Bài 10: Tìm hiểu cách viết bài văn tả phong cảnh (Tiếp theo) trang 53 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 1 Kết nối tri thức

Câu 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 53 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Đọc bài văn dưới đây và trả lời câu hỏi.

Bốn mùa trong ánh nước

Hồ Hoàn Kiếm là nơi quen thuộc với rất nhiều người. Cảnh đẹp lộng lẫy từ ngọn cỏ, hàng cây cho tới nước hồ trong xanh gợn sóng.

Mùa hè, sau những cơn mưa rào, nước hồ đầy lên, màu nước như bớt xanh hơn. Trong dông gió, hồ nổi sóng. Nhưng dông gió đến đâu thì mặt hồ vẫn chỉ lăn tăn sóng gợn, trầm mặc giữa thinh không, soi bóng những áng mây nổi rồi lại tan.

Về mùa đông, nước hồ cạn đi, sâu xuống, chân cầu Thê Húc bỗng cao hơn, lênh khênh. Trong cái lạnh bao trùm phố phường Hà Nội, nước hồ lặng trong sương, một màn sương trong nhẹ và mỏng như khăn voan. Hồ hiện ra vẻ cổ kính với những cành khô lá vàng in bóng xuống mặt nước lặng thinh.

Có lẽ tưng bừng nhất là vào dịp tết Nguyên đán, hồ được trang điểm lộng lẫy bởi đèn đủ màu, cờ bay phất phới và hoa rực rỡ. Trong mưa bay, người người đi trẩy hội. Ngàn vạn tiếng rao, tiếng mời chào của người bán hàng rong cất lên như chim hót mùa xuân.

Nhưng hồ Hoàn Kiếm đẹp hơn cả là về mùa thu. Mùa thu Hà Nội dường như không có gió lớn, đủ để nước hồ lắng sâu. Ánh nắng mùa thu lại tươi nên mặt hồ ngời lên như ánh mắt thanh xuân. Những cây liễu bên hồ xanh mướt, lá bay dịu dàng như mái tóc thiếu nữ. Những cây đa cổ thụ xanh tốt và tráng kiện như những lão tướng, hàng rễ rủ như những bộ râu oai hùng. Trong đền Ngọc Sơn có nhiều tiếng chim ríu rít, tiếng hót của chim non, của ước mơ bay bổng.

Từng ánh nước của hồ Hoàn Kiếm có biết bao người đã ngắm, từng bóng cây nơi này có biết bao người đã ngồi hóng mát, nghỉ ngơi và thầm nghĩ về cuộc sống của mình ở một góc nhỏ nào trên trái đất này.

(Theo Lê Phương Liên)

a. Bài văn trên tả phong cảnh ở đâu?

b. Tìm phần mở bài, thần bài, kết bài của bài văn và nêu ý chính của từng phần.

c. Trong phần thân bài, cảnh hồ Hoàn Kiếm được tả vào những thời gian nào? Những từ ngữ nào giúp em nhận biết như vậy?

d. Theo trình tự miêu tả trong bài, người đọc cảm nhận được đặc điểm gì của cảnh hồ Hoàn Kiếm?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ bài văn, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. Bài văn tả phong cảnh hồ Hoàn Kiếm.

b. Bài văn có 6 đoạn văn.

- Mở bài (Đoạn 1): Giới thiệu tên cảnh vật (hồ Hoàn Kiếm) và nhận xét bao quát về cảnh vật (cảnh đẹp, quen thuộc với nhiều người).

- Thân bài (Đoạn 2, 3, 4, 5): Miêu tả đặc điểm của phong cảnh trong những thời gian khác nhau.

- Kết bài (Đoạn 6): Khẳng định phong cảnh hồ Hoàn Kiếm đã in sâu trong tâm trí của nhiều người.

c. Trong phần thân bài, cảnh hồ Hoàn Kiếm được miêu tả lần lượt theo các mùa: mùa hè, mùa đông, mùa xuân, mùa thu. Từ ngữ giúp nhận ra thời gian các mùa:

- Mùa hè: mùa hè, những cơn mưa rào, dông gió

- Mùa đông: mùa đông, cái lạnh bao trùm, màn sương

- Mùa xuân: dịp tết Nguyên đán, mưa bay, trẩy hội, chim hót mùa xuân

- Mùa thu: mùa thu, mùa thu Hà Nội, ánh nắng mùa thu

d. Tả phong cảnh theo mùa, tác giả đã giúp người đọc cảm nhận được nhiều vẻ đẹp, nhiều đặc điểm của hồ Hoàn Kiếm (theo hành trình cả năm). Theo tác giả, cảnh hồ Hoàn Kiếm đẹp nhất vào mùa thu nên nhà văn đã tả đặc điểm hồ Hoàn Kiếm vào mùa thu sau cùng.

Câu 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 53 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Em học được những gì về cách miêu tả phong cảnh từ bài văn trên?

- Sử dụng nhiều giác quan để quan sát, cảm nhận cảnh vật.

- Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh để làm nổi bật đặc điểm từng cảnh vật.

- ?

Phương pháp giải:

Em dựa vào kiến thức được rút ra thông qua cách miêu tả phong cảnh ở bài văn trên để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Cảm nhận vẻ đẹp của cảnh vật bằng mắt nhìn, tai nghe,...

- Miêu tả cảnh vật bằng những từ ngữ giàu sức gợi tả.

- Sử dụng hình ảnh so sánh, nhân hoá làm nổi bật đặc điểm của cảnh vật,...

Câu 3

Trả lời câu hỏi 3 trang 53 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

So sánh trình tự miêu tả của bài Bốn mùa trong ánh nước với bài Đà Lạt.

Phương pháp giải:

Em dựa vào hai bài đọc Bốn mùa trong ánh nước và Đà Lạt để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Bài Đà Lạt: Tả theo trình tự không gian, tả từng vẻ đẹp của phong cảnh.

- Bài Bốn mùa trong ánh nước: tả theo trình tự thời gian 4 mùa, mỗi mùa hiện ra trong trí nhớ. Mùa yêu thích nhất được nhắc đến sau cùng.

Ghi nhớ