không cao trào kịch tính, nhưng lại chạm đến trái tim người đọc bằng chính sự giản dị và chân thành. Nó giúp ta nhận ra rằng, trong cuộc sống, có biết bao điều đẹp đẽ vẫn diễn ra lặng lẽ, và đôi khi, chỉ cần một chiếc lá rơi cũng có thể giúp một con người trưởng thành.

Bài tham khảo Mẫu 1

Truyện ngắn “Cây bàng không rụng lá” của nhà văn Phong Thu là một tác phẩm giàu cảm xúc, mang lại cho người đọc những suy ngẫm sâu sắc về cuộc sống, đặc biệt là ý thức và trách nhiệm của mỗi người trong việc giữ gìn môi trường cũng như sự biết ơn đối với những người lao động thầm lặng. Tác phẩm được kể lại từ góc nhìn của một em bé với lối kể hồn nhiên, trong sáng nhưng ẩn chứa nhiều tầng nghĩa.

Ngay từ nhan đề “Cây bàng không rụng lá”, tác phẩm đã gây sự chú ý với một điều tưởng chừng vô lý. Cây nào mà chẳng rụng lá, thế nhưng nhân vật chính – một cậu bé sống trên gác cao – lại khẳng định chắc chắn điều đó sau khi quan sát kỹ cây bàng trên phố. Tình huống ấy tạo ra sự tò mò, là điểm khởi đầu cho chuỗi suy nghĩ và khám phá của cậu bé. Từ một sự việc nhỏ bé, tưởng chừng vô nghĩa, tác giả đã phát triển thành một câu chuyện có ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

Câu chuyện được kể từ ngôi thứ nhất, qua góc nhìn của một đứa trẻ nên toàn bộ truyện toát lên giọng điệu trong sáng, hồn nhiên và có phần ngây thơ. Cậu bé rất tò mò, tinh ý khi nhận ra cây bàng “không rụng lá”. Những chi tiết như chạy hết 44 bậc thang chỉ để nhặt một chiếc lá bàng hay suy nghĩ rằng chiếc lá biến mất vào lòng đất… thể hiện rõ trí tưởng tượng phong phú và tâm hồn nhạy cảm của một đứa trẻ. Chính điều đó khiến người đọc cảm thấy gần gũi, yêu mến nhân vật, đồng thời cảm nhận được nét đẹp trong cách nhìn thế giới bằng đôi mắt trẻ thơ.

Một trong những điểm nổi bật trong truyện là hình ảnh người cha – một thầy giáo, đồng thời cũng là một người cha mẫu mực. Khi nghe con kể về “cây bàng không rụng lá”, ông không vội vàng bác bỏ hay đưa ra lời giải thích, mà âm thầm dẫn dắt con bằng trải nghiệm thực tế. Ông thức khuya chấm bài, đợi trời mưa và gọi con dậy đúng lúc để con tận mắt chứng kiến cảnh công nhân quét lá rụng trong đêm. Cách giáo dục ấy vô cùng sâu sắc – thay vì nói lý thuyết, ông để con tự khám phá, từ đó tự rút ra bài học cho bản thân. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của gia đình trong việc hình thành nhân cách và ý thức cho trẻ nhỏ.

Chi tiết đáng nhớ nhất trong truyện là hình ảnh hai bác công nhân quét đường trong đêm tối. Họ làm việc khi mọi người đã ngủ say, thầm lặng dọn sạch từng chiếc lá bàng rụng xuống mặt phố. Nhờ họ, thành phố mỗi sáng đều sạch đẹp, gọn gàng, và cũng nhờ họ mà những đứa trẻ như cậu bé trong truyện ngỡ rằng cây bàng chẳng bao giờ rụng lá. Phong Thu đã khéo léo dựng lên hình ảnh những người lao động bình dị nhưng đáng trân trọng, qua đó nhắc nhở người đọc biết ơn và tôn trọng công sức của họ. Đây là bài học về sự thầm lặng trong cống hiến – một vẻ đẹp không cần lời tán dương.

Kết thúc truyện, cậu bé không chỉ tìm ra sự thật về chiếc lá rơi mà còn có một hành động nhỏ: nhặt chiếc lá bỏ vào thùng rác. Hành động ấy mang ý nghĩa tượng trưng rất lớn: cậu bé đã hiểu ra trách nhiệm của bản thân với môi trường và cộng đồng. Đó là sự thay đổi trong nhận thức – từ một người quan sát thụ động trở thành người hành động tích cực. Đồng thời, cậu cũng hiểu rằng mình không phải là người đầu tiên làm việc đó, và chắc chắn cũng sẽ không phải người cuối cùng. Đây là biểu hiện của sự trưởng thành, một bài học giản dị mà cảm động về trách nhiệm và lòng biết ơn.

 “Cây bàng không rụng lá” không chỉ là một truyện ngắn dành cho thiếu nhi mà còn là một tác phẩm sâu sắc với nhiều tầng ý nghĩa. Qua góc nhìn của trẻ thơ, Phong Thu đã giúp người đọc cảm nhận được sự kỳ diệu của những điều bình dị, vẻ đẹp của lao động âm thầm và sự trưởng thành của một tâm hồn nhỏ bé. Tác phẩm dạy ta trân trọng từng hành động lặng lẽ trong cuộc sống và thôi thúc mỗi người, dù là trẻ nhỏ, cũng có thể góp phần làm cho cuộc đời thêm đẹp đẽ.

Bài tham khảo Mẫu 2

Truyện ngắn “Cây bàng không rụng lá” của Phong Thu là một tác phẩm nhẹ nhàng, trong sáng nhưng lại mang thông điệp sâu sắc về cuộc sống. Qua cái nhìn hồn nhiên của một đứa trẻ, tác giả đã gợi mở cho người đọc về lòng biết ơn, về trách nhiệm cộng đồng và về những điều tốt đẹp luôn âm thầm hiện hữu trong cuộc sống hằng ngày.

Truyện bắt đầu bằng một quan sát rất đỗi ngây thơ: “Cây bàng không rụng lá”. Từ câu nói đó, người đọc theo bước chân và suy nghĩ của một cậu bé đang cố lý giải điều kỳ lạ. Cậu tự mình quan sát, suy luận, tưởng tượng, thậm chí liên hệ đến truyện cổ tích như Quả táo vàng để cố gắng tìm ra lời giải thích cho hiện tượng này. Qua đó, tác giả thể hiện được tâm hồn trẻ thơ trong sáng, nhạy cảm và luôn muốn khám phá thế giới xung quanh.

Tình huống truyện được xây dựng rất tự nhiên nhưng đầy chất “gợi mở”. Nó tạo ra một “mâu thuẫn” nhẹ nhàng – cây bàng thì có lá, nhưng lại không thấy rụng. Chính từ sự mâu thuẫn ấy mà câu chuyện dẫn dắt người đọc đi dần đến một sự thật giản dị mà cảm động.

Khi đứa con hỏi bố: “Cây bàng có rụng lá không?”, người bố – một thầy giáo – không vội vàng đưa ra câu trả lời. Ông lựa chọn một cách giải thích đặc biệt: để con tự chứng kiến, tự cảm nhận. Cách ông dẫn con ra hành lang, hẹn con đến “mười rưỡi”, rồi âm thầm đánh thức con giữa đêm để nhìn thấy những bác công nhân quét lá rụng chính là bài học giáo dục bằng trải nghiệm – sâu sắc và thấm thía hơn bất kỳ lời giảng giải nào.

Thông qua hình ảnh người cha, tác giả cho thấy vai trò to lớn của cha mẹ trong việc nuôi dưỡng sự trưởng thành về nhận thức cho con cái. Đó là sự kiên nhẫn, là sự tinh tế và cũng là tình yêu thương sâu sắc.

Cảnh tượng đêm khuya – khi thành phố ngủ say – hiện lên với hình ảnh hai bác công nhân áo xanh, khẩu trang trắng, đang lặng lẽ quét từng chiếc lá rơi. Đây chính là nút thắt cảm xúc của truyện, là khoảnh khắc khiến người đọc lặng đi. Những con người ấy, chẳng ai biết mặt, chẳng ai nhắc tên, nhưng chính họ là những người góp phần giữ cho thành phố luôn sạch đẹp mỗi ngày.

Tác giả không miêu tả họ bằng những lời ca ngợi lớn lao, mà chỉ bằng những hành động rất đỗi bình thường: quét lá, đẩy xe rác, cúi nhặt từng chiếc lá. Nhưng chính sự thầm lặng ấy lại khiến họ trở nên cao quý. Họ là biểu tượng cho biết bao người lao động trong xã hội – những người không cần hào quang, chỉ cần được âm thầm cống hiến.

Từ sự tò mò ban đầu, cậu bé dần hiểu ra rằng: cây bàng vẫn rụng lá, nhưng nhờ có những con người lao động trong đêm mà sáng mai không còn ai thấy lá rơi. Khi cậu nhặt chiếc lá bàng rơi bỏ vào thùng rác, đó không chỉ là hành động giữ gìn vệ sinh – mà còn là sự tiếp nối, là biểu hiện cho một nhận thức mới. Cậu bé đã trưởng thành, biết quan tâm đến cộng đồng, biết rằng bản thân cũng có thể góp phần làm cho thành phố đẹp hơn.

Hình ảnh chiếc lá – tưởng như vô tri – lại trở thành biểu tượng cho bài học làm người: một hành động nhỏ bé nhưng nếu ai cũng làm, xã hội sẽ trở nên tốt đẹp hơn. Và khi cậu bé nghĩ rằng “mình không phải là người đầu tiên nhặt lá, cũng không phải là người cuối cùng”, đó là lúc em thực sự lớn lên – trong suy nghĩ, trong tình cảm và trong hành động.

Qua truyện ngắn “Cây bàng không rụng lá”, nhà văn Phong Thu đã gửi đến người đọc một thông điệp giản dị mà đầy ý nghĩa: Hãy biết trân trọng những điều âm thầm quanh ta – từ công sức của người lao động đến vẻ đẹp của sự sạch sẽ, trật tự trong cuộc sống. Đồng thời, tác phẩm cũng nhắc nhở mỗi người, dù nhỏ bé, đều có thể góp phần làm nên điều tử tế. Tác phẩm là một bài học nhẹ nhàng nhưng sâu sắc, giúp ta hiểu rằng: đôi khi, một chiếc lá rơi cũng đủ khiến một đứa trẻ trưởng thành.