Triết học đời sống

Trong tập hợp của những loại triết học phi lý và bất khả tri làm thành nhân học triết học thì triết học đời sống là yếu tố trung tâm quy định sự hình thành của nhân học triết học. Người ta thấy ở đó những nguyên tắc và những luận điểm làm cơ sở cho việc tái tạo những quan niệm nhân học mới về bản chất của con người.

Luận điểm tiêu biểu của "triết học đời sống" cho rằng, con người bị xui khiến không phải bởi những động cơ duy lý mà bởi sức mạnh có nguồn gốc sinh học. Vì vậy, không phải ý thức, tinh thần và lý trí quyết định bản chất con người, mà là đời sống vô thức trước hết là bạo hành, là bản năng của một con thú có sức mạnh tràn trề, tối tăm, hỗn loạn muốn cấu xé tung hoành, gây chết chóc. Do áp lực của bạo hành mà con người tìm được chân lý và trở thành con người sáng tạo. Con người là con vật chưa được xác định, suy thoái về mặt sinh học, không thích ứng với sự tồn tại động vật, do đó nó mở cho bất kỳ khả năng nào khác.

Những luận điểm đó không những là cơ sở xuất phát mà còn là những yêu tố chính cho nhiều quan niệm của nhân học triết học. Từ đó, các nhà sáng lập nhân học triết học, M. Sêlơ và H. Plétsne, đã đề xuất những quan niệm then chốt để nhận thức bản chất và xu hướng của trào lưu triết học này. Những tư tưởng đó không chỉ tạo cơ sở cho nhân học triết học, mà ở một mức độ khá lớn còn xác định nội dung của nó.

Vấn đề nhân cách, bản chất tinh thần siêu động vật là vấn đề trung tâm trong triết học của M.Sêlơ. ông cho rằng, con người gần với thú vật như một cơ thể động vật, không khác gì con khỉ về mặt lý trí, do đó, không là kẻ độc quyền trí tuệ. Nhưng con người cung cấp một năng lượng thuộc một bản chất cao, đó là tinh thần. M.Sêlơ xem tinh thần có nguồn gốc ở ngoài cuộc sống, không phụ thuộc vào cái vật lý, không thể quy vào đời sống sinh vật và do đó, không thể dùng cái sinh học để lý giải con người.

Theo Nítse, M.Sêlơ cũng cho rằng "Chúa đã chết" cho nên con người phải "thần hóa bản thân". Có hai loại tinh thần ở con người: loại cao thượng và loại thấp hèn, tinh thần sau phải phục tùng tinh thần trước. Rõ ràng, đây chính là mẫu "siêu nhân" của Nítse.