Soạn bài Đời muối SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức

Nội dung chính

Trước khi đọc

Trả lời Câu hỏi Trước khi đọc trang 75 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Ngoài cách tiếp cận lịch sử thông thường qua các cuộc chiến tranh, qua sự biến đổi và tiếp nối của các triều đại, các cuộc cách mạng,… người ta có thể tiếp cận lịch sử bằng những cách nào khác.

Phương pháp giải:

Sử dụng tri thức cá nhân để trả lời yêu cầu của đề bài.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Một số phương pháp tiếp cận lịch sử khác:

- Lịch sử qua đời sống thường nhật: Xem xét các lễ hội truyền thống, phong tục tập quán để hiểu về văn hóa và tín ngưỡng của người dân,...

- Lịch sử qua văn học nghệ thuật: Phân tích các tác phẩm văn học, thơ ca, nhạc họa để hiểu về tâm tư, nguyện vọng, và quan điểm của con người trong các thời kỳ lịch sử khác nhau,...

- Lịch sử qua khảo cổ học: Phân tích các di vật khảo cổ như di chỉ, đồ vật, hài cốt để hiểu về đời sống vật chất và tinh thần của người xưa,...

- Lịch sử qua các phương tiện truyền thông: Xem phim tài liệu, chương trình truyền hình về lịch sử để có cái nhìn trực quan và sinh động về quá khứ,...

Trong khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 75 SGK Văn 12 Kết nối tri thứcv

Chú ý đến các mốc thời gian và sự kiện chính

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, tìm ra các mốc thời gian và sự kiện có trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Mốc thời gian: 

+ Khoảng 11.000 trước công nguyên 

+ Vào khoảng 8900 trước Công nguyên

+  Từ năm 9750 trước Công nguyên 

+ Năm 1970 

- Các sự kiện 

+ Sói A-xi-a- một loài thú săn mồi hung dữ tuy kích thước nhỏ bé nhưng sẵn sàng ăn thịt cả con người nếu có cơ hội, dần bị con người kiểm soát do được cho ăn và huấn luyện từ khi còn là con non 

+ Khi các dòng sông băng tan chảy, những cánh đồng ngũ cốc hoang dã rông lớn dần xuất hiện. 

+ Phụ nữ vùng Cận Đông bắt đầu gieo trồng hạt ngũ cốc hoang trên những cánh đồng đã được khai khẩn. 

+ Một đoàn thám hiểm đã tìm thấy những dấu tích để lại của rau trồng, bao gồm đậu, củ mã thầy và dưa chuột. 

Trong khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 76 SGK Văn 12 Kết nối tri thứcv

Tìm ra mối liên hệ giữa các sự kiện, dấu mốc lịch sử với số phận của muối

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, chú ý cách tác giả dẫn đoạn và tách đoạn trong bài.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Số phận của muối gắn liền với những biến động lớn trong lịch sử. Những biến động lịch sử như chiến tranh, cải cách và đổi mới kinh tế đã ảnh hưởng đến sản xuất và phân phối muối, tác động trực tiếp đến đời sống của người dân.

Việc buôn bán muối trở thành một nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống, mang lại ý nghĩa tượng trưng vô cùng trọng đại và giá trị kinh tế to lớn

Muối trở thành một trong những mặt hàng thương mại quốc tế đầu tiên, sản xuất muối trở thành một trong những ngành công nghiệp đầu tiên, và dĩ nhiên ngành độc quyền nhà nước đầu tiên

Trong khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Trong khi đọc trang 76 SGK Văn 12 Kết nối tri thứcv

Tìm câu chủ đề của đoạn văn

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn đã được học để tìm ra câu chủ đề trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

“ Công cuộc tìm muối được tạo ra đề bài hóc búa thách thức các kĩ sư trong nhiều thiên niên kỉ, để rồi chế tạo ra những cỗ máy kì quặc nhất, cũng là những cố máy tinh xảo và khéo léo nhất”.

Trong khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Trong khi đọc trang 77 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Chú ý giọng điệu, thái độ của tác giả

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, chú ý các từ ngữ miêu tả thái độ, giọng điệu của tác giả.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Sự kinh ngạc và thán phục: Tác giả tràn đầy sự kinh ngạc và thán phục trước sức mạnh và tầm quan trọng của muối. Ông mô tả nó như một "chất kỳ diệu" và "món quà của các vị thần".

- Sự tôn trọng đối với thế giới tự nhiên: Tác giả có sự tôn trọng sâu sắc đối với thế giới tự nhiên và các lực lượng tạo ra muối. Ông mô tả các đầm lầy muối và rừng thông như những nơi đẹp đẽ và bí ẩn.

- Mối quan tâm đến môi trường: Tác giả quan tâm đến tác động môi trường của sản xuất muối. 

Trong khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Trong khi đọc trang 77 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Tìm các từ khóa và chủ đề trong đoạn văn.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu của đề bài.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Từ khóa: muối, lịch sử loài người, biểu tượng của sự giàu có, đơn vị tiền tệ,...

-Câu chủ đề: “Muối, một yếu tố không thể thiếu trên Trái Đất, đã có một lịch sử phức tạp và quan trọng đối với loài người, từ việc săn lùng, mua bán, đến việc sử dụng làm tiền tệ và biểu tượng của sự giàu có.”

Trong khi đọc 6

Trả lời Câu hỏi 6 Trong khi đọc trang 77 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Chú ý những chi tiết thể hiện lập trường, quan điểm của tác giả.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, vận dụng tư duy tổng hợp, tổng hợp lại các chi tiết được thể hiện trong bài.

Lời giải chi tiết:

Chi tiết thể hiện lập trường, quan điểm:

+ "Các nhà lãnh đạo Anh của thế kỉ XVII quan ngại về sự phụ thuộc đáng lo ngại....từ nước ngoài"

+ "Ở bất cứ thời đại nào... có giá trị thực sự"

Sau khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 78 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Tiến trình lịch sử đã được tác giả tóm lược như thế nào? Trong tiến trình lịch sử đó, theo tác giả, muối đóng vai trò gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, vận dụng khả năng tổng hợp kiến thức để thực hiện yêu cầu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Tác giả đã chia lịch sử của loài người thành hai giai đoạn, dựa trên vai trò của muối đối với đời sống con người:

+ Trước khi muối trở thành một nhu cầu thiết yếu của đời sống: Lịch sử nhân loại tiến triển một cách chậm chạp, gắn với sự hình thành một cách dần dần của việc thuần hoá động vật hoang dã, trồng trọt và chăn nuôi.

+ Sau khi muối trở thành một nhu cầu thiết yếu của đời sống: Việc tìm kiếm, sản xuất, buôn bán muối đã thúc đẩy công nghiệp, thương mại, giao thông, địa chất học, hoá học phát triển, tạo nên những thay đổi lớn trong các thiết chế chính trị,...

– Từ cách tóm lược lịch sử này, có thể thấy tác giả đã khẳng định vai trò rất quan trọng của muối, cho rằng việc tìm kiếm, sản xuất, buôn bán muối là một trong những động lực vô cùng quan trọng thúc đẩy sự phát triển của nhân loại, tác động mạnh mẽ đến tất cả các phương diện trong đời sống của con người.

Sau khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 78 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Dữ liệu được tác giả sử dụng là dữ liệu sơ cấp hay thứ cấp? Bạn cảm thấy như thế nào về mức độ đáng tin cậy của dữ liệu.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn tìm ra các ngữ liệu được tác giả sử dụng và đưa ra lời nhận xét.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Tác giả sử dụng dữ liệu thứ cấp.

- Dữ liệu được sử dụng có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy.

- Tuy nhiên, có thể thấy rất nhiều dữ liệu mà tác giả sử dụng lại không ghi rõ nguồn, hoặc ghi nhưng chưa thực sự đầy đủ, điều này có thể làm giảm đi tính khả tín của văn bản.

Sau khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 78 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Phân tích và đánh giá cách trình bày dữ liệu của tác giả trong văn bản trên.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, vận dụng khả năng phân tích để thực hiện yêu cầu của đề bài.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Các dữ liệu được sắp xếp theo trật tự thời gian, dưới dạng một câu chuyện.

+ Tác giả thường mở đầu các đoạn văn bằng việc miêu tả bối cảnh: “khi các dòng sông băng tan chảy”; “sau khi Kỉ Băng Hà kết thúc”;...

+ Các nhân vật lần lượt hiện lên trong câu chuyện, ví dụ: “trong khoảng thời gian này”; “sói A-xi-a-tích (Asiatic) [...] dần dần bị con người kiểm soát”; “những cánh đồng ngũ cốc hoang dã rộng lớn dần xuất hiện”;...

+ Các sự kiện cũng được sắp xếp theo chuỗi nhân quả, với những đoạn diễn tiến, thắt nút, mở nút, những tình tiết bất ngờ

+ Lời kể chậm rãi, như lời kể trong các câu chuyện thần thoại, truyền thuyết

- Cách sắp xếp các dữ liệu lịch sử theo mô hình truyện kể (thần thoại và truyền thuyết) này tạo nên sức hấp dẫn, sinh động cho văn bản, kích thích trí tưởng tượng của người đọc, khiến toàn bộ lịch sử nhân loại lần lượt hiện lên như trong một bộ phim, đồng thời cũng giúp người đọc dễ dàng nắm bắt và ghi nhớ những thông tin chính trong văn bản.

Sau khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 78 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Góc nhìn và quan điểm của tác giả về lịch sử có gì độc đáo.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu của đề bài.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Tác giả đã nhìn toàn bộ lịch sử của nhân loại qua lịch sử của muối, một yếu tố thường được coi là không có ý nghĩa, giá trị gì trong dòng chảy lịch sử của nhân loại.

- Khi quan sát lịch sử của nhân loại qua những thăng trầm trong số phận của muối, tác giả đã tạo ra một cách phân kì lịch sử khác, nhìn lịch sử nhân loại từ một góc độ khác, nhìn ra những quy luật khác của lịch sử và đặt ra những chất vấn rất khác.

- Quan điểm:

+ Tác giả đề cao giá trị của muối trong đời sống con người

+ Nhấn mạnh vai trò của muối trong quá trình phát triển của xã hội

+ Thể hiện sự trân trọng đối với những giá trị văn hóa truyền thống

Sau khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 78 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Theo bạn, tác giả muốn gửi thông điệp gì qua văn bản.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn đã được học và tư duy suy luận để thực hiện yêu cầu đề bài. 

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Thông điệp: Muối là một vật phẩm thiết yếu trong cuộc sống và đóng vai trò quan trọng trong lịch sử nhân loại. Suy rộng hơn, chúng ta nên trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống và biết ơn những thế hệ trước.

Trong khi đọc 6

Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 78 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Nếu cần một nhan đề khác cho văn bản, bạn sẽ đặt nhan đề gì?

Phương pháp giải:

Sử dụng tri thức vốn có của bạn để thực hiện yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Kiếp muối, Kiếp người

- Bí ẩn của muối

- Hành trình của muối

Kết nối đọc - viết

Trả lời Câu hỏi Kết nối đọc viết trang 78 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Thời nay, nhân loại không còn xung đột với nhau vì tranh giành muối, nhưng vẫn còn rất nhiều cuộc chiến tranh và xung đột xảy ra nhằm tranh giành kim cương, dầu mỏ, đất hiếm, nguồn nước…, Bạn nghĩ gì về vấn đề này? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn.

Phương pháp giải:

Nêu quan điểm của bản thân

Dựa vào kĩ năng viết đoạn văn đã được học

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Mặc dù nhân loại đã vượt qua giai đoạn tranh giành muối, ngày nay, chúng ta vẫn chứng kiến vô số cuộc chiến tranh và xung đột bùng nổ do sự cạnh tranh gay gắt về các nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá như kim cương, dầu mỏ, đất hiếm, nguồn nước... Điều này cho thấy bản chất tham lam và ích kỷ của con người vẫn tồn tại dai dẳng. Thay vì hợp tác và chia sẻ nguồn tài nguyên chung một cách bền vững, con người lại vướng vào vòng xoáy tranh giành, dẫn đến những hậu quả tàn khốc về môi trường, kinh tế và xã hội. Việc khai thác tài nguyên quá mức đang đẩy Trái Đất đến bờ vực suy thoái. Ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên, biến đổi khí hậu là những thách thức to lớn mà nhân loại phải đối mặt. Hơn nữa, xung đột tranh giành tài nguyên còn gieo rắc đau thương và mất mát cho con người. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự chung tay góp sức của tất cả mọi người. Chỉ khi con người thay đổi tư duy và hành động, hướng đến sự phát triển bền vững, chúng ta mới có thể xây dựng một tương lai hòa bình và thịnh vượng cho thế hệ mai sau.

Bài đọc

>> Xem chi tiết: Văn bản Đời muối (Mác Kơ - len - xki)