Soạn bài Nhật kí Đặng Thùy Trâm SGK Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều

Đọc hiểu 1

Trả lời Câu hỏi 1 Đọc hiểu trang 84 SGK Văn 12 Cánh diều

Công việc hàng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm có gì đặc biệt?

Phương pháp giải:

Đọc lại phần đầu nhật kí và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Công việc hàng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm:

+ chữa trị cho những chiến sĩ bị thương trong quá trình chiến đấu

+ lên lớp giảng dạy lí luận y học chọ học sinh

→Chị làm việc tại bệnh xá Đức Phổ, huyện Quảng Ngãi chuyên chữa trị những thương bệnh binh. Nơi chị công tác vô cùng đặc biệt bởi đây là nơi chiến trường bom đạn ác liệt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, có biết bao những chiến sĩ đang chiến đấu anh dũng nhất. 

Đọc hiểu 2

Trả lời Câu hỏi 2 Đọc hiểu trang 85 SGK Văn 12 Cánh diều

Chú ý suy nghĩ và ước mơ của tác giả

Phương pháp giải:

Đọc lại phần hai của nhật kí và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Suy nghĩ của tác giả: Tiếc nuối tuổi thanh xuân trôi qua quá nhanh nhưng rồi cô đã suy nghĩ lại rằng hoàn cảnh bây giờ phải gác bỏ lại những ước mơ của bản thân

- Ước mơ của tác giả: đánh thắng giặc Mỹ, giành lại độc lập, tự do cho đất nước

→  Thể hiện lối sống, lý tưởng cao đẹp

Đọc hiểu 3

Trả lời Câu hỏi 3 Đọc hiểu trang 85 SGK Văn 12 Cánh diều

Chú ý tình cảm của tác giả đối với gia đình và quê hương

Phương pháp giải:

Đọc lại phần cuối nhật kí và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Nỗi xúc động của tác giả khi đọc được thư của mẹ

- Nỗi nhớ gia đình da diết, luôn ước mong có thể trở về nhà bất kì lúc nào. Dù vậy, Thùy Trâm vẫn giữ vững lý tưởng: chiến đấu giành độc lập cho Tổ Quốc

→ Tình yêu với gia đình trở thành động lực mạnh mẽ cho cô gái này. 

Sau khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 86 SGK Văn 12 Cánh diều

Văn bản gồm ba phần, được trích từ ba đoạn khác nhau của Nhật kí Đặng Thùy Trâm nhưng giữa chúng vẫn có mạch logic gắn kết nội dung. Em hãy nêu nội dung của từng phần và chỉ ra mạch logic gắn kết đó. 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ tác phẩm. Từ đó chỉ ra mạch logic gắn kết.

Lời giải chi tiết:

- Đoạn trích có 3 phần, mỗi phần có nội dung: 

Phần 1: Công việc hàng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm

Phần 2: Sự tiếc nuối tuổi xuân nhưng vẫn sẵn sàng chiến đấu vì Tổ quốc của tác giả 

Phần 3: Nỗi xúc động khi đọc thư của mẹ và sự nhớ thương của tác giả với gia đình.

- Mặc dù ba phần trên được trích từ ba đoạn khác nhau của Nhật kí Đặng Thùy Trâm nhưng đều có sự logic gắn bó với nhau: 

Mở đầu là việc giới thiệu những công việc hàng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm và ở đoạn thứ 2, về suy nghĩ của tác giả về ước mơ và lý tưởng - là nguyên nhân để giải thích cho những công việc mà tác giả đang làm. Trong phần 3, qua bức thư gửi cho mẹ thể hiện tình cảm tác giả về gia đình và quê hương- đó chính là nguồn động lực để cô tiếp tục thực hiện lý tưởng của mình 

Sau khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 86 SGK Văn 12 Cánh diều

Hãy chỉ ra những sự kiện và suy nghĩ của tác giả được thể hiện trong từng văn bản và nêu nhận xét của em về chủ thể trần thuật. Thực hiện theo bảng sau:

Phương pháp giải:

Đọc kĩ tác phẩm, lựa chọn các ý chính cho tóm tắt. 

Lời giải chi tiết:

Sau khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 86 SGK Văn 12 Cánh diều

Tính phi hư cấu trong đoạn trích Nhật kí Đặng Thùy Trâm được thể hiện ở những yếu tố nào? Điều đó có tác dụng gì đối với nội dung của văn bản? 

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức về tính phi hư cấu và tìm những chi tiết thể hiện tính phi hư cấu trong đoạn trích. 

Lời giải chi tiết:

Tính phi hư cấu được thể hiện ở những sự kiện có thực ( về thời gian, địa điểm, …) mà người viết đã trực tiếp tham gia và chứng kiến. Trong đoạn trích Nhật kí Đặng Thùy Trâm, yếu tố phi hư cấu được thể hiện:

- Những sự kiện được ghi chép đều có ngày tháng cụ thể: ngày 20/7/1968, ngày 1/1/1970..

- Miêu tả chính xác những con người và sự kiện có thực:

+ Nhân vật: Thuận, Liên,.. đều là nhân vật có thực

+ Tập “Nhật kí Đặng Thùy Trâm” đã ghi lại những trải nghiệm, cảm nhận của chị trong quá trình hoạt động cách mạng kháng chiến chống Mỹ 

→ Ý nghĩa của việc sử dụng tính phi hư cấu:

+ Câu chuyện trở nên chân thực, gần gũi

+ Bảo đảm tính xác thực trong việc ghi chép những sự kiện, nhân vật của đời sống 

Sau khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 86 SGK Văn 12 Cánh diều

Hãy chỉ ra một đoạn văn có sự kết hợp thủ pháp miêu tả với trần thuật trong văn bản. Việc sử dụng kết hợp các thủ pháp đó có tác dụng gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ tác phẩm, lựa chọn các ý chính cho tóm tắt. 

Lời giải chi tiết:

- Nhật kí Đặng Thùy Trâm là những dòng ghi chép hàng ngày về cuộc sống nơi tuyến đầu chống Mỹ cứu nước của bác sĩ Đặng Thùy Trâm. Vì vậy, thủ pháp miêu tả với trần thuật xuất hiện khá nhiều trong tác phẩm. Cụ thể, trong đoạn đầu của văn bản:

“ Những ngày bận rộn trong công tác dồn dập, thương nặng, người ít, mọi người trong bệnh xá đều hết sức vất vả. Riêng mình, trách nhiệm càng nặng nề hơn bao giờ hết, mỗi ngày làm việc từ sáng tinh mơ cho đến đêm khuya. Khối lượng công việc quá lớn mà người không có nên một mình mình vừa phải phụ trách bệnh xá, vừa lo điều trị, vừa giảng dạy. Vô cùng vất vả và cũng còn nhiều khó khăn trong công việc, nhưng hơn bao giờ hết mình cảm thấy rằng mình đã đem hết tài năng, sức lực của mình….trong công tác bên giường bệnh.”

- Tác dụng của việc sử dụng kết hợp thủ pháp:

+ Gíup việc miêu tả sự kiện và nhân vật trong nhật kí hiện lên sinh động: là những dòng nhật kí hàng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm về công việc chữa trị các thương binh nơi chiến  trường

+ Khắc họa khung cảnh chiến đấu ác liệt nơi chiến trường với biết bao nhiêu chiến sĩ đã bị thương nặng

+ Qua đó, góp thể hiện tính cách nhân vật: là một bác sĩ luôn hết mình vì công việc cứu chữa bệnh nhân và luôn cống hiến hết tài năng, sức lực của bản thân cho cách mạng.

Sau khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 86 SGK Văn 12 Cánh diều

Em có suy nghĩ và cảm xúc gì sau khi đọc văn bản? Chi tiết nào trong văn bản để lại ấn tượng đặc biệt đối với em? Vì sao?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ tác phẩm và lựa chọn chi tiết mà bản thân cảm thấy ấn tượng nhất. 

Lời giải chi tiết:

- Sau khi đọc văn bản, bản thân em cảm thấy vô cùng xúc động trước lý tưởng cao đẹp của bác sĩ Đặng Thùy Trâm, người đã không ngần ngại bỏ lại sau lưng mình tuổi trẻ, tình yêu, gia đình...để lên đường chiến đấu vì sự độc lập toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Đó cũng là cảm xúc tự hào, ngưỡng mộ, yêu quý đối với người con gái dũng cảm, gan dạ trong thời kì kháng chiến cứu nước

- Chi tiết để lại ấn tượng đặc biệt đối với em ở phần ba của văn bản. Khi nhận được bức thư của mẹ, tác giả đã vô cùng xúc động và lúc ấy, nỗi nhớ nhà dâng trào trong cảm xúc của mình: “ Ôi! Có ai hiểu lòng con ao ước được về sống giữa gia đình, dù chỉ một giây lát đến mức nào không? Con vẫn hiểu điều đó từ lúc bước chân lên chiếc ô tô đưa con vào đường bom đạn. Nhưng con vẫn ra đi vì lý tưởng”

Đối với bất kỳ ai, rời xa gia đình là việc thực sự khó khăn huống chi là cô gái mới ở độ tuổi đôi mới. Chính vì thế, khi nhận được bức thư của mẹ, Thùy Trâm mong muốn được về nhà, dù chỉ trong giây lát cũng được. Đây là một ước mơ thật giản dị nhưng cũng xúc động biết bao. Nhưng sau tất cả, cô gái ấy vẫn ra đi vì lý tưởng phía trước, lý tưởng để đất nước giành được độc lập. Và giờ đây, nỗi nhớ gia đình đã trở thành động lực để tiếp thêm sức mạnh cho cô tiếp tục thực hiện lý tưởng của mình.

Sau khi đọc 6

Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 86 SGK Văn 12 Cánh diều

Theo em, văn bản trên có ý nghĩa như thế nào đối với thế hệ trẻ hiện nay? 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ tác phẩm, lựa chọn các ý chính cho tóm tắt. 

Lời giải chi tiết:

Văn bản trên như là lời nhắc nhở với thế hệ trẻ hiện nay cần biết trân trọng hòa bình mình đang có. Bởi đó là kết quả mà cha anh ngày trước đã trả giá bằng rất nhiều mồ hôi, xương máu. Vì lẽ đó, thế hệ trẻ hôm nay hãy biết ơn và sống có lý tưởng để cống hiến cho tổ quốc thân yêu.