Phân tích vẻ đẹp của bài thơ "Mẹ" của tác giả Viễn Phương lớp 9

Dàn ý

I. Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm

II. Thân bài

1. Hình ảnh người mẹ tần tảo, lam lũ

- Mở đầu bài thơ, Viễn Phương khắc họa hình ảnh mẹ qua những chi tiết giản dị, mộc mạc nhưng đầy sức lay động

- Những câu thơ ngắn gọn nhưng gợi lên hình ảnh người mẹ đã già, lưng còng vì năm tháng vất vả. 

- Khói thuốc như làn sương mờ của thời gian, che mờ ánh mắt mẹ, chất chứa nỗi buồn và cả sự lo âu cho con.

2. Những hy sinh thầm lặng và nỗi nhọc nhằn của mẹ

- Tiếp nối hình ảnh già nua, tảo tần là sự gợi tả về những hy sinh thầm lặng

- Hình ảnh đôi bàn tay khô và vai áo bạc màu là minh chứng cho những tháng ngày lao động vất vả. 

3. Tình yêu thương vô bờ bến của mẹ dành cho con

- Trong bài thơ, tình yêu của mẹ dành cho con được thể hiện qua hình ảnh:

“Người ta đi cách mấy đại dương

 Chỉ thương mẹ đời sớm nắng chiều sương.”

- Câu thơ thể hiện sự xa cách về không gian giữa mẹ và con, nhưng tình yêu thương vẫn luôn gắn kết hai trái tim. 

4. Lòng tri ân và nỗi lòng xót xa của người con

- Ở những câu thơ cuối, nhà thơ bộc lộ cảm xúc của người con trước hình ảnh mẹ già

- Con cảm nhận rõ sự vĩ đại của mẹ và lòng tri ân sâu sắc, nhưng cũng trĩu nặng nỗi đau khi nhận ra những gì mẹ đã chịu đựng vì mình.

III. Kết bài: Khẳng định lại giá trị của tác phẩm

 Bài thơ “Mẹ” của Viễn Phương không chỉ là lời ngợi ca người mẹ vĩ đại mà còn là tiếng lòng chân thành, biết ơn và đầy cảm xúc. 

Bài siêu ngắn Mẫu 1

Như một nguồn cảm xúc dạt dào, như một dòng chảy mạnh mẽ không ngừng hình ảnh người mẹ đã đi vào trong thơ ca Việt Nam hết sức tự nhiên, xuyên suốt các trang thơ của mọi thế hệ từ xưa đến nay. Mỗi người đều sinh ra từ một mẹ, tiếng mẹ ngân vang như một thứ ngôn ngữ thiêng liêng mà thân thuộc biết bao. Mẹ là nguồn của sự sống, là nguồn suối vô tận nuôi dưỡng tình yêu. Và Viễn Phương một người luôn nhìn hồn thơ bằng trái tim nhạy cảm, bằng mạch cảm xúc thiết tha đã kết tinh thành những dòng thơ viết về mẹ với biết bao cảm xúc.

Bài thơ Mẹ của Viễn Phương mang đến cho ta những hình ảnh và cảm nhận sâu sắc về tình mẹ vì sự hy sinh vô điều kiện của mẹ dành cho con. Viễn Phương đã tái hiện lại những kỷ niệm và hình ảnh đẹp khi còn bên mẹ. Hình ảnh mẹ gắn liền với hương sen thơm gợi lên không gian yên bình nhẹ nhàng.

Hoa sen tượng trưng cho sự thuần khiết và tinh khôi của nền văn hoá Á Đông. Không phải tự nhiên mà sen trở thành nguồn cảm hứng vô tận của các thi nhân. Sen là biểu tượng của sự khiêm tốn, e thẹn nhưng thanh cao thuần khiết và trong sáng rất phù hợp với tính cách của con người Việt Nam. Hiếm có hoa loài hoa nào mộc mạc mà thành cao đến thế! Câu thơ trần thuật “Con nhớ ngày xưa mẹ hát” thể hiện nỗi nhớ thương của người con dành cho mẹ. Khi con nhớ về thuở bé được lắng nghe lời ca tiếng hát của mẹ. 

Hình ảnh “Hoa sen lặng lẽ dưới đầm” tạo lên cảm giác thanh tịnh, êm đềm. Hoa sen đang tự nở rộ một cách tự nhiên trong không gian gần gũi chân chất với người nông dân Việt Nam. Tác giả đã khéo léo lựa chọn hoa sen để nói về người “mẹ nghèo” với bao vất vả. Mẹ được so sánh với đoá hoa sen không chỉ tạo lên cảm giác dịu êm mà còn nói lên tinh thần cao quý thân thiết của con người Việt Nam.

Viễn Phương đã sử dụng từ láy “lặng lẽ”, “bát ngát” để nói về sự hy sinh thầm lặng để bảo vệ che chở cho con trên đường đời. Mẹ luôn dõi theo từng bước chân của con, an ủi động viên giúp đỡ con. Mẹ là đoá hoa sen thơm ngát luôn ôm trọn và che chở cho những đứa con của mình. “Tháng năm” mẹ vẫn luôn âm thầm lặng lẽ hy sinh để dành những mọi thứ tốt đẹp nhất cho con. 

Hình ảnh “giọt máu” hoà quyện với “dòng lệ” là sự nỗ lực hy sinh để nuôi dưỡng con cái, tạo cho con cuộc sống tốt đẹp. Đó là tình yêu thương vô điều kiện, tình mẫu tử thiêng liêng của mẹ, là thứ tình cảm ngọt ngào không gì sánh được. Mẹ nghèo nhưng có một tấm lòng nhân hậu, sự hy sinh vô bờ bến hy sinh tất cả vì con bằng trái tim thấu hiểu làm rung động biết bao trái tim độc giả.

               “Khi con thành đoá hoa thơm” đó là khi con dần trưởng thành lớn lên và bước đi trên con đường của mình. Khi cuộc đời mẹ cũng dần trở nên ổn định và hạnh phúc hơn không phải chịu nỗi lo áp lực mệt mỏi, những suy tư về cuộc sống. Song sự “lắt lay” của chiếc bóng cũ cũng có thể ám chỉ sự lo lắng hy sinh của mẹ suốt đời dành cho con yêu. “Chiếc bóng” tượng trưng cho những thách thức và khó khăn trong cuộc sống mẹ đã phải trải qua. Con nay đã trưởng thành đã bước đi trên đôi chân của mình, đến những chân trời mới. Đó là niềm ao ước của mẹ, mong con có một tương lai tươi sáng, có một cuộc sống tốt đẹp mẹ nguyện hy sinh tất cả vì con.

Viễn Phương đã khéo léo sử dụng biện pháp tu từ nói giảm nói tránh trong hai câu thơ “Sen đã tàn sau mùa hạ/ Mẹ đã lìa xa cõi đời”. Việc sử dụng các từ ngữ không rõ ràng tạo lên cảm giác nhẹ nhàng để nói về sự tàn phai của sen cũng như sự xa cách của mẹ. Dù mẹ đã lìa xa khỏi thế gian nhưng những hình ảnh và kỷ niệm về mẹ mãi luôn ở trong trái tim con. Những giây phút tuyệt đẹp khi còn được bên cạnh mẹ sẽ mãi theo con suốt cuộc đời. Mẹ vẫn như một ngôi sao trên trời vĩnh cửu mãi mãi là người con không bao giờ quên. Mẹ vẫn luôn toả sáng, luôn dõi theo từng bước đi của con.

Bài thơ Mẹ của Viễn Phương đem đến cho ta những hình ảnh cùng kỷ niệm đẹp đẽ về mẹ. Tác giả đã tạo lên một bức tranh đẹp về tình mẫu tử, tình yêu thương vô bờ bến của mẹ dành cho con. Qua đó nhà thơ muốn nhắc nhở với thái độ trân trọng những khoảng khắc tuyệt vời khi còn được bên mẹ, biết yêu thương mẹ nhiều hơn, dành nhiều thời gian cho mẹ hơn.

Bài siêu ngắn Mẫu 2

Bài thơ “Mẹ” của Viễn Phương là một khúc ca tri ân sâu lắng dành cho những người mẹ, đặc biệt là những người mẹ Việt Nam chịu thương chịu khó, hy sinh cả đời vì con cái. Xuyên suốt bài thơ, tác giả sử dụng hình ảnh hoa sen để ví von, ẩn dụ về đức hy sinh, sự cao quý nhưng lặng lẽ của mẹ.

Mở đầu bài thơ là những lời thơ ấm áp, gợi nhớ về những ký ức tuổi thơ. Câu thơ vang lên như một khúc hát ru ngọt ngào, đưa người đọc về miền ký ức tuổi thơ với hình ảnh người mẹ trìu mến. Người mẹ không chỉ nuôi con bằng dòng sữa ngọt lành mà còn dưỡng nuôi tâm hồn con bằng những lời ru êm đềm. Trong lời ru ấy, hình ảnh hoa sen hiện lên – loài hoa biểu tượng cho sự thanh cao, thuần khiết, dù mọc trong bùn lầy nhưng vẫn vươn lên tỏa hương thơm ngát. Đây cũng chính là ẩn dụ cho phẩm chất cao quý của người mẹ: giản dị, lặng lẽ hy sinh nhưng lại tỏa sáng một vẻ đẹp trong trẻo, thiêng liêng

Hình ảnh mẹ được tác giả tiếp tục khắc họa rõ nét hơn trong khổ thơ tiếp theo. Tác giả so sánh mẹ với “đóa hoa sen” – một hình ảnh quen thuộc trong văn học dân gian nhưng lại mang ý nghĩa sâu sắc. Mẹ nghèo khổ, vất vả, lặng lẽ hy sinh cả cuộc đời cho con. Hình ảnh “giọt máu hòa theo dòng lệ” vừa gợi nỗi vất vả nhọc nhằn, vừa thể hiện nỗi đau mà mẹ đã trải qua để nuôi con khôn lớn. Dù mẹ phải chịu bao gian lao, hy sinh, mẹ vẫn dành cho con những gì tốt đẹp nhất, giống như hương sen tỏa ngát, mang đến sự thanh khiết cho đời.

Nhưng rồi, quy luật của cuộc đời không thể tránh khỏi, người mẹ già đi theo năm tháng, trong khi con ngày càng trưởng thành, bay xa khỏi vòng tay mẹ:

“Khi con thành đóa hoa thơm

Đời mẹ lắt lay chiếc bóng

Con đi… chân trời gió lộng

Mẹ về… nắng quái chiều hôm”

Hai câu thơ đầu diễn tả sự đối lập giữa con và mẹ. Khi con trưởng thành, tỏa hương sắc giữa cuộc đời thì mẹ lại trở nên già yếu, mong manh như “chiếc bóng” lắt lay. Nếu hình ảnh hoa sen tượng trưng cho sự bền bỉ, kiên cường của mẹ trong quá khứ, thì đến nay, mẹ đã dần lụi tàn theo quy luật tự nhiên. Khoảnh khắc chia xa hiện lên rõ nét qua hai câu thơ tiếp theo. Người con ra đi, tung cánh bay xa nơi “chân trời gió lộng”, còn mẹ lặng lẽ quay về trong bóng chiều tà, trong ánh “nắng quái” – hình ảnh gợi lên sự hiu hắt, đơn độc của tuổi già. Ở đây, tác giả không nói thẳng về nỗi đau mà dùng hình ảnh ẩn dụ tinh tế, gợi lên bao nỗi xót xa, nuối tiếc của người con khi nhìn thấy mẹ già yếu, cô đơn.

Hình ảnh hoa sen một lần nữa xuất hiện nhưng lần này không còn là đóa hoa rực rỡ mà là “sen đã tàn”. Câu thơ như một lời tiễn biệt đầy đau đớn: mẹ đã ra đi như một lẽ tự nhiên của cuộc đời, giống như đóa sen sau mùa hạ cũng phải tàn phai. Tuy nhiên, bài thơ không khép lại trong nỗi buồn mà mở ra một niềm tin về sự vĩnh hằng. “Sen tàn rồi sen lại nở” – hoa sen dù có héo úa vẫn tiếp tục sinh sôi, giống như tình mẹ vẫn còn mãi trong lòng con. Đặc biệt, hình ảnh mẹ hóa thành “ngôi sao trên trời” gợi lên một ý niệm đẹp đẽ: mẹ không thực sự mất đi, mà vẫn dõi theo con từ một nơi xa xôi, vẫn mãi là ánh sáng soi đường cho con trên hành trình phía trước.

Bài thơ “Mẹ” của Viễn Phương không chỉ là lời tri ân đối với công lao to lớn của mẹ mà còn là tiếng lòng đầy xúc động của một người con khi nhận ra mẹ đã khuất. Hình ảnh hoa sen trong bài thơ không chỉ tượng trưng cho vẻ đẹp bình dị, thanh cao của mẹ mà còn thể hiện quy luật vô thường của cuộc sống: có sinh – có diệt, có đến – có đi. Tuy nhiên, tình mẫu tử thì vĩnh cửu, không gì có thể thay thế được. Bài thơ đã chạm đến trái tim người đọc bởi những cảm xúc chân thành, giản dị nhưng sâu lắng, nhắc nhở mỗi chúng ta hãy trân trọng mẹ khi còn có thể, bởi thời gian không chờ đợi ai.

Tình mẫu tử luôn là nguồn cảm hứng bất tận trong thơ ca, và “Mẹ” của Viễn Phương đã góp thêm một giai điệu đẹp vào bản nhạc thiêng liêng ấy. Những vần thơ mộc mạc nhưng chan chứa yêu thương sẽ còn mãi trong lòng những ai đã từng yêu và nhớ về bóng hình người mẹ.

Bài siêu ngắn Mẫu 3

Bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương là một tác phẩm văn học đầy cảm xúc và sâu sắc, thể hiện tình yêu thương vô bờ bến mà người con dành cho mẹ. Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ tinh tế để miêu tả hình ảnh người mẹ với những nét đẹp truyền thống Việt Nam.

Bài thơ bắt đầu bằng câu hỏi: "Ai bảo rằng không có mẹ trên đời?" câu hỏi này đặt ra sự tồn tại của tình mẫu tử trong cuộc sống. Mẹ luôn ở bên cạnh chúng ta, chăm sóc và yêu thương chúng ta từ khi còn nhỏ đến lúc trưởng thành. Hình ảnh người mẹ được miêu tả qua những chi tiết như mái tóc bạc trắng, đôi mắt hiền từ, nụ cười ấm áp... Tất cả đều tạo nên một bức tranh tuyệt vời về tình yêu thương của mẹ.

Tác giả cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của mẹ trong việc nuôi dưỡng và giáo dục con cái. Mẹ là người dạy dỗ, chỉ dẫn con đường đúng đắn, giúp con trở thành người tốt. Tình yêu thương của mẹ không chỉ dừng lại ở vật chất mà còn bao gồm cả tâm hồn và trí tuệ.

Ngoài ra, bài thơ còn đề cập đến nỗi nhớ nhung da diết của người con đối với mẹ. Khi xa nhà, người con luôn mong muốn được gặp lại mẹ, được ôm lấy vòng tay ấm áp của mẹ. Nỗi nhớ ấy khiến lòng người con đau đớn, nhưng đồng thời cũng làm cho họ thêm trân trọng và biết ơn mẹ hơn.

Cuối cùng, bài thơ kết thúc bằng lời khẳng định: "Con sẽ mãi mãi yêu thương mẹ". Đây là lời hứa hẹn của người con, rằng dù có đi đâu, làm gì, thì tình yêu thương dành cho mẹ vẫn mãi mãi vẹn nguyên.

Tổng kết lại, bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương là một tác phẩm văn học đáng đọc và suy ngẫm. Nó mang đến cho độc giả những cảm xúc chân thành và sâu lắng về tình mẫu tử thiêng liêng.

Bài siêu ngắn Mẫu 4

Bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương là một tác phẩm xúc động, thể hiện tình cảm sâu sắc của tác giả đối với mẹ, qua đó thể hiện tình yêu quê hương và nỗi nhớ quê hương trong thời kỳ đất nước còn nhiều biến động. Bài thơ không chỉ đơn thuần là những dòng cảm xúc mà còn mang trong mình những giá trị nhân văn sâu sắc.

               Trước hết, bài thơ mở đầu bằng hình ảnh gần gũi và thân thuộc: hình ảnh "Mẹ". Từ đầu câu thơ, tác giả đã khéo léo đưa người đọc vào không gian đầy xúc cảm qua những kỷ niệm ấm áp về mẹ. Cách dùng từ và hình ảnh thể hiện sự kính trọng, yêu thương của tác giả dành cho mẹ. Từ "Mẹ" được nhắc đến nhiều lần, như một thông điệp khẳng định vai trò to lớn của người mẹ trong cuộc sống của mỗi con người.

               Viễn Phương không chỉ nói về hình ảnh người mẹ mà còn khắc họa sâu sắc nỗi nhớ quê hương cùng với những kỷ niệm đẹp đẽ bên mẹ. Hình ảnh "mẹ gầy, mẹ đau”, bên cạnh đó là những biểu hiện của nỗi lo lắng, sự trăn trở của mẹ trong những tháng ngày khó khăn. Những đoạn thơ miêu tả sự vất vả, hy sinh của mẹ không chỉ làm nổi bật mẹ trong vai trò người thân mà còn là biểu trưng cho hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh và gian khổ.

 Bài thơ còn cho thấy sự giao thoa giữa tình mẹ và tình yêu quê hương. Tình mẫu tử không chỉ là nguồn động viên cho tác giả trong hành trình chiến đấu mà còn là nguồn sống, là động lực để tác giả vượt qua mọi khó khăn. Câu thơ thể hiện nỗi nhớ quê hương, quê mẹ, với những hình ảnh giản dị nhưng đầy ý nghĩa. Qua đó, Viễn Phương gợi nhắc mỗi chúng ta về vai trò của gia đình và yêu thương quê hương đất nước, nơi chôn rau cắt rốn.

 Thông điệp mà bài thơ gửi gắm là sự quý trọng và tình yêu thương dành cho mẹ, một cội nguồn vô tận của sức mạnh và ý chí vươn lên. Qua bài thơ "Mẹ", Viễn Phương không chỉ bày tỏ tâm tư của mình mà còn kêu gọi mọi người hãy sống trọn vẹn với tình cảm gia đình, hãy ghi nhớ công lao của mẹ – người đã hy sinh tất cả vì con cái.

               Bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương là một tác phẩm giàu cảm xúc, thể hiện tình cảm sâu sắc đối với những người mẹ, với quê hương và đất nước. Qua đó, tác giả đã khắc họa thành công hình ảnh một người mẹ Việt Nam – biểu tượng của tình yêu, sự hy sinh và vững chắc trong tâm hồn mỗi con người.

Bài tham khảo Mẫu 1

Bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương là một tác phẩm xúc động, thể hiện tình cảm sâu sắc của người con đối với người mẹ, qua đó khắc họa sự hy sinh thầm lặng và tình yêu vô bờ bến mà mẹ dành cho con. Bằng những hình ảnh giản dị nhưng đầy cảm động, Viễn Phương đã xây dựng một bức tranh tình mẫu tử vừa nhẹ nhàng vừa mãnh liệt, mang đến cho người đọc một cảm giác da diết và nhớ thương.

Bài thơ bắt đầu bằng hình ảnh "Hoa sen lặng lẽ dưới đầm", một hình ảnh đẹp đẽ nhưng lại đầy âm thầm. Hoa sen, một loài hoa thanh cao, dù trong hoàn cảnh vươn lên từ bùn lầy nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp thuần khiết, tượng trưng cho người mẹ trong bài thơ. Mẹ như hoa sen, cuộc đời lặng lẽ, âm thầm hi sinh vì con mà không hề kêu ca hay mong đợi sự đền đáp.

"Mẹ nghèo như đoá hoa sen 

Tháng năm âm thầm lặng lẽ"

là sự so sánh vô cùng tinh tế, vừa khắc họa vẻ đẹp giản dị của mẹ, vừa thể hiện sự hy sinh thầm lặng không lời. Mẹ không cần sự phô trương, không cần lời khen ngợi, nhưng vẫn luôn dành trọn vẹn tình yêu thương cho con.

Câu thơ:

"Giọt máu hoà theo dòng lệ 

Hương đời mẹ ướp cho con"

là một trong những câu thơ đầy ấn tượng, thể hiện sự hi sinh của mẹ. Giọt máu và dòng lệ là những hình ảnh tượng trưng cho sự vất vả, hy sinh của mẹ, cho tình yêu không điều kiện mà mẹ dành cho con. Mẹ không chỉ nuôi dưỡng con bằng cơm áo, mà còn nuôi dưỡng con bằng tình yêu, bằng những giọt máu và nước mắt của mình. Tình yêu của mẹ không hề đòi hỏi sự báo đáp, chỉ mong con có thể lớn lên khỏe mạnh và hạnh phúc.

 “Khi con thành đoá hoa thơm

Đời mẹ lắt lay chiếc bóng", 

Tác giả đã khắc họa hình ảnh con đã trưởng thành, vươn ra thế giới rộng lớn, nhưng mẹ lại lặng lẽ đứng phía sau, nhường chỗ cho con đi đến những chân trời mới. Mẹ dù có vất vả, vẫn luôn lặng lẽ theo dõi và lo lắng cho con, nhưng cũng phải chấp nhận sự xa cách khi con đã đủ sức tự bước đi. Câu thơ

"Con đi… chân trời gió lộng

Mẹ về… nắng quái chiều hôm"

là hình ảnh của sự chia ly, thể hiện sự đối lập giữa sự tự do của con và sự lặng lẽ của mẹ. Con đi ra thế giới rộng lớn, trong khi mẹ vẫn vất vả với những điều kiện và hoàn cảnh của riêng mình.

Đoạn cuối của bài thơ là một hình ảnh đầy xúc động khi mẹ qua đời: "Sen đã tàn sau mùa hạ / Mẹ cũng lìa xa cõi đời". Mẹ ra đi, như hoa sen tàn sau mùa hạ, nhưng tình yêu của mẹ không bao giờ mất đi. Chính sự ra đi của mẹ cũng là sự chuyển tiếp sang một giai đoạn mới, giống như hoa sen dù đã tàn nhưng vẫn nở lại vào mùa sau. Câu thơ "Sen tàn rồi sen lại nở / Mẹ thành ngôi sao trên trời" mang một thông điệp triết lý về sự bất diệt của tình mẹ. Dù mẹ không còn ở bên con nữa, nhưng tình yêu thương của mẹ vẫn tiếp tục tỏa sáng, như ngôi sao trên bầu trời, mãi mãi soi sáng con đường của con.

Giọng điệu của bài thơ vừa da diết, vừa nhẹ nhàng, chứa đựng sự xúc động sâu sắc. Tác giả sử dụng những hình ảnh gần gũi, dễ hiểu nhưng lại mang nhiều tầng ý nghĩa, khiến cho bài thơ trở nên thấm đẫm tình cảm và dễ đi vào lòng người. Những hình ảnh như "hoa sen", "giọt máu", "ngôi sao trên trời" không chỉ thể hiện tình yêu thương mà còn phản ánh sự hy sinh, sự vô cùng cao cả và thiêng liêng của người mẹ.

Bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương là một tác phẩm thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng và vĩ đại. Qua việc sử dụng hình ảnh hoa sen và những hình ảnh tượng trưng khác, tác giả đã khắc họa một người mẹ với những phẩm chất cao đẹp, giản dị nhưng đầy hi sinh. Tình yêu của mẹ là thứ tình cảm vô giá, không bao giờ phai nhạt dù thời gian có trôi qua. Bài thơ không chỉ là sự thể hiện lòng hiếu thảo của người con đối với mẹ, mà còn là lời tri ân sâu sắc gửi đến những người mẹ trong cuộc đời, những người đã hy sinh thầm lặng vì con cái.

Bài tham khảo Mẫu 2

Bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương là một tác phẩm giàu cảm xúc, khắc họa hình ảnh người mẹ với tình yêu thương vô bờ bến và sự hy sinh thầm lặng. Qua những vần thơ mộc mạc nhưng sâu lắng, tác giả đã tái hiện một cách chân thực và xúc động tình mẫu tử thiêng liêng, gợi lên trong lòng người đọc những rung cảm sâu sắc về tình cảm gia đình, đặc biệt là tình yêu của mẹ dành cho con.

               Viễn Phương (1928 - 2005), tên khai sinh là Phan Thanh Viễn, quê ở tỉnh An Giang. Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ, ông hoạt động ở Nam Bộ. Ông là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở miền Nam thời kì chống Mĩ cứu nước. Thơ của Viễn Phương dung dị, cảm xúc sâu lắng thiết tha, ngôn ngữ thơ đậm đà màu sắc Nam Bộ. Một số tác phẩm tiêu biểu của Viễn Phương: Ngày đầu tiên đi học, Viếng Lăng Bác, Mẹ...

               Hình ảnh người mẹ trong bài thơ được gắn liền với hoa sen, một biểu tượng đẹp đẽ của sự thuần khiết, thanh cao và nhẫn nại. Sen không chỉ là loài hoa đẹp mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa Việt Nam, tượng trưng cho sự khiêm nhường, trong sáng và kiên cường. Viễn Phương đã khéo léo so sánh mẹ với hoa sen, qua đó làm nổi bật lên vẻ đẹp tâm hồn của người mẹ: nghèo khó nhưng giàu lòng yêu thương, âm thầm hy sinh để nuôi dưỡng con.

Mẹ nghèo như đoá hoa sen

Năm tháng âm thầm lặng lẽ

Giọt máu hoà theo dòng lệ

Hương đời mẹ ướp cho con.

Những câu thơ này không chỉ nói lên sự vất vả, nhọc nhằn của mẹ mà còn thể hiện tình yêu thương vô điều kiện mà mẹ dành cho con. Mẹ như một đóa sen, dù sống trong bùn lầy nhưng vẫn tỏa hương thơm ngát, vẫn giữ được sự thanh cao và trong sạch. Hình ảnh "giọt máu hòa theo dòng lệ" gợi lên sự hy sinh lớn lao của mẹ, những nỗi đau, nỗi vất vả mẹ phải trải qua để nuôi con khôn lớn.Viễn Phương đã sử dụng những từ ngữ giản dị nhưng đầy sức gợi, như "lặng lẽ", "bát ngát", để diễn tả sự hy sinh thầm lặng của mẹ. Mẹ luôn dõi theo từng bước chân của con, an ủi, động viên và che chở con trên đường đời. Dù cuộc sống có khó khăn, mẹ vẫn không ngừng yêu thương và chăm sóc con, dành cho con những gì tốt đẹp nhất.Khi con trưởng thành, bước ra thế giới rộng lớn, mẹ vẫn ở lại phía sau, chấp nhận sự cô đơn và lặng lẽ. Hình ảnh "chiếc bóng lắt lay" gợi lên sự đơn độc và những nỗi lo âu của mẹ khi con đã rời xa vòng tay che chở. Dù vậy, mẹ vẫn luôn mong con có một tương lai tươi sáng, một cuộc sống hạnh phúc. Mẹ nguyện hy sinh tất cả vì con, dù bản thân mẹ phải chịu đựng bao nỗi vất vả.

Khi con thành đoá hoa thơm

Đời mẹ lắt lay chiếc bóng,

Con đi... chân trời gió lộng

Mẹ về... nắng quải chiều hôm.

Dù mẹ đã ra đi, tình yêu của mẹ vẫn mãi tồn tại trong trái tim con. Viễn Phương đã sử dụng hình ảnh "ngôi sao trên trời" để nói lên sự vĩnh cửu của tình mẫu tử. Mẹ không còn trên cõi đời này, nhưng mẹ vẫn luôn dõi theo con, vẫn là ánh sáng dẫn đường cho con trong cuộc sống.

Sen đã tàn sau mùa hạ

Mẹ đã lìa xa cõi đời

Sen tàn rồi sen lại nở

Mẹ thành ngôi sao trên trời.

Sự ra đi của mẹ được miêu tả một cách nhẹ nhàng, như một quy luật tự nhiên của cuộc sống. Sen tàn rồi sen lại nở, cũng như tình yêu của mẹ vẫn mãi trường tồn, vẫn là nguồn động lực và niềm tin cho con trên hành trình của mình.

         Qua bài thơ "Mẹ", Viễn Phương không chỉ ca ngợi tình yêu thương và sự hy sinh của người mẹ mà còn nhắc nhở mỗi người con phải biết trân trọng những khoảnh khắc được sống bên mẹ. Mẹ là người luôn yêu thương ta vô điều kiện, luôn sẵn sàng hy sinh tất cả vì con. Vì vậy, hãy yêu thương mẹ nhiều hơn, dành thời gian bên mẹ nhiều hơn, bởi cuộc đời này ngắn ngủi, và những gì mẹ dành cho ta là vô giá.

Bài tham khảo Mẫu 3

  "Như con tàu nối bờ và biển cả

      Những bài thơ mãi ra khơi" 

Nhà thơ Lưu Đăng Vũ từng gửi gắm niềm tin tưởng trong "giấc mơ của anh hề" khi những vần thơ, áng văn chân chính mãi mãi ra khơi, lặng lẽ nuôi dưỡng những khát vọng lớn lao, những giấc mơ vĩ đại, rực rỡ của con người được tỏa bùng mãi mãi. Cũng chính trên hành trình "ra khơi" ấy qua bài thơ "Mẹ" của nhà thơ Viễn Phương mang tới thông điệp sâu sắc. Bài thơ không chỉ là lời tri ân sâu sắc mà còn là sự cảm nhận tinh tế về tình mẫu tử thiêng liêng, gắn liền với những hình ảnh giản dị nhưng đầy ắp cảm xúc.

               "Giống như những ngôi sao trên trời, ngôi sao lớn nhất không sáng thay cho những ngôi sao khác. Mỗi chúng đều có ánh sáng riêng" (Nguyễn Ngọc Tư). Thứ ánh sáng ấy tỏa chiếu vào ngòi bút của nhà văn qua mỗi tác phẩm để từ đó họ sáng tác ra những đứa con tinh thần mang đầy giá trị. Bài thơ Mẹ là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Viễn Phương, được sáng tác trong những năm tháng chiến tranh đầy gian khổ. Bài thơ thể hiện tình cảm thiêng liêng, sâu sắc của tác giả đối với người mẹ, người phụ nữ trong gia đình. Qua những câu thơ giản dị mà đầy xúc cảm, Viễn Phương đã khắc họa hình ảnh người mẹ với tất cả sự hy sinh thầm lặng và cao quý. Những hình ảnh như hoa sen, ngôi sao trên trời đã trở thành biểu tượng cho tình mẫu tử vĩnh hằng trong bài thơ này.

               Mở đầu, Viễn Phương gợi lên hình ảnh người mẹ giản dị nhưng vô cùng cao quý, với tình yêu thương bao la dành cho con cái:

    Con nhớ ngày xưa mẹ hát:

    “Hoa sen lặng lẽ dưới đầm

     Hương hoa dịu dàng bát ngát

     Thơm tho không gian, thời gian”...

Hình ảnh hoa sen lặng lẽ dưới đầm không chỉ là biểu tượng cho sự tinh khiết, dịu dàng mà còn là hình ảnh của sự hy sinh thầm lặng của người mẹ. Hoa sen dù nằm sâu dưới mặt nước, nhưng hương thơm của nó vẫn lan tỏa khắp không gian, giống như tình yêu của mẹ, dù không được phô trương, nhưng lại luôn ấm áp và vĩnh cửu. "Hương hoa dịu dàng bát ngát" thể hiện sự bao la, rộng lớn của tình mẹ, luôn hiện diện trong từng hơi thở, từng khoảnh khắc trong cuộc đời con. Tình mẹ, giống như hương sen, thơm tho suốt không gian và thời gian, không bao giờ phai nhạt dù thời gian có trôi đi. Cảm nhận này khắc sâu trong lòng người đọc, khiến chúng ta hiểu rằng tình mẹ là thứ không thể đo đếm, luôn trường tồn và bao la như vũ trụ này.

Tiếp theo, Viễn Phương đã khắc họa một cách sâu sắc và cảm động hình ảnh người mẹ:

   Mẹ nghèo như đoá hoa sen

  Tháng năm âm thầm lặng lẽ,

  Giọt máu hoà theo dòng lệ

  Hương đời mẹ ướp cho con

Mẹ trong câu thơ không chỉ là hình ảnh của sự hy sinh, mà còn là biểu tượng của sự nghèo khổ, vất vả nhưng đầy tình yêu thương. Câu "Mẹ nghèo như đoá hoa sen" cho thấy, dù cuộc sống mẹ khó khăn, thiếu thốn, nhưng mẹ vẫn giữ được sự thanh khiết và đẹp đẽ, giống như hoa sen mọc trong bùn mà vẫn tỏa hương thơm ngát. Sự hy sinh của mẹ được thể hiện qua hình ảnh "Giọt máu hoà theo dòng lệ", cho thấy mẹ đã dành trọn tình yêu, sự chăm sóc và hi sinh thân mình để nuôi dưỡng con cái. Hương đời mẹ ướp cho con là một món quà vô giá, là những giá trị đạo đức, tình yêu thương và sự sống mãi mãi được truyền lại cho thế hệ sau. Những lời thơ giản dị nhưng vô cùng sâu sắc này khiến người đọc cảm nhận được tình mẹ bao la, vĩnh hằng, không thể nào đong đếm được.

Câu thơ chứa đựng nỗi buồn và sự hy sinh thầm lặng của người mẹ:

    "Khi con thành đoá hoa thơm

   Đời mẹ lắt lay chiếc bóng,

   Con đi… chân trời gió lộng

   Mẹ về… nắng quái chiều hôm"

Viễn Phương thể hiện sự thấm đẫm nỗi niềm sâu sắc của tình mẹ, là hình ảnh người mẹ vừa mừng rỡ vì con cái trưởng thành, lại vừa đượm buồn vì sự xa cách. "Khi con thành đoá hoa thơm" là khoảnh khắc con cái vươn lên, tìm được chỗ đứng trong đời, nhưng chính sự trưởng thành ấy lại tạo nên một khoảng cách giữa mẹ và con. Hình ảnh "Đời mẹ lắt lay chiếc bóng" thể hiện sự cô đơn, mỏi mệt của người mẹ khi con đã lớn khôn, không còn gắn bó gần gũi bên mẹ như thuở nào. "Con đi… chân trời gió lộng" là sự ra đi của con, bước vào cuộc sống mới, nơi có những thử thách và cơ hội rộng mở. Còn mẹ, "Mẹ về… nắng quái chiều hôm" là hình ảnh của sự vất vả, hy sinh thầm lặng, khi mẹ vẫn lặng lẽ đón nhận cuộc sống đầy khó khăn, gian truân. Đoạn thơ khắc họa tình cảm mẹ con đầy sự giằng xé, nhưng cũng thể hiện sự hi sinh vô bờ bến của mẹ đối với con cái, dù cho thời gian có trôi đi, dù cho con có đi xa, tình mẹ vẫn mãi mãi vĩnh cửu.

Cuối cùng những dòng thơ xúc động, khắc họa sự ra đi của mẹ và sự tiếp nối của cuộc sống:

  " Sen đã tàn sau mùa hạ

   Mẹ cũng lìa xa cõi đời,

   Sen tàn rồi sen lại nở

   Mẹ thành ngôi sao trên trời" 

Hình ảnh "Sen đã tàn sau mùa hạ" không chỉ ám chỉ sự kết thúc của một vòng đời, mà còn biểu tượng cho sự hi sinh, vất vả của mẹ trong suốt cuộc đời mình. "Mẹ cũng lìa xa cõi đời" là nỗi mất mát đau đớn, là sự chia ly không thể tránh khỏi của con cái khi mẹ đã không còn bên cạnh. Tuy nhiên, tác giả không để lại sự buồn bã, u sầu, mà ngay sau đó là hình ảnh "Sen tàn rồi sen lại nở" một sự tái sinh, một sự tiếp nối không ngừng của vòng đời. Dù mẹ đã ra đi, nhưng tình yêu và những giá trị mẹ để lại vẫn mãi mãi sống trong trái tim con, giống như những đóa sen lại nở sau mùa hạ. Câu thơ "Mẹ thành ngôi sao trên trời" là hình ảnh vô cùng thiêng liêng và cảm động, thể hiện sự vĩnh hằng của tình mẹ. Dù mẹ đã khuất, nhưng mẹ vẫn ở đâu đó, soi sáng, dõi theo con, như ngôi sao trên bầu trời. Đoạn thơ này vừa gợi lên nỗi nhớ thương vô hạn, vừa gửi gắm thông điệp về sự bất diệt của tình mẹ trong cuộc đời.

               Bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương mang đậm giá trị nghệ thuật và nội dung sâu sắc, thể hiện tình cảm kính yêu, biết ơn đối với người mẹ. Từ hình ảnh hoa sen, tác giả khéo léo so sánh mẹ với loài hoa thuần khiết, âm thầm hi sinh vì con. Đặc biệt, sự sử dụng hình ảnh "Sen đã tàn sau mùa hạ, Mẹ cũng lìa xa cõi đời" tạo nên một sự đối lập giữa sự sống và cái chết, thể hiện nỗi buồn sâu lắng của tác giả khi mẹ ra đi. Hình ảnh "Mẹ thành ngôi sao trên trời" mang lại cảm giác an ủi, khẳng định tình mẹ bất diệt, luôn dõi theo con dù ở nơi đâu. Bài thơ không chỉ là nỗi niềm thương nhớ mà còn là lời tri ân sâu sắc đối với người mẹ, khẳng định giá trị vô giá của tình mẫu tử.

               Viễn Phương đã khắc họa một cách sâu sắc và cảm động tình yêu vô bờ bến của người mẹ, đồng thời thể hiện lòng biết ơn và kính trọng của tác giả đối với mẹ. Qua những hình ảnh và ngôn từ giản dị nhưng đầy sức ám ảnh, bài thơ đã truyền tải thông điệp về sự hy sinh, tình cảm thiêng liêng mà mẹ dành cho con cái. Mặc dù mẹ đã ra đi, nhưng tình cảm ấy vẫn mãi trường tồn trong tâm hồn mỗi chúng ta. Có lẽ, mỗi người con khi đọc bài thơ này đều sẽ tự hỏi mình: liệu mình đã làm gì để đáp đền công ơn của mẹ, để mẹ có thể mãn nguyện và luôn dõi theo con như ngôi sao trên bầu trời.