Viết bài văn nghị luận phân tích bài thơ Đôi bàn chân mẹ của tác giả Nguyễn Song lớp 9

Dàn ý

I. Mở bài

- Giới thiệu khái quát về chủ đề tình mẫu tử trong văn học Việt Nam.

- Giới thiệu bài thơ "Đôi bàn chân mẹ" của Nguyễn Song – một bài thơ mộc mạc nhưng sâu sắc, khắc họa hình ảnh người mẹ tảo tần, hi sinh cả đời vì con cái và gia đình.

II. Thân bài

1. Khái quát nội dung bài thơ

- Bài thơ là dòng hồi tưởng đầy xúc động của người con về người mẹ quá cố, thông qua hình ảnh đôi bàn chân.

- Đôi bàn chân hiện lên như một dấu ấn của cả cuộc đời lam lũ, tần tảo, gắn liền với ruộng đồng, nắng mưa, cơ cực.

2. Hình ảnh đôi bàn chân mẹ – biểu tượng của sự tảo tần, chịu thương chịu khó

- Hình ảnh chân mẹ xù xì, chai sạn, thể hiện sự vất vả, lam lũ.

- Cả cuộc đời tất bật, vất vả từ sớm đến trưa.

- Những câu chuyện đời mẹ lặng lẽ, không ai hay, chỉ đôi bàn chân là minh chứng.

3. Những vất vả trong cuộc sống thường nhật của mẹ

- Mùa đông lội đầm, gót chân nứt nẻ, bùn lạnh tê tái → hiện thực tàn nhẫn nhưng mẹ vẫn gắng gượng.

- Hình ảnh “môi trầu thâm tái nụ cười” gợi sự chịu đựng, hy sinh.

- Mẹ vất vả vì mưu sinh nhưng vẫn giữ sự lương thiện, chân chất.

- Mùa hè làm nông, tãi thóc, lật rơm, chạy mưa rào → sự tất bật, không ngơi nghỉ.

- “Ai làm giông gió ba đào / Để cho bóng mẹ ngã nhào đổ xiêu” → hình ảnh ẩn dụ về những biến cố cuộc đời, khiến mẹ thêm chông chênh.

4. Cả đời mẹ lặng lẽ hi sinh

- Hình ảnh mẹ không đi xa, không băng rừng vượt núi nhưng lại "quẩn quanh đồng ruộng sớm chiều".

- “Oằn vai gánh phận đàn bà” → câu thơ giàu tính biểu tượng cho số phận người phụ nữ truyền thống: gánh vác, hi sinh, chịu đựng.

- Đôi chân mẹ cạn sức vì gánh nặng cuộc đời.

5. Sự mất mát và hồi tưởng đầy xúc động của người con

- Mẹ đã qua đời, sự hiện diện nay chỉ còn trong ký ức.

“Con về nhà cũ chiều nay / Thấy trong vườn mẹ vẫn đầy dấu chân” → đôi chân mẹ đã in hằn vào không gian, thời gian, vào trái tim con.

→ Gợi sự vĩnh hằng của tình mẹ – dẫu mẹ mất đi, nhưng sự hiện diện, tình yêu và hi sinh của mẹ vẫn còn mãi.

6. Nghệ thuật

- Thể thơ tự do, ngôn từ giản dị, mộc mạc mà giàu cảm xúc.

- Hình ảnh gần gũi, gợi nhiều tầng ý nghĩa.

- Thủ pháp ẩn dụ, hoán dụ được sử dụng khéo léo, đặc biệt là hình ảnh “đôi bàn chân mẹ”.

III. Kết bài

- Khẳng định lại hình ảnh “đôi bàn chân mẹ” là biểu tượng đầy cảm động về người mẹ Việt Nam tảo tần, chịu thương chịu khó.

- Bài thơ là lời tri ân sâu sắc của người con dành cho mẹ, cũng là sự thức tỉnh đối với mỗi người về lòng biết ơn, sự kính trọng với đấng sinh thành.

- Gợi nhắc người đọc về giá trị của tình mẫu tử – thiêng liêng, bất tử, trường tồn với thời gian.

Bài siêu ngắn Mẫu 1

Tình mẫu tử luôn là một đề tài thiêng liêng và xúc động trong văn học. Trong bài thơ “Đôi bàn chân mẹ”, Nguyễn Song đã khắc họa hình ảnh người mẹ nông thôn tảo tần, lam lũ qua biểu tượng đôi bàn chân – giản dị mà đầy xúc cảm.

Ngay từ đầu, tác giả đã miêu tả đôi chân mẹ “không hồng”, “dáng thô, ngón toẽ, chai phồng nắng mưa” – đó là đôi chân của một đời vất vả, hi sinh. Mẹ gắn bó với ruộng đồng, gió sương, đi sớm về trưa, âm thầm vượt qua mọi gian truân.

Những khổ thơ tiếp theo là những lát cắt chân thực về cuộc sống cực nhọc của mẹ: mùa đông lội đầm, chân nứt nẻ, mùa hè tãi thóc, chạy mưa. Mẹ không vượt núi băng đèo, nhưng lại “oằn vai gánh phận đàn bà”, rạc đôi chân qua biết bao nỗi nhọc nhằn.

Khi mẹ đã khuất, hình ảnh ấy vẫn còn in dấu trong lòng người con. Câu thơ cuối "Thấy trong vườn mẹ vẫn đầy dấu chân" mang đến cảm xúc nghẹn ngào – bởi tình mẹ là vĩnh cửu, dù mẹ không còn hiện diện nơi trần thế.

Với ngôn từ mộc mạc, hình ảnh gần gũi, bài thơ là lời tri ân sâu sắc dành cho những người mẹ – những con người đã hi sinh cả đời vì gia đình mà không bao giờ đòi hỏi điều gì cho bản thân.

Bài siêu ngắn Mẫu 2

Bài thơ Đôi bàn chân mẹ của Nguyễn Song là một tác phẩm sâu sắc và đầy cảm động về tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ đối với con cái. 

Ngay từ những câu thơ đầu, tác giả đã tạo nên một hình ảnh đôi bàn chân mẹ quen thuộc nhưng lại ẩn chứa nhiều sự hy sinh và nỗi vất vả. Đôi bàn chân mẹ không chỉ đơn giản là một bộ phận cơ thể, mà còn là hình ảnh tượng trưng cho tất cả những vất vả, gian truân mà người mẹ phải trải qua trong suốt hành trình nuôi dưỡng con cái. 

Tác giả Nguyễn Song đã rất tài tình khi dùng hình ảnh đôi bàn chân mẹ để diễn tả sự kiên cường, bền bỉ và đầy yêu thương của người mẹ. Bàn chân mẹ không chỉ gắn liền với sự nuôi dưỡng, chăm sóc mà còn là biểu tượng của sự hy sinh, chịu đựng trong suốt cả cuộc đời.

Trong bài thơ, sự vất vả của mẹ được tái hiện qua những dòng thơ giàu cảm xúc. Những khó khăn, nhọc nhằn của mẹ trong từng bước đi cũng chính là những nỗ lực không ngừng để con cái có được cuộc sống tốt đẹp hơn. 

Bài thơ Đôi bàn chân mẹ còn là lời nhắc nhở về tình cảm gia đình, đặc biệt là tình mẫu tử. Tác phẩm không chỉ khiến người đọc cảm động mà còn khiến mỗi người suy nghĩ về những gì mình đã nhận được từ mẹ, từ tình yêu thương vô điều kiện mà mẹ dành cho con cái. 

Bài thơ Đôi bàn chân mẹ của Nguyễn Song là một tác phẩm đầy nhân văn, chứa đựng sự cảm thông sâu sắc với những nỗi vất vả, hy sinh của người mẹ. Qua đó, tác giả đã khắc họa một hình ảnh người mẹ không chỉ là người sinh ra ta, mà còn là người thầm lặng hy sinh, gánh vác mọi khó khăn để con cái có thể trưởng thành và sống một cuộc sống hạnh phúc. 

Bài tham khảo Mẫu 1

Tình mẫu tử từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho thi ca. Nhiều nhà thơ đã ghi lại những hình ảnh xúc động, thiêng liêng về người mẹ, trong đó có Nguyễn Song với bài thơ “Đôi bàn chân mẹ”. Bài thơ không chỉ khắc họa hình ảnh đôi bàn chân lam lũ của người mẹ mà còn là lời tri ân sâu sắc, đầy cảm động đối với công lao trời biển của mẹ.

Ngay từ nhan đề bài thơ “Đôi bàn chân mẹ”, tác giả đã chọn một hình ảnh tưởng chừng như nhỏ bé, bình dị để mở ra cả một thế giới cảm xúc. Đôi bàn chân là nơi gánh chịu mọi nhọc nhằn, là phần cơ thể ít được để ý nhất, nhưng qua con mắt đầy yêu thương và biết ơn của người con, nó lại trở thành biểu tượng cho tất cả những hi sinh thầm lặng của mẹ.

Chỉ với vài câu thơ, người đọc đã cảm nhận được cả một đời vất vả, lăn lộn mưu sinh của mẹ. Đôi bàn chân ấy không chỉ bước đi trên mặt đất mà còn gánh theo bao lo toan, nhọc nhằn vì con. Sự “gầy guộc, khô nứt, chai sần” ấy là minh chứng cho tháng ngày lam lũ, cực nhọc, nhưng cũng là hình ảnh khiến ta xúc động bởi tình thương vô bờ bến mà mẹ dành cho con.

Tác giả không chỉ miêu tả ngoại hình mà còn gợi lên chiều sâu tâm hồn và nghị lực phi thường của mẹ. Dù đôi chân có mỏi mòn theo năm tháng, nhưng mẹ vẫn kiên trì bước đi vì tương lai của con. Qua đó, bài thơ thể hiện sự trân trọng của người con đối với những hi sinh không lời của mẹ.  Những bước chân gập ghềnh của mẹ lại chính là nền tảng cho con vững bước trong cuộc đời. Tình mẫu tử hiện lên một cách sâu sắc, không chỉ là tình yêu mà còn là sự dẫn dắt, chở che, hy sinh đầy cao cả.

Điều đặc biệt ở bài thơ là sự kết hợp giữa chất tự sự và chất trữ tình. Những câu thơ nhẹ nhàng, mộc mạc nhưng đầy cảm xúc, không quá ủy mị mà rất chân thành. Chính sự giản dị ấy đã chạm đến trái tim người đọc, khiến ai cũng thấy hình ảnh người mẹ thân thương của mình trong từng câu chữ.

“Đôi bàn chân mẹ” là một bài thơ giàu tính nhân văn, vừa ca ngợi tình mẹ, vừa nhắc nhở mỗi người con hãy biết trân trọng, yêu thương, và biết ơn người đã sinh thành và nuôi dưỡng mình. Qua hình ảnh đôi bàn chân mẹ, tác giả Nguyễn Song đã để lại một thông điệp đầy cảm động về tình mẫu tử- thiêng liêng, cao cả và bất tử trong lòng mỗi con người.

Bài tham khảo Mẫu 2

Bài thơ Đôi bàn chân mẹ của Nguyễn Song là một tác phẩm sâu sắc và đầy cảm động về tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ đối với con cái. Qua hình ảnh đôi bàn chân mẹ, tác giả đã khéo léo thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, sự hy sinh của người mẹ trong suốt cuộc đời để lo lắng và chăm sóc con cái.

Ngay từ những câu thơ đầu, tác giả đã tạo nên một hình ảnh đôi bàn chân mẹ quen thuộc nhưng lại ẩn chứa nhiều sự hy sinh và nỗi vất vả. Đôi bàn chân mẹ không chỉ đơn giản là một bộ phận cơ thể, mà còn là hình ảnh tượng trưng cho tất cả những vất vả, gian truân mà người mẹ phải trải qua trong suốt hành trình nuôi dưỡng con cái. Những bước đi của mẹ không chỉ là những bước đi đơn thuần, mà là những bước đi đầy khó nhọc, từ những bước đi trong cuộc sống thường nhật cho đến những bước đi trong những năm tháng chăm sóc con cái, dạy dỗ và bảo vệ con cái khỏi mọi khó khăn.

Tác giả Nguyễn Song đã rất tài tình khi dùng hình ảnh đôi bàn chân mẹ để diễn tả sự kiên cường, bền bỉ và đầy yêu thương của người mẹ. Dù trải qua bao nhiêu năm tháng, đôi bàn chân ấy vẫn vững vàng bước đi, là biểu tượng của tình yêu thương bền bỉ, không gì có thể lay chuyển được. Bàn chân mẹ không chỉ gắn liền với sự nuôi dưỡng, chăm sóc mà còn là biểu tượng của sự hy sinh, chịu đựng trong suốt cả cuộc đời.

Trong bài thơ, sự vất vả của mẹ được tái hiện qua những dòng thơ giàu cảm xúc. Những khó khăn, nhọc nhằn của mẹ trong từng bước đi cũng chính là những nỗ lực không ngừng để con cái có được cuộc sống tốt đẹp hơn. Bài thơ không chỉ ca ngợi sự hy sinh của mẹ mà còn thể hiện lòng biết ơn của con cái đối với công lao to lớn ấy.

Bài thơ Đôi bàn chân mẹ còn là lời nhắc nhở về tình cảm gia đình, đặc biệt là tình mẫu tử. Tác phẩm không chỉ khiến người đọc cảm động mà còn khiến mỗi người suy nghĩ về những gì mình đã nhận được từ mẹ, từ tình yêu thương vô điều kiện mà mẹ dành cho con cái. Qua đó, tác giả muốn khẳng định rằng, những gì mẹ làm cho con là vô giá, không thể đo đếm được bằng vật chất hay lời nói.

Cuối cùng, bài thơ Đôi bàn chân mẹ của Nguyễn Song là một tác phẩm đầy nhân văn, chứa đựng sự cảm thông sâu sắc với những nỗi vất vả, hy sinh của người mẹ. Qua đó, tác giả đã khắc họa một hình ảnh người mẹ không chỉ là người sinh ra ta, mà còn là người thầm lặng hy sinh, gánh vác mọi khó khăn để con cái có thể trưởng thành và sống một cuộc sống hạnh phúc. Bài thơ như một lời tri ân đến những người mẹ, những người đã và đang hết lòng vì con cái, để rồi từ đó chúng ta hiểu và yêu quý những gì mẹ dành cho mình hơn.

Bài tham khảo Mẫu 3

Trong kho tàng văn học Việt Nam, hình ảnh người mẹ luôn là nguồn cảm hứng bất tận, được khắc họa qua nhiều tác phẩm sâu sắc và đầy cảm xúc. Từ những vần thơ mộc mạc đến những câu văn trữ tình, mẹ hiện lên như biểu tượng của tình yêu thương, đức hi sinh và sự chịu đựng âm thầm. Bài thơ "Đôi bàn chân mẹ" của Nguyễn Song cũng nằm trong dòng chảy đó. Không hoa mỹ, cầu kỳ, bài thơ chân thành khắc họa hình ảnh đôi bàn chân mẹ như một biểu tượng của cả cuộc đời vất vả, lam lũ, và tình thương bao la dành cho con cái.

Ngay từ khổ thơ đầu tiên, tác giả đã vẽ nên hình ảnh đôi bàn chân mẹ một cách chân thực và giản dị. Không như đôi bàn chân của những người phụ nữ thành thị, được nâng niu, chăm sóc, chân mẹ “không hồng”, “dáng thô”, “ngón toẽ”, “chai phồng”. Những từ ngữ ấy không chỉ mô tả hình dáng bên ngoài mà còn khơi dậy cả một đời cơ cực, gian truân. Mẹ đã “một đời đi sớm về trưa”, không nghỉ ngơi, không than phiền, gánh vác mọi công việc thầm lặng như chính những câu chuyện ngày xưa mẹ kể - không lời tự hào, chỉ âm thầm và lặng lẽ.

Qua từng khổ thơ, cuộc sống lam lũ của mẹ dần hiện lên rõ ràng hơn. Từng hình ảnh đều chân thực, sống động:

"Mùa đông mẹ lội xuống đầm

Gót chân nứt dưới bùn ngâm tê người"

Giữa mùa đông giá lạnh, mẹ vẫn phải lội xuống đầm bắt tôm, tép. Gót chân mẹ nứt nẻ, bùn ngâm làm tê buốt thân người, nhưng mẹ vẫn cười – “nụ cười môi trầu thâm tái”. Đó là nụ cười của sự chấp nhận, của lòng kiên cường. Mẹ chịu khổ vì con, vì miếng cơm manh áo, mà vẫn giữ được nhân cách, phẩm chất hiền hậu – “cái tôm cái tép có lời thảo thơm”.

Tiếp theo là hình ảnh mẹ giữa trưa hè nắng cháy, tất tả chạy mưa, lật rơm, tãi thóc. Mỗi cơn mưa đến là mỗi lần mẹ phải vội vã, lao đao giữa trời đất để giữ lấy công sức cả ngày. Câu thơ “Ai làm giông gió ba đào / Để cho bóng mẹ ngã nhào đổ xiêu” như một câu hỏi xót xa, mang nghĩa ẩn dụ: cuộc đời không ngừng dội lên những biến cố, những giông tố, khiến mẹ phải chao đảo, chật vật. Nhưng mẹ vẫn đứng dậy, vẫn bước tiếp – bằng đôi chân ấy.

Mẹ không đi đến những nơi xa xôi, không vượt núi băng đèo, nhưng lại vượt qua biết bao gian truân cuộc đời. Chỉ quanh quẩn với đồng ruộng, bếp núc, mẹ vẫn mang trên vai cả một “phận đàn bà” – đầy hi sinh, thiệt thòi. Câu thơ "rạc đôi chân mỏi lội qua bến đời" thật giàu hình ảnh và xúc cảm, như một nét chấm phá đầy xót xa về số phận bao người mẹ Việt Nam xưa – tận tụy cả đời, nhưng không một lời than vãn.

Đến khổ thơ cuối, cảm xúc dâng trào khi mẹ đã về với cõi vĩnh hằng. Nhưng đối với người con, mẹ chưa từng rời xa:

"Mẹ giờ ở cõi xa xôi

Bàn chân nằm nghỉ giữa trời mây bay

Con về nhà cũ chiều nay

Thấy trong vườn mẹ vẫn đầy dấu chân."

Mẹ đã ra đi, đôi chân nay “nằm nghỉ giữa trời mây bay”, nhưng trong tâm tưởng người con, hình ảnh ấy chưa bao giờ phai mờ. Về lại mái nhà xưa, con vẫn cảm nhận được sự hiện diện của mẹ – qua từng dấu chân còn in nơi vườn cũ. Đó là dấu vết của tình yêu thương, của sự hi sinh, và là kỷ niệm không thể phai trong tim người con.

Với giọng thơ mộc mạc, gần gũi, hình ảnh đời thường mà sâu sắc, Nguyễn Song đã thành công trong việc khắc họa hình ảnh người mẹ nông thôn Việt Nam: tảo tần, vất vả nhưng đầy yêu thương và cao cả. “Đôi bàn chân mẹ” không chỉ là hình ảnh cụ thể, mà còn mang tính biểu tượng cho cả cuộc đời hi sinh của mẹ, cho tình mẫu tử thiêng liêng và bất diệt.