Bài 5: Ai tài giỏi nhất trang 96 SGK Tiếng Việt 4 tập 1 Chân trời sáng tạo

Khởi động

Trao đổi về điểm nổi bật của một nhân vật là đồ vật, con vật hoặc cây cối trong truyện em đã đọc, đã nghe.

Phương pháp giải:

Em dựa vào hiểu biết của mình để trả lời. 

Lời giải chi tiết:

Truyện "Sự tích hoa mào gà": Truyện kể về cô Gà mái mơ, có một chiếc mào rất đẹp ở trên đầu y như các chú gà trống bây giờ. Trong khi đi kiếm mồi, gà gặp một cây đang khóc vì không có hoa như các cây xung quanh. Gà đã quyết định tặng chiếc mào đỏ của mình cho cây, cây nở những bông hoa đỏ rực như mào gà nên gọi cây đó là hoa mào gà.

Nội dung bài đọc

Bài đọc

Ai tài giỏi nhất?

Một sáng nọ, gà đến bờ sông tìm nước uống. Trời lạnh, nước đóng băng. Tìm mãi mới thấy một chỗ có nước nhỏ xíu như miệng chai, gà mừng rỡ thò mỏ xuống uống. Tuy bị lạnh cóng nhưng gà vẫn cảm thấy thích thú với ý nghĩ: “Mình đi trên mặt sông như đi trên bờ”. Nó thốt lên:

- Ôi, băng! Anh thật tài giỏi!

Băng khiêm tốn đáp:

- Không, gà ạ! Mưa mới tài giỏi, nhờ mưa, có nước, mùa đông mới có tôi.

Nghe băng nói, mưa tí tách thưa:

- Đất tài giỏi hơn chứ! Tôi rơi xuống, đất giữ lại nuôi cây cối xanh tươi.

- Cây tài giỏi hơn tôi nhiều. – Đất giải thích. – Cây đứng trên cơ thể tôi, hút nước, hút chất màu để xanh tốt, tỏa bóng râm mát, ra hoa kết trái.

Cây lắc đầu:

- Không! Lửa mới tài giỏi. Lửa có những cái lưỡi dài soi sáng và sưởi ấm. Lửa có thể đốt cành khô của tôi và nhiều cây cỏ thành tro giúp đất màu mỡ.

- Đúng, tôi có thể làm những việc như cây nói. Nhưng gió sẽ dập tắt tôi nếu tôi thiêu đốt lung tung. Gió mới tài giỏi! – Lửa giãi bày.

Gió rì rào xác nhận:

- Tôi có thể thổi bùng hoặc dập tắt lửa. Nhưng các bạn xem kìa, nàng cỏ bé nhỏ hiên ngang trong gió bão, xanh tươi quanh năm, lại còn trổ những bông hoa xinh xắn nữa chứ. Cỏ mới xứng đáng là người tài giỏi nhất.

Cỏ dịu dàng xua tay và nói:

- Bác cừu mới là tài giỏi nhất…

Cỏ nói chưa hết câu, cừu đã kêu to:

- Không phải đâu! Người biết thuần dưỡng gà, cừu cùng những con vật khác. Họ có thể làm mưu, làm tan băng, trồng cây, trồng cỏ, tạo ra lửa. Họ biết nhờ gió đẩy thuyền, biết làm nhiều vật dụng,…Tài giỏi nhất trên đời chính là con người!

Phỏng theo Truyện dân gian Kiếc-gi-xtan

Băng: nước đông cứng trong thiên nhiên do thời tiết lạnh.

Tí tách: từ mô phỏng tiếng động nhỏ, gọn, liên tiếp, không đều nhau như tiếng nước rơi xuống từng giọt.

Thuần dưỡng: nuôi dưỡng và luyện tập làm cho thú hoang dã dần trở thành thú nuôi.

Câu 1

Mỗi nhân vật trong truyện cho rằng ai tài giỏi? Vì sao? 

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ bài đọc để trả lời câu hỏi.  

Lời giải chi tiết:

- Gà: băng tài giỏi, vì băng là dạng nước đông cứng lại, mặt sông có băng trở nên cứng như mặt đất, giúp gà đi lại trên mặt băng như đi trên bờ.

- Băng: mưa tài giỏi, vì nhờ mưa mới có nước rơi xuống sông, hồ,... Mùa đông, nước sông, hồ mới có thể đóng thành băng.

- Mưa: đất tài giỏi, vì đất giữ nước mưa lại, cung cấp cho cây.

- Đất: cây tài giỏi, vì cây hút nước từ đất để tươi tốt, ra hoa kết trái.

- Cây: lửa tài giỏi, vì lửa có thể soi sáng và sưởi ấm; có thể đốt cành khô của cây và nhiều cây cỏ thành tro làm chất dinh dưỡng cung cấp cho đất, giúp đất màu mỡ.

- Lửa: gió tài giỏi, vì gió có thể dập tắt lửa.

- Gió: cỏ tài giỏi, vì cỏ tuy nhỏ bé nhưng có sức sống mãnh liệt, vẫn phát triển tươi tốt dù có giông bão đi qua.

- Có: cừu tài giỏi, vì cừu biết dùng cỏ làm thức ăn.

Câu 2

Kể tóm tắt cuộc trò chuyện giữa các nhân vật trong truyện.

Phương pháp giải:

Em dựa vào bài đọc để trả lời. 

Lời giải chi tiết:

Một sáng nọ, con vật, cây cối và các sự vật khác trong tự nhiên bàn luận xem ai là người tài giỏi nhất. Không ai tự cho rằng mình tài giỏi nhất. Mỗi sự vật đều có chọn lựa khác nhau về người tài giỏi nhất. Cuối cùng, cừu khẳng định tài giỏi nhất chính là con người.

Câu 3

Vì sao cừu nói: “Tài giỏi nhất trên đời chính là con người!”?

Phương pháp giải:

Em dựa vào bài đọc để trả lời. 

Lời giải chi tiết:

Cừu nói “tài giỏi nhất trên đời chính là con người” vì con người biết làm mọi thứ: thuần dưỡng các loài vật, làm mưa, làm tan băng, trồng cây, trồng cỏ, tạo ra lửa, nhờ gió đẩy thuyền, làm nhiều vật dụng,..., biết làm tất cả những điều mà các sự vật khác có thể làm.

Câu 4

Theo em, các nhân vật trong truyện giống nhau ở điểm nào?

Phương pháp giải:

Em suy nghĩ và trả lời. 

Lời giải chi tiết:

Các nhân vật trong truyện đều khiêm tốn, biết nhìn nhận và trân trọng tài năng của nhân vật khác.

Câu 5

Đặt tên khác cho câu chuyện và nêu lí do em chọn tên đó. 

Phương pháp giải:

Em suy nghĩ và hoàn thành bài tập. 

Lời giải chi tiết:

Tên khác cho truyện: "Con người tài giỏi nhất". Bởi vì, con người có thể làm được tất cả những gì mà cây cối, con vật,... làm được. Con người sáng tạo, phát minh ra chúng, con người thay đổi và tận dụng sự vốn có của thiên nhiên để phục vụ cho cuộc sống,...