Soạn bài Trên đỉnh non tản SGK Ngữ văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

Đề tài của bài “Trên Đỉnh Non Tản” của Nguyễn Tuân là sự hùng vĩ và kỳ bí của núi Tản Viên, cũng như cuộc sống của những người dân làng Chàng Thôn.

Tác phẩm mô tả chuỗi hành động và sự kiện liên quan đến cuộc sống hàng ngày của những người thợ mộc, sự ảnh hưởng của thiên nhiên và lịch sử địa phương đến cuộc sống của họ.

Mối quan hệ giữa các sự kiện được kể trong văn bản thể hiện sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên và truyền thống văn hóa.

Trong tác phẩm “Trên đỉnh non Tản” của Nguyễn Tuân, đồ vật kì ảo con trúc đao xuất hiện nhiều lần. Đây là một chi tiết đặc biệt trong câu chuyện.

Từ đó, tác giả muốn thể hiện rằng sự kỳ ảo không chỉ là một yếu tố tạo nên sự hấp dẫn của câu chuyện, mà còn có vai trò quan trọng trong việc thể hiện sức mạnh và khả năng phi thường của nhân vật Thạch Sanh.

Việc mượn câu hát dân gian “Núi cao sông hãy còn dài / Năm năm báo oán đời đời đánh ghen” làm đề từ cho tác phẩm không chỉ tạo nên sự gần gũi, quen thuộc với người đọc mà còn gợi lên hình ảnh của một vùng đất giàu truyền thuyết và sự tích. Câu hát này cũng phản ánh một chủ đề quan trọng trong tác phẩm: sự đấu tranh không ngừng của con người trước những thách thức của tự nhiên và số phận.

Việc mượn câu hát dân gian để làm đề từ cho tác phẩm “Trên đỉnh non Tản” của Nguyễn Tuân mang theo ý nghĩa sâu sắc và tạo ra một sự kết nối với truyền thống dân gian. Câu hát dân gian được sử dụng như một lời đề từ, giống như một lời mở đầu, để đưa người đọc vào không gian của câu chuyện. Ý nghĩa của việc này có thể được phân tích như sau:

- Kết nối với truyền thống: Câu hát dân gian là một phần của văn hóa dân gian, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Việc sử dụng nó làm đề từ cho tác phẩm tạo ra một sự kết nối với quá khứ, với những câu chuyện, truyền thống và tâm hồn của người dân.

- Tạo bầu không khí: Câu hát dân gian thường mang theo một tâm trạng, một cảm xúc. Việc đặt nó ở đầu tác phẩm giúp tạo ra một bầu không khí, một tâm trạng cho câu chuyện. Nó có thể là một lời chúc may mắn, một lời cảm ơn, hoặc một lời kêu gọi.

- Gợi nhớ và tương tác: Câu hát dân gian thường đã quen thuộc với người đọc. Việc sử dụng nó làm đề từ có thể gợi nhớ lại những kỷ niệm, tạo ra sự tương tác giữa tác phẩm và người đọc.

Tóm lại, việc mượn câu hát dân gian để làm đề từ cho tác phẩm “Trên đỉnh non Tản” không chỉ là một cách để mở đầu câu chuyện một cách độc đáo, mà còn mang theo ý nghĩa sâu sắc về kết nối với truyền thống và tạo bầu không khí cho tác phẩm.

* Thần Non Tản trong tác phẩm “Trên đỉnh non Tản” của Nguyễn Tuân là một nhân vật có tính chất thần thoại và mang nhiều ý nghĩa:

- Tính chất thần thoại:

+ Thần Non Tản là một vị thần, chúa miền non cao.

+ Có khả năng siêu nhiên: có thể dời núi và lấp biển.

+ Tài năng vượt trội: “vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi; vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi.”

- Vai trò và ý nghĩa:

+ Thần Non Tản đại diện cho thiên nhiên, sức mạnh của non cao, đất đá.

+ Là người bảo vệ và cai quản ngọn núi Tản Viên.

+ Tác giả muốn thể hiện rằng sự kỳ ảo không chỉ là một yếu tố tạo nên sự hấp dẫn của câu chuyện, mà còn có vai trò quan trọng trong việc thể hiện sức mạnh và khả năng phi thường của nhân vật Thần Non Tản

* So sánh:

Thần Non Tản trong tác phẩm “Trên đỉnh non Tản” của Nguyễn Tuân và Sơn Tinh trong bài thơ “Sơn Tinh, Thuỷ Tinh” của Nguyễn Nhược Pháp là hai nhân vật thần thoại có nhiều điểm tương đồng và khác biệt:

- Tương đồng:

+ Cả hai đều là vị thần.

+ Có khả năng siêu nhiên và tài năng vượt trội.

+ Đại diện cho sức mạnh của thiên nhiên.

- Khác biệt:

+ Hình dáng và sức mạnh:

Thần Non Tản: Có một mắt ở trán, Phi bạch hổ, oai phong lẫm liệt.

Sơn Tinh: Mang theo dáng vẻ phong trần, râu ria quăn xanh rì.

+ Vai trò:

Thần Non Tản: Đại diện cho thiên nhiên, sức mạnh của non cao, đất đá. Bảo vệ và cai quản ngọn núi Tản Viên.

Sơn Tinh: Đại diện cho vùng nước thẳm, biểu trưng cho sức mạnh của dòng nước.

Tuy hai nhân vật này đều là vị thần, nhưng vai trò và sức mạnh của họ khác nhau, tạo nên sự đa dạng và hấp dẫn trong câu chuyện.

- Chủ đề của bài văn “Trên đỉnh non Tản” là khẳng định giá trị của công việc làm nghề đục gỗ. Văn bản này tạo ra một bức tranh về thế giới linh thiêng và kì bí của các vị thần, đặc biệt là thánh thần non Tản - người dân thường gọi là Sơn thần hoặc Sơn Tinh. Sơn thần thường hạ sơn một lần mỗi 5-10 năm để tìm cho mình một thợ mộc, thợ đẽo đá tài tình nhất để trùng tu lại gia trang của mình tại đền Thượng ở đỉnh cao nhất của ngọn núi. Câu chuyện xoay quanh hành trình của một nhóm thợ mộc được chọn để tu sửa và thăm thú cái thần kì của nơi chốn tiên cảnh, nhưng họ mãi mãi không được hé môi về những gì mình thấy, vì sẽ phạm lời thề với Sơn thần và chịu cái chết đau đớn.

- Cảm hứng chủ đạo của tác giả là niềm thương cảm sâu xa đối với số phận của những người như nàng Tiểu Thanh và khách văn nhân.

- Thông điệp trong văn bản là tình tri âm, tri kỉ, sự thấu cảm và tình thương yêu giữa con người là vô cùng quý báu và không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi người.