Phân tích tác phẩm Những ngôi sao xa xôi lớp 8

Dàn ý chi tiết

1. Mở đoạn: 

Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi”

2. Thân đoạn:

a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu:

Truyện kể về ba người nữ thanh niên xung phong gồm Nho, Thao, Phương Định trên một trọng điểm của tuyến đường Trường Sơn trong kháng chiến chống Mỹ.

Họ lập thành “tổ trinh sát mặt đường” có nhiệm vụ san lấp đất, đánh dấu bom chưa nổ và phá bom khi cần.

Nơi họ sống và chiến đấu chứa đựng đầy nguy hiểm, là nơi Mỹ tập trung đánh phá vậy nên “thần chết rình rập hàng giờ”.

Công việc của họ đòi hỏi sự nhanh chóng, chính xác cũng như tập trung cao độ.

b. Điểm chung của ba cô gái:

- Họ là những người con gái có lý tưởng sống cao đẹp:

Cả ba người Nho, Thao và Phương Định đều còn rất trẻ nhưng đã xung phong vào tuyến đường ác liệt nhất của Trường Sơn.

Họ đại diện cho lớp thanh niên sẵn sàng hiến dâng tuổi xuân cho Tổ quốc.

- Gan dạ, dũng cảm, kiên cường:

Khi nghe thấy tiếng máy bay, tiếng bom nổ là lao ra ngoài cao điểm để đo khối lượng bom, thực hiện nhiệm vụ.

Họ không sợ hãi trước cái chết, cái chết với họ chỉ “mờ nhạt và không cụ thể”.

- Tinh thần trách nhiệm cao trong công việc:

Nho và Thao quyết đoán chạy ra ngoài khi thấy bom nổ để làm nhiệm vụ.

Phương Định cũng một mình thực hiện phá bom trên cao điểm.

Họ ý thức được tầm quan trọng của công việc của mình nên luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ.

- Tình đồng đội gắn bó:

Cả ba cô gái đều coi nhau như chị em ruột thịt.

Họ am hiểu các sở thích của nhau cũng như điểm yếu của mỗi người.

Khi thấy đồng đội bị thương, họ lo lắng và chăm sóc rất tận tình.

c. Điểm riêng của ba cô gái:

- Phương Định:

+ Cô là một người con gái Hà Nội rất hồn nhiên và mơ mộng:

Thể hiện qua việc cô thích hát “dân ca quan họ”, “Ca-chiu-sa” hay cả “dân ca Ý”, có khi “bịa cả lời” để hát.

Cô tự ý thức được về bản thân mình rằng: “Tôi là một cô gái khá” với “cổ cao như hoa loa kèn”, “bím tóc dày”,…

Cô cũng thường được các anh bộ đội hỏi thăm, điều này khiến cô vui mừng, thích thú nhưng lại giấu kín trong lòng.

+ Cô vô cùng gan dạ khi phá bom một mình: Ở nơi phá bom “vắng lặng đến phát sợ”, quả bom thì “nằm lạnh lùng”, thế nhưng cô vẫn luôn bình tĩnh, “không đi khom” mà đàng hoàng bước tới và phá được quả bom lớn.

+ Là cô gái có tâm hồn đa cảm: Một cơn mưa đá chợt đến, chợt đi cũng khiến Phương Định nhớ về Hà Nội, cô “nhớ mẹ, nhớ vòm tròn của nhà hát, bà bán kem”,…

- Chị Thao:

Là người chị cả, đội trưởng.

Chị thích làm duyên “áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu” hay “chị tỉa lông mày nhỏ như cái tăm”.

Trong công việc, chị là người quyết đoán, can đảm; “ai cũng gờm chị: cương quyết, táo bạo” thế nhưng chị Thao lại sợ máu và vắt “thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét”.

- Nho: Là em út của nhóm, rất trẻ con, thích ăn kẹo nhưng cũng rất bản lĩnh khi bị thương.

d. Đánh giá nội dung, nghệ thuật:

- Nội dung:

Cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn trong kháng chiến chống Mỹ.

Tinh thần lạc quan, dũng cảm, hồn nhiên, mơ mộng của họ.

Họ là tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ.

- Nghệ thuật:

Được kể theo ngôi thứ nhất, qua con mắt của Phương Định vậy nên câu chuyện hiện lên rất chân thực và sinh động.

Ngôn ngữ đối thoại ngắn gọn, súc tích, bộc lộ sự quyết đoán, mạnh mẽ của các nhân vật.

Lựa chọn hình ảnh miêu tả tiêu biểu lột tả vẻ đẹp và bản lĩnh của các cô gái.

Hình tượng nhân vật được tạo nên bằng những nét chấm phá nhưng cũng đã thể hiện toàn bộ nội tâm và tính cách nhân vật.

Nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật tinh tế, khéo léo.

3. Kết đoạn: 

- Khái quát lại nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.

“Những ngôi sao xa xôi” là truyện ngắn rất thành công của nhà văn Lê Minh Khuê.

Bài siêu ngắn Mẫu 1

Nếu nhà thơ Phạm Tiến Duật xây dựng thành công hình ảnh những người con trai lái xe trong kháng chiến chống Mỹ thì Lê Minh Khuê cũng xây dựng thành công hình ảnh những người con gái Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ trong Những ngôi sao xa xôi. Truyện ngắn giống như một bài ca trữ tình đẹp trong những bài ca về con người kháng chiến.

Truyện là câu chuyện của ba người con gái tên Phương Định, Nho và chị Thao. Ba người con gái ấy không chỉ đẹp trên chiến trận mà còn đẹp trong đời sống hàng ngày. Họ không những đẹp về ý chí kiên cường mà còn đẹp trong đời sống tâm hồn. Phương Định thích hát, hay hát, thích bịa bài hát và thích đi mơ mộng về những chuyện xa cũ. Cô có ước mơ trở thành một cô kiến trúc sư hay đi hát cho một đồng đội đồng ca nào đó. Nho có một cá tính rất đặc biệt, rất thuần hậu vui vẻ nhưng cũng rất bướng lì. Không những thế, cô thích thêu những bông hoa lòe loẹt. Cô được người thương gửi thư, những bức thư rất dài. Nho ước mơ mai này trở thành một tay bóng chuyền giỏi. Chị Thao là một người con gái đã có chồng chị ước mai này chị là y sĩ còn chồng chị là đại úy, chị hát không hay nhưng lại thích chép bài hát, chị có ba cuốn sổ chép đầy bài hát. Trong chiến đấu, họ rất dũng cảm, họ thường xuyên phải đếm bom chưa nổ và đo khối đất đá bị sạt lở.

Về mặt nghệ thuật, truyện là những suy nghĩ cảm xúc của nhân vật Phương Định, người đọc như được sống trong những mộng mơ, những suy nghĩ của nhân vật. Những câu chuyện được kết nối liên tục từ những câu chuyện này tới những câu chuyện khác, từ chuyện đời thường đến chuyện chiến đấu đều được thể hiện rất sinh động.

Có thể nói nhà văn Lê Minh Khuê đã làm nên một tác phẩm khiến cho bao độc giả yêu mến. Những cô gái ấy, những người trong tổ trinh sát mặt đường quả là gan góc, dũng cảm. Họ không những dũng cảm mà còn rất xinh đẹp và mang những nét tâm hồn đáng quý.

Bài siêu ngắn Mẫu 2

Lê Minh Khuê thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ. Những tác phẩm đầu tay của chị ra mắt vào những năm 70, nội dung viết về cuộc sống chiến đấu sôi nổi, hào hùng của thanh niên xung phong và bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn. Một số truyện ngắn đã gây được sự chú ý và tình cảm yêu mến của bạn đọc.

Truyện Những ngôi sao xa xôi phản ánh chân thực tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hy sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong. Đó chính là những hình ảnh đẹp đẽ, tiêu biểu cho phẩm chất cao quý của thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ vừa qua.

Cốt truyện đơn giản, mạch truyện phát triển theo diễn biến tâm trạng của người kể, kết hợp đan xen giữa hiện tại và quá khứ. Có thể tóm tắt như sau:

Ba nữ thanh niên xung phong làm thành tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Tổ trưởng là chị Thao và tổ viên là hai cô gái trẻ tên Định và Nho. Nhiệm vụ của họ là quan sát máy bay địch ném bom, ước chừng khối lượng đất đá dùng để san lấp hố bom, đánh dấu vị trí các trái bom chưa nổ và phá bom nổ chậm. Công việc hết sức nguy hiểm vì máy bay địch có thể ập đến bất cứ lúc nào. Họ phải đối mặt với thần chết trong mỗi lần phá bom, mà công việc này thì lại diễn ra thường xuyên. Các cô gái ở trong một cái hang dưới chân cao điểm, cách xa đơn vị. Cuộc sống dù khắc nghiệt và nguy hiểm nhưng họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên, những giây phút thanh thản, mơ mộng. Đặc biệt là ba chị em rất gắn bó, yêu thương nhau trong tình đồng đội, dù mỗi người một cá tính. Ớ phần cuối, tác giả tập trung miêu tả hành động và tâm trạng của các nhân vật, chủ yếu là của Phương Định trong một lần phá bom. Nho bị thương đã được đồng đội lo lắng và săn sóc. Cơn mưa đá ở cao điểm khiến cho Phương Định hồi tưởng về tuổi học trò ở Hà Nội: Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó. Những cái đó ở thật xa…

Đối lập với cảnh tàn khốc do bom đạn giặc gây ra là sự bình tĩnh đến lạ lùng của các cô gái. Cảnh các cô sống trong hang sao mà lạc quan, thơ mộng đến thế: Bên ngoài nóng trên 30 độ, chui vào hang là sà ngay đến một thế giới khác. Cái mát lạnh làm toàn thân run lên đột ngột- Rồi ngửa cổ uống nước trong ca hay trong bi đông. Nước suối pha đường. Xong thì nằm dài trên nền ẩm lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc tử cái đài bán dẫn nhỏ mà lúc nào cũng có pin đầy đủ. Có thể nghe, có thể nghĩ lung tung… hình như ta sắp mở chiến dịch lớn.

Bài siêu ngắn Mẫu 3

Đi theo quy luật chung của nền văn học Lê Minh Khuê cũng góp cho nền văn học cách mạng tác phẩm đậm tính hiện thực và tính lãng mạn Những ngôi sao xa xôi.

Tác phẩm là câu chuyện về ba người con gái sống dưới hang đá ngày đêm làm những công việc vô cùng nặng nhọc và nguy hiểm. Những tưởng công việc phá bom, đo lượng đất đá là để dành cho những đấng mày râu sức dài vai rộng vậy mà ở đây những cô gái lại có thể làm tốt công việc này. Đó là ba cô gái Phương Định, chị Nho và Thao.

Phương Định là cô gái khá xinh, đôi mắt giống như những ngôi sao trên bầu trời vậy. Cô thường nhớ về quá khứ của mình, nơi Hà Nội cổ kính, cô thường hát nghêu ngao khiến cho bác sĩ già bên cạnh không thể nào ngủ nổi. Cô vui khi có cơn mưa đá ở Hà Nội. Cô nhớ về mẹ, nhớ những nếp nhà mái đỏ. Cô thích hát nhưng chẳng thuộc bài nào ra hồn, có lúc cô chế cả lời bài hát. Cô ước mơ mai nay trở thành một người hát trong đội đồng ca hoặc một kiến trúc sư.

Chị Thao đã có chồng, chị mong muốn mai này chồng của mình sẽ làm đại úy còn mình thì làm y sĩ. Chị không biết hát nhưng thích chép lời bài hát, thậm chí còn chép cả lời bịa của Phương Định. Chị gan dạ trên chiến trường nhưng lại sợ con vắt. Chị thích tỉa tót đôi lông mày của mình nhỏ như tăm.

Nhân vật thứ ba là Nho. Cô nàng này rất cá tính và đôi chút bướng bỉnh. Nho thích thêu thùa nhưng toàn thêu những thứ hoa lòe loẹt, mỗi khi người khác chê Nho mặc kệ cùng lắm Nho chỉ nói để cho nó nổi. Nho không thích lấy chồng, hàng ngày vẫn có anh chàng nọ viết thư cho cô. Cô ước mơ mai này trở thành một tay bóng chuyền trong đội tuyển quốc gia.

Ba nhân vật, ba tính cách khác nhau thế nhưng họ đều đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ, gan dạ kiên cường trên chiến trường nhưng cũng lạc quan, yêu đời và mơ mộng những lúc không có bom đạn. Họ như những ngôi sao sáng của bầu trời cách mạng Việt Nam.

Bài tham khảo Mẫu 1

Lê Minh Khuê thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Các tác phẩm của bà thường viết về những người thanh niên trên tuyến đường Trường Sơn, trong đó tiêu biểu là tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi”. Đến với truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi", ta không chỉ được chứng kiến những năm tháng chiến tranh ác liệt nhất mà còn thấy được tình cảnh đồng đội thắm thiết và cả những người nữ thanh niên xung phong với tính cách trong sáng, tràn đầy lạc quan.

“Những ngôi sao xa xôi” là tác phẩm viết về “tổ trinh sát mặt đường” gồm Nho, Thao và Phương Định, làm việc trên một trọng điểm của tuyến đường Trường Sơn máu lửa. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của các cô chứa đựng đầy những gian khổ, vất vả và nguy hiểm. Bởi tuyến đường này là nơi quân Mỹ tập trung đánh phá ác liệt nhất mà nhiệm vụ của các cô gái ấy lại là san lấp những hố bom, đánh dấu những trái bom chưa nổ và khi cần thì phá bom. Công việc hết sức nguy hiểm, luôn phải đối mặt với “thần chết rình rập” khi họ phải “chạy trên cao điểm giữa ban ngày” và máy bay địch thì có thể ập tới bất cứ lúc nào. Người ta có thể thấy ngay được sự nguy hiểm của tuyến đường này khi nhìn vào mức độ mà giặc Mỹ đánh phá nó “Ðường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc”. Có thể thấy rằng công việc của những người trinh sát ấy không chỉ là sự hiểm nguy về thể xác khi có thể bị bom vùi bất cứ lúc nào mà còn đòi hỏi ở họ sự tập trung cao độ, sự bình tĩnh, gan dạ và chính xác hết mực.

Thế nhưng, ba cô gái ấy, Nho, Thao, Phương Định dù trong gian khổ, hiểm nguy vẫn luôn mang trong mình vẻ đẹp, sự trong sáng của những cô gái tuổi mười bảy. Họ có những điểm chung, những điểm riêng khác biệt làm nổi bật lên hình ảnh của những đoá hồng nơi chiến trường bom đạn mịt mù.

Ở Nho, Thao và cả Phương Định nữa, ta thấy được rằng họ có chung một lí tưởng sống cao đẹp. Lí tưởng ấy đã dẫn dắt họ, để họ trở thành những người đồng đội gắn bó thân thiết trên cao điểm này. Họ đại diện cho lớp thanh niên yêu nước vào những năm 70 của thế kỉ trước, sẵn sàng hiến dâng tuổi thanh xuân phơi phới của mình cho sự nghiệp cứu quốc hào hùng. Công việc của những cô gái ấy là “Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất phải lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom” – một công việc chứa đựng sự nguy hiểm vô cùng, vậy mà chỉ cần nghe tiếng máy bay địch và nghe tiếng bom nổ là họ sẵn sàng lao ngay ra cao điểm để thực hiện nhiệm vụ của mình. Điều đó cho ta thấy được sự can đảm, kiên cường, dũng cảm và gan dạ, không hề sợ hãi trước nguy hiểm của những cô gái thanh niên xung phong ấy. Họ có nghĩ đến cái chết nhưng chỉ là cái chết “mờ nhạt và không cụ thể”. Bởi trên tất cả điều họ mong muốn là bom nổ, thông đường và những chuyến xe của những người lính sẽ lăn bánh qua những con đường an toàn.

Ba cô gái trẻ ấy còn khiến chúng ta bất ngờ bởi tinh thần trách nhiệm rất cao trong công việc của mình. Hình ảnh của chị Thao và Nho quyết đoán chạy ngay ra ngoài để đo khối lượng bom vừa được thả xuống. Hay Phương Định khi cô phá quả bom nằm một mình trên đồi vắng. Họ đều thực hiện rất nghiêm túc công việc của mình mà không hề sợ hãi, hay có bất cứ băn khoăn nào. Bởi họ ý thức được công việc của mình quan trọng như thế nào đối với tiền tuyến, và tuyến đường này là tuyến đường xương máu, dù có hi sinh cũng phải giữ cho đường được an toàn. Ý chí, lòng yêu nước của những cô gái ấy khiến ta phải cúi đầu khâm phục.

Ở những cô gái kiên cường này còn toát lên tinh thần đồng đội sâu sắc. Sống chung với nhau lâu ngày, cùng nhau chiến đấu, Nho, Thao, Phương Định dường như đã coi nhau như chị em ruột thịt thân thiết. Họ hiểu nhau, biết nhau thích gì, sợ gì, quan tâm đến đồng đội của mình từng chút một. Khi đồng đội bị thương, họ cũng chăm sóc cho nhau, lo lắng cho nhau. Đó là tình đồng đội ấm áp, vững chắc mà chắc hẳn chỉ có cùng nhau chiến đấu mới có thể khăng khít đến nhường ấy.

Và cuối cùng, ở họ, những cô gái trinh sát, ta thấy được một tâm hồn lạc quan, phơi phới mộng mơ, dù đang ở trong chiến tranh ác liệt nhất. Họ giữ trong mình những sở thích như ăn kẹo ngọt, thêu thùa, hát,… và bộc lộ khát khao về hoà bình, nơi không còn thấy khói lửa chiến tranh và họ sẽ được làm những công việc mà họ mơ ước.

Đó là điểm chung của những cô gái trong “tổ trinh sát mặt đường” trên tuyến đường Trường Sơn. Vậy những điểm riêng của họ là gì? Điều gì khiến họ trở nên khác biệt so với những cô gái khác?

Ở Phương Định, ta thấy được cô là một người con gái hết sức đặc biệt và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc. Phương Định là con gái Hà Nội, vừa rời ghế nhà trường đã xung phong ngay vào nơi chiến trường trọng điểm đánh phá của giặc Mỹ. Phương Định mới chỉ mười bảy tuổi, tâm hồn cô vẫn còn những thơ ngây, những mộng mơ, những nét hồn nhiên, tinh nghịch của tuổi học trò. Có lẽ bởi vậy điều mà cô thích nhất là hát: “dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng”, “Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên xô” hay “dân ca Ý trữ tình”, “thường cứ thuộc điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát”, dù rằng lời bịa ấy “lộn xộn mà ngớ ngẩn” đến mức chính cô còn “ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình”. Ở tuổi mười bảy, Phương Định tự ý thức được về bản thân mình, cô nhận định mình rằng: “Tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao kiêu hãnh như loài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”. Chẳng vậy mà các anh lính lái xe, pháo thủ luôn “hỏi thăm cô”và “viết những thư dài gửi đường dây” dù rằng cô và họ gặp nhau mỗi ngày. Điều đó đã khiến cho Phương Định cảm thấy vui mừng và tự hào, nhưng cô luôn giữ điều đó vào trong lòng mình. Điều cô thích chỉ là ngắm mình trong gương, “mím môi thật chặt” làm điệu khi thấy các cô gái khác chuyện trò cùng anh bộ đội nào đó. Có thể nói, Phương Định là một người con gái Hà Nội hết sức duyên dáng, nhạy cảm, biết quan tâm tới hình thức của mình nhưng cũng rất khiêm tốn và kín đáo.

Và không chỉ có những điều đó, ta còn thấy ở cô là người trinh sát vô cùng gan dạ, và điều đó biểu hiện trong một lần cô phá bom. Quả bom mà cô cần phá “nằm trên đồi”, đây là một vị trí vô cùng nguy hiểm bởi nó có thể thu hút máy bay địch bất cứ lúc nào nên việc phá bom cần rất nhanh chóng và chính xác. Nhận nhiệm vụ từ tay chị Thao, Phương Định chạy ngay lên đồi nơi mà “vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ tùng cụm trong không trung”. Quả bom mà cô cần phá “nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô”. Khi bước đến gần quả bom, cô đã tự nhủ với mình rằng “không đi khom” mà phải “đàng hoàng” bước tới. Khi thực hiện nhiệm vụ của mình, cô cũng cảm thấy hồi hộp và căng thẳng, bởi công việc của cô là đối mặt với tử thần khi bom có thể nổ bất cứ lúc nào. Nhưng khi tiến hành công việc, cô càng cho thấy bản lĩnh tự tin và dũng cảm của mình, cô không sợ chết bởi cái chết với cô “mờ nhạt và không cụ thể”. Và lần phá bom ấy đã chứng tỏ một bản lĩnh dũng cảm, kiên cường của một cô gái trẻ, tiêu biểu cho những tấm gương thanh niên lên đường cứu quốc.

Phương Định là một cô gái có tâm hồn đa cảm, dễ xúc động. Là người con gái của Hà thành vào nơi đây chiến đấu, vậy nên lúc nào Phương Định cũng mơ về Hà Nội của mình. Ở nơi Hà Nội xa xôi ấy có mẹ của cô, có căn gác nhỏ mà cô hay ngồi hát, có “những ngôi sao to trên bầu trời”, “vòm tròn của nhà hát”, bà bán kem”,… Những điều đó gợi cô nhớ về Hà Nội thân yêu, nơi có những phồn hoa mà cô đã phải rời xa để tiến bước vào nơi chiến trường này! Chỉ một cơn mưa đá chợt đến, chợt đi cũng đủ để gợi dậy trong lòng Phương Định bao nhiêu xúc cảm.

Còn ở Thao, người ta thấy chị là một người chị cả, người đội trưởng rất quyết đoán, mạnh mẽ trong công việc nhưng trong cuộc sống chị lại rất dịu dàng và hay làm dáng. Khi thấy tiếng “máy bay trinh sát rè rè”, “phản lực gầm gào” thì Thao đã biết chúng sắp thả xuống đây những đợt bom mới. Chị chỉ “móc bánh quy trong túi, thong thả nhai. Sự “bình tĩnh đến phát bực” của người đội trưởng Thao có lẽ là được tôi luyện trong những năm tháng sống trên cao điểm này. Cuộc sống nơi đây đã dạy cho chị bản lĩnh, sự điềm tĩnh, gan dạ của một người chị cả. Khi tiếng bom nổ, chị đã phân công công việc hết sức rõ ràng và quyết đoán, khiến cho Phương Định phải thốt lên mà công nhận rằng “ai cũng gờm chị: cương quyết, táo bạo”.

Vậy nhưng chị Thao ngoài công việc lại là một người chị cả rất dịu dàng. Chị hay làm điệu “Áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu. Chị hay tỉa đôi lông mày của mình, tia nhỏ như cái tăm”. Và cũng như những người con gái trẻ khác, chị sợ máu và vắt, “thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét”.

Với Nho, người em út của cả nhóm thì còn rất ngây thơ, rất trẻ con. Là một người lính trên tuyến đường máu lửa, ác liệt nhất trong kháng chiến chống Mỹ thế nhưng Nho lại mang trong mình sự ngây thơ, đáng yêu đến nỗi Phương Định coi Nho như là em gái của mình, dù rằng cả hai cô gái đều đang ở độ tuổi mười bảy. Nho thích ăn kẹo nên lúc nào Phương Định cũng phần sẵn cho cô trong túi áo. Với Phương Định, Nho như một “cây kem” mát mẻ giữa cái nóng “bức người” nơi chiến trường này. Trẻ con là thế nhưng khi trúng bom bị thương, cô cũng thể hiện bản lĩnh của một chiến sĩ. Bị mất máu, bị đau thế nhưng Nho không hề kêu than một lời, cô chỉ im lặng để đồng đội băng bó vết thương cho mình.

Về nội dung, truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” đã cho chúng ta thấy được cuộc sống và chiến đấu đầy gian khổ và hiểm nguy của những cô gái thanh niên xung phong Nho, Thao, Phương Định trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ ác liệt. Thế nhưng dù ở trong hoàn cảnh như thế, ta vẫn thấy được tinh thần lạc quan, dũng cảm, tâm hồn mơ mộng, hồn nhiên của các cô gái ấy. Đó là những hình ảnh đẹp đẽ, tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược.

Về nghệ thuật, truyện được kể theo ngôi thứ nhất, thông qua con mắt nhìn của Phương Định, vậy nên khiến người đọc cảm thấy hết sức chân thực và sinh động. Ngôn ngữ đối thoại súc tích, ngắn gọn, bộc lộ sự quyết đoán, mạnh mẽ của các nhân vật trong công việc của mình. Việc lựa chọn miêu tả những hình ảnh tiêu biểu cũng đã giúp lột tả được vẻ đẹp cũng như bản lĩnh của những người con gái nơi đây. Hình tượng các nhân vật được xây dựng chỉ bằng vài nét chấm phá, thế nhưng ta vẫn có thể cảm nhận được toàn bộ nội tâm cũng như tính cách của nhân vật. Nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật cũng rất tinh tế, khéo léo.

Lê Minh Khuê đã xây dựng lên một câu chuyện về những người nữ thanh niên xung phong gan dạ trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ hết sức thành công. Họ là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng ấy và sẽ mãi là tấm gương sáng cho các thế hệ sau noi theo.

Bài tham khảo Mẫu 2

Có một thời để nhớ, có một thời đẹp hơn mọi lời ca, một thời mà cả nước lên đường phơi phới bước chân trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước vĩ đại. Trường Sơn ơi, rầm rập bước quân hành. Hình ảnh các cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đầu lửa đạn đã trở thành đề tài văn học. Mảnh trăng cuối rừng - Nguyễn Minh Châu, Lá đỏ - Nguyễn Đình Thi, Khoảng trời hố bom - Lâm Thị Mỹ Dạ... đã khắc họa vẻ đẹp kiêu hùng của thời đại. Lê Minh Khuê, một nhà văn nữ trưởng thành trong chiến tranh đã đóng góp cho nền văn học Việt Nam truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi đã tạo nét duyên dáng của cây bút trẻ. Truyện đã phản ánh thành công khốc liệt của chiến tranh đồng thời ánh lên vẻ đẹp tâm hồn như những vì sao lung linh ngời sáng của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến lửa Trường Sơn.

Bước vào tác phẩm ta thấy Lê Minh Khuê đã phác họa khung cảnh và không khí trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn chỉ bằng một vài nét chấm phá miêu tả hiện thực cô đọng nhưng cũng đủ khái quát khốc liệt chiến tranh. Và có lẽ thành công của tác phẩm là nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật và ngôn ngữ trần thuật. Với sự lựa chọn cách trần thuật ở ngôi thứ nhất, Phương Định là người kể cũng là nhân vật chính của truyện. Nhà văn Lê Minh Khuê đã miêu tả rất cụ thể thế giới nội tâm, những cảm xúc và suy nghĩ của ba cô gái thanh niên xung phong. Truyện viết về đề tài chiến tranh nên có nhiều chi tiết về bom đạn, chiến đấu, hi sinh nhưng chủ yếu là hướng vào thế giới nội tâm, làm hiện lên vẻ đẹp tâm hồn của con người trong hoàn cảnh khốc liệt. Có được sự thành công đó phần lớn là nhờ vào cách lựa chọn ngôi kể phù hợp của tác giả.

Truyện ngắn Những ngôi xa xôi của Lê Minh Khuê có cốt truyện khá đơn giản. Truyện kể về ba cô thanh niên xung phong tên là Thao, Nho và Phương Định. Họ làm thành một tổ trinh sát mặt đường trên cao điểm tại một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Đây là nơi tập trung nhiều bom đạn và sự nguy hiểm, ác liệt. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái đặc biệt gian khổ nguy hiểm và công việc của họ cũng đầy nguy hiểm hi sinh. Ngay giữa ban ngày, họ phải phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch. Sau mỗi trận bom họ phải lao ra trọng điểm, đo ước tính khối lượng đất đá lấp hố bom địch đào xới, đếm bom chưa nổ và phá bom. Đây là một công việc hết sức mạo hiểm, luôn phải đối mặt với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh, đòi hỏi họ phải hết sức dũng cảm và bình tĩnh. Nhưng với họ công việc nguy hiểm ấy đã trở thành quen thuộc, bình thường: “Có nơi đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay ầm ì xa dần. Thần kinh căng như dây chão, tim đập bất kể nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ... Rồi khi xong việc, quay lại nhìn cảnh đoạn đường một lần nữa, thở phào chạy về hang.”

Những cô gái làm trinh sát mặt đường ấy, có cùng xuất thân là những cô gái Hà Nội, có cá tính và hoàn cảnh riêng khác nhau nhưng ba cô đều có phẩm chất chung của thanh niên xung phong ở chiến trường là có tinh thần trách nhiệm cao với nhiệm vụ, không sợ hy sinh, có tình đồng đội gắn bó. Đó là mẫu người sẵn sàng “Đi bất cứ nơi đâu khi Tổ quốc đang cần”. Ngoài ra, họ còn có những nét tính cách chung của các cô gái trẻ là dễ xúc cảm, nhiều ước mơ, hay mơ mộng, dễ vui mà cũng dễ trầm tư và thích làm đẹp cho cuộc sống của mình dù đang sống ở chiến trường. Cụ thể là chị Thao rất thích chép bài hát, chép cả lời hát bịa của Phương Định. Còn Nho thích thêu thùa và Phương Định, những lúc rảnh rỗi lại thích ngắm mình trong gương hay ngồi bó gối mơ màng. 

Nho, Thao, Phương Định sống trong một tập thể, họ hết sức gắn bó yêu thương nhau nhưng ba cô gái vẫn có những nét tính cách riêng không ai giống ai. Chị Thao thì ít nhiều từng trải hơn, không dễ dàng hồn nhiên, mơ mộng và dự tính tương lai có vẻ thiết thực hơn nhưng cũng không thiếu những khát khao và rung động của tuổi trẻ. Chị chiến đấu rất dũng cảm, bình tĩnh nhưng lại rất sợ khi nhìn thấy máu chảy và sợ cả vắt nữa. Còn Nho là người nhỏ tuổi nhất, tính cô lại càng trẻ con. Nho thích mút kẹo. Hàng ngày cô được cưng chiều và luôn nhận phần việc nhẹ hơn. Nhưng không phải vì thế mà cô ỷ lại công việc cho Thao và Phương Định. Cô vẫn dũng cảm, cứng rắn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình.

Phương Định là nhân vật chính của truyện được Lê Minh Khuê tập trung ngòi bút để miêu tả. Cô vốn là con gái Hà Nội vào chiến trường. Cô có thời học sinh hồn nhiên vô tư bên người mẹ. Cô có một căn buồng nhỏ ở một đường phố yên tĩnh của thủ đô trong những ngày thanh bình trước chiến tranh. Những kỉ niệm ấy, luôn sống trong lòng cô ngay giữa chiến trường dữ dội. Nó vừa là niềm khát khao, vừa là dòng suối làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến tranh.

Nói về ngoại hình, Lê Minh Khuê không hề miêu tả chi tiết mà tác giả rất tinh tế khi để cho nhân vật tự đánh giá mình: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”. Chính đôi mắt cô đẹp như một ánh sao giữa bầu trời vừa gần mà lại vừa xa đã tạo cảm xúc bao anh lính lái xe qua cung đường Trường Sơn khói lửa. Cô thấy vui và tự hào về điều đó nhưng cô chưa dành riêng tình cảm cho một ai. Vậy cũng đủ cho ta nhận thấy Phương Định là một cô gái đẹp.

Bên cạnh vẻ đẹp về hình thức, Phương Định lôi cuốn người đọc bởi vẻ đẹp hồn nhiên, trong trẻo của tâm hồn. Vào chiến trường đã ba năm, đã quen với những thử thách nguy hiểm, giáp mặt hàng ngày với cái chết nhưng Phương Định cũng như đồng đội của cô không mất đi sự hồn nhiên trong sáng và những mơ ước về tương lai. Cô là người nhạy cảm hồn nhiên hay mơ mộng và thích hát. Cô đã kể rằng “Tôi thích nhiều bài hát. Những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận. Tôi thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng. Thích Ca-chiu-sa của hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ màng: “Về đây khi mái tóc còn xanh xanh ...”. Đó là dân ca Ý trữ tình giàu có, phải lấy giọng thật trầm. Thích nhiều”. Thấy mưa đá rơi ngoài hang cô vui thích cuống cuồng như trẻ con, đem cục đá vào cho Nho rồi lại chạy ra. Cơn mưa đá tan đi nhanh chóng, cô thẫn thờ không phải vì tiếc những viên đá mà vì cô nhớ đến mẹ, đến cái cửa sổ, đến những ngôi sao to trên bầu trời thành phố...

Là người nhạy cảm, nhưng cô lại không hay biểu lộ tình cảm của mình mà luôn tỏ ra kín đáo giữa đám đông. Người ngoài nhìn vào tưởng là kiêu kỳ nhưng kì thực cô lại là người rất giàu tình cảm. Cô yêu mến những người đồng đội trong tổ trinh sát mặt đường của mình và cả đơn vị nữa. Khi Nho bị thương vì sức ép của bom, Phương Định đã tiêm và chăm sóc cho Nho hết sức chu đáo. Đặc biệt Phương Định còn dành tình yêu và niềm cảm phục của mình cho tất cả những người chiến sĩ mà cô gặp hằng đêm trên trọng điểm của con đường vào mặt trận. Cô đã bộc bạch lòng mình: “Thực tình trong suy nghĩ của tôi, những người đẹp nhất, thông minh can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ”.

Phương Định còn là người giàu lòng tự trọng, có tinh thần dũng cảm trong chiến đấu và là người có tinh thần trách nhiệm cao với công việc, không ngại gian khổ hy sinh. Phẩm chất đó của Phương Định đã được thể hiện rõ qua từng cảm giác, ý nghĩa dù chỉ thoáng qua của Phương Định trong một lần phá bom. Mặc dù đã rất quen với công việc nguy hiểm này, một ngày cô có thể phá đến năm quả bom, nhưng mỗi lần phá bom vẫn là một thử thách với thần kinh, cảm giác của Phương Định. Mỗi lần phá bom Phương Định lại có cảm giác là “Các anh cao xạ” ở trên kia đang dõi theo từng động tác, cử chỉ của cô. Cô hiểu các anh “không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới”. Và lòng tự trọng đã kích thích lòng dũng cảm của cô giúp cố lấy được tư thế “tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom..”. Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của cô cũng trở nên sắc nhọn hơn: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”. Sau khi đã đặt mìn cạnh quả bom chạy về nơi ẩn nấp cô căng thẳng chờ quả bom nổ “Liệu mìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?”. Qua sự miêu tả chân thật, Phương Định hiện lên với vẻ đẹp nội tâm phong phú, tâm hồn trong sáng, sống có lí tưởng và trách nhiệm. Một vẻ đẹp đầy cao thượng.

Lê Minh Khuê đã miêu tả rất chi tiết, cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác, ý nghĩ. Mỗi lần phá bom là một thử thách với thần kinh. Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác con của con người như cũng trở nên sắc nhọn hơn. Lãng mạn là nét đẹp của những chàng trai, cô gái trên cung đường Trường Sơn khốc liệt, là chủ nghĩa anh hùng ca cách mạng, là đỉnh cao của một thời kỳ văn học. Mối tình đầy lãng mạn, đầy lý tưởng của Nguyệt, cô gái thanh niên xung phong và Lãm, anh bộ đội lái xe trong Mảnh trăng cuối rừng của Nguyễn Minh Châu hay tấm gương hy sinh của những cô gái thanh niên xung phong trong Nhiều và còn biết bao nhiêu nữa những tấm gương hy sinh của những cô gái ở Ngã ba Đồng Lộc... đã góp phần cho “Tổ quốc bay lên bát ngát mùa xuân” (Lê Anh Xuân).

Bằng ngòi bút miêu tả tâm lí nhân vật sinh động, chân thực và cách lựa chọn ngôi kể, giọng điệu trần thuật phù hợp với nhân vật kể tạo cho chuyện có giọng tự nhiên, thoải mái, trẻ trung và có chất nữ tính. Lời kể thường dùng những câu ngắn, nhịp nhanh, tạo được không khí khẩn trương trong hoàn cảnh chiến trường. Ở những đoạn hồi tưởng, nhịp kể chậm lại, gợi nhớ những kỉ niệm tuổi niên thiếu hồn nhiên, nhạy cảm của một cô học sinh thành phố thích mơ mộng. Truyện viết về chiến tranh, có những chi tiết, sự việc về bom đạn, chiến tranh, hi sinh, nhưng chủ yếu vẫn hướng vào thế giới nội tâm, làm hiện lên vẻ đẹp tâm hồn của con người trong chiến tranh. Lê Minh Khuê đã làm nổi bật lên vẻ đẹp tâm hồn, tư tưởng và những phẩm chất tốt đẹp của các cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đó cũng chính là hình ảnh tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ cứu nước đầy gian khổ hy sinh nhưng vẻ vang oai hùng.

Bài tham khảo Mẫu 3

Trên nẻo đường Trường Sơn ta còn gặp những gì? Những chàng trai lái xe không kính hay còn kính và những chàng ngự lâm pháo thủ trò chuyện chớp nhoáng với các cô gái thanh niên xung phong, những cô trinh sát mặt đường, chuyên phá bom nổ chậm, mở đường cho xe qua thật thú vị và cảm động. Truyện ngắn những ngôi sao xa xôi kể lại cuộc sống và khắc họa chân dung tâm hồn tính cách của ba cô gái trẻ, ba vì sao xa xôi trên cao điểm Trường Sơn.

Ba cô gái thanh niên xung phong Thao, Định, Nho biên chế thành một tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kỳ chống Mỹ. Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp đánh dấu các vị trí các quả bom chưa nổ và phá chúng. Công việc của họ hết sức nguy hiểm vì phải thường xuyên chạy trên cao điểm giữa ban ngày và máy bay địch có thể ập đến bất cứ lúc nào.

Cuộc sống và chiến đấu của họ nơi trọng điểm giữa chiến trường dù khắc nghiệt và muôn vàn nguy hiểm nhưng ba cô gái vẫn bình thản tươi vui hồn nhiên và không kém phần lãng mạn, đặc biệt là rất gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng chí, đồng đội dù mỗi người một cá tính.

Tuyến đường Trường Sơn vào những năm 1969, 1970 vô cùng khắc nghiệt. Mỹ dội những trận mưa bom bão đạn trên con đường huyết mạch này, con người tiếp viện cho chiến trường miền Nam. Lực lượng thanh niên xung phong có nhiệm vụ gỡ bom lấp hố bom, mở đường cho bộ đội ta tiến quân. Ba cô gái trong truyện sống và chiến đấu trên một cao điểm giữa vùng trọng điểm tập trung bom đạn của giặc Mỹ. Nơi họ ở là một cái hang đá mát lạnh ngay dưới chân cao điểm tách xa đơn vị. Ban ngày, họ phải phơi mình dưới tầm bắn phá của máy bay. Sau mỗi trận dội bom họ phải lao ngay ra trọng điểm để làm nhiệm vụ.

Trước cái chết ai cũng run sợ và né tránh. Thế mà họ phải mạo hiểm với cái chết, thần kinh luôn căng thẳng, đòi hỏi sự bình tĩnh và sáng suốt dũng cảm. Đây là công việc hàng ngày, có khi một ngày hai ba lần phá bom như thế thật nguy hiểm. Nguy hiểm không lường nhưng các cô tự hào với cái tên mà đơn vị đặt cho là tổ trinh sát mặt đường.

Gắn với cái tên gợi sự khao khát làm nên sự tích anh hùng ấy là công việc chẳng nhẹ nhàng đơn giản nào: Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng lóa lên trên khuôn mặt nhem nhuốc. Những lúc đó chúng tôi gọi nhau là những con quỷ mắt đen.

Cả cô đều là con gái Hà Nội. Tuy cá tinh và hoàn cảnh riêng của mỗi người khác nhau nhưng họ đều có phẩm chất vô cùng tốt đẹp của thanh niên xung phong tiền tuyến. Đó là tinh thần dũng cảm tuyệt vời, không sợ gian khổ hy sinh quyết tâm khắc phục tốt khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ và tình cảm đồng đội gắn bó, yêu thương.

Ở họ còn có những nét chung của các cô gái trẻ là dễ xúc động, nhiều khát vọng hay mơ mộng dễ vui và dễ buồn. Trong bom đạn cận kề cái chết mà họ vẫn thích làm đẹp cho cuộc sống mình. Nho thích thuê thùa chị Thao chăm chép bài thơ, Định thích ngắm mình trong gương, thích ngồi bó gối thả mình theo dòng hồi tưởng và cất tiếng hát.

Riêng Phương Định, Lê Minh Khuê dành nhiều lời viết về cô, một cô gái xuất thân từ Hà Nội xinh đẹp, hồn nhiên, vô tư, tinh nghịch vừa dịu dàng lãng mạn. Kỷ niệm gia đình luôn trở về với cô trong những lúc chiến trường khốc liệt làm dịu mát tâm hồn cô. Cô còn rất nhạy cảm quan tâm đến bản thân và muốn được người khác để ý. Cũng như bao cô gái khác thì cô rất vui và tự hào về điều này.

Là một nữ sĩ từng trưởng thành từ lực lượng thanh niên xung phong, Lê Minh Khuê am hiểu khá tinh tế tâm lý của những cô gái trong nhóm trinh sát mặt đường mà tiêu biểu là nhân vật Phương Định. Tâm trạng của Định lúc phá bom được đặc tả rất chân thực “Tôi dùng xẻng… một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình”. Mặc dù thành thạo trong công việc, có ngày phá đến 5 quả bom nhưng mỗi lần phá bom nổ chậm là một thử thách, căng thẳng nhất là lúc chờ đợi tiếng nổ chậm của quả bom đồng nghĩa với việc đã hoàn thành.

Công việc nguy hiểm là thế nhưng riêng lúc nào rảnh rỗi các cô vẫn hồn nhiên cất cao tiếng hát. Hát chưa hay bài chưa thuộc lời nhưng vẫn hát. Thậm chí Thao còn không bao giờ hát đến một bài, giọng chua chát nhưng vẫn mê say chép lời. Nhân vật Nho có vẻ lặng lẽ nhất trong 3 người nhưng thực ra cô là người rất can đảm kiên cường.

Trông xinh đẹp “như một que kem trắng” mà lại không ủy mị ướt át chút nào. Hằng ngày cô cùng đồng đội phá bom nổ chậm, có lần bị bom lùi và mảnh bom găm vào cánh tay, máu túa ra rất nhiều, da xanh xao quần áo đầy bụi, được đồng đội cứu kịp thời, Nho cắn răng chịu đau nhưng không khóc và cả ba người đều không ai khóc bởi họ cho rằng “Nước mắt đứa nào chảy trong khi cần cái cứng cỏi của nhau là bị xem như bằng chứng của một sự tự nhục mạ”.

Lê Minh Khuê thành công khi xây dựng truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi. Động viên tiếp sức cho tuổi trẻ Việt Nam luôn ý thức vươn lên trong cuộc sống.