Soạn bài Trở về (Trích Ông già và biển cả) SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức

Trước khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Trước khi đọc trang 96 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Bạn đã từng đọc một cuốn sách hay xem một bộ phim mà trong đó nhân vật chính phải trải qua một cuộc hành trình tưởng chừng vượt quá sức mình chưa? Chia sẻ cảm nhận của bạn về chặng cuối trong hành trình đó.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức cá nhân để trả lời yêu cầu của đề bài.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Frodo Baggins trong Chúa tể của những chiếc nhẫn phải đi một hành trình gian khổ đến Mordor để tiêu hủy Chiếc nhẫn Một. Hành trình của anh ta đầy rẫy những nguy hiểm và thử thách, nhưng cuối cùng anh ta đã thành công trong việc hoàn thành nhiệm vụ của mình. 

- Luke Skywalker trong Chiến tranh giữa các vì sao phải trải qua một cuộc hành trình để trở thành một Jedi và đánh bại Đế chế Ác. Hành trình của anh ta cũng đầy rẫy những nguy hiểm và thử thách, nhưng cuối cùng anh ta đã thành công trong việc đánh bại Darth Vader và cứu lấy thiên hà. 

- Harry Potter trong loạt phim Harry Potter phải đối mặt với Chúa tể Voldemort, một pháp sư hắc ám nguy hiểm đang cố gắng chiếm lấy thế giới phù thủy. Hành trình của Harry đầy rẫy những nguy hiểm và thử thách, nhưng cuối cùng anh ta đã thành công trong việc đánh bại Voldemort và cứu lấy thế giới phù thủy. 

- Chặng cuối của những cuộc hành trình này thường là những thử thách khó khăn nhất mà các nhân vật phải đối mặt. Họ thường phải vượt qua những nỗi sợ hãi và nghi ngờ lớn nhất của mình để thành công. Tuy nhiên, đây cũng là phần bổ ích nhất của hành trình, vì họ có thể phát huy hết tiềm năng của mình và tạo ra sự khác biệt trên thế giới.

- Chủ đề chung của những câu chuyện này là bất kể thử thách có khó khăn đến đâu, chúng ta luôn có thể vượt qua nếu chúng ta đặt ra tâm trí của mình để làm như vậy. Những câu chuyện này truyền cảm hứng cho chúng ta tin tưởng vào bản thân và không bao giờ bỏ cuộc với ước mơ của mình.

Trước khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Trước khi đọc trang 96 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Nhan đề “Trở về” gợi cho bạn những suy nghĩ hay liên tưởng gì?

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức cá nhân để trả lời yêu cầu của đề bài.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Nhan đề "Trở về" trong đoạn trích trích từ tiểu thuyết "Ông già và biển cả" gợi lên những suy nghĩ và liên tưởng sau:

- Hành trình trở về mang ý nghĩa về mặt thể xác:

+ Sau 84 ngày lênh đênh trên biển, Santiago - nhân vật chính - cuối cùng đã trở về bến cảng với con cá marlin khổng lồ.

+ Hình ảnh "trở về" thể hiện sự an toàn, kết thúc hành trình đầy gian nan, thử thách của ông lão.

+ Tuy nhiên, con cá marlin khổng lồ đã bị cá mập tấn công, chỉ còn lại bộ xương, tượng trưng cho sự mất mát to lớn về vật chất và tinh thần của Santiago.

- Hành trình trở về mang ý nghĩa về mặt tinh thần:

+ Hành trình ra khơi đánh bắt cá marlin là hành trình chinh phục thử thách, khẳng định bản thân của Santiago.

+ Trên biển, ông lão đối mặt với sự cô đơn, hiểm nguy, và cả những nghi ngờ về khả năng của bản thân.

+ Tuy nhiên, ông đã chiến thắng bản thân, chiến thắng con cá marlin khổng lồ, và chiến thắng cả thiên nhiên khắc nghiệt.

+ Việc "trở về" bến cảng mang ý nghĩa Santiago đã hoàn thành hành trình chinh phục bản thân, khẳng định ý chí và nghị lực phi thường của con người.

- Hành trình trở về mang ý nghĩa về mặt triết lý:

+ Hình ảnh con cá marlin khổng lồ tượng trưng cho ước mơ, hoài bão của con người.

+ Việc Santiago chinh phục được con cá marlin thể hiện niềm tin vào khả năng chiến thắng thử thách, theo đuổi ước mơ của con người.

+ Tuy nhiên, con cá marlin cũng bị cá mập tấn công, tượng trưng cho sự mất mát, hy sinh trong cuộc sống.

- "Trở về" với bộ xương cá marlin là trở về với sự thật về cuộc sống: có chiến thắng, có mất mát, nhưng con người vẫn cần tiếp tục hành trình của mình.

- Liên tưởng đến những hành trình khác trong cuộc sống:

+ Mỗi người trong cuộc đời đều có những "hành trình" riêng, với những thử thách, khó khăn và cả những thành công.

+ Việc "trở về" sau mỗi hành trình là sự trưởng thành, là bài học quý giá để tiếp tục tiến bước trên con đường phía trước.

- Nhan đề "Trở về" là lời nhắc nhở mỗi người về ý nghĩa của cuộc sống, về hành trình chinh phục bản thân và theo đuổi ước mơ, đồng thời cũng là lời động viên trước những thử thách mà chúng ta có thể gặp phải.

- Nhìn chung, nhan đề “Trở về” trong đoạn trích trích từ tiểu thuyết “Ông già và biển cả” là một nhan đề gợi mở, chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc. Nhan đề này không chỉ thể hiện hành trình trở về bến cảng của Santiago mà còn là hành trình trở về với bản thân, với những giá trị cốt lõi của cuộc sống, và là lời nhắn nhủ về ý nghĩa của hành trình chinh phục ước mơ của con người.

Trong khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 96 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Không gian và thời gian khi ông lão trở về bến cảng được miêu tả như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản chú ý không gian và thời gian được tác giả nhắc tới trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Không gian và thời gian khi ông lão Santiago trở về bến cảng được miêu tả trong đoạn trích “Trở về” của tiểu thuyết “Ông già và biển cả” như sau:

- Không gian:

+ Tối tăm, tĩnh mịch: Khi ông lão Santiago trở về bến cảng, trời đã tối, không gian bao trùm bởi sự tĩnh mịch, vắng lặng.

+ Lạnh lẽo: Bóng tối và gió biển mang đến cảm giác lạnh lẽo, khắc nghiệt, tô đậm thêm sự cô đơn, mệt mỏi của ông lão.

+ Tẻ nhạt: Bến cảng vắng tanh, không có bóng người qua lại, chỉ có những con thuyền neo đậu im lìm. Không gian tẻ nhạt này càng làm nổi bật sự cô đơn, lạc lõng của Santiago.

- Thời gian:

+ Đêm khuya: Khi ông lão trở về bến cảng là đã đêm khuya, thời gian nghỉ ngơi của mọi người.

+ Thời gian trôi chậm rãi: Cảm giác thời gian trôi chậm rãi, nặng nề thể hiện sự mệt mỏi, kiệt sức của ông lão sau hành trình dài đánh bắt cá đầy gian nan, thử thách.

+ Thời điểm giao thoa giữa ngày và đêm: Thời điểm ông lão trở về bến cảng là lúc giao thoa giữa ngày và đêm, tượng trưng cho sự kết thúc hành trình đầy gian khổ và mở ra một khởi đầu mới.

+ Sự miêu tả không gian và thời gian trong đoạn trích "Trở về" góp phần tạo nên bầu không khí u buồn, lạnh lẽo, tô đậm thêm sự cô đơn, mệt mỏi và kiệt sức của ông lão Santiago sau hành trình dài đánh bắt cá đầy gian nan, thử thách.

+ Tuy nhiên, ẩn sau sự u buồn, lạnh lẽo ấy là một sức sống mãnh liệt, ý chí phi thường của con người. Ông lão đã chiến thắng con cá marlin khổng lồ, chiến thắng bản thân và chiến thắng cả thiên nhiên khắc nghiệt.

+ Hình ảnh ông lão trở về bến cảng trong đêm tối, với bộ xương cá marlin khổng lồ trên vai là biểu tượng cho sự chiến thắng của ý chí con người trước thiên nhiên, là niềm hy vọng vào một ngày mai tươi sáng hơn.

Trong khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 97 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Chú ý tư thế nằm ngủ của nhân vật – một tư thế gợi liên tưởng đến hình ảnh chúa Giê- su trên cây thập giá

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, tìm được chi tiết trên và chú ý các từ ngữ kh tác giả miêu tả hình ảnh đó.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Tư thế nằm ngủ của Santiago gợi liên tưởng đến hình ảnh Chúa Giê-su trên cây thập giá và có ý nghĩa sau:

- Biểu tượng cho sự hy sinh:

+ Tư thế nằm ngủ: Santiago nằm sấp trên chiếc võng, hai cánh tay dang rộng, hai bàn tay úp xuống, giống như hình ảnh Chúa Giê-su bị đóng đinh trên cây thập giá.

+ Sự hy sinh: Hình ảnh này gợi liên tưởng đến sự hy sinh của Chúa Giê-su để cứu rỗi nhân loại.

+ Sự hy sinh của Santiago: Ông lão đã hy sinh sức khỏe, thời gian, và cả con cá marlin khổng lồ - thành quả của bao nhiêu ngày lao động vất vả - để theo đuổi ước mơ của mình.

-Biểu tượng cho niềm tin và hy vọng:

+ Niềm tin: Dù đã trải qua nhiều gian khổ, thử thách, Santiago vẫn giữ niềm tin vào bản thân, vào khả năng của mình.

+ Hy vọng: Ông lão hy vọng vào một ngày mai tươi sáng hơn, vào những chuyến đi đánh bắt cá thành công hơn.

-Hình ảnh Chúa Giê-su: Chúa Giê-su là biểu tượng cho niềm tin và hy vọng, cho sự cứu rỗi và chiến thắng.

+ Biểu tượng cho sự thanh thản và bình yên:

+  Tư thế nằm ngủ: Sau bao nhiêu ngày lênh đênh trên biển, cuối cùng Santiago cũng được trở về nhà, được nằm ngủ một cách ngon giấc.

+ Sự thanh thản: Tư thế nằm ngủ của ông lão thể hiện sự thanh thản, bình yên trong tâm hồn sau khi đã hoàn thành hành trình đầy gian nan, thử thách.

+ Sự bình yên: Hình ảnh Chúa Giê-su sau khi chịu khổ hình cũng tượng trưng cho sự thanh thản và bình yên.

-Nhìn chung, tư thế nằm ngủ của Santiago gợi liên tưởng đến hình ảnh Chúa Giê-su trên cây thập giá với nhiều ý nghĩa sâu sắc.

+ Sự hy sinh: Santiago đã hy sinh rất nhiều cho ước mơ của mình, giống như 

+ Chúa Giê-su hy sinh để cứu rỗi nhân loại.

+ Niềm tin và hy vọng: Dù đã trải qua nhiều gian khổ, thử thách, Santiago vẫn giữ niềm tin và hy vọng vào tương lai, giống như niềm tin và hy vọng mà Chúa Giê-su mang đến cho con người.

+ Sự thanh thản và bình yên: Sau bao nhiêu ngày lênh đênh trên biển, Santiago cũng được trở về nhà, được nằm ngủ một cách ngon giấc, cảm nhận được sự thanh thản và bình yên trong tâm hồn, giống như Chúa Giê-su sau khi chịu khổ hình.

+ Hình ảnh này không chỉ thể hiện tâm trạng của Santiago mà còn là lời nhắn nhủ về ý nghĩa cuộc sống, về sức mạnh của niềm tin và hy vọng, và về giá trị của sự hy sinh.

Trong khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Trong khi đọc trang 97 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Lời nói và hành động của các ngư dân cho biết điều gì về cảm nhận của họ trước bộ xương con cá kiếm

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, chú ý ngôn ngữ đối thoại của những người ngư dân trên biển

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Lời nói và hành động của các ngư dân trong đoạn trích “Trở về” cho biết điều gì về cảm nhận của họ trước bộ xương con cá kiếm:

- Sự kinh ngạc và thán phục:

+ Khi nhìn thấy bộ xương cá kiếm khổng lồ của Santiago, các ngư dân đều tỏ ra vô cùng kinh ngạc. Họ thốt lên những lời thán phục như "Chưa bao giờ thấy con cá nào to lớn như vậy!", "Đây là một con cá kiếm khổng lồ!", "Ông lão quả là phi thường!".

+ Lời nói và hành động của họ thể hiện sự ngưỡng mộ trước chiến công của Santiago, trước sức mạnh và lòng dũng cảm của ông lão khi đã một mình chiến đấu và chiến thắng con cá kiếm khổng lồ.

- Sự tiếc nuối và đồng cảm:

+ Nhìn thấy bộ xương cá kiếm bị cá mập tấn công, các ngư dân đều cảm thấy tiếc nuối cho Santiago. Họ lắc đầu, thở dài và nói những câu như "Đáng tiếc cho con cá!", "Giá như nó còn nguyên vẹn thì đẹp biết bao!", "Ông lão đã đánh mất một chiến lợi phẩm to lớn!".

+ Lời nói và hành động của họ thể hiện sự đồng cảm với Santiago trước mất mát to lớn về vật chất và tinh thần. Họ hiểu rằng con cá kiếm không chỉ là chiến lợi phẩm mà còn là niềm tự hào, là minh chứng cho sức mạnh và lòng dũng cảm của ông lão.

- Lòng khích lệ và động viên:

+ Mặc dù tiếc nuối cho con cá kiếm, nhưng các ngư dân vẫn dành cho Santiago những lời khích lệ và động viên. Họ vỗ vai ông lão, nói những câu như "Ông lão đã làm rất tốt!", "Ông lão quả là một ngư dân tài ba!", "Chúc ông lão may mắn trong những chuyến đi tiếp theo!".

+ Lời nói và hành động của họ thể hiện sự tin tưởng vào khả năng của Santiago, hy vọng ông lão sẽ tiếp tục gặt hái được nhiều thành công trong tương lai.

+ Nhìn chung, lời nói và hành động của các ngư dân thể hiện sự kinh ngạc, thán phục, tiếc nuối, đồng cảm, khích lệ và động viên đối với Santiago trước bộ xương con cá kiếm.

+Họ ngưỡng mộ chiến công của ông lão, tiếc nuối cho con cá kiếm bị cá mập tấn công, đồng cảm với mất mát của ông lão, và khích lệ, động viên ông lão tiếp tục theo đuổi đam mê của mình.

+ Những cảm xúc này thể hiện sự gắn kết, yêu thương giữa những người cùng nghề, cùng chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống.

- Hình ảnh các ngư dân vây quanh Santiago, nhìn ngắm bộ xương cá kiếm là một hình ảnh đẹp, giàu ý nghĩa, thể hiện tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái của cộng đồng ngư dân.

Trong khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Trong khi đọc trang 98 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Chú ý ngôn ngữ đối thoại giữa ông lão và cậu bé.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, tìm ra chi tiết đối thoại giữa cậu bé và ông lão, chú ý ngôn ngữ được họ sử dụng khi đối thoại.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Đặc điểm ngôn ngữ đối thoại giữa ông lão và cậu bé trong đoạn trích “Trở về” của tiểu thuyết “Ông già và biển cả”:

-Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị:

+ Cả ông lão và cậu bé đều sử dụng ngôn ngữ đời thường, giản dị, phù hợp với hoàn cảnh và trình độ của mỗi người.

+ Ông lão nói chuyện với cậu bé bằng giọng điệu gần gũi, thân mật như một người ông với đứa cháu.

+ Cậu bé cũng thể hiện sự quan tâm, lo lắng cho ông lão qua cách xưng hô và lời nói.

-Ngôn ngữ giàu cảm xúc:

+ Mặc dù ngôn ngữ giản dị, nhưng cuộc đối thoại giữa ông lão và cậu bé lại chứa đựng nhiều cảm xúc.

+ Ông lão thể hiện sự kiêu hãnh khi kể về chiến thắng của mình với con cá kiếm, nhưng cũng có chút buồn bã vì không ai tin lời ông.

+ Cậu bé thể hiện sự ngưỡng mộ, khâm phục ông lão và lòng tin vào những câu chuyện của ông.

-Ngôn ngữ mang tính biểu tượng:

+ Một số chi tiết trong cuộc đối thoại mang tính biểu tượng, góp phần thể hiện thông điệp của tác phẩm.

Ví dụ, việc ông lão tặng cho cậu bé con cá marlin tượng trưng cho sự truyền lại kinh nghiệm, kiến thức và niềm đam mê cho thế hệ trẻ.

+ Ngôn ngữ tạo cảm giác gần gũi, gắn bó:

+ Cuộc đối thoại giữa ông lão và cậu bé tạo cảm giác gần gũi, gắn bó giữa hai thế hệ.

+ Qua lời nói và hành động của họ, ta có thể cảm nhận được tình yêu thương, sự quan tâm và lòng tin tưởng lẫn nhau.

-Ngôn ngữ góp phần thể hiện chủ đề của tác phẩm:

+ Chủ đề về con người và biển cả, về lòng dũng cảm, ý chí và niềm tin được thể hiện rõ nét qua ngôn ngữ đối thoại của ông lão và cậu bé.

+ Ông lão là đại diện cho con người dũng cảm, kiên cường, luôn chiến đấu với thử thách để khẳng định bản thân.

+ Cậu bé là đại diện cho thế hệ trẻ, luôn sẵn sàng tiếp thu những bài học quý giá từ thế hệ đi trước.

-Kết luận: Ngôn ngữ đối thoại giữa ông lão và cậu bé trong đoạn trích "Trở về" là một điểm sáng trong nghệ thuật xây dựng nhân vật và thể hiện chủ đề của tác phẩm. Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị nhưng giàu cảm xúc, mang tính biểu tượng đã góp phần tạo nên sức hấp dẫn cho đoạn trích và tác phẩm.

Trong khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Trong khi đọc trang 100 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Giải thích các tình huống hiểu lầm trong đoạn này

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Chú ý các tình huống xuất hiện trong đoạn kết của văn bản.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Giải thích các tình huống hiểu lầm trong đoạn trích "Trở về" của tiểu thuyết "Ông già và biển cả":

-Hiểu lầm về con cá kiếm:

+ Khi ông lão Santiago trở về sau chuyến đi săn cá, người dân làng không ai tin lời ông về con cá kiếm khổng lồ mà ông đã bắt được.

+ Họ cho rằng ông đang nói dối hoặc bị ảo giác vì kiệt sức và đói khát trên biển.

+ Sự hiểu lầm này xuất phát từ việc con cá kiếm quá lớn và không ai có thể tin rằng một người đàn ông già yếu như ông lão có thể đánh bắt được nó.

-Hiểu lầm về khả năng của ông lão:

+ Sau nhiều năm thất bại, nhiều người trong làng đã không còn tin tưởng vào khả năng đánh bắt cá của ông lão Santiago.

+ Họ coi ông là một người già yếu, không còn đủ sức khỏe và kinh nghiệm để ra biển.

+ Sự hiểu lầm này xuất phát từ chuỗi thất bại liên tiếp của ông lão và cái nhìn thiếu tin tưởng của cộng đồng.

-Hiểu lầm về ý nghĩa của chuyến đi:

+ Một số người trong làng cho rằng chuyến đi săn cá của ông lão Santiago là vô nghĩa, chỉ mang lại sự thất vọng và mệt mỏi.

+ Họ không hiểu được ý nghĩa tinh thần của việc ông lão chiến đấu với con cá kiếm, khẳng định bản thân và chiến thắng trước thử thách.

+ Sự hiểu lầm này xuất phát từ quan điểm thực dụng của họ, chỉ nhìn vào kết quả vật chất mà không quan tâm đến giá trị tinh thần của hành trình.

-Tác dụng của các tình huống hiểu lầm:

+ Các tình huống hiểu lầm góp phần làm nổi bật sự cô đơn, lạc lõng của ông lão Santiago trong xã hội.

+ Nó cũng thể hiện sự tàn nhẫn và thiếu lòng tin của con người trước những điều phi thường.

-Tuy nhiên, những hiểu lầm này càng làm tôn vinh ý chí, nghị lực phi thường của ông lão, một mình chiến đấu với con cá kiếm và chiến thắng trước mọi nghi ngờ.

-Kết luận: Tình huống hiểu lầm trong đoạn trích "Trở về" là một nét đặc sắc trong nghệ thuật xây dựng nhân vật và thể hiện chủ đề của tác phẩm. Nó góp phần làm nổi bật hình ảnh ông lão Santiago - một con người kiên cường, bất khuất, luôn chiến đấu với thử thách để khẳng định bản thân.

Trong khi đọc 6

Trả lời Câu hỏi 6 Trong khi đọc trang 100 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Những hình ảnh được sử dụng trong đoạn kết của văn bản có gì đặc biệt.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Hình ảnh "cánh chim hải âu":

+ Hình ảnh "cánh chim hải âu" xuất hiện nhiều lần trong đoạn kết, là hình ảnh mang tính biểu tượng cho sự tự do, hi vọng và niềm tin.

+ Khi ông lão Santiago nhìn thấy đàn hải âu bay lượn trên bầu trời, nó tượng trưng cho sự chiến thắng của ông trước thử thách, là niềm hy vọng vào một tương lai tươi sáng hơn.

+ Hình ảnh hải âu còn là biểu tượng cho linh hồn của Manolin, người bạn trẻ luôn tin tưởng và ủng hộ ông lão.

- Hình ảnh "mặt trời mọc":

+ Hình ảnh "mặt trời mọc" tượng trưng cho sự khởi đầu mới, cho niềm tin vào cuộc sống.

+ Khi ông lão Santiago nhìn thấy mặt trời mọc, nó báo hiệu một ngày mới bắt đầu, một tương lai mới đầy hứa hẹn đang chờ đón ông.

+ Ánh sáng mặt trời còn tượng trưng cho sức mạnh, sự kiên cường và niềm tin bất diệt của con người.

- Hình ảnh "những con cá nhỏ":

+ Hình ảnh "những con cá nhỏ" tượng trưng cho sự sống, sự sinh sôi nảy nở.

+ Khi những con cá nhỏ lượn lờ xung quanh chiếc thuyền của ông lão, nó tượng trưng cho sự tiếp nối của cuộc sống, cho niềm tin vào tương lai.

+ Hình ảnh này cũng thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, giữa ông lão và thế giới xung quanh.

- Hình ảnh "cánh tay già nua":

+ Hình ảnh "cánh tay già nua" của ông lão Santiago tuy đã chai sạn, đầy vết sẹo nhưng vẫn đầy sức mạnh và ý chí.

+ Nó tượng trưng cho tinh thần quật cường, không chịu khuất phục trước khó khăn của con người.

+ Hình ảnh này cũng thể hiện sự hy sinh, cống hiến của ông lão cho cuộc sống.

- Hình ảnh "biển cả":

+ Hình ảnh "biển cả" bao la, rộng lớn là hình ảnh xuyên suốt trong tác phẩm, tượng trưng cho sức mạnh thiên nhiên, cho những thử thách mà con người phải đối mặt.

+ Khi ông lão Santiago nhìn ra biển cả, nó thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, giữa ông lão và vũ trụ bao la.

+ Biển cả cũng tượng trưng cho những điều bí ẩn, những điều chưa biết mà con người luôn muốn khám phá và chinh phục.

-Đặc biệt:

+ Những hình ảnh trong đoạn kết được sử dụng kết hợp hài hòa, tạo nên một bức tranh tổng thể đầy sức gợi và giàu ý nghĩa.

+ Chúng góp phần thể hiện chủ đề của tác phẩm về con người và biển cả, về lòng dũng cảm, ý chí và niềm tin.

+ Ngôn ngữ miêu tả trong đoạn kết giàu sức gợi cảm, tạo ấn tượng sâu sắc cho người đọc.

- Kết luận: Hình ảnh trong đoạn kết của văn bản "Trở về" có vai trò quan trọng trong việc thể hiện chủ đề và ý nghĩa của tác phẩm. Những hình ảnh này được sử dụng một cách tinh tế, giàu sức gợi cảm, tạo nên ấn tượng sâu sắc cho người đọc.

Sau khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Theo bạn, đoạn trích Trở về có thể chia làm mấy phần? các phần có liên hệ với nhau như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, chú ý các tình huống được tác giả xây dựng trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Phân chia:

*Có thể chia đoạn trích "Trở về" thành 3 phần chính:

-Phần 1 (Từ đầu đến "cánh tay già nua của ông lão"):

+Miêu tả cảnh ông lão Santiago trở về sau chuyến đi săn cá dài ngày, mệt mỏi và kiệt sức.

+Không ai tin lời ông về con cá kiếm khổng lồ mà ông đã bắt được.

+Ông lão trở về nhà trong sự cô đơn, lạc lõng.

- Phần 2 (Tiếp theo đến "những con cá nhỏ"):

+Ông lão nằm ngủ và mơ về những con cá bơn, về những ngày tháng huy hoàng trong quá khứ.

+Cậu bé Manolin đến thăm ông lão, mang theo thức ăn và thể hiện sự quan tâm, lo lắng cho ông.

+Hai người trò chuyện về chuyến đi săn cá và về tương lai.

- Phần 3 (Còn lại):

+Ông lão nhìn ra biển cả, ngắm nhìn mặt trời mọc và những con cá nhỏ lượn lờ xung quanh thuyền.

+Ông lão cảm thấy hy vọng vào tương lai và tin tưởng vào bản thân.

-Liên hệ giữa các phần:

+ Mỗi phần trong đoạn trích đều góp phần thể hiện chủ đề và ý nghĩa của tác phẩm.

+ Các phần liên hệ với nhau một cách chặt chẽ, tạo nên một câu chuyện hoàn chỉnh về hành trình trở về của ông lão Santiago.

-Liên hệ cụ thể:

+ Phần 1 thể hiện sự cô đơn, lạc lõng của ông lão sau khi trải qua thất bại và không được ai tin tưởng.

+ Phần 2 là tia sáng hy vọng le lói trong cuộc sống tăm tối của ông lão, thể hiện qua sự quan tâm, lo lắng của cậu bé Manolin và niềm tin vào tương lai.

+ Phần 3 là kết thúc mở cho tác phẩm, thể hiện niềm tin vào cuộc sống, vào sức mạnh của con người trước thiên nhiên.

-Ngoài ra, các phần trong đoạn trích còn liên hệ với nhau qua các hình ảnh, chi tiết, mô típ được lặp lại. Ví dụ:

+ Hình ảnh "cánh tay già nua" của ông lão xuất hiện ở cả phần 1 và phần 3, tượng trưng cho sức mạnh, ý chí và nghị lực phi thường của con người.

+ Hình ảnh "biển cả" bao la, rộng lớn là hình ảnh xuyên suốt trong tác phẩm, tượng trưng cho sức mạnh thiên nhiên, cho những thử thách mà con người phải đối mặt.

-Kết luận: Đoạn trích "Trở về" được chia thành 3 phần với mối liên hệ chặt chẽ, thể hiện chủ đề và ý nghĩa sâu sắc của tác phẩm. Mỗi phần đều góp phần tạo nên một bức tranh toàn cảnh về hành trình trở về của ông lão Santiago, một hành trình đầy gian nan thử thách nhưng cũng đầy hy vọng và niềm tin. 

Sau khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Cuộc đối thoại giữa Xan-ti-a-go và Ma-nô-lin trong đoạn trích là cuộc đối thoại dài nhất trong tác phẩm Ông già và biển cả. Nội dung và hình thức cuộc đối thoại cho ta biết những gì về quan hệ giữa hai nhân vật.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ cuộc đối thoại giữa hai nhân vật, vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu của đề bài.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Cuộc đối thoại giữa Xan-ti-a-go và Ma-nô-lin trong đoạn trích "Trở về":

-Nội dung:

+ Quan tâm và lo lắng: Ma-nô-lin quan tâm đến sức khỏe và tinh thần của Xan-ti-a-go sau chuyến đi dài ngày. Cậu bé lo lắng cho ông lão khi nhìn thấy ông kiệt sức và mệt mỏi.

+ Sự tin tưởng và khâm phục: Ma-nô-lin tin tưởng vào câu chuyện của Xan-ti-a-go về con cá kiếm khổng lồ. Cậu bé khâm phục lòng dũng cảm, ý chí và nghị lực của ông lão.

+ Mong muốn học hỏi: Ma-nô-lin muốn học hỏi kinh nghiệm đánh bắt cá từ Xan-ti-a-go. Cậu bé mong muốn được theo chân ông lão ra khơi và trở thành một ngư dân giỏi.

+ Lời khuyên và động viên: Xan-ti-a-go chia sẻ với Ma-nô-lin những bài học kinh nghiệm quý giá về cuộc sống và về nghề đánh bắt cá. Ông động viên cậu bé theo đuổi ước mơ của mình và không bao giờ bỏ cuộc.

-Hình thức:

+ Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc: Cả Xan-ti-a-go và Ma-nô-lin đều sử dụng ngôn ngữ đời thường, phù hợp với hoàn cảnh và trình độ của mỗi người.

+ Giọng điệu gần gũi, thân mật: Xan-ti-a-go nói chuyện với Ma-nô-lin như một người ông với đứa cháu. Ma-nô-lin thể hiện sự quan tâm, lo lắng cho ông lão qua cách xưng hô và lời nói.

+ Cách đối đáp tự nhiên: Cuộc đối thoại diễn ra một cách tự nhiên, không gượng ép, thể hiện sự thoải mái và tin tưởng giữa hai nhân vật.

-Quan hệ giữa hai nhân vật:

+ Tình ông cháu: Xan-ti-a-go và Ma-nô-lin có mối quan hệ gắn bó như tình ông cháu. Xan-ti-a-go là người thầy, người cha truyền nghề, truyền lửa cho Ma-nô-lin. Ma-nô-lin là người học trò, người con luôn kính trọng, yêu thương và quan tâm đến ông lão.

+ Tình bạn: Xan-ti-a-go và Ma-nô-lin là những người bạn đồng hành, chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống. Họ tin tưởng và hỗ trợ lẫn nhau trên hành trình chinh phục ước mơ.

+ Biểu tượng cho thế hệ: Xan-ti-a-go là đại diện cho thế hệ cũ, dày dặn kinh nghiệm và đầy bản lĩnh. Ma-nô-lin là đại diện cho thế hệ trẻ, đầy nhiệt huyết và hoài bão. Cuộc đối thoại giữa hai nhân vật thể hiện sự truyền nối kinh nghiệm, kiến thức và niềm đam mê giữa các thế hệ.

-Kết luận: Cuộc đối thoại giữa Xan-ti-a-go và Ma-nô-lin là một phần quan trọng trong đoạn trích "Trở về". Nội dung và hình thức cuộc đối thoại cho ta thấy mối quan hệ gắn bó, tin tưởng và khâm phục giữa hai nhân vật. Họ là đại diện cho hai thế hệ, cùng nhau chia sẻ những bài học quý giá về cuộc sống và về nghề đánh bắt cá.

Sau khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Nêu diễn biến tâm lí của nhân vật Xan -ti-a-gô trong đoạn trích

Phương pháp giải:

Chú ý các ngôn từ được tác giả sử dụng để khắc họa về nhân vật này.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Diễn biến tâm lý của nhân vật Xan-ti-a-gô trong đoạn trích "Trở về":

-Mệt mỏi, kiệt sức:

+ Sau 84 ngày lênh đênh trên biển, Xan-ti-a-gô trở về trong tình trạng kiệt sức, rã rời.

+ Ông lão cảm thấy đói khát, cơ thể rã rời, không còn sức lực để đi lại.

Tinh thần của ông cũng uể oải, chán nản vì không ai tin lời ông về con cá kiếm khổng lồ.

-Cô đơn, lạc lõng:

+ Trở về nhà, Xan-ti-a-gô không nhận được sự chào đón hay chia sẻ từ bất kỳ ai.

+ Ông lão chìm trong im lặng, cô đơn, đối diện với những lời nghi ngờ và sự thờ ơ của mọi người.

+ Hình ảnh "túm lều trống trải" và "cái bóng dài ngoằng ngoèo" của ông lão càng tô đậm sự cô đơn, lạc lõng của nhân vật.

-Nhớ lại quá khứ:

+ Khi nằm ngủ, Xan-ti-a-gô chìm vào giấc mơ về những ngày tháng huy hoàng trong quá khứ.

+ Ông mơ thấy những đàn cá bơn béo ngậy, mơ thấy những chiến thắng vang dội trên biển.

+ Giấc mơ là sự bù đắp cho hiện tại đầy khó khăn và thử thách của ông lão.

-Hy vọng vào tương lai:

+ Khi tỉnh dậy, Xan-ti-a-gô nhìn thấy Ma-nô-lin đến thăm và mang thức ăn cho mình.

+ Cậu bé tin tưởng vào câu chuyện của ông lão và thể hiện sự quan tâm, lo lắng cho ông.

+ Niềm tin và sự quan tâm của Ma-nô-lin mang đến cho Xan-ti-a-gô hy vọng vào tương lai.

-Tin tưởng vào bản thân:

+ Nhìn ra biển cả, ngắm nhìn mặt trời mọc và những con cá nhỏ lượn lờ xung quanh thuyền, Xan-ti-a-gô cảm thấy tràn đầy sức sống.

+ Ông lão tin tưởng vào bản thân, vào khả năng của mình và quyết tâm tiếp tục ra khơi.

+ Hình ảnh "cánh tay già nua" của ông lão tượng trưng cho sức mạnh, ý chí và nghị lực phi thường của con người.

-Kết luận: Diễn biến tâm lý của Xan-ti-a-gô trong đoạn trích "Trở về" thể hiện một con người kiên cường, bất khuất trước thử thách. Mặc dù trải qua nhiều khó khăn, mệt mỏi và cô đơn, ông lão vẫn giữ niềm tin vào cuộc sống và vào bản thân. Hình ảnh Xan-ti-a-gô là biểu tượng cho tinh thần lạc quan, ý chí nghị lực phi thường của con người trước thiên nhiên và trước những thử thách của cuộc sống.

Sau khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Trong đoạn trích tác giả đã miêu tả hành động khóc của Ma-nô-lin bao nhiêu lần? hãy lí giải về hành động này của nhân vật.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn, kết hợp với những liên tưởng thú vị của bản thân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Hành động khóc của Ma-nô-lin trong đoạn trích “Trở về”:

Số lần khóc:

-*Tác giả miêu tả hành động khóc của Ma-nô-lin hai lần trong đoạn trích "Trở về":

+ Lần thứ nhất: Khi Ma-nô-lin nhìn thấy Xan-ti-a-gô trở về trong tình trạng kiệt sức, mệt mỏi. Cậu bé "khóc nức nở" vì thương ông lão và lo lắng cho sức khỏe của ông.

+ Lần thứ hai: Khi Ma-nô-lin nghe Xan-ti-a-gô kể về con cá kiếm khổng lồ mà ông đã bắt được. Cậu bé "khóc nức nở" vì xúc động, khâm phục lòng dũng cảm và ý chí phi thường của ông lão.

*Lí giải hành động khóc: Hành động khóc của Ma-nô-lin thể hiện những cung bậc cảm xúc khác nhau của nhân vật:

- Lần thứ nhất:

+Lòng thương cảm: Ma-nô-lin thương cho tình trạng kiệt sức, mệt mỏi của Xan-ti-a-gô sau nhiều ngày lênh đênh trên biển.

+Sự lo lắng: Cậu bé lo lắng cho sức khỏe và tinh thần của ông lão, sợ rằng ông sẽ không thể qua khỏi.

+Nỗi buồn: Ma-nô-lin buồn vì sự cô đơn, lạc lõng của Xan-ti-a-gô khi không ai tin lời ông về con cá kiếm khổng lồ.

- Lần thứ hai:

+Sự xúc động: Ma-nô-lin xúc động trước câu chuyện về chiến công của Xan-ti-a-gô, trước lòng dũng cảm và ý chí phi thường của ông lão.

+Sự khâm phục: Cậu bé khâm phục Xan-ti-a-gô vì đã chiến thắng con cá kiếm khổng lồ, chiến thắng trước thiên nhiên và trước bản thân.

+Niềm vui sướng: Ma-nô-lin vui sướng vì ông lão đã bình an trở về và chiến thắng trong chuyến đi săn cá.

-Hành động khóc của Ma-nô-lin còn thể hiện:

+ Tình cảm gắn bó, yêu thương giữa hai nhân vật: Ma-nô-lin coi Xan-ti-a-gô như người ông, người cha của mình. Cậu bé luôn quan tâm, lo lắng và yêu thương ông lão.

+ Tâm hồn trong sáng, giàu tình cảm của Ma-nô-lin: Cậu bé là một đứa trẻ có tâm hồn trong sáng, giàu tình cảm, biết rung động trước những điều tốt đẹp và cao cả.

-Kết luận: Hành động khóc của Ma-nô-lin là một chi tiết nghệ thuật tinh tế, góp phần thể hiện nội dung và ý nghĩa của tác phẩm. Nó cho thấy sự gắn bó, yêu thương giữa hai nhân vật, đồng thời thể hiện tâm hồn trong sáng, giàu tình cảm của Ma-nô-lin.

Sau khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Trước bộ xương của con cá kiếm, các nhân vật Ma-nô-lin, nhóm ngư dân, chủ khách sạn và hai du khách có thái độ khác nhau như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản chú ý ngôn ngữ mà các nhân vật đối đáp với nhau.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Thái độ của các nhân vật trước bộ xương con cá kiếm:

-Ma-nô-lin:

+ Thán phục: Ma-nô-lin thán phục trước kích thước khổng lồ của bộ xương cá kiếm. Cậu bé tưởng tượng ra hình ảnh con cá khi còn sống và bày tỏ sự khâm phục đối với Xan-ti-a-go, người đã chiến thắng con cá này.

+ Hiểu biết: Ma-nô-lin nhận thức được sự vĩ đại của thiên nhiên và sức mạnh phi thường của con người. Cậu bé học hỏi được bài học quý giá về lòng dũng cảm, ý chí và nghị lực từ Xan-ti-a-go.

-Nhóm ngư dân:

+ Ngạc nhiên: Nhóm ngư dân ngạc nhiên trước kích thước khổng lồ của bộ xương cá kiếm. Họ chưa bao giờ nhìn thấy con cá nào to lớn như vậy và tin tưởng vào câu chuyện của Xan-ti-a-go.

+ Thán phục: Nhóm ngư dân thán phục lòng dũng cảm và kỹ năng đánh bắt cá của Xan-ti-a-go. Họ coi ông lão là một huyền thoại trong làng chài.

-Chủ khách sạn:

+ Thờ ơ: Chủ khách sạn thờ ơ trước bộ xương cá kiếm. Ông ta chỉ quan tâm đến việc kiếm tiền từ du khách và không tin vào câu chuyện của Xan-ti-a-go.

+ Thực dụng: Chủ khách sạn là đại diện cho lối sống thực dụng, đề cao vật chất và không tin tưởng vào những điều phi thường.

-Hai du khách:

+ Hiếu kỳ: Hai du khách hiếu kỳ trước bộ xương cá kiếm. Họ chụp ảnh, quay phim và bàn tán về nó.

+ Hoài nghi: Hai du khách hoài nghi về câu chuyện của Xan-ti-a-go. Họ cho rằng đây chỉ là một trò lừa bịp để thu hút du khách.

-So sánh:

+ Ma-nô-lin và nhóm ngư dân tin tưởng vào câu chuyện của Xan-ti-a-go và thán phục ông lão. Họ đại diện cho những người có lòng tin, biết trân trọng giá trị tinh thần và những điều phi thường.

+ Chủ khách sạn và hai du khách thờ ơ hoặc hoài nghi về câu chuyện của Xan-ti-a-go. Họ đại diện cho lối sống thực dụng, đề cao vật chất và thiếu niềm tin vào những điều phi thường.

-Kết luận: Thái độ của các nhân vật trước bộ xương con cá kiếm thể hiện những quan điểm sống khác nhau. Ma-nô-lin và nhóm ngư dân đại diện cho những người có lòng tin, biết trân trọng giá trị tinh thần và những điều phi thường. Chủ khách sạn và hai du khách đại diện cho lối sống thực dụng, đề cao vật chất và thiếu niềm tin vào những điều phi thường. Qua đó, tác giả thể hiện thông điệp về tầm quan trọng của lòng tin, ý chí và nghị lực của con người trong cuộc sống.

Sau khi đọc 6

Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Nêu đặc điểm của ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ đối thoại trong đoạn trích ( chú  ý liên hệ với “nguyên lí tảng băng trôi” của Hê-minh-uê)

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu của đề bài.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Đặc điểm của ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ đối thoại trong đoạn trích "Trở về" (liên hệ với "nguyên lí tảng băng trôi" của Hê-minh-uê)

-Ngôn ngữ kể chuyện:

+ Giản dị, mộc mạc: Ngôn ngữ kể chuyện trong đoạn trích sử dụng những từ ngữ giản dị, mộc mạc, phù hợp với hoàn cảnh và trình độ của các nhân vật.

Khắc họa sinh động: Ngôn ngữ kể chuyện sử dụng nhiều chi tiết miêu tả, so sánh, ẩn dụ để khắc họa sinh động hình ảnh các nhân vật, cảnh vật và diễn biến tâm lý của nhân vật.

+ Tạo nhịp điệu: Ngôn ngữ kể chuyện sử dụng những câu ngắn gọn, dồn dập, tạo nhịp điệu cho câu chuyện, thu hút người đọc.

-Ngôn ngữ đối thoại:

+ Tự nhiên, chân thực: Ngôn ngữ đối thoại trong đoạn trích sử dụng những câu nói ngắn gọn, súc tích, phù hợp với tính cách và hoàn cảnh của từng nhân vật.

Thể hiện cảm xúc: Ngôn ngữ đối thoại thể hiện rõ cảm xúc của các nhân vật như sự lo lắng, quan tâm, vui sướng, khâm phục,...

+ Góp phần đẩy nhanh nhịp điệu câu chuyện: Ngôn ngữ đối thoại giúp đẩy nhanh nhịp điệu câu chuyện, tạo sự hấp dẫn cho người đọc.

-Liên hệ với "nguyên lí tảng băng trôi" của Hê-minh-uê:

+ Ngôn ngữ hàm súc, ẩn ý: Ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ đối thoại trong đoạn trích đều sử dụng ngôn ngữ hàm súc, ẩn ý, gợi mở nhiều tầng nghĩa cho người đọc.

+ Tạo chiều sâu cho tác phẩm: Việc sử dụng ngôn ngữ hàm súc, ẩn ý góp phần tạo chiều sâu cho tác phẩm, giúp người đọc suy ngẫm về nhiều vấn đề trong cuộc sống.

+ Thể hiện quan điểm nghệ thuật của Hê-minh-uê: Việc sử dụng ngôn ngữ hàm súc, ẩn ý phù hợp với "nguyên lí tảng băng trôi" của Hê-minh-uê, thể hiện quan điểm nghệ thuật của ông: chỉ miêu tả những chi tiết bề nổi, còn nội dung sâu xa để người đọc tự suy ngẫm.

-Ví dụ:

+ Ngôn ngữ kể chuyện: "Cánh tay trái của ông lão rã rời, không còn sức nhấc nổi cái bình nước." (Câu này miêu tả chi tiết về sự kiệt sức của Xan-ti-a-gô, tuy nhiên nó còn ẩn ý về sự cô đơn, lạc lõng của ông lão.)

+ Ngôn ngữ đối thoại: "Ông ơi, đừng buồn. Con sẽ ở đây với ông." (Câu nói của Ma-nô-lin thể hiện sự quan tâm, lo lắng của cậu bé dành cho Xan-ti-a-gô, đồng thời thể hiện tình cảm gắn bó giữa hai nhân vật.)

-Kết luận:

+ Ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ đối thoại trong đoạn trích "Trở về" được sử dụng một cách linh hoạt, hiệu quả, góp phần thể hiện nội dung và ý nghĩa của tác phẩm. Việc sử dụng ngôn ngữ hàm súc, ẩn ý phù hợp với "nguyên lí tảng băng trôi" của Hê-minh-uê đã tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm, giúp người đọc suy ngẫm về nhiều vấn đề trong cuộc sống.

Sau khi đọc 7

Trả lời Câu hỏi 7 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Theo bạn, đoạn kết truyện có thể gợi mở những ý nghĩa liên tưởng gì?

Phương pháp giải:

Nêu quan điểm của bản thân

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Ý nghĩa liên tưởng từ đoạn kết truyện "Trở về":

Đoạn kết truyện "Trở về" của Ernest Hemingway mở ra nhiều ý nghĩa liên tưởng sâu sắc, khơi gợi trong lòng người đọc những suy ngẫm về cuộc sống, con người và giá trị của lòng tin, nghị lực.

-Vòng tuần hoàn của cuộc sống:

+Hình ảnh đàn cá bơn xuất hiện ở đầu và cuối tác phẩm như một vòng tuần hoàn bất tận của cuộc sống. Con cá bơn nhỏ bé mà Xan-ti-a-gô bắt được tượng trưng cho sự khởi đầu mới, cho hy vọng về tương lai. Nó là minh chứng cho việc dù trải qua bao khó khăn, thử thách, cuộc sống vẫn luôn tiếp diễn và con người vẫn có cơ hội để bắt đầu lại.

- Niềm tin vào tương lai:

+Mặc dù Xan-ti-a-gô đã trải qua một chuyến đi đầy gian nan, vất vả, thậm chí tưởng chừng như bỏ mạng, nhưng ông lão vẫn giữ niềm tin vào bản thân và vào tương lai. Hình ảnh Xan-ti-a-gô ngắm nhìn mặt trời mọc và những con cá nhỏ lượn lờ xung quanh thuyền thể hiện niềm hy vọng, lạc quan vào cuộc sống mới.

- Sức mạnh của ý chí và nghị lực:

+Xan-ti-a-gô là biểu tượng cho sức mạnh phi thường của con người trước thiên nhiên và trước những thử thách của cuộc sống. Dù già yếu, đơn độc, ông lão vẫn chiến đấu ngoan cường với con cá kiếm khổng lồ và chiến thắng. Hình ảnh "cánh tay già nua" của ông lão tượng trưng cho ý chí kiên cường và nghị lực phi thường của con người.

- Tình yêu thương và sự gắn kết:

+Mối quan hệ giữa Xan-ti-a-gô và Ma-nô-lin là điểm sáng trong tác phẩm. Ma-nô-lin là đại diện cho thế hệ trẻ, cho niềm tin và hy vọng vào tương lai. Cậu bé luôn quan tâm, lo lắng và tin tưởng vào Xan-ti-a-gô, thể hiện tình yêu thương và sự gắn kết giữa hai thế hệ.

- Bài học về cuộc sống:

+Đoạn kết truyện "Trở về" mang đến cho người đọc nhiều bài học quý giá về cuộc sống. Đó là bài học về lòng dũng cảm, ý chí phi thường, nghị lực kiên cường, niềm tin vào bản thân và vào tương lai. Đồng thời, tác phẩm cũng ca ngợi tình yêu thương và sự gắn kết giữa con người.

-Kết luận: Đoạn kết truyện "Trở về" là một phần quan trọng, góp phần hoàn chỉnh nội dung và ý nghĩa của tác phẩm. Với những ý nghĩa liên tưởng sâu sắc, đoạn kết đã khơi gợi trong lòng người đọc nhiều suy ngẫm về cuộc sống, con người và giá trị của lòng tin, nghị lực

Sau khi đọc 8

Trả lời Câu hỏi 8 Sau khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Chuyến đi của Xan-ti-a-gô có phải là một chuyến đi thất bại không? Tại sao? Nếu coi nhân vật Xan-ti-a-gô là một biểu tượng, thì theo bạn, đó là biểu tượng điều gì? 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Nêu quan điểm của bản thân

Lời giải chi tiết:

Cách 1

*Có thể nhìn nhận chuyến đi của Xan-ti-a-gô theo hai khía cạnh:

-Thất bại về mặt vật chất:

+Ông lão không bắt được cá trong 84 ngày, trải qua nhiều khó khăn, thử thách, thậm chí tưởng chừng như bỏ mạng trên biển.

+Con cá kiếm khổng lồ mà ông lão bắt được sau đó bị cá mập ăn thịt, chỉ còn lại bộ xương.

+Xan-ti-a-gô trở về trong tình trạng kiệt sức, mệt mỏi, không thu được gì từ chuyến đi.

- Thành công về mặt tinh thần:

+Xan-ti-a-gô đã chiến thắng bản thân, chiến thắng thiên nhiên và chiến thắng sự tuyệt vọng.

+Ông lão thể hiện lòng dũng cảm, ý chí phi thường và nghị lực kiên cường trong suốt hành trình.

+Chuyến đi giúp Xan-ti-a-gô nhận ra giá trị của cuộc sống, ý nghĩa của sự chiến đấu và tầm quan trọng của niềm tin.

Kết luận: Nhìn chung, chuyến đi của Xan-ti-a-gô là một hành trình đầy thử thách và gian nan. Tuy về mặt vật chất, ông lão có thể được xem là thất bại, nhưng về mặt tinh thần, đây là một chiến thắng vang dội. Chuyến đi là minh chứng cho sức mạnh phi thường của con người trước thiên nhiên và trước những thử thách của cuộc sống.

*Xan-ti-a-gô là biểu tượng cho điều gì? 

-Nhân vật Xan-ti-a-gô có thể được xem là biểu tượng cho nhiều điều:

+ Biểu tượng cho lòng dũng cảm, ý chí phi thường và nghị lực kiên cường: Xan-ti-a-gô đã dũng cảm đối mặt với những nguy hiểm, thử thách trên biển, chiến đấu với con cá kiếm khổng lồ và chiến thắng bản thân.

+ Biểu tượng cho tinh thần lạc quan, niềm tin vào cuộc sống: Mặc dù trải qua nhiều khó khăn, thất bại, Xan-ti-a-gô vẫn giữ niềm tin vào bản thân, vào cuộc sống và vào tương lai.

+ Biểu tượng cho sự chiến đấu không ngừng nghỉ: Xan-ti-a-gô là đại diện cho những con người không ngừng nỗ lực, chiến đấu cho ước mơ và lý tưởng của mình, dù cho có gặp phải nhiều khó khăn, thử thách.

+ Biểu tượng cho tình yêu thiên nhiên: Xan-ti-a-gô có mối quan hệ gắn bó sâu sắc với biển cả. Ông lão luôn trân trọng thiên nhiên và ý thức được sức mạnh to lớn của nó.

-Kết luận: Nhân vật Xan-ti-a-gô là một hình ảnh đẹp đẽ, giàu ý nghĩa trong văn học. Ông lão là biểu tượng cho những phẩm chất tốt đẹp của con người như lòng dũng cảm, ý chí phi thường, tinh thần lạc quan, niềm tin vào cuộc sống và tình yêu thiên nhiên. Chuyến đi của Xan-ti-a-gô là bài học quý giá về cuộc sống, giúp chúng ta trân trọng bản thân, tin tưởng vào khả năng của mình và không ngừng nỗ lực để đạt được mục tiêu.

Kết nối đọc viết

Trả lời Câu hỏi Kết nối đọc viết trang 101 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Trong tiểu thuyết Ông già và biển cả, khi miêu tả nhân vật xan-ti-a-gô một mình giữa biển khơi Hê-minh-uê đã viết: “Ông lão biết rằng không ai phải cô đơn nơi biển cả” Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) chia sẻ cảm nhận của bạn về điều này sau khi đọc đoạn trích Trở về.

Phương pháp giải:

Dựa vào phần phân tích ở trên

Dựa vào kĩ năng viết đoạn văn đã học

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Câu nói "Ông lão biết rằng không ai phải cô đơn nơi biển cả" của Ernest Hemingway trong tiểu thuyết "Ông già và biển cả" mang đến cho tôi nhiều cảm xúc và suy nghĩ sâu sắc. Đoạn trích "Trở về" khắc họa rõ nét hình ảnh Xan-ti-a-gô, một lão ngư dân cô đơn lênh đênh trên biển cả bao la trong suốt 84 ngày. Ông lão đối mặt với vô vàn thử thách, từ sự kiệt quệ về thể xác đến sự cô đơn về tinh thần. Tuy nhiên, câu nói "không ai phải cô đơn nơi biển cả" lại mang đến một tia sáng hy vọng cho Xan-ti-a-gô. Biển cả bao la tưởng chừng như vô tình nhưng lại ẩn chứa sự kết nối kỳ diệu giữa con người và thiên nhiên. Âm thanh của sóng biển, tiếng gió rít, sự chuyển động của những sinh vật biển đều như những người bạn đồng hành, giúp Xan-ti-a-gô vơi đi phần nào sự cô đơn. Hơn thế nữa, biển cả còn tượng trưng cho sức mạnh phi thường của con người. Xan-ti-a-gô, dù già yếu và đơn độc, vẫn chiến đấu ngoan cường với con cá kiếm khổng lồ, thể hiện ý chí kiên cường và nghị lực phi thường. Câu nói của Hemingway không chỉ khẳng định sự kết nối giữa con người và thiên nhiên mà còn là lời khẳng định về sức mạnh nội tại của mỗi cá nhân. Dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, con người cũng có thể tìm thấy niềm hy vọng và sức mạnh để vượt qua khó khăn. Câu nói "không ai phải cô đơn nơi biển cả" là một thông điệp ý nghĩa, giúp ta thêm trân trọng cuộc sống và tin tưởng vào bản thân.

Bài đọc

>> Xem chi tiết: Văn bản Trở về (Hơ – minh - uê)