Bài 8. Hành trình phát triển và thành tựu của văn minh Đông Nam Á thời cổ - trung đại SGK Lịch sử 10 Kết nối tri thức

? mục 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 52 SGK Lịch sử 10

Trình bày các thời kì phát triển của văn minh Đông Nam Á thời cổ - trung đại.

? mục 2.a Câu 1

Trả lời câu hỏi mục 2.a trang 54 SGK Lịch sử 10

1. Hãy nêu một số nét tiêu biểu về tín ngưỡng, tôn giáo ở Đông Nam Á thời cổ - trung đại.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin SGK mục 2.a trang 53-54 và nêu một số nét tiêu biểu về tín ngưỡng, tôn giáo ở Đông Nam Á thời cổ - trung đại.

Lời giải chi tiết:

Một số nét tiêu biểu về tín ngưỡng, tôn giáo ở Đông Nam Á thời cổ - trung đại.

*Tín ngưỡng:

- Tín ngưỡng phong phú, đa dạng, ảnh hưởng nhiều từ nền văn hóa bên ngoài.

- Tín ngưỡng Đông Nam Á gồm ba nhóm chính:

+ Tín ngưỡng sùng bái tự nhiên

+ Tín ngưỡng phồn thực

+ Tín ngưỡng thờ cúng người đã mất

- Các hình thực tín ngưỡng bản địa được bảo tồn trong quá trình phát triển và tiếp tục tồn tại đến ngày nay.

*Tôn giáo:

- Các tôn giáo lớn như Phật giáo, Hồi giáo, Công giáo,... lần lượt du nhập vào Việt Nam và có ảnh hưởng đến đời sống tinh thần của người dân.

- Đông Nam Á thời cổ - trung đại là một khu vực đa tôn giáo.

? mục 2.a Câu 2

2. Theo em, vì sao nhiều tôn giáo lớn trên thế giới được truyền bá và phát triển ở các quốc gia Đông Nam Á?

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 2.a SGK trang 53-54 và tìm hiểu nguyên nhân tại sao nhiều tôn giáo lớn trên thế giới được truyền bá và phát triển ở các quốc gia Đông Nam Á.

Lời giải chi tiết:

Trải qua quá trình lịch sử và nhiều con đường khác nhau, các tôn giáo lớn lần lượt được truyền bá vào khu vực Đông Nam Á:

- Đông Nam Á có vị trí địa lí thuận lợi cho giao thương, buôn bán,...

- Giàu nguồn tài nguyên.

Ví dụ:

Hồi giáo được truyền bá thông qua hoạt động ngoại thương nhân Hồi giáo.

Công giáo được truyền bá vào thông qua các linh mục,...

? mục 2.b

Trả lời câu hỏi mục 2.b trang 55 SGK Lịch sử 10

Nêu thành tựu tiêu biểu về chữ viết và văn học của các nước Đông Nam Á thời cổ - trung đại.

Phương pháp giải:

Đọc nội dung mục 2.b SGK trang 55 và nêu những thành tựu tiêu biểu.

Lời giải chi tiết:

*Chữ viết:

- Trước khi tạo ra chữ viết riêng, các nước Đông Nam Á sử dụng chữ viết cổ của Ấn Độ (chữ Phạn, chữ Pa-li) và Trung Quốc (chữ Hán).

- Dần dần, các nước Đông Nam Á đã tạo ra chữ viết riêng: chữ Chăm cổ, chữ Khơ - me cổ, chữ Mã Lai cổ, chữ Nôm (của người Việt),...

*Văn học:

- Trên nền tảng văn minh lúa nước, dân cư Đông Nam Á sáng tạo nên kho tàng văn học dân gian phong phú, đa dạng.

- Các dòng văn học dân gian như truyền thuyết, thần thoại, cổ tích,... phản ánh đời sống vật chất, tinh thần người dân,...

- Một số tác phẩm được lưu truyền đến ngày nay như Truyện Kiều (Việt Nam), Riêm-kê (Cam-pu-chia),...

? mục 2.c Câu hỏi

Trả lời câu hỏi mục 2.c trang 58 SGK Lịch sử 10

Hãy nêu một số thành tựu tiêu biểu về kiến trúc, điêu khắc của văn minh Đông Nam Á thời cổ - trung đại. Em ấn tượng nhất với thành tựu nào? Vì sao?

Phương pháp giải:

Bước 1: Đọc đoạn tư liệu 3-4 trang 55-57 SGK.

Bước 2: Nêu một số thành tựu tiêu biểu về kiến trúc, điêu khắc của văn minh Đông Nam Á thời cổ - trung đại.

Bước 3: Nêu thành tựu em ấn tượng nhất và giải thích lí do.

Lời giải chi tiết:

*Một số thành tựu tiêu biểu về kiến trúc, điêu khắc của văn minh Đông Nam Á thời cổ - trung đại:

Kiến trúc:

- Cư dân Đông Nam Á đã tạo dựng hàng loạt công trình kiến trúc (đền, chùa, tháp) mang phong cách Phật giáo và Hin-đu giáo ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ.

- Ví dụ: Đền Ăng-co-vát (Cam-pu-chia), tháp Thạt Luổng (Lào),...

Điêu khắc:

- Các nước Đông Nam Á đã sáng tạo ra nghệ thuật tạo hình độc đáo và đa dạng, thể hiện qua nghệ thuật chạm khắc hoa văn trang trí trên gốm, đồng,...

+ Ví dụ: Trống đồng, thạp đồng Đông Sơn (Việt Nam),...

- Các công trình kiến trúc đồ sộ với hai loại hình chủ yếu và phù điêu và tượng,....

+ Ví dụ: Phù điêu trên đài thờ Mỹ Sơn, thế kỉ VII - VIII (Việt Nam),...

- Các quốc gia Đông Nam Á tiếp thu, chọn lọc những thành tựu bên ngoài để sáng tạo một nền nghệ thuật riêng.

+ Các công trình đặc biệt và tiêu biểu như đền Bô-rô-bi-đua (In-đô-nê-xi-a), Ăng-co Vát và Ăng-co Thom (Cam-pu-chia), chùa Phật Ngọc (Thái Lan), chùa Vàng (Mi-an-ma),...

Luyện tập

Trả lời câu hỏi phần Luyện tập trang 58 SGK Lịch sử 10

Lập bảng thống kê theo gợi ý dưới đây (hoặc vẽ sơ đồ tư duy) vào vở về những thành tựu tiêu biểu của văn minh Đông Nam Á thời cổ - trung đại.

Phương pháp giải:

Vận dụng

Trả lời câu hỏi phần Vận dụng trang 58 SGK Lịch sử 10

"Tàu Thanh niên Đông Nam Á - Nhật Bản", hoạt động thường niên của đại diện thanh niên các nước Đông Nam Á và Nhật Bản, bắt đầu từ năm 1974 đến nay, là một trong những hoạt động thu hút các bạn trẻ nhằm tìm hiểu, khám phá và trải nghiệm về lịch sử, văn hóa Đông Nam Á. Nếu được tham gia "Tàu Thanh niên Đông Nam Á - Nhật Bản", em sẽ lựa chọn thành tựu nào của văn minh Đông Nam Á để chia sẻ với bạn bè quốc tế? Vì sao?

Phương pháp giải:

Đọc lại thông tin SGK trang 53 - 57, kết hợp các câu hỏi trước đó và hãy lựa chọn một thành tựu của văn minh Đông Nam Á để chia sẻ với bạn bè quốc tế.

Lời giải chi tiết:

Nếu được tham gia "Tàu Thanh niên Đông Nam Á - Nhật Bản", em sẽ lựa chọn thành tựu Truyện Kiều của Đại thi hào Nguyễn Du (Việt Nam) trong văn minh Đông Nam Á để chia sẻ với bạn bè quốc tế.

Bởi vì Nguyễn Du, đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, đã để lại một di sản văn học đồ sộ với kiệt tác "Truyện Kiều". Bằng ngòi bút tài hoa và tấm lòng nhân đạo, ông đã đưa ngôn ngữ văn học tiếng Việt lên một tầm cao mới. Truyện Kiều, kể về cuộc đời đầy sóng gió của Thúy Kiều. Tác phẩm là bản cáo trạng tố cáo xã hội phong kiến bất công và thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với số phận con người. Tác phẩm của ông đã lay động lòng người và vẫn giữ nguyên giá trị cho đến ngày nay.