Phân tích bài thơ Trong lời mẹ hát

Dàn ý

a. Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và khái quát nội dung chính của bài phân tích.

b. Thân bài: Phân tích theo bố cục hoặc mạch cảm xúc của bài thơ: dấu ấn sâu sắc không thể phai mờ trong tâm trí về lời ru, khắc hoạ công lao tựa trời tựa biển của mẹ, thể hiện sự trân trọng và biết ơn với đấng sinh thành, tình yêu thương sâu sắc dành cho mẹ – người đã vất vả nuôi mình khôn lớn, nên người…

c. Kết bài: Khẳng định lại vị thế (hoặc ý nghĩa) của bài thơ cùng tình cảm, tài năng của nhà thơ Trương Nam Hương.

Bài mẫu 1

Trong lời mẹ hát là bài thơ hay và ý nghĩa của nhà thơ Trương Nam Hương về người mẹ. Qua bài thơ, nhà thơ đã khéo léo khắc họa những tâm tư, tình cảm của người con khi nói về người mẹ kính yêu của mình.

Thơ Trương Nam Hương thường không lung linh huyền ảo mà thiên về những hình ảnh giản dị, mộc mạc, gần gũi mà đầy xúc cảm như hình ảnh người mẹ, hình ảnh quê hương và những ký ức tuổi thơ. Đoạn thơ đã thể hiện được những tâm tư tình cảm của tác giả về người mẹ đã tần tảo nắng mưa nuôi con khôn lớn từng ngày. Hình ảnh mái tóc người mẹ bạc dần theo thời gian làm cho ta xúc động đến nao lòng. Phép đối được tác giả sử dụng một cách tinh tế trong hai câu thơ “Lưng mẹ cứ còng dần xuống/Cho con ngày một thêm cao” đã phần nào bộc lộ được sự biết ơn của tác giả đối với người mẹ kính yêu.

Mẹ không chỉ đem cả “cuộc đời” cho con trong lời hát ru ngọt ngào, mẹ còn chắp cánh để con trưởng thành và rồi trong tương lai con sẽ bay cao bay xa, đạt được những ước mơ. Chao ôi! Dòng cảm xúc, tình cảm của Trương Nam Hương về người mẹ thật đẹp đẽ và xúc động làm sao! Dường như, độc giả cũng cảm nhận được ý nghĩa và tầm quan trọng của tiếng hát mà mẹ cất lên, nhờ tiếng hát ngọt ngào và dịu dàng của mẹ mà con hiểu hơn về cuộc đời, nhất là con đã hiểu được sự vất vả và tình yêu thương vô bờ bến mà mẹ dành cho con. Chính lời ru của mẹ đã chắp cánh cho con, đã thắp lên trong con những ước mơ, hi vọng, và nghị lực để con khôn lớn nên người. Có thể nói, mẹ chính là động lực thúc đẩy cuộc sống của con phát triển.

Nhắc đến nhà thơ Trương Nam Hương, chúng ta sẽ nhớ đến tác phẩm Trong Lời Mẹ Hát nổi tiếng của ông. Những dòng thơ hay với xúc cảm rung động lòng người ấy đã giúp Trương Nam Hương nhận được nhiều giải thưởng văn học nghệ thuật cao quý.

Bài mẫu 2

Trương Nam Hương đã từng tâm sự: “Tôi nhớ về mẹ, về quê hương, về những miền đất, về những năm tháng gian nan nghèo khó, đã cưu mang nuôi dưỡng mình”. Và ông đã gửi gắm nỗi niềm, tâm tư ấy trong bài thơ Trong lời mẹ hát – một trong những thi phẩm hay nhất trong sự nghiệp sáng tác của nhà thơ.

Ngay từ những dòng thơ đầu tiên, tác giả đã gợi nhớ sâu trong ký ức về thời thơ ấu đầy ấm áp khi nhận được tình cảm yêu thương vô bờ bến của người mẹ:

“Tuổi thơ chở đầy cổ tích

Dòng sông lời mẹ ngọt ngào

Đưa con đi cùng đất nước

Chòng chành nhịp võng ca dao.”

Hình ảnh người mẹ hiện lên thật quen thuộc qua những lời ru ngọt ngào mà êm ái, những câu truyện cổ tích đầy ý nghĩa và sắc màu. Tất cả đã nuôi dưỡng tâm hồn con thật trong trẻo và ấm áp!. Tình cảm và sự hi sinh của mẹ là không thể đong đếm, tựa như trời biển. Tình cảm của mẹ là vô giá mà không gì có thể thay thế được!. Mong rằng, những đứa con sau khi đọc được những dòng thơ này thì sẽ hiểu, trân trọng và yêu thương mẹ nhiều hơn.

Những câu thơ tiếp theo đã gợi lên vẻ đẹp trong từng lời ru ngọt ngào và những câu ca dao êm ái của mẹ. Qua đó, người con đã thấy, đã cảm nhận được những hình ảnh quen thuộc, giản dị và gần gũi của làng quê, những rung động trong lòng về cánh đồng xanh mướt trải dài bát ngát cùng đàn cò trắng bay lả bay la trên những cánh đồng lúa chín, những màu vàng bắt mắt và xinh đẹp của hoa mướp, hình ảnh thú vị mà thân thương “con gà cục tác lá chanh”…

Trong lời mẹ hát – một bài thơ chứa đựng ý nghĩa nhân văn sâu sắc – khiến con người phải nhìn nhận lại bản thân mình về lòng hiếu thảo và biết ơn đấng sinh thành:

“Thời gian chạy qua tóc mẹ

Một màu trắng đến xôn xao

Lưng mẹ cứ còng dần xuống

Cho con ngày một thêm cao.”

Tình cảm yêu thương của mẹ là vô hạn, yêu thương con bằng cả trái tim, bằng cả sinh mệnh. Trương Nam Hương đã khéo léo sử dụng các biện pháp tu từ nhân hoá đặc sắc “thời gian chạy…” để nhấn mạnh thời gian trôi qua nhanh – sự già nua của mẹ đến cũng nhanh. Phép đối được tác giả sử dụng một cách tinh tế trong hai câu thơ “Lưng mẹ cứ còng dần xuống / Cho con ngày một thêm cao” đã phần nào bộc lộ được sự biết ơn của tác giả đối với người mẹ kính yêu.

Không chỉ vậy, nhà thơ – phận làm con – cũng đã bộc bạch những tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc của mình dành cho mẹ. Qua những hình ảnh giản dị từ lời ru của mẹ và sự chăm sóc, dưỡng dục của mẹ chính là sức mạnh để chắp cho con “đôi cánh” bước vào đời, bay cao bay xa đến những chân trời mới.

Tình mẫu tử chính là tình cảm cao quý nhất trên thế gian, thiêng liêng không gì thay thế được. Điều đó đã được Trương Nam Hương khắc họa một cách sâu sắc và chân thực qua bài thơ Trong lời mẹ hát. Những dòng thơ hay với xúc cảm rung động lòng người ấy đã giúp Trương Nam Hương nhận được nhiều giải thưởng văn học nghệ thuật cao quý.

(Nguồn: sưu tầm)

Bài mẫu 3

Tình mẫu tử là một đề tài của sáng tác văn học. Đóng góp vào mảng đề tài đồ, bài thơ Trong lời mẹ hát của Trương Nam Hương đã gửi gắm nhiều thông điệp giá trị sâu sắc.

Những câu thơ mở đầu là dòng hồi tưởng của nhân vật trữ tình - “con” về tuổi thơ đầy đẹp đẽ, ngọt ngào khi có mẹ:

“Tuổi thơ chở đầy cổ tích

Dòng sông lời mẹ ngọt ngào

Đưa con đi cùng đất nước

Chòng chành nhịp võng ca dao”

Trong suốt hành trình cuộc đời, từ lúc sinh ra đến khi trưởng thành, người mẹ vẫn luôn đồng hành với đứa con. Bất cứ đứa trẻ nào cũng đều được lớn lên trong vòng tay của mẹ. Những truyện cổ tích qua lời ru của mẹ trở nên ngọt ngào biết bao. Chiếc võng đã vốn rất quen thuộc với tuổi thơ của từng đứa trẻ. Ở đây, “nhịp võng” kết hợp với từ láy “chòng chành” gợi ra hình ảnh người mẹ đang bế con ngồi trên võng, khẽ cất tiếng ru.

“Con gặp trong lời mẹ hát

Cánh cò trắng, dải đồng xanh

Con yêu màu vàng hoa mướp

“Con gà cục tác lá chanh”.

Và trong lời ru của mẹ, con đã bắt gặp thật nhiều hình ảnh quen thuộc của quê hương. Cánh đồng xanh mướt, cánh cò trắng bay lượn. Hay những màu vàng của hoa mướp, con gà cục tác, lá chanh. Lũy tre huyền thoại, dây trầu, vầng trăng hay hương cau. Từng sự vật đều mang đậm hồn quê hương.

Trong khổ thơ tiếp, Trương Nam Hương khắc họa hình ảnh người mẹ hiện lên với vẻ đẹp giản dị, tần tảo của người phụ nữ Việt Nam muôn đời:

“Con nghe thập thình tiếng cối

Mẹ ngồi giã gạo ru con

Lạy trời đùng giông đừng bão

Cho nồi cơm mẹ đầy hơn…

Con nghe dập dờn sóng lúa

Lời ru hóa hạt gạo rồi

Thương mẹ một đời khốn khó

Vẫn giàu những tiếng ru nôi.

Áo mẹ bạc phơ bạc phếch

Vải nâu bục mối chỉ sờn

Thương mẹ một đời cay đắng

Sao lời mẹ vẫn thảo thơm.”

Người mẹ đang làm công việc giã gạo. Tiếng cối thập thình khiến lòng con xôn xao. Mẹ vừa giã gạo, vừa ru con ngủ. Chỉ mong sao trời đừng làm giông bão để cuộc sống luôn no đủ. Tấm áo của mẹ đã bạc phếch, bục mối chỉ sờn gợi ra cuộc đời lam lũ, tiết kiệm. Trước hình ảnh đó, người con bộc lộ tình cảm:

“Thời gian chạy qua tóc mẹ

Một màu trắng đến xôn xao

Lưng mẹ cứ còng dần xuống

Cho con ngày một thêm cao”

Thời gian trông qua thật nhanh. Thời gian chảy trôi qua tóc mẹ, làm cho mái tóc xanh mượt ngày nào của mẹ giờ đây trở nên bạc trắng. Cuộc đời vất vả của mẹ khiến con cảm thấy xót xa. Mẹ ngày càng già đi, thì cũng là lúc con ngày một cao lớn, trưởng thành và đang bước đi trên con đường đời. Sau này con cũng sẽ hiểu rằng, gánh nặng của cuộc sống từ những điều nhỏ nhất để thử thách con người vượt qua.

“Mẹ ơi trong lời mẹ hát

Có cả cuộc đời hiện ra

Lời ru chắp con đôi cánh

Lớn rồi con sẽ bay xa…”

Khổ thơ cuối cùng đã bộc lộ những tình cảm chân thành của người con dành cho mẹ. Lời ru của mẹ chính là sức mạnh, chắp cánh cho con bay xa hơn.

Trong lời mẹ hát của Trương Nam Hương là một bài thơ giàu cảm xúc, gợi ra một tình mẫu tử vô cùng đẹp đẽ.

Bài mẫu 4

Tình mẫu tử, từ xưa đến nay vẫn luôn là điều thiêng liêng nhất trong cuộc đời của mỗi con người. Bởi đó là một tình cảm nuôi lớn chúng ta từng ngày, đem đến cho chúng ta những cái ôm ấm áp mỗi đêm, những làn gió mát rượi giữa buổi trưa hè nóng nực từ cái quạt của mẹ và tiếng hát ru du dương vang lên mỗi đêm khuya tĩnh lặng. "Tình mẫu tử" - ba chữ này tuy ngắn gọn nhưng lại chứa đựng ý nghĩa thật cao cả, thiêng liêng biết nhường nào. Có lẽ vì vậy mà tình mẫu tử vẫn luôn luôn là đề tài xuyên suốt trong văn học, được các nhà thơ khai thác và thể hiện rất thành công, bài thơ "Trong lời mẹ hát" của Trương Nam Hương chính là một minh chứng xuất sắc cho điều đó.

Đến với bài thơ Trong lời mẹ hát, một bài thơ tuy không quá dài nhưng lại chứa rất nhiều hàm ý sâu sắc khiến mỗi bản thân chúng ta phải suy ngẫm lại bản thân mình:

"Thời gian chạy qua tóc mẹ

Một màu trắng đến xôn xao

Lưng mẹ cứ còng dần xuống

Cho con ngày một thêm cao."

Thật vậy, thời gian vô tình lắm, cứ thế trôi qua mà không bao giờ ngoái lại nhìn dù chỉ một lần. Thời gian đã làm cho những mái tóc của mẹ trở nên bạc trắng, những lo âu và vất vả khiến cho người mẹ yếu đi khiến phận làm con trông mà xót lòng. Như trong bài thơ "Ngày xưa có mẹ" của tác giả Thanh Nguyên có viết:

"Bầu trời trong mắt con ngày một xanh hơn

Là khi tóc mẹ ngày thêm sợi bạc."

Có thể thấy rằng, mẹ vẫn yêu thương con bằng cả trái tim của mình, không quản ngại bao khó khăn, gian nan, vất vả chỉ để cho con có một cuộc sống đầy đủ nhất. Sự hi sinh cao cả đó, quả thực chúng ta không thể nói hết bằng lời. Phép nhân hóa và nghệ thuật dùng từ láy điêu luyện của tác giả đã đưa hồn vào hai câu đầu của bài thơ thật khéo léo và cẩn thận tới từng chi tiết, làm rung động trái tim bao đứa con xa mẹ mà nhớ mà thương, ...

Đứa con cứ như ngọn trúc xanh của mùa xuân vụt lên phơi phới còn tấm lưng của mẹ thì ngày một không còn được thẳng nữa. Con đâu có biết là có quá nhiều khó khăn đè nặng trĩu trên tấm lưng gầy yếu ấy. Nghệ thuật đối lập trong 2 câu thơ "còng - cao" đã làm nổi bật rõ hơn về hình ảnh người mẹ "bán mặt cho đất, bán lưng cho trờ" để tương lai con có thể trưởng thành cả về mặt nhận thức lẫn đạo đức, thực sự là một người có ích cho xã hội. Nhưng dù ngoài kia có biến động như thế nào, thì tình yêu của con dành cho mẹ vẫn là bất tận, những tình yêu mẹ ấp ủ, xây dựng, bồi đắp thêm mà bao thời gian qua đã trao cho con một cách âu yếm, nhẹ nhàng mà thầm kín. Như trong bài thơ "Thư gửi mẹ" của Êxênin:

"Chỉ mẹ là niềm tin, là ánh sáng diệu kỳ

Chỉ mình mẹ giúp đời con vững bước."

Một người con chỉ biết để ý đến công việc và tìm kiếm nửa kia cho bản thân mình, mà quên đi mất ở quê hương vẫn còn một bóng dáng gầy còm ngày ngày tựa cửa trông con về thăm. Còn chi nữa, ngoài tình yêu ấy mẹ dành cho con? Còn chi nữa, ngoài đôi mắt nheo đuôi của mẹ dành cho con? Tất cả những thứ gọi là tình cảm mà ta đa đang tìm kiếm chân thật nhất chỉ có trong lòng mẹ, tình yêu luôn được cất giấu trong trái tim và lòng vị tha cao cả của mẹ. Thật đáng trách biết bao cho những kẻ không nhận ra nổi được tình yêu ấy như bài thơ "Bông hồng vàng" của Nguyễn Đình Vinh đã viết:

"Có đôi lúc

Mải mê quay với dòng đời ồn ã

Những đô hội thị thành

Những phương trời lạ

Chợt giật mình tỉnh giấc nhớ mẹ cha."

Đứa con khi đang mải mê với những nơi xa lạ, thì cũng đã chợt quên đi tình mẹ cha ấm êm ở quê nhà. Khi chợt tỉnh giấc mộng nồng say, thì đứa con đó mới chợt nhớ ra tình yêu vĩnh hằng, bất biến từ thuở còn non. Quả là một tình cảm thực sự rất thiêng liêng và cao quý. Lời thơ của tác giả như lắng xuống trong những câu thơ cuối, trong hình ảnh "Thời gian chạy qua tóc mẹ/ Một màu trắng đến nôn nao/ Lưng mẹ cứ còng dần xuống/ Cho con ngày một thêm cao". Hình ảnh mái tóc bạc trắng cùng tấm lưng ngày một còng đi đã khiến biết bao quý bạn đọc xót xa, ngậm ngùi, đánh thức tình cảm và ý thức trách nhiệm của con với đấng sinh thành:

"Mẹ ơi trong lời mẹ hát

Có cả cuộc đời hiện ra

Lời ru chắp con đôi cánh

Lớn rồi con sẽ bay xa ..."

Khổ thơ cuối trên đã bộc lộ rõ tình cảm của con dành cho mẹ. Trong những lời hát ru tràn đầy yêu thương của mẹ, pha trong những giấc mơ là cả một cuộc đời trước mắt. Phép nhân hóa chính là biện pháp nghệ thuật hết sức đặc sắc khi cho rằng lời ru đã “chắp con đôi cánh”. Đó chính là đôi cánh của sự động viên, một sự khích lệ to lớn như để khích lệ tinh thần con chiến đấu với dòng đời tràn đầy những khó khăn, luôn đứng sau hỗ trợ khi con có vấp ngã trên đường đời. Nó như một câu nói nhẹ nhàng của mẹ bên con: “Đi đi con, hãy mang theo đôi cánh này cùng với những ước mơ to lớn nhất mà con từng mơ thấy những đêm say giấc, hãy sử dụng nó làm cho con trở nên mạnh mẽ và tự tin hơn”. Khi có được đôi cánh ấy, con có thể bay xa tới những nơi tuyệt nhất của cuộc đời để xây nên một cơ nghiệp thật to lớn. Và hãy đừng quên, lời ru của mẹ năm xưa đã giúp cho đạt được ước mơ ấy. Thật cảm ơn biết bao những câu hát mẹ tặng cho con.

Có thể khẳng định rằng, tình mẫu tử chính là thứ tình cảm thiêng liêng nhất, không một điều gì khác có thể sánh bằng mà bất cứ một con người nào cũng không thể thiếu đi được. Và bài thơ Trong lời mẹ hát của Trương Nam Hương như một dòng suối nguồn trong trẻo về tình mẫu tử thiêng liêng, và tin chắc rằng vẫn sẽ tiếp tục chảy mãi trong lòng người đọc cho đến tận mai sau.