Bài 2: Nghe - kể câu chuyện về lòng nhân ái trang 14 SGK Tiếng Việt 4 tập 2 Chân trời sáng tạo

Câu 1

Nghe kể chuyện:

Sự tích hồ Ba Bể

Truyện cổ tích Việt Nam 

Phương pháp giải:

Em nghe kể chuyện “Sự tích hồ Ba Bể”.

Lời giải chi tiết:

Em nghe kể chuyện “Sự tích hồ Ba Bể”.

Câu 2

Ghi chép lại sự việc chính của câu chuyện:

Phương pháp giải:

Em chủ động hoàn thành bài tập. 

Lời giải chi tiết:

Sự việc chính của câu chuyện:

- Bà lão đến xin ăn ở lễ hội cầu Phật nhưng không ai cho.

- Có hai mẹ con bà góa đã thương tình đón bà lão về nhà, cho bà ăn và sắp xếp cho bà chỗ ngủ.

- Đêm đến, chỗ bà lão nằm xuất hiện một con giao long lớn khiến hai mẹ con bà góa rất sợ hãi nên đành nằm im không nói gì.

- Hôm sau, giao long lại trở về hình dáng bà lão, đưa cho 2 mẹ con bà góa 1 gói tro để rải quanh nhà và 2 mảnh trấu luôn mang theo bên mình.

- Tối đó có mưa lớn xảy ra trở thành trận lũ kinh hoàng, nhấn chìm tất cả mọi thứ.

- Nhờ có phần tro rải quanh nhà nên ngôi nhà 2 mẹ con bà góa bình an, họ dùng 2 mảnh trấu thả xuống nước biến thành chiếc thuyền lớn không thể bị lật ngã, chèo đi cứu người.

- Vùng đất bị nhấn chìm ấy trở thành hồ nước lớn gọi là hồ Ba Bể, còn nền nhà của hai mẹ con còn nổi lên giữa mặt nước được gọi là gò Bà Góa.

Câu 3

Kể lại câu chuyện dựa vào nội dung đã ghi chép 

Phương pháp giải:

Em kể lại câu chuyện dựa trên ghi chép.

Lời giải chi tiết:

Sự tích hồ Ba Bể

Ngày xưa, có lần xã Nam Mẫu thuộc tỉnh Bắc Kạn mở ngày hội cúng Phật. Mọi người nô nức đi xem hội. Ai cũng lo làm việc tốt lành để cầu phúc.

Hôm ấy, bỗng có một bà cụ ăn xin không biết từ đâu đến. Trông bà thật gớm ghiếc, thân thể gầy còm, lở loét, mùi hôi thối xông ra rất khó chịu. Đến đâu bà cũng phều phào mấy tiếng: “Đói lắm các ông, các bà ơi!”, rồi giơ rá ra bốn phía, cầu xin.

Nhưng đến đâu bà cụ cũng bị xua đuổi. Lê mình ra khỏi đám hội, vào nhà nào, bà cũng bị đuổi ra. May sao đến ngã ba, bà gặp mẹ con bà nông dân vừa đi chợ về. Người mẹ vốn là một bà goá, thấy bà lão ăn xin tội nghiệp, người mẹ thương tình, đưa bà cụ về nhà, lấy cơm cho ăn, rồi mời nghỉ lại.

Khuya hôm đó, hai mẹ con bỗng thấy chỗ bà cụ nằm sáng rực lên. Nhưng lạ thay, ở đấy không còn bà cụ ăn xin già yếu, lở loét nữa mà có một con giao long to lớn đang cuộn mình, đầu gác lên xà nhà, đuôi thả xuống đất. Mẹ con bà nông dân rụng rời kinh hãi, đành nhắm mắt nằm im phó mặc cho số phận.

Nhưng sáng hôm sau, tỉnh dậy họ chẳng thấy giao long đâu. Trên chõng vẫn là bà cụ ốm yếu. Bà đang sửa soạn ra đi. Bà nói: “Vùng này sắp có lụt lớn. Ta cho hai mẹ con chị gói tro này, nhớ rắc ngay xung quanh nhà mới tránh được nạn.”.

Người mẹ nghe vậy lấy làm lạ, bèn hỏi: “Thưa cụ, vậy làm sao để cứu mọi người khỏi chết chìm?”. Bà cụ suy nghĩ giây lát rồi nhặt một hạt thóc, cắn vỡ ra, đưa vỏ trấu cho hai mẹ con và bảo: “Hai mảnh vỏ trấu này sẽ giúp mẹ con nhà chị làm việc thiện.".

Nói rồi, vụt một cái, đã không thấy bà cụ đâu nữa. Hai mẹ con vội làm theo lời dặn rồi đi kể chuyện cho mấy người gần đó biết. Họ đều cười, cho đó là chuyện bâng quơ.

Tối hôm đó, đám hội đang náo nhiệt, mọi người đang lễ bái, bỗng có một cột nước từ dưới đất phun lên. Nước càng phun càng mạnh, đất xung quanh lở dần. Lúc ấy, ai nấy mới kinh hoảng, chen nhau chạy tháo thân. Nhưng không kịp nữa rồi. Đất dưới chân họ rung chuyển. Một tiếng ầm dữ dội nổi lên, nhà cửa, người, vật đều chìm nghỉm dưới nước.

Trong khi tất cả đều ngập chìm trong biển nước, thì ngôi nhà nhỏ của hai mẹ con nhà kia vẫn khô ráo vì nền nhà của họ mỗi lúc một cao lên. Đau xót trước cảnh nước lụt bất ngờ tàn phá, hai mẹ con đem hai mảnh vỏ trấu ra. Vừa đặt xuống nước, vỏ trấu hoá thành hai chiếc thuyền. Thế là mặc gió mưa, họ chèo thuyền đi khắp nơi, cố sức vớt những người bị nạn.

Chỗ đất sụt ấy, nay là hồ Ba Bể. Còn cái nền nhà của hai mẹ con kia thành một hòn đảo nhỏ trong hồ. Người địa phương gọi hòn đảo nhỏ ấy là gò Bà Goá.

Truyện dân gian Việt Nam

Câu 4

Trao đổi với bạn:

a. Hai mẹ con đã làm những việc gì khi gặp bà lão? Những việc làm đó nói lên điều gì?

b. Những việc làm của hai mẹ con với dân làng khi trận lụt xảy ra có ý nghĩa như thế nào?

c. Theo em, câu chuyện nói lên điều gì? 

Phương pháp giải:

Em chủ động hoàn thành bài tập. 

Lời giải chi tiết:

a. Hai mẹ con đưa bà lão về nhà, cho bà ăn và mời nghỉ lại qua đêm. Những việc làm đó cho thấy hai mẹ con có tấm lòng nhân hậu, thương người.

b. Những việc làm của hai mẹ con với dân làng khi trận lụt xảy ra đã cứu mạng toàn thể dân làng, thể hiện lòng nhân ái, tình thương người bất chấp hoàn cảnh khó khăn, nguy hiểm.

c. Câu chuyện nói về lòng nhân ái, sự yêu thương, sẻ chia, giúp đỡ giữa con người với con người trong cuộc sống.