Viết bài văn nêu nội dung chủ đề và phân tích những nét nghệ thuật nổi bật của bài thơ Mùa dứa quê nhà của tác giả Nguyễn Chí Diễn lớp 9

Dàn ý

I. Mở bài

- Giới thiệu về bài thơ “Mùa dứa quê nhà” của Nguyễn Chí Diễn.

- Nêu khái quát nội dung và giá trị nghệ thuật của bài thơ: Bài thơ là bức tranh rực rỡ và đầy cảm xúc về mùa dứa ở quê hương Bắc Giang, đồng thời là lời ngợi ca tình người, tình đất, và vẻ đẹp lao động.

II. Thân bài

1. Nội dung chủ đề của bài thơ

- Ngợi ca vẻ đẹp của mùa dứa ở Bắc Giang, đặc biệt là vùng Lục Nam – nơi nổi tiếng với nghề trồng dứa.

- Ca ngợi người nông dân lao động cần cù, tạo ra những mùa vàng trĩu quả, góp phần làm giàu cho quê hương.

- Thể hiện tình cảm thiết tha với quê hương: tình quê, tình làng xóm, niềm tự hào và yêu mến tha thiết với miền đất đã sinh ra những mùa dứa vàng thơm.

- Gợi nhắc tình cảm gia đình: mong muốn trở về chia sẻ vẻ đẹp quê hương với cha mẹ và người thương – thể hiện sự gắn bó máu thịt với cội nguồn.

2. Phân tích những nét nghệ thuật nổi bật

a. Hình ảnh giàu tính biểu tượng và liên tưởng độc đáo

- "Vua Dứa đội vương miện xanh", "lính chia gươm lá đứng canh": dùng hình ảnh nhân hóa và ẩn dụ để tạo nên thế giới tưởng tượng huyền ảo, biến cánh đồng dứa thành vương quốc kỳ diệu.

- "Hoàng bào thắp lên màu nắng", "ngôi sao sương trắng": miêu tả cảnh vật lung linh, rực rỡ, gợi lên vẻ đẹp trù phú và thanh bình.

b. Ngôn ngữ giàu chất thơ, âm điệu nhịp nhàng

- Câu thơ ngắn gọn, nhịp nhàng, gợi cảm xúc sâu lắng, phù hợp với nhịp điệu của một bài thơ trữ tình.

- Từ ngữ được chọn lọc tinh tế, sử dụng nhiều từ gợi màu sắc, hương vị ("rộn vàng", "thơm hương", "ngọt ngon", "mùa vàng") làm nổi bật tính chất mùa vụ và không khí đồng quê.

c. Giọng điệu thiết tha, trìu mến

- Toàn bài thơ thấm đẫm tình cảm yêu mến quê hương, từ niềm vui trước mùa thu hoạch bội thu đến sự gắn bó với người thân, xóm làng.

III. Kết bài

- Khẳng định lại nội dung và nghệ thuật tiêu biểu của bài thơ: “Mùa dứa quê nhà” là một bản tình ca ngọt ngào về quê hương, lao động và con người Bắc Giang.

- Bài thơ không chỉ giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp mùa dứa, mà còn khơi gợi tình yêu quê hương sâu sắc, chân thành.

Bài siêu ngắn Mẫu 1

Trong cuộc đời mỗi người, quê hương luôn là nơi thiêng liêng, gợi nhớ nhiều kỷ niệm sâu sắc. Đó có thể là những con đường đất đỏ, những cánh đồng lúa chín vàng hay những mùa trái cây thơm ngọt gắn liền với tuổi thơ. Với nhà thơ Nguyễn Chí Diễn, quê hương hiện lên thật thân thương qua hình ảnh mùa dứa chín vàng. Bài thơ "Mùa dứa quê nhà" không chỉ gợi lên vẻ đẹp mộc mạc của quê hương mà còn chứa đựng tình cảm tha thiết, sâu nặng của tác giả đối với nơi chôn nhau cắt rốn.

Chủ đề chính của bài thơ là tình yêu quê hương tha thiết được thể hiện qua hình ảnh mùa dứa chín. Với tác giả, mùa dứa không chỉ là một mùa quả ngọt, mà còn là biểu tượng của quê hương, là nơi lưu giữ biết bao kỷ niệm tuổi thơ trong sáng, là nơi có cha mẹ, có những người thân thương gắn bó. Hình ảnh những trái dứa chín vàng, thơm lừng không chỉ gợi nên vẻ đẹp của thiên nhiên quê hương, mà còn gợi nhớ đến tình cảm gia đình, sự sum vầy, ấm áp của những ngày xưa cũ. 

Về nghệ thuật, bài thơ có nhiều nét đặc sắc đáng chú ý. Trước hết là ngôn ngữ của bài thơ rất mộc mạc, giản dị nhưng giàu hình ảnh. Những câu thơ không cầu kỳ, bóng bẩy mà gần gũi như lời nói hằng ngày, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được cảm xúc của tác giả. Hình ảnh “mùa dứa” hiện lên rõ nét với màu sắc tươi sáng, mùi hương thơm ngát và vị ngọt ngào, tạo cảm giác như người đọc cũng đang đứng giữa một vùng quê đầy nắng và hương dứa.

Bài thơ với giọng điệu của bài thơ nhẹ nhàng, trữ tình, giàu cảm xúc. Đó là giọng của một người con xa quê, nhớ về nơi chôn nhau cắt rốn với tất cả tình yêu thương và sự gắn bó. Nhịp thơ đều đặn, uyển chuyển như nhịp bước của một người đang đi trong miền ký ức, mỗi câu thơ như một bước chân đưa ta về gần hơn với quê hương của tác giả.

Từ việc miêu tả mùa dứa quê nhà, tác giả dẫn dắt người đọc đi vào những kỷ niệm tuổi thơ, rồi khơi gợi tình cảm sâu nặng với quê hương. Cảm xúc trong bài thơ liền mạch, thống nhất, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được tình yêu quê da diết của tác giả.

Bài thơ "Mùa dứa quê nhà" không chỉ là lời ngợi ca vẻ đẹp của một mùa trái ngọt, mà còn là tiếng lòng đầy yêu thương của một người con luôn hướng về quê hương. Qua hình ảnh giản dị mà giàu cảm xúc, tác giả đã khơi dậy trong mỗi chúng ta tình cảm thiêng liêng với nơi mình sinh ra và lớn lên. Giữa nhịp sống hiện đại hối hả, những vần thơ như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng: đừng quên những mùa xưa, đừng quên quê nhà - nơi chở che, nuôi dưỡng và là điểm tựa tinh thần suốt đời người.

Bài siêu ngắn Mẫu 2

Bài thơ “Mùa dứa quê nhà” của Nguyễn Chí Diễn là một bức tranh thơ mộng, sinh động về vùng quê Bắc Giang vào mùa dứa chín. Không chỉ tái hiện vẻ đẹp thiên nhiên và mùa màng, bài thơ còn thể hiện tình cảm sâu sắc của tác giả đối với quê hương, con người và lao động.

Tác phẩm tập trung khắc họa khung cảnh mùa dứa đang vào vụ ở Lục Nam – một địa phương nổi tiếng với nghề trồng dứa của tỉnh Bắc Giang. Qua cảm quan đầy tinh tế, nhà thơ đã dựng lên một không gian mênh mông, rực rỡ sắc màu, mang đậm hương vị và nhịp sống thôn quê. Mùa dứa hiện lên không chỉ như một thời điểm mùa vụ, mà còn là biểu tượng của sự trù phú, là kết tinh của bao công sức lao động cần mẫn của người dân quê.

Ẩn sau những hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp là tình cảm trân trọng đối với người nông dân – những con người đã đổ bao giọt mồ hôi để tạo nên “giấc mơ vàng” giữa đồng quê. Bài thơ thể hiện sự tri ân, ngợi ca bàn tay lao động, đồng thời cho thấy vẻ đẹp giản dị mà cao quý của cuộc sống nơi làng quê.

Một điểm nổi bật của bài thơ chính là nghệ thuật biểu tượng và liên tưởng phong phú. Cánh đồng dứa được nhân hóa, trở thành một “vương quốc” huyền thoại với vua, lính, vương miện… tạo nên nét độc đáo, mới lạ và giàu chất thơ. Những liên tưởng đầy sáng tạo đó không chỉ làm bài thơ sinh động, hấp dẫn mà còn cho thấy cách nhìn ngợi ca, tự hào về sản vật quê hương.

Ngôn ngữ bài thơ trong sáng, giàu hình ảnh, nhịp thơ êm dịu, mang âm hưởng nhẹ nhàng và thiết tha. Từng câu, từng chữ đều thấm đẫm tình yêu quê hương, gợi nên cảm xúc bình yên, gần gũi. Không chỉ đơn thuần là ca ngợi mùa màng, bài thơ còn là tiếng lòng của người con xa quê mong được trở về, được sẻ chia với cha mẹ, với người thân những điều tươi đẹp nơi quê nhà.

“Mùa dứa quê nhà” không chỉ là bài thơ về một mùa vụ, mà là lời khẳng định giá trị của đất đai, của người nông dân và của tình quê thắm thiết. Bài thơ khiến người đọc thêm yêu từng miền quê Việt Nam, nơi có những mùa trái ngọt đượm tình người.

Bài tham khảo Mẫu 1

Nguyễn Chí Diễn là một cây bút giàu cảm xúc và gắn bó mật thiết với hình ảnh làng quê, con người và thiên nhiên Việt Nam. Trong bài thơ Mùa dứa quê nhà, ông không chỉ miêu tả vẻ đẹp của mùa thu hoạch dứa ở vùng đất Bắc Giang mà còn gửi gắm vào đó những cảm xúc chân thành về quê hương, con người và tình nghĩa làng xóm.

Ngay từ những câu thơ đầu:

Tháng Tư, Tháng Năm, Tháng Sáu...

Rộn vàng đồng dứa Lục Nam

Tác giả đã dẫn dắt người đọc vào không khí của mùa thu hoạch dứa – một thời điểm đầy sôi động, rực rỡ ở vùng Lục Nam, Bắc Giang. Những tháng ngày được nhắc tới không chỉ đánh dấu mùa vụ mà còn mở ra một không gian đầy sức sống, nơi sắc vàng của quả dứa làm bừng sáng cả cánh đồng. Cụm từ “rộn vàng” vừa là màu sắc, vừa là âm thanh, gợi nên nhịp sống lao động tất bật nhưng vui tươi, tràn đầy hy vọng.

Chẳng phụ lòng người đau đáu

Dứa thơm hương tỏa Bắc Giang

Ở đây, cây dứa không chỉ là nông sản, mà còn là thành quả ngọt ngào của công sức người lao động. “Chẳng phụ lòng người đau đáu” là một lời tri ân sâu sắc tới những người nông dân luôn khắc khoải, gắn bó với đất đai, với mùa vụ. Cây dứa đơm hoa, kết trái và “tỏa hương” là sự đền đáp xứng đáng cho những tấm lòng son sắt với quê hương.

Bài thơ tiếp tục gây ấn tượng mạnh với những hình ảnh nhân hóa và ẩn dụ độc đáo:

Hoàng bào thắp lên màu nắng

Vua Dứa đội vương miện xanh

Lấp lánh ngôi sao sương trắng

Lính chia gươm lá đứng canh

Tác giả đã khéo léo vẽ nên một “vương quốc dứa” đầy sinh động. “Vua Dứa” – một cách gọi trìu mến, thể hiện niềm tự hào về nông sản quê hương. Hình ảnh “vương miện xanh”, “ngôi sao sương trắng”, “lính chia gươm lá” đều mang dáng dấp cổ tích, khiến cánh đồng dứa hiện lên như một bức tranh vừa thực vừa mộng. Không chỉ đẹp về mặt thị giác, những câu thơ này còn cho thấy sự sáng tạo trong cách dùng hình ảnh và liên tưởng.

Vàng xanh biết bao vương quốc

Hàng hàng lớp lớp đan xen

Mênh mông trải dài khắp chốn

Ru lòng khách lạ bình yên

Bức tranh cánh đồng dứa hiện ra rộng lớn, trù phú, với những “vương quốc” đan xen sắc vàng – xanh, trải dài bất tận. Không chỉ đẹp mắt, khung cảnh ấy còn có sức gợi cảm mạnh mẽ, mang đến sự “bình yên” cho cả “khách lạ” – những người lần đầu đến đây. Tác giả không chỉ ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên, mà còn cho thấy sức hấp dẫn văn hóa, du lịch và tình người nơi đây.

Mồ hôi thấm vào thớ đất

Mọc lên bao giấc mơ vàng

Ngọt ngon tấm lòng thơm thảo

Tình quê, tình xóm, tình làng

Bốn câu thơ này là trái tim của bài thơ. Chúng khẳng định rằng thành quả lao động – những quả dứa vàng ngọt – là kết tinh của mồ hôi, công sức và cả tình yêu quê hương. “Giấc mơ vàng” không chỉ là quả ngọt, mà còn là niềm tin vào cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Tác giả cũng nhấn mạnh đến tình làng nghĩa xóm – những giá trị bền vững, thiêng liêng trong đời sống nông thôn Việt Nam.

Bài thơ khép lại bằng một lời mời gọi chan chứa tình cảm:

Bắc Giang mùa này đẹp lắm

Anh về thưa với mẹ cha

Cùng em tô màu thêm thắm

Bức tranh đồng dứa quê nhà

Không chỉ là cảm nhận cá nhân, tác giả như thay mặt những người con của Bắc Giang gửi lời mời gọi tới những ai xa quê, hoặc chưa từng đến vùng đất này. Họ được mời gọi trở về, không chỉ để chiêm ngưỡng mùa dứa rực rỡ, mà còn để góp thêm tình yêu thương vào “bức tranh đồng dứa quê nhà” – một bức tranh đầy hương sắc, tình người và hi vọng.

Mùa dứa quê nhà là một bài thơ giàu hình ảnh, âm điệu nhẹ nhàng mà sâu lắng. Nguyễn Chí Diễn không chỉ tôn vinh vẻ đẹp của nông sản quê hương mà còn khéo léo gửi gắm tình cảm sâu sắc với mảnh đất, con người Bắc Giang. Bài thơ là lời nhắc nhở mỗi người hãy luôn trân trọng, giữ gìn và tô thắm thêm vẻ đẹp của quê hương mình.

Bài tham khảo Mẫu 2

Bài thơ Mùa dứa quê nhà của Nguyễn Chí Diễn là một khúc ca ngợi mùa vàng rộn rã ở vùng đất Lục Nam, Bắc Giang – nơi những cánh đồng dứa trải dài, bát ngát mang theo hương vị của đất, của người và cả một tình yêu quê hương sâu nặng. Không chỉ là bài thơ tả cảnh, tác phẩm còn là tiếng nói tri ân người lao động và thể hiện niềm tự hào trước vẻ đẹp bình dị mà rực rỡ của làng quê Việt Nam.

Mở đầu bài thơ là khung cảnh mùa dứa vào độ chín rộ – những tháng hè sôi động. Không khí thu hoạch hiện lên đầy sức sống, với sắc vàng đặc trưng của trái dứa lan tỏa khắp cánh đồng, như gọi mời niềm vui và hi vọng. Nhà thơ như đang vẽ lại bức tranh mùa màng với tất cả sự sôi nổi, hân hoan và trù phú. Đằng sau vẻ đẹp ấy là công sức miệt mài của người nông dân, là nỗi niềm canh cánh và lòng tin tưởng vào sự đền đáp của đất trời. Mùa dứa không phụ lòng người đã gắn bó, vun trồng bằng cả mồ hôi và tình yêu thương dành cho đất đai quê hương.

Tác giả sử dụng lối liên tưởng độc đáo để hình dung cánh đồng dứa như một “vương quốc” mang vẻ đẹp huyền thoại. Mỗi quả dứa được nhân hóa thành “vua”, đội “vương miện xanh”, được bao quanh bởi những hàng “lính” là các tàu lá tỏa rộng, như đang canh giữ. Hình ảnh ấy không chỉ đẹp mà còn rất sinh động, thể hiện trí tưởng tượng phong phú và tình cảm trìu mến dành cho nông sản quê nhà. Cánh đồng dứa được miêu tả như một thế giới thần tiên, vừa hiện thực vừa lung linh, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

Đặc biệt, bài thơ không chỉ dừng lại ở cảnh sắc. Điều đọng lại sâu nhất chính là chiều sâu cảm xúc – đó là tình cảm đối với người lao động, với quê hương xóm làng. Những quả dứa ngọt là thành quả của bao giọt mồ hôi, của sự cần cù, nhẫn nại và niềm tin vào cuộc sống. Tác giả gửi gắm vào đó niềm tự hào về lao động, về giá trị chân chính được tạo nên từ bàn tay người dân. Tình quê, tình người, tình xóm làng hòa quyện, làm nên hương vị đặc biệt cho từng mùa dứa chín.

Bài thơ khép lại bằng lời nhắn gửi đầy yêu thương – như một lời mời gọi tha thiết dành cho người con xa quê trở về, cùng chia sẻ niềm vui, cùng tô điểm cho bức tranh quê hương thêm rực rỡ. Đó là mong muốn giản dị nhưng chân thành: ai cũng sẽ góp phần gìn giữ và làm đẹp hơn miền quê của mình, để những mùa vàng mãi còn đong đầy yêu thương và kỷ niệm.

Tựu trung, Mùa dứa quê nhà không chỉ là bài thơ ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên, mà còn là một bản hòa ca về lao động, tình người và tình đất. Với ngôn ngữ giản dị, hình ảnh giàu sức gợi, bài thơ đánh thức trong lòng người đọc niềm xúc động và lòng yêu mến sâu sắc đối với những gì bình dị nhất – quê hương mình.