Soạn bài Tiền bạc và tình ái SGK Ngữ văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

Thói keo kiệt thường là một đối tượng thú vị trong văn chương, và nó thường được sử dụng để tạo ra những tình huống hài hước hoặc châm biếm. Dưới đây là một ví dụ minh họa về thói keo kiệt:

Trong vở kịch “Màn diễu hành – Trình diện quan thanh tra” của tác giả N. Gô-gôn, có một nhân vật mang tên Khle-xta-kốp. Khle-xta-kốp là một viên kiểm học, cẩn trọng và rón rén trong lời nói. Anh ta luôn tỏ ra thận trọng và đặt câu hỏi để thăm dò đối phương. Khi biết mình bị nhầm là quan thanh tra, Khle-xta-kốp sẽ cư xử rón rén hơn và tránh tiết lộ bản chất thật của mình.

Với tính cách keo kiệt của mình, Khle-xta-kốp sẽ không dám chi tiêu quá mức, luôn tìm cách sử dụng tiền một cách hiệu quả. Anh ta có thể là người đứng giữa hai thế giới: một bên là sự tiết kiệm thông minh, một bên là sự dè chừng và rón rén.

Như vậy, Khle-xta-kốp là một ví dụ minh họa tuyệt vời cho thói keo kiệt trong văn chương

Nhân vật Ebenezer Scrooge trong tác phẩm “A Christmas Carol” của Charles Dickens. Scrooge được miêu tả là một người đàn ông giàu có nhưng cực kỳ keo kiệt, luôn tính toán chi li từng đồng xu và thường xuyên từ chối giúp đỡ người khác. Câu chuyện theo dõi hành trình của ông từ một người keo kiệt trở thành một người rộng lượng sau khi được các linh hồn của Giáng sinh thăm viếng, giúp ông nhìn thấy hậu quả của sự ích kỷ và tầm quan trọng của việc chia sẻ với cộng đồng. Đây là một ví dụ về cách mà văn chương sử dụng hình ảnh của những người keo kiệt để phê phán và đồng thời mang lại thông điệp tích cực về sự thay đổi và cải thiện bản thân.

Lão sẽ than vãn với người khác.

Lão kêu trời kêu đất, than vãn với người khác.

- Giọng điệu:

+ Lời nói nặng nề: Anh ta có thể nói chậm và rõ ràng, để tạo ra sự ấn tượng về sự mất mát và sự không hài lòng.

- Hành động và cử chỉ:

+ Vò đầu bứt tai: Ác-pa-gông có thể vò đầu, bứt tai hoặc vò tóc để thể hiện sự lo lắng và bất mãn.

+ Vẫy tay và đập bàn: Anh ta có thể vẫy tay hoặc đập bàn để thể hiện sự phẫn nộ và sự không hài lòng về việc mất tiền.

+ Nhăn mặt và nhấn mạnh từng từ: Khi nói, anh ta có thể nhấn mạnh từng từ, nhăn mặt và thể hiện sự căng thẳng.

Giọng điệu: trách móc, than vãn, trú tréo, đau khổ

Hành động, cử chỉ: Cảm thấy mọi người như coi mình là trò đùa, nhìn ai cũng giống như kẻ tham gia vào vụ trộm của mình.

Ác-pa-gông và Va-le-rơ không nói về cùng một sự việc

- Ác-pa-gông: kho vàng là tiền bạc

- Va-le-rơ: tình yêu là kho vàng

- Xung đột về tiền bạc:

+ Ác-pa-gông là người hám tiền, chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân và không ngần ngại thể hiện lòng tham.

+ Va-le-rơ, ngược lại, là người chân thành và không chấp nhận việc nhận hối lộ.

- Xung đột về tính cách:

+ Ác-pa-gông có tính cách tham lam, không trung thực và thường xuyên đặt lợi ích cá nhân lên hàng đầu.

+ Va-le-rơ là người chân thành, không thèm quan tâm đến tiền bạc và luôn giữ vững nguyên tắc của mình.

- Sự kiện 1. Tính keo kiệt của Ác-pa-gông ngày càng bộc lộ rõ khi lão mất tráp bạc, kêu la trời đất.

- Sự kiện 2. Va-le-rơ bày tỏ tình cảm với con gái Ác-pa-gông, mặc cả nếu ưng thuận thì mới trả lại tráp tiền cho lão.

=> Tình huống hài kịch của văn bản được tạo nên từ sự tham lam và tình yêu quá mức của Ác-pa-gông đối với tiền bạc, khiến ông ta trở nên hoảng loạn và mất kiểm soát khi mất tiền.

Trong kịch “Lão hà tiện” của tác giả Mô-li-e, nhân vật Ác-pa-gông đã trải qua một loạt cảm xúc khi kêu mất tiền.

- Bất ngờ: Khi Ác-pa-gông kêu mất tiền, anh ta bất ngờ và không thể tin nổi điều này đã xảy ra.

- Tức giận: Ác-pa-gông tức giận vì tiền là một thứ quý báu đối với anh ta. Việc mất nó khiến anh ta tức giận và thất vọng.

- Tuyệt vọng: Anh ta cảm thấy tuyệt vọng vì không biết làm thế nào để khắc phục tình hình.

Các cảm xúc của Ác-pa-gông khi kêu mất tiền theo trình tự tăng cấp có thể được gọi tên là: bối rối, tức giận, và tuyệt vọng.

Phân tích một số chi tiết trong văn bản:

-Từ ngữ: Ác-pa-gông sử dụng những từ ngữ mạnh mẽ và biểu cảm để diễn tả sự hoảng hốt và tuyệt vọng của mình, như “trời đất ơi”, “cướp mất”, “đâu rồi”.

-Hình ảnh: Mô tả Ác-pa-gông chạy nháo nhào khắp nơi, lục lọi mọi ngóc ngách để tìm kiếm tráp tiền, tạo nên hình ảnh hài hước và đáng thương cùng lúc.

-Ngữ điệu: Sự thay đổi giọng điệu từ hoảng hốt sang tức giận và cuối cùng là tuyệt vọng, phản ánh sự tăng cấp của cảm xúc trong Ác-pa-gông.

Những chi tiết này không chỉ làm nổi bật cảm xúc của Ác-pa-gông mà còn tạo nên sự hài hước cho tình huống, khiến người đọc cảm thấy giải trí mà vẫn suy ngẫm về bản chất con người và giá trị của tiền bạc so với các mối quan hệ xã hội.

Trong văn bản “Tiền bạc và tình ái,” việc phân tuyến nhân vật được thực hiện dựa trên mối quan hệ và xung đột giữa họ.

- Ác-pa-gông (Scrooge):

+ Tính cách: Ác-pa-gông là một người đàn ông giàu có nhưng cực kỳ keo kiệt. Ông luôn tính toán từng đồng xu và thường xuyên từ chối giúp đỡ người khác.

+ Xung đột: Ác-pa-gông bị mất tráp tiền bí mật và kêu la trời đất, bộc lộ tính cách hoảng loạn và mất kiểm soát.

- Va-le-rơ (Valère):

+ Tính cách: Va-le-rơ là người yêu của con gái Ác-pa-gông. Anh ta đang lo lắng cho mối quan hệ tình cảm của mình.

+ Xung đột: Xung đột giữa Ác-pa-gông và Va-le-rơ là một ví dụ điển hình. Ác-pa-gông nghi ngờ Va-le-rơ lấy cắp tiền của mình, trong khi Va-le-rơ lại đang lo lắng cho mối quan hệ tình cảm của mình.

Như vậy, xung đột trong màn kịch được tạo nên từ sự tham lam và tình yêu quá mức của Ác-pa-gông đối với tiền bạc, khiến ông ta trở nên hoảng loạn và mất kiểm soát khi mất tiền. Đây là một ví dụ về cách văn chương sử dụng hình ảnh của những người keo kiệt để phê phán và đồng thời mang lại thông điệp tích cực về sự thay đổi và cải thiện bản thân.

- Trong văn bản “Tiền bạc và tình ái”, nhân vật được phân tuyến dựa trên mối quan hệ và xung đột giữa họ. Các nhân vật chính thường được chia thành hai nhóm:

+ Nhóm thứ nhất là những người theo đuổi lợi ích vật chất.

+ Nhóm thứ hai là những người theo đuổi tình yêu và các giá trị tinh thần.

- Xung đột chính trong màn kịch này nảy sinh từ sự đối lập giữa hai nhóm nhân vật này. Một mặt, có những nhân vật như lão hà tiện Ác-pa-gông, người chỉ quan tâm đến tiền bạc và sẵn sàng hy sinh mọi thứ, kể cả mối quan hệ với con cái và người hầu của mình, để bảo vệ tài sản của mình. Mặt khác, có những nhân vật như Va-le-rơ, người chìm đắm trong tình yêu và không quan tâm đến tiền bạc. Xung đột giữa Ác-pa-gông và Va-le-rơ là một ví dụ điển hình, khi Ác-pa-gông nghi ngờ Va-le-rơ lấy cắp tiền của mình và Va-le-rơ lại đang lo lắng cho mối quan hệ tình cảm của mình.

Như vậy, xung đột của màn kịch được tạo nên bởi sự va chạm giữa hai quan điểm sống và hai hệ giá trị khác biệt: một bên là tiền bạc và quyền lực, một bên là tình yêu và đạo đức. Điều này tạo nên những tình huống trớ trêu và hài hước, đồng thời phản ánh những bất cập trong xã hội thời bấy giờ.

* Lão Khiết và việc chia tiền:

- Lão Khiết đã bị lừa khi nhận được một tờ tiền giả. Thay vì giận dữ, ông vẫn thấy vui vẻ vì được chia tiền. Đây là một ví dụ về sự đối lập giữa việc bị lừa và niềm vui của ông.

- Nghệ thuật xây dựng và phát triển tình huống:

+ Giọng văn mỉa mai, sử dụng thủ pháp cường điệu.

+ Ngòi bút miêu tả sắc sảo, thể hiện rõ nét riêng của từng nhân vật.

* Ác-pa-gông và tráp tiền bị mất cắp:

- Ác-pa-gông kêu mất tiền sau khi phát hiện tráp tiền bí mật bị đánh cắp. Ông ta than vãn và trú tréo với người khác.

- Nghệ thuật trào phúng:

+ Giọng điệu: than vãn, trách móc, trú tréo, đau khổ.

+ Hành động, cử chỉ: Cảm thấy mọi người như coi mình là trò đùa, nhìn ai cũng giống như kẻ tham gia vào vụ trộm của mình.

* Xung đột giữa Ác-pa-gông và Va-le-rơ:

- Ác-pa-gông chỉ quan tâm đến tráp tiền bị mất cắp, trong khi Va-le-rơ đang nói về tình yêu của anh dành cho con gái của lão.

- Phân tuyến nhân vật:

+ Kho vàng với Ác-pa-gông là tiền bạc.

+ Với Va-le-rơ, “tình yêu” chính là kho vàng quý giá nhất 

Phần cuối của hài kịch thường mang tính bất ngờ và thường giảm nhẹ mâu thuẫn. Điều này tạo ra một kết thúc vui vẻ, bất ngờ.  Việc kết thúc bằng yếu tố bất ngờ và giảm nhẹ mâu thuẫn cũng có thể làm tăng khả năng gây ấn tượng trong lòng khán giả. 

Về phần cuối của hài kịch Mô-li-e nói chung và “Lão hà tiện” nói riêng, thường kết thúc bằng một yếu tố bất ngờ, giảm nhẹ mâu thuẫn và mang đến một kết cục vui vẻ. Cách kết thúc này tạo nên sự hài hòa và nhấn mạnh thông điệp tích cực, cho thấy dù có xảy ra mâu thuẫn hay xung đột, cuối cùng mọi chuyện đều có thể được giải quyết một cách hòa bình và vui vẻ. Điều này phản ánh quan điểm lạc quan của Mô-li-e về cuộc sống và con người, đồng thời cũng mang lại cho khán giả cảm giác thoải mái và hạnh phúc khi kết thúc vở kịch. Đây có thể được xem là một phương pháp nghệ thuật nhằm nâng cao tinh thần và giá trị nhân văn trong văn học.