Soạn bài Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức

Trước khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Trước khi đọc trang 21 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Bạn hiểu thế nào là trò lố, người ta thường có những phản ứng như thế nào?

Phương pháp giải:

Tìm hiểu về khái niệm “trò lố” là gì? Vận dụng tri thức đời sống cho biết phản ứng của những người xung quanh.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

-Trò lố có thể được hiểu là hành động, lời nói hoặc cử chỉ vô lý, lố bịch, kệch cỡm, trái với chuẩn mực xã hội hoặc gây cười một cách gượng gạo.

-Phản ứng của người ta trước trò lố có thể rất đa dạng, tùy thuộc vào:

+Loại trò lố: Trò lố vô hại có thể chỉ khiến người ta bật cười, trong khi trò lố xúc phạm hoặc gây tổn thương có thể dẫn đến sự tức giận, phẫn nộ.

-Mối quan hệ giữa người thực hiện trò lố và người chứng kiến: Nếu hai người là bạn bè thân thiết, trò lố có thể được xem là một cách đùa giỡn vui vẻ. Tuy nhiên, nếu hai người không quen biết nhau, trò lố có thể gây ra sự khó chịu hoặc nghi ngờ.

-Nhận thức của người chứng kiến: Một số người có thể có khả năng chấp nhận và bỏ qua những trò lố, trong khi những người khác có thể dễ bị tổn thương bởi chúng.

-Dưới đây là một số phản ứng phổ biến trước trò lố:

+Cười: Đây là phản ứng phổ biến nhất đối với những trò lố vô hại.

+ Bối rối: Người chứng kiến có thể cảm thấy bối rối và không biết phải phản ứng như thế nào.

+Tức giận: Nếu trò lố được cho là xúc phạm hoặc gây tổn thương, người chứng kiến có thể cảm thấy tức giận.

+ Ngượng ngùng: Người chứng kiến có thể cảm thấy ngượng ngùng thay cho người thực hiện trò lố.

+Thờ ơ: Một số người có thể thờ ơ và không quan tâm đến trò lố.

Trước khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Trước khi đọc trang 21 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Bạn đã biết gì về Phan Bội Châu và sự kính trọng mà nhân dân ta dành cho ông?

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn và tri thức lịch sử để trả lời yêu cầu của đề bài. 

Lời giải chi tiết:

Cách 1

-Phan Bội Châu và sự kính trọng của nhân dân ta

+Phan Bội Châu (1867-1940) là một nhà yêu nước, nhà văn, nhà thơ, nhà Nho học nổi tiếng đầu thế kỷ XX. Ông được mệnh danh là “Sáng Lập Duy Tân”, “Vị Tổ Của Phong Trào Duy Tân” và là một trong những người đặt nền móng cho Cách mạng tháng Tám.

-Sự kính trọng của nhân dân ta dành cho Phan Bội Châu thể hiện qua nhiều khía cạnh:

+Tôn vinh: Phan Bội Châu được xem là một anh hùng dân tộc, một nhà tư tưởng lỗi lạc, một người thầy vĩ đại.

+Tưởng nhớ: Nhiều đường phố, trường học, di tích lịch sử được mang tên ông. Tượng đài Phan Bội Châu được dựng tại nhiều nơi trên cả nước.

+Học tập: Các tác phẩm, tư tưởng của Phan Bội Châu được nghiên cứu, học tập trong các trường học và được xem là nguồn tài liệu quý giá cho công tác giáo dục.

-Lý do nhân dân ta kính trọng Phan Bội Châu:

+ Cống hiến to lớn cho sự nghiệp giải phóng dân tộc: Phan Bội Châu là người tiên phong trong việc khơi dậy lòng yêu nước, thúc đẩy phong trào Duy Tân, chống Pháp cứu nước.

+ Nhân cách cao quý: Phan Bội Châu là người cương trực, bất khuất, luôn đặt lợi ích dân tộc lên hàng đầu.

+ Tư tưởng tiến bộ: Phan Bội Châu là người có tầm nhìn xa trông rộng, nhận thức sâu sắc về vận mệnh đất nước.

+ Phan Bội Châu là một tấm gương sáng cho thế hệ trẻ noi theo. Sự kính trọng của nhân dân ta dành cho ông là biểu hiện của lòng biết ơn đối với những cống hiến to lớn của ông cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.

-Ngoài ra:

+Phan Bội Châu còn được biết đến với phong cách thơ văn độc đáo, thể hiện lòng yêu nước nồng nàn và khí phách anh hùng.

+Ông là người có công lao lớn trong việc truyền bá chữ Quốc ngữ và cải cách giáo dục.

-Tóm lại: Phan Bội Châu là một nhân vật lịch sử vĩ đại, được nhân dân ta kính trọng và yêu mến.

Trong khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 21 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Đoạn mở đầu có gì đặc biệt? Chú ý những biểu hiện của sự trào lộng trong ngôn ngữ trần thuật.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn mở đầu, chú ý các từ ngữ được tác giả sử dụng và nghệ thuật trào lộng có trong phần đầu của văn bản.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

*Đoạn mở đầu của văn bản "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" đặc biệt ở những điểm sau:

-Giới thiệu nhân vật độc đáo:

+Giới thiệu Va-ren: Toàn quyền Đông Dương, qua chức danh và hành động: "điệu bộ vênh vang, ra vẻ quan trọng".

+Giới thiệu Phan Bội Châu: "ông già tù", "người yêu nước nức tiếng".

-Sử dụng ngôn ngữ mỉa mai:

+Gọi Va-ren là "ông quan Toàn quyền" (chức danh cao quý) nhưng lại đi "dòm ngó" (hành động tò mò, thiếu đứng đắn).

+Gọi Phan Bội Châu là "ông già tù" (thân phận thấp kém) nhưng lại "nức tiếng" (danh tiếng vang dội).

- Tạo sự tương phản:

+Va-ren: Quan Toàn quyền, đại diện cho thực dân Pháp, kiêu căng, hống hách.

Phan Bội Châu: "ông già tù", đại diện cho người yêu nước Việt Nam, hiên ngang, bất khuất.

-Biểu hiện của sự trào lộng trong ngôn ngữ trần thuật:

+ Sử dụng từ ngữ mỉa mai, châm biếm: "ông quan Toàn quyền", "dòm ngó", "ông già tù", "nức tiếng".

+ Sử dụng phép ẩn dụ: "con rối", "trò lố".

+ Sử dụng giọng điệu hài hước, giễu cợt.

-Tác dụng của sự trào lộng:

+Phơi bày bản chất lố bịch, giả dối của Va-ren.

+Tôn vinh khí phách hiên ngang, bất khuất của Phan Bội Châu.

+Làm cho tác phẩm thêm sinh động, hấp dẫn.

→ Đoạn mở đầu đã giới thiệu hai nhân vật chính và tạo sự tò mò cho người đọc về "những trò lố" của Va-ren.

-Ngoài ra:

+Đoạn mở đầu cũng thể hiện tài năng và ngòi bút sắc sảo của Nguyễn Ái Quốc.

-Tóm lại: Đoạn mở đầu của văn bản "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" là một đoạn văn đặc sắc, có vai trò quan trọng trong việc giới thiệu nhân vật, tạo tình huống và thể hiện chủ đề tác phẩm.

Trong khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 21 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Hình dung cảnh tượng tân quan Toàn quyền đến Đông Dương

Phương pháp giải:

Vận dụng trí tưởng tượng và khả năng phân tích tình huống.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Hình dung cảnh tượng tân quan Toàn quyền đến Đông Dương trong văn bản "Những trò lố của Va-ren và Phan Bội Châu":

-Bối cảnh:

+Bến cảng Sài Gòn nhộn nhịp, tấp nập.

+Quân lính Pháp canh gác cẩn mật.

+Dàn nhạc Tây phương vang lên những bản nhạc chào mừng.

-Nhân vật:

+Va-ren: Toàn quyền mới của Pháp, xuất hiện với bộ dạng kiêu căng, hống hách. Hắn ta mặc bộ quân phục lộng lẫy, đeo nhiều huân chương, đi giày da bóng loáng.

+Quan lại, chức sắc: Cúi đầu chào đón Va-ren, thái độ cung kính, nịnh bợ.

Dân chúng: Bị dồn vào hai bên đường, khuôn mặt lo âu, phẫn uất.

-Hành động:

+Va-ren bước xuống tàu, dỏng cao đầu, nhìn ngó xung quanh với vẻ vênh vang.

+Hắn ta đi ra vẻ quan trọng.

+Va-ren nghe quan lại báo cáo về tình hình Đông Dương, thỉnh thoảng gật đầu ra vẻ hài lòng.

-Cảm nhận:

+Cảnh tượng cho thấy sự lộng hành của thực dân Pháp.

+Thể hiện sự khinh miệt của Va-ren đối với người dân Việt Nam.

+Gây phẫn nộ cho người đọc.

-Ngoài ra:

+Nguyễn Ái Quốc đã sử dụng biện pháp tương phản để làm nổi bật sự đối lập giữa Va-ren và người dân Việt Nam.

+Ngòi bút châm biếm, mỉa mai của tác giả thể hiện thái độ căm phẫn trước ách áp bức của thực dân Pháp.

-Tóm lại: Cảnh tượng tân quan Toàn quyền đến Đông Dương là một cảnh tượng nhục nhã, cho thấy sự bất công và thối nát của xã hội thực dân phong kiến.

Trong khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Trong khi đọc trang 22 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Chú ý giọng điệu của người kể chuyện.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, chú ý các chi tiết cho thấy giọng điệu thái độ của người kể chuyện trong văn bản

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Giọng điệu của người kể chuyện trong văn bản "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu":

-Giọng điệu của người kể chuyện trong văn bản "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" phức tạp và liên tục thay đổi:

-Mỉa mai, châm biếm:

+Khi miêu tả Va-ren: "ông quan Toàn quyền", "dòm ngó", "con rối", "trò lố".

+Khi miêu tả quan lại, chức sắc: "cúi đầu chào đón", "thái độ cung kính, nịnh bợ".

-Trào phúng:

+Khi miêu tả "lời hứa" của Va-ren: "nửa chính thức hứa sẽ chăm sóc vụ Phan Bội Châu", "chỉ muốn chăm sóc khi nào yên vị thật xong xuôi bên ấy đã".

-Phẫn nộ:

+Khi miêu tả cảnh Va-ren "dòm ngó" Phan Bội Châu: "con mắt cú vọ của tên quan Toàn quyền dòm ngó vào xà lim".

-Tôn kính:

+Khi miêu tả Phan Bội Châu: "ông già tù", "người yêu nước nức tiếng", "vẻ mặt ung dung, tự tại".

-Buồn thương:

+Khi miêu tả cảnh Phan Bội Châu bị giam cầm: "bị giam trong tù", "xà lim tối tăm".

-Sự thay đổi giọng điệu thể hiện thái độ của tác giả:

+Căm phẫn thực dân Pháp.

+Tôn vinh Phan Bội Châu.

+Xót thương cho người dân Việt Nam.

-Ngoài ra:

+Giọng điệu của người kể chuyện còn lôi cuốn, hấp dẫn, khiến người đọc tò mò và muốn theo dõi diễn biến câu chuyện.

-Tóm lại: Giọng điệu của người kể chuyện là một phương tiện nghệ thuật quan trọng, góp phần thể hiện chủ đề và tư tưởng của tác phẩm.

Trong khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Trong khi đọc trang 22 SGK Văn 12 Kết nối tri thứcv

Có gì đặc biệt trong cách tác giả diễn tả thái độ của dân chúng.

Phương pháp giải:

Chú ý ngôn ngữ được tác giả sử dụng để diễn tả thái độ của dân chúng.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Cách tác giả diễn tả thái độ của dân chúng trong văn bản "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" đặc biệt ở những điểm sau:

-Không trực tiếp miêu tả:

+Tác giả không trực tiếp miêu tả cảm xúc hay suy nghĩ của dân chúng.

-Sử dụng miêu tả gián tiếp:

+Miêu tả hành động: "Dân chúng đứng thành hai bên đường", "khuôn mặt lo âu, phẫn uất".

+Miêu tả cảnh vật: "Bến cảng Sài Gòn nhộn nhịp, tấp nập", "dàn nhạc Tây phương vang lên những bản nhạc chào mừng".

-Sử dụng biện pháp so sánh:

+So sánh sự im lặng của Phan Bội Châu với "tảng đá", "bức tượng đồng".

-Sử dụng biện pháp đối lập:

+Đối lập sự im lặng của Phan Bội Châu với tiếng nhạc ồn ào, náo nhiệt.

-Tác dụng:

+Thể hiện sự phẫn nộ, bất bình của dân chúng trước ách áp bức của thực dân Pháp.

+Tôn vinh khí phách hiên ngang, bất khuất của Phan Bội Châu.

+Làm cho tác phẩm thêm sinh động, hấp dẫn.

Trong khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Trong khi đọc trang 23 SGK Văn 12 Kết nối tri thứcv

Chú ý thủ pháp tương phản và trùng điệp

Phương pháp giải:

Nắm rõ khái niệm về các thủ pháp, đọc kĩ văn bản tìm ra các đoạn trong văn bản được tác giả sử dụng thủ pháp này.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

*Thủ pháp tương phản:

-Tương phản giữa Va-ren và Phan Bội Châu: 

+Va-ren: Toàn quyền Pháp, đại diện cho thực dân Pháp, kiêu căng, hống hách, lố bịch.

+Phan Bội Châu: "ông già tù", đại diện cho người yêu nước Việt Nam, hiên ngang, bất khuất, đáng kính.

-Tương phản giữa lời nói và hành động của Va-ren: 

+Lời nói: Hứa sẽ "chăm sóc" Phan Bội Châu.

+Hành động: "Dòm ngó" Phan Bội Châu như "con mắt cú vọ".

-Tương phản giữa sự im lặng của Phan Bội Châu và tiếng nhạc ồn ào: 

+Im lặng: Thể hiện sự phẫn nộ, bất khuất.

+Tiếng nhạc: Thể hiện sự lộng hành của thực dân Pháp.

-Tác dụng:

+Làm nổi bật tính cách, phẩm chất của nhân vật.

+Thể hiện chủ đề tác phẩm: Phê phán thực dân Pháp, ca ngợi lòng yêu nước của Phan Bội Châu.

+Tăng tính hấp dẫn cho tác phẩm.

*Thủ pháp trùng điệp:

+Lặp lại từ ngữ: "trò lố" (5 lần), "ông già tù" (3 lần).

+Lặp lại cấu trúc câu: "Va-ren... Phan Bội Châu".

-Tác dụng:

+Nhấn mạnh ý nghĩa, chủ đề tác phẩm.

+Tạo nhịp điệu cho tác phẩm.

+Gây ấn tượng cho người đọc.

-Ngoài ra:

+Hai thủ pháp này được sử dụng kết hợp với nhau, tăng hiệu quả nghệ thuật cho tác phẩm.

-Tóm lại: Thủ pháp tương phản và trùng điệp là hai phương tiện nghệ thuật quan trọng, góp phần thể hiện chủ đề và tư tưởng của tác phẩm.

Trong khi đọc 6

Trả lời Câu hỏi 6 Trong khi đọc trang 23 SGK Văn 12 Kết nối tri thứcv

Cách dẫn dắt sự theo dõi của độc giả ở đây có điểm gì đáng chú ý?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần dẫn dắt được tác giả sử dụng, từ đó tìm ra điểm đặc biệt trong phần dẫn dắt.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Cách dẫn dắt sự theo dõi của độc giả trong văn bản "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" có những điểm đáng chú ý sau:

-Mở đầu ấn tượng:

+Giới thiệu nhân vật độc đáo, tạo sự tò mò.

+Sử dụng ngôn ngữ mỉa mai, châm biếm, tạo sự hài hước, thu hút.

-Cốt truyện hấp dẫn:

+Dẫn dắt người đọc đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác.

+Sử dụng các tình huống éo le, gay cấn.

-Ngòi bút sắc sảo:

+Sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ, tương phản,...

+Giọng điệu linh hoạt: mỉa mai, châm biếm, trào phúng,...

-Kết thúc mở:

+Để lại nhiều suy ngẫm cho người đọc.

-Ngoài ra:

+Tác giả sử dụng ngôi kể thứ nhất, xưng "tôi" để tạo cảm giác gần gũi, đồng cảm với người đọc.

+Cách dẫn dắt của tác giả thể hiện tài năng và ngòi bút điêu luyện của Nguyễn Ái Quốc.

-Tóm lại: Cách dẫn dắt sự theo dõi của độc giả trong văn bản "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" là một cách dẫn dắt thành công, giúp tác phẩm thu hút và gây ấn tượng với người đọc.

-Dưới đây là một số điểm cụ thể:

+Mở đầu: Giới thiệu hai nhân vật chính: Va-ren và Phan Bội Châu. Va-ren được miêu tả bằng những từ ngữ mỉa mai, châm biếm, tạo sự hài hước và tò mò cho người đọc. Phan Bội Châu được miêu tả bằng những từ ngữ trang trọng, thể hiện sự kính trọng.

+Thân bài: Dẫn dắt người đọc qua các sự kiện: Va-ren đến Đông Dương, "dòm ngó" Phan Bội Châu, Phan Bội Châu "im lặng". Các sự kiện được sắp xếp logic, dẫn dắt người đọc đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác.

+Kết thúc: Mở ra nhiều suy ngẫm cho người đọc. Va-ren "chỉ biết im lặng", Phan Bội Châu "vẫn ung dung, tự tại". Kết thúc này khiến người đọc phải suy nghĩ về ý nghĩa của câu chuyện, về số phận của Va-ren và Phan Bội Châu.

→Cách dẫn dắt của tác giả đã thành công trong việc thu hút và gây ấn tượng với người đọc.

Trong khi đọc 7

Trả lời Câu hỏi 7 Trong khi đọc trang 24 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Theo dõi hành động và lời nói của Va – ren

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, chú ý hành động và lời nói của nhân vật

Lời giải chi tiết:

Theo dõi hành động và lời nói của Va-ren trong văn bản "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu":

-Hành động:

+Đến Đông Dương: 

"Điệu bộ vênh vang, ra vẻ quan trọng".

"Dòm ngó" Phan Bội Châu như "con mắt cú vọ".

+"Hứa" sẽ chăm sóc Phan Bội Châu: 

"Nửa chính thức hứa sẽ chăm sóc vụ Phan Bội Châu".

"Chỉ muốn chăm sóc khi nào yên vị thật xong xuôi bên ấy đã".

-Lời nói:

+Hứa hẹn: 

"Tôi đem tự do đến cho ông đây".

"Tôi sẽ trả tự do cho ông".

+Dối trá: 

"Tôi không hề biết ông Phan Bội Châu bị giam ở đâu".

"Tôi không có quyền can thiệp vào việc này".

-Qua hành động và lời nói của Va-ren, ta thấy:

+Hắn là một kẻ lố bịch, giả dối, độc ác.

+Hắn không hề quan tâm đến Phan Bội Châu hay người dân Việt Nam.

+Hắn chỉ muốn lừa gạt và đánh lừa dư luận.

-Ngoài ra:

+Hành động và lời nói của Va-ren đối lập với thái độ im lặng của Phan Bội Châu.

+Sự im lặng của Phan Bội Châu là một lời tố cáo mạnh mẽ nhất đối với Va-ren và thực dân Pháp.

-Tóm lại: Theo dõi hành động và lời nói của Va-ren, ta thấy hắn là một kẻ lố bịch, giả dối, độc ác. Hắn không hề quan tâm đến Phan Bội Châu hay người dân Việt Nam. Hắn chỉ muốn lừa gạt và đánh lừa dư luận.

Trong khi đọc 8

Trả lời Câu hỏi 8 Trong khi đọc trang 25 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Hình dung phản ứng của Phan Bội Châu 

Phương pháp giải:

Vận dụng khả năng tưởng tượng để hình dung phản ứng của nhân vật.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Hình dung phản ứng của Phan Bội Châu trước hành động và lời nói của Va-ren:

-Phẫn nộ:

+Phan Bội Châu phẫn nộ trước sự lố bịch, giả dối, độc ác của Va-ren.

+Ông coi thường những lời hứa hẹn của Va-ren.

+Ông nhận thức rõ bản chất lừa gạt của thực dân Pháp.

-Bất khuất:

+Phan Bội Châu không hề khuất phục trước Va-ren.

+Ông giữ thái độ im lặng như một lời tố cáo mạnh mẽ nhất.

+Ông thể hiện ý chí kiên cường, bất khuất của người yêu nước.

-Miệt thị:

+Phan Bội Châu miệt thị Va-ren và thực dân Pháp.

+Ông coi thường những lời hứa hẹn suông của Va-ren.

+Ông lên án sự độc ác, tàn bạo của thực dân Pháp.

-Ngoài ra:

+Phản ứng của Phan Bội Châu thể hiện tinh thần yêu nước nồng nàn và ý chí quyết tâm chống Pháp của ông.

+Sự im lặng của ông là một lời tố cáo mạnh mẽ nhất đối với Va-ren và thực dân Pháp.

-Tóm lại: Phản ứng của Phan Bội Châu trước hành động và lời nói của Va-ren thể hiện sự phẫn nộ, bất khuất và miệt thị của ông đối với thực dân Pháp.

-Dưới đây là một số hình dung cụ thể về phản ứng của Phan Bội Châu:

+ Khi Va-ren hứa hẹn sẽ trả tự do: Phan Bội Châu mỉm cười khinh bỉ, ông biết rằng Va-ren chỉ đang lừa dối.

+ Khi Va-ren dòm ngó Phan Bội Châu: Phan Bội Châu nhìn thẳng vào mắt Va-ren với ánh mắt đầy căm phẫn.

+ Khi Va-ren im lặng: Phan Bội Châu vẫn giữ thái độ im lặng, ông không muốn nói chuyện với một kẻ lừa đảo như Va-ren.

+ Phản ứng của Phan Bội Châu là một chi tiết quan trọng trong tác phẩm. Nó thể hiện tinh thần yêu nước nồng nàn và ý chí quyết tâm chống Pháp của ông, đồng thời là một lời tố cáo mạnh mẽ đối với Va-ren và thực dân Pháp.

Sau khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 26 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Truyện ngắn những trò lố của Va – ren và Phan Bội Châu ra đời trong hoàn cảnh đặc biệt như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, tìm ra hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, vận dụng tri thức lịch sử để tìm ra hoàn cảnh sáng tác của bài thơ.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Hoàn cảnh đặc biệt ra đời của truyện ngắn "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu":

-Bối cảnh lịch sử:

+Thực dân Pháp cai trị Việt Nam: đàn áp phong trào yêu nước, bóc lột nhân dân.

+Phan Bội Châu: nhà yêu nước, bị thực dân Pháp bắt giam.

Va-ren: Toàn quyền Pháp mới, hứa hẹn "trao trả tự do" cho Phan Bội Châu.

-Mục đích sáng tác:

+Phơi bày bộ mặt lố bịch, giả dối của Va-ren: vạch trần âm mưu lừa gạt dư luận của thực dân Pháp.

+ Thể hiện sự tôn kính đối với Phan Bội Châu: ca ngợi tinh thần bất khuất của nhà yêu nước.

+ Kêu gọi sự ủng hộ của quốc tế: tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ cho phong trào yêu nước Việt Nam.

-Tác giả:

+Nguyễn Ái Quốc: lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam.

+Viết bài này khi đang hoạt động cách mạng ở Pháp.

+Sử dụng bút danh "Ng.A.Q.".

-Hình thức sáng tác:

+Truyện ngắn: thể loại văn học phù hợp để phản ánh hiện thực và thể hiện quan điểm của tác giả.

+Giọng văn: mỉa mai, châm biếm, trào phúng.

+Nghệ thuật: sử dụng nhiều biện pháp tu từ, ẩn dụ, so sánh,...

-Ý nghĩa:

+Tác phẩm có giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc.

+Phơi bày bản chất xâm lược của thực dân Pháp.

+Ca ngợi tinh thần yêu nước của Phan Bội Châu.

+Góp phần cổ vũ phong trào yêu nước Việt Nam.

Sau khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 26 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Tác phẩm được chia thành năm phần rõ rệt. Hãy khái quát nội dung của từng phần.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn, đọc kĩ văn bản vận dụng khả năng phân tích, tổng hợp để khái quát nội dung từng phần.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Khái quát nội dung từng phần của "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu":

-Phần 1:

+Giới thiệu Va-ren, Toàn quyền Đông Dương mới, hứa hẹn "trao trả tự do" cho Phan Bội Châu.

+Phân tích ý đồ của Va-ren: lừa gạt dư luận, đánh lừa người Việt Nam.

-Phần 2:

+Miêu tả Va-ren "dòm ngó" Phan Bội Châu trong nhà tù.

+Thể hiện sự lố bịch, giả dối của Va-ren.

+Tôn vinh khí phách hiên ngang, bất khuất của Phan Bội Châu.

-Phần 3:

+Va-ren "nửa chính thức hứa sẽ chăm sóc vụ Phan Bội Châu".

+Phơi bày sự lật lọng, dối trá của Va-ren.

-Phần 4:

+Phan Bội Châu "vẫn ung dung, tự tại" trước lời hứa của Va-ren.

+Thể hiện sự tin tưởng vào tương lai, vào thắng lợi của cách mạng.

-Phần 5:

+Va-ren "chỉ biết im lặng" trước thái độ của Phan Bội Châu.

+Thể hiện sự bất lực, thất bại của thực dân Pháp.

Sau khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 26 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Cảm hứng trào lộng được thể hiện ở những phương diện nào của tác phẩm?

Phương pháp giải:

Hiểu rõ khái niệm về “cảm hứng trào lộng” chú ý đọc kĩ văn bản để tìm ra các phương diện thể hiện cảm hứng này.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Cảm hứng trào lộng được thể hiện ở những phương diện sau trong tác phẩm "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu":

-Châm biếm, mỉa mai:

+Sử dụng ngôn ngữ mỉa mai, châm biếm để vạch trần bộ mặt lố bịch, giả dối của Va-ren và thực dân Pháp.

+Ví dụ: "Va-ren, Toàn quyền Đông Dương, vừa đặt chân lên bờ biển Nam Kỳ", "ông già tù", "trò lố",...

-Phóng đại, cường điệu:

+Phóng đại, cường điệu những hành động, lời nói của Va-ren để làm nổi bật sự lố bịch, giả dối của hắn.

+Ví dụ: "dòm ngó", "nửa chính thức hứa",...

-So sánh, ẩn dụ:

+So sánh Va-ren với "con mắt cú vọ", "con khỉ",...

+Ẩn dụ Va-ren là "trò lố".

-Giọng văn:

+Giọng văn mỉa mai, châm biếm, trào phúng.

+Sử dụng nhiều câu cảm thán, câu hỏi tu từ.

-Cách xây dựng nhân vật:

+Va-ren: nhân vật phản diện, đại diện cho thực dân Pháp.

+Phan Bội Châu: nhân vật chính diện, đại diện cho người yêu nước Việt Nam.

-Tác dụng:

+Vạch trần bộ mặt lố bịch, giả dối của thực dân Pháp.

+Ca ngợi tinh thần yêu nước bất khuất của Phan Bội Châu.

+Giáo dục lòng yêu nước, căm thù giặc.

+Gây cười, tạo sự hấp dẫn cho tác phẩm.

-Ngoài ra:

+Cảm hứng trào lộng là một đặc trưng trong phong cách sáng tác của Nguyễn Ái Quốc.

+Tác phẩm "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" là một ví dụ điển hình cho việc sử dụng cảm hứng trào lộng để vạch trần bộ mặt lố bịch, giả dối của kẻ thù.

-Tóm lại: Cảm hứng trào lộng được thể hiện qua nhiều phương diện trong tác phẩm "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu". Tác phẩm đã thành công vạch trần bộ mặt lố bịch, giả dối của thực dân Pháp, đồng thời ca ngợi tinh thần yêu nước bất khuất của Phan Bội Châu.

Sau khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 26 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Tìm những chi tiết làm rõ sự tương phản giữa hai nhân vật Va – ren và Phan Bội Châu. Sự tương phản đó được thể hiện trên những bình diện nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, tìm ra các chi tiết cho thấy sự tương phản của hai nhân vật, vận dụng khả năng tìm hiểu tri thức Ngữ văn để tìm ra các bình diện so sánh.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Tìm những chi tiết làm rõ sự tương phản giữa hai nhân vật Va-ren và Phan Bội Châu:

-Ngoại hình:

+Va-ren: "vẻ mặt vênh vang, ra vẻ quan trọng", "bộ mặt béo bở, phè phỡn".

Phan Bội Châu: "ông già tù", "gầy gò, xanh xao".

-Hành động:

+Va-ren: "dòm ngó" Phan Bội Châu như "con mắt cú vọ", "nửa chính thức hứa sẽ chăm sóc vụ Phan Bội Châu".

+Phan Bội Châu: "vẫn ung dung, tự tại", "im lặng".

-Lời nói:

+Va-ren: "Tôi đem tự do đến cho ông đây", "Tôi sẽ trả tự do cho ông".

+Phan Bội Châu: im lặng.

-Thái độ:

+Va-ren: lố bịch, giả dối, độc ác.

+Phan Bội Châu: bất khuất, hiên ngang, phớt lờ Va-ren.

-Sự tương phản được thể hiện trên những bình diện:

+Ngoại hình: đại diện cho hai tầng lớp xã hội khác nhau.

+Hành động: thể hiện bản chất và ý đồ của hai nhân vật.

+Lời nói: thể hiện quan điểm và mục đích của hai nhân vật.

+Thái độ: thể hiện khí phách và tinh thần của hai nhân vật.

-Tác dụng:

+Làm nổi bật sự lố bịch, giả dối của Va-ren và thực dân Pháp.

+Ca ngợi tinh thần yêu nước bất khuất của Phan Bội Châu.

+Tạo sự hấp dẫn, thú vị cho tác phẩm.

-Ngoài ra:

+Sự tương phản giữa Va-ren và Phan Bội Châu là một trong những yếu tố quan trọng làm nên thành công của tác phẩm.

+Tác phẩm đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật để làm nổi bật sự tương phản này.

-Tóm lại: Qua những chi tiết đối lập, tương phản, tác phẩm đã vạch trần bộ mặt lố bịch, giả dối của Va-ren và thực dân Pháp, đồng thời ca ngợi tinh thần yêu nước bất khuất của Phan Bội Châu.

Sau khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 26 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Câu chuyện tưởng tượng về việc Va-ren sang Việt Nam nhậm chức và gặp Phan Bội Châu được kể từ những điểm nhìn nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu của đề bài.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Câu chuyện tưởng tượng về việc Va-ren sang Việt Nam nhậm chức và gặp Phan Bội Châu được kể từ những điểm nhìn sau:

-Điểm nhìn của người kể chuyện:

+Người kể chuyện là một người Việt Nam yêu nước, am hiểu về lịch sử và xã hội Việt Nam.

+Người kể chuyện thể hiện thái độ căm phẫn đối với thực dân Pháp và sự đồng cảm, kính trọng đối với Phan Bội Châu.

-Điểm nhìn của Va-ren:

+Va-ren là một kẻ xâm lược, đại diện cho thực dân Pháp.

+Va-ren tự tin vào sức mạnh của thực dân Pháp và tin tưởng rằng mình có thể lừa gạt được Phan Bội Châu.

-Điểm nhìn của Phan Bội Châu:

+Phan Bội Châu là một nhà yêu nước, tù nhân chính trị của thực dân Pháp.

+Phan Bội Châu hiểu rõ bản chất lừa gạt của Va-ren và thực dân Pháp, giữ thái độ bất khuất, không khuất phục trước kẻ thù.

-Điểm nhìn của dư luận:

+Dư luận quan tâm đến cuộc gặp gỡ giữa Va-ren và Phan Bội Châu, mong chờ Phan Bội Châu sẽ được trả tự do.

-Tác dụng:

+Giúp người đọc hiểu rõ hơn về bản chất của thực dân Pháp và tinh thần yêu nước của Phan Bội Châu.

+Làm cho câu chuyện thêm hấp dẫn, sinh động.

-Ngoài ra:

+Việc sử dụng nhiều điểm nhìn giúp tác giả thể hiện được quan điểm của mình một cách đa chiều và khách quan.

+Tác phẩm "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" là một ví dụ điển hình cho việc sử dụng nhiều điểm nhìn trong một tác phẩm văn học.

-Tóm lại: Câu chuyện tưởng tượng về việc Va-ren sang Việt Nam nhậm chức và gặp Phan Bội Châu được kể từ nhiều điểm nhìn khác nhau, giúp người đọc hiểu rõ hơn về bản chất của thực dân Pháp và tinh thần yêu nước của Phan Bội Châu.

Sau khi đọc 6

Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 26 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Nêu cảm nhận của bạn về ngôn ngữ, giọng điệu của tác phẩm

Phương pháp giải:

Vận dụng khả năng phân tích để thực hiện yêu cầu của đề bài.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Ngôn ngữ và giọng điệu của tác phẩm "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu":

-Ngôn ngữ:

+Giản dị, mộc mạc: sử dụng nhiều từ ngữ bình dân, dễ hiểu.

+Sinh động, hấp dẫn: sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, cường điệu,...

+Chính xác, sắc sảo: thể hiện rõ bản chất của thực dân Pháp và tinh thần yêu nước của Phan Bội Châu.

-Giọng điệu:

+Mỉa mai, châm biếm, trào phúng: vạch trần bộ mặt lố bịch, giả dối của thực dân Pháp.

+Nghiêm túc, trang trọng: thể hiện sự tôn kính đối với Phan Bội Châu.

+Cảm động, tự hào: ca ngợi tinh thần yêu nước bất khuất của Phan Bội Châu.

-Cảm nhận:

+Ngôn ngữ và giọng điệu của tác phẩm phù hợp với nội dung và mục đích của tác phẩm.

+Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc giúp người đọc dễ hiểu.

+Giọng điệu mỉa mai, châm biếm, trào phúng giúp vạch trần bộ mặt lố bịch, giả dối của thực dân Pháp.

+Giọng điệu nghiêm túc, trang trọng và cảm động, tự hào giúp thể hiện sự tôn kính và ca ngợi Phan Bội Châu.

Sau khi đọc 7

Trả lời Câu hỏi 7 Sau khi đọc trang 26 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Phần kết thúc của tác phẩm có điểm gì đáng chú ý? Theo bạn, còn có những phương án kết thúc nào khác có thể nghĩ đến (xét theo góc nhìn của người sáng tác)

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn kết của văn bản, vận dụng khả năng phân tích sáng tạo để thực hiện yêu cầu của đề bài

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Phân tích phần kết thúc và đề xuất các phương án kết thúc khác cho "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu":

*Phân tích phần kết thúc:

+Va-ren "chỉ biết im lặng" trước thái độ của Phan Bội Châu.

+Kết thúc mở: không có lời kết luận cụ thể về số phận của Phan Bội Châu.

*Điểm đáng chú ý:

-Thể hiện sự bất lực, thất bại của thực dân Pháp.

-Tôn vinh khí phách hiên ngang, bất khuất của Phan Bội Châu.

-Gây ấn tượng mạnh mẽ, khơi gợi suy nghĩ cho người đọc.

-Đề xuất các phương án kết thúc khác:

+Phan Bội Châu được trả tự do: 

Thể hiện sức mạnh của phong trào yêu nước.

Mang tính an ủi, động viên người đọc.

+Phan Bội Châu tiếp tục bị giam cầm: 

Phản ánh thực tế của xã hội thuộc địa.

Khơi gợi lòng căm phẫn, ý chí đấu tranh cho độc lập.

+Phan Bội Châu hy sinh: 

Thể hiện sự bi tráng của cuộc chiến tranh giành độc lập.

Gây xúc động mạnh mẽ cho người đọc, khơi gợi lòng yêu nước và ý chí quyết tâm chiến đấu.

*Lựa chọn phương án kết thúc:

-Phụ thuộc vào mục đích sáng tác và quan điểm của tác giả.

-Cần đảm bảo tính logic, phù hợp với nội dung và mạch phát triển của tác phẩm.

*Kết luận:

-Phần kết thúc của "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" là một kết thúc mở, ấn tượng và giàu ý nghĩa.

-Có nhiều phương án kết thúc khác nhau có thể nghĩ đến cho tác phẩm, mỗi phương án đều có ưu và nhược điểm riêng.

-Lựa chọn phương án kết thúc phụ thuộc vào mục đích sáng tác và quan điểm của tác giả

Sau khi đọc 8

Trả lời Câu hỏi 8 Sau khi đọc trang 26 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Qua tác phẩm này, bạn có suy nghĩ gì về tài năng văn chương của Nguyễn Ái Quốc?

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Qua tác phẩm "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu", có thể thấy được tài năng văn chương của Nguyễn Ái Quốc thể hiện qua các điểm sau:

-Khả năng quan sát, miêu tả sinh động:

+Miêu tả chi tiết, tỉ mỉ ngoại hình, hành động, lời nói của Va-ren và Phan Bội Châu.

+Sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, cường điệu,...

-Khả năng châm biếm, trào phúng sắc sảo:

+Vạch trần bộ mặt lố bịch, giả dối của Va-ren và thực dân Pháp.

+Sử dụng ngôn ngữ mỉa mai, châm biếm, giọng điệu trào phúng.

-Khả năng xây dựng nhân vật:

+Hai nhân vật Va-ren và Phan Bội Châu được xây dựng đối lập, tương phản.

+Thể hiện rõ tính cách, bản chất của hai nhân vật.

-Khả năng sử dụng ngôn ngữ:

+Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, dễ hiểu.

+Sử dụng nhiều từ ngữ bình dân, phù hợp với nội dung và mục đích của tác phẩm.

-Khả năng thể hiện chủ đề:

+Thể hiện rõ chủ đề tố cáo thực dân Pháp và ca ngợi tinh thần yêu nước của Phan Bội Châu.

-Suy nghĩ:

+Nguyễn Ái Quốc là một nhà văn tài năng với khả năng quan sát, miêu tả sinh động, khả năng châm biếm, trào phúng sắc sảo, khả năng xây dựng nhân vật và sử dụng ngôn ngữ hiệu quả.

+"Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" là một tác phẩm văn chương xuất sắc, thể hiện tài năng văn chương của Nguyễn Ái Quốc.

-Kết luận:

+Qua tác phẩm "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu", có thể thấy được tài năng văn chương và tinh thần yêu nước nồng nàn của Nguyễn Ái Quốc.

+Tác phẩm là một đóng góp quan trọng cho nền văn học Việt Nam.

Kết nối đọc - viết

Trả lời Câu hỏi Kết nối đọc viết trang 26 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày cảm nhận, suy nghĩ của bạn về một thủ pháp trào lộng đã được tác giả sử dụng hoặc đoạn kết của tác phẩm những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu

Phương pháp giải:

Dựa vào phần phân tích ở trên

Dựa vào kĩ năng viết đoạn văn đã học

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Tác phẩm "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" sử dụng thành công thủ pháp tương phản để vạch trần bộ mặt lố bịch, giả dối của Va-ren và ca ngợi khí phách bất khuất của Phan Bội Châu. Điển hình là sự đối lập giữa Va-ren và Phan Bội Châu trong cuộc gặp gỡ: Va-ren "vẻ mặt vênh vang, ra vẻ quan trọng", "bộ mặt béo bở, phè phỡn" đại diện cho thực dân Pháp độc ác, xâm lược. Phan Bội Châu "gầy gò, xanh xao", "vẫn ung dung, tự tại" đại diện cho người Việt Nam yêu nước, kiên cường. Sự tương phản này được thể hiện qua hành động, lời nói, thái độ của hai nhân vật. Va-ren "dòm ngó" Phan Bội Châu như "con mắt cú vọ", "nửa chính thức hứa sẽ chăm sóc vụ Phan Bội Châu". Phan Bội Châu "im lặng", "phớt lờ" Va-ren. Kết thúc mở của tác phẩm khi Va-ren "chỉ biết im lặng" trước thái độ của Phan Bội Châu càng làm nổi bật sự bất lực của thực dân Pháp và khí phách hiên ngang của nhà yêu nước. Thủ pháp tương phản góp phần làm cho tác phẩm thêm sinh động, hấp dẫn, đồng thời khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.