Lý thuyết Khái niệm văn minh. Một số nền văn minh phương Đông thời cổ - trung đại - Lịch sử 10 Kết nối tri thức>
Lý thuyết Khái niệm văn minh. Một số nền văn minh phương Đông thời cổ - trung đại
GÓP Ý HAY - NHẬN NGAY QUÀ CHẤT
Gửi góp ý cho Loigiaihay.com và nhận về những phần quà hấp dẫn
BÀI 4. KHÁI NIỆM VĂN MINH. MỘT SỐ NỀN VĂN MINH PHƯƠNG ĐÔNG
THỜI CỔ - TRUNG ĐẠI
I. Khái niệm văn minh, khái quát lịch sử văn minh
1. Khái niệm văn minh
- Văn minh là sự tiến bộ về vật chất và tinh thần của xã hội loài người.
- Đặc điểm: gắn với nhà nước, đô thị, chữ viết, tiến bộ về tổ chức xã hội, luân lí, kĩ thuật để cải thiện cuộc sống của con người.
- Văn hóa là tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần mà con người sáng tạo nên.
- Đặc điểm: Văn hóa xuất hiện với sự xuất hiện của loài người.
2. Khái quát tiến trình lịch sử của các nền văn minh thế giới cổ-trung đại
- Thời kì cổ trung đại, phương Đông hình thành bốn trung tâm văn minh lớn: Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ, Trung Hoa.
- Thời trung đại, văn minh Ấn Độ và văn minh Trung Hoa tiếp tục phát triển, Đông Bắc Phi và Tây Á chịu ảnh hưởng của A-rập trong một thời gian dài.
Nền văn minh |
Niên đại |
Ai Cập cổ đại |
Khoảng năm 320 – năm 30 TCN |
Lưỡng Hà cổ đại |
Khoảng cuối thiên niên kỉ IV TCN – giữa thiên niên kỉ I TCN |
Ấn Độ thời cổ - trung đại |
Giữa thiên kỉ III TCN – năm 1857 |
Trung Hoa thời cổ - trung đại |
Khoảng thế kỉ XXI TCN – năm 1911 |
a) Những thành tựu tiêu biểu của văn minh Ai Cập cổ đại
Lĩnh vực |
Thành tựu |
Tín ngưỡng, tôn giáo |
- Sùng bái đa thần. Thờ các vị thần tự nhiên, thần động vật và thờ linh hồn người chết. - Tín ngưỡng, tôn giáo có ảnh hưởng và ý nghĩa quan trọng văn hóa, xã hội chính trị và thành tựu. |
Chữ viết |
- Sáng tạo ra một trong những hệ thống chữ viết cổ nhất thế giới (chữ tượng hình) - Có chữ viết -> ghi chép, để lại nhiều tư liệu quý giá |
Kiến trúc và điêu khắc |
- Cung điện, đền thờ và kim tự tháp là loại hình kiến trúc tiêu biểu nhất. - Hiện nay nhiều công trình kiến trúc, điêu khắc vẫn còn hiện hữu. |
Khoa học, kĩ thuật |
- Toán học: hệ số thập phân, tính diện tích hình tam giác, sử dụng số pi… - Thiên văn: làm lịch dựa trên chu kì vận động của Mặt trời - Y học: giải phẫu, kĩ thuật ướp xác |
b) Những thành tựu tiêu biểu của văn minh Ấn Độ cổ - trung đại
Lĩnh vực |
Thành tựu |
Tôn giáo |
Quê hương của Hin-đu giáo và Phật giáo |
Chữ viết |
- Chữ Kha -rốt, chữ Bra-mi, ghi âm tiếng Phạn. - Ảnh hưởng đến các quốc gia Đông Nam Á |
Văn học |
Kinh Vê-đa, sử thi Ma-ha-bha-ra-ta và Ra-ma-y-a-na… |
Kiến trúc, điêu khắc |
- Ảnh hưởng của tôn giáo: cột đá, tháp Phật giáo, đền thờ, lăng mộ Hin-đu giáo, cung điện Hồi giáo… - Ảnh hưởng đến nhiều nước trên thế giới |
Khoa học, kĩ thuật |
- Toán học: sáng tạo 10 chữ số, tính giá trị số pi… - Y-dược: ghi chép về giải phẫu học, độc dược học, phẫu thuật,… - Vật lí, hóa học: thuyết nguyên tử, thuật luyện kim để không bị ăn mòn |
c) Những thành tựu tiêu biểu của văn minh Trung Hoa cổ - trung đại
Nội dung |
Thành tựu |
Tư tưởng, tôn giáo |
Nho giáo, Đạo giáo, Mặc gia, Pháp gia và các thuyết Âm dương, Bát quái, Ngũ hành Phật giáo du nhập vào Trung Hoa được cải biến và phát triển rực rỡ |
Chữ viết |
Chữ giáp cốt (chữ khắc trên mai rùa, xương thú), kim văn (chữ khắc trên đồ đồng) |
Văn học |
Đồ sộ, đa dạng về thể loại, nội dung và phong cách nghệ thuật: Đường thi, tiểu thuyết thời Minh-Thanh,…. |
Nghệ thuật (kiến trúc, điêu khắc và hội họa) |
Kiến trúc và điêu khắc có sự gắn kết mật thiết với nhau, có công năng sử dụng rất đa dạng Hội họa đa dạng về đề tài, nội dung và phong cách |
Toán học |
Hệ số thập phân, tính diện tích các hình. Phát minh ra bàn tính |
Thiên văn học |
Ghi chép về nhật thực, nguyệt thực, hiện tượng thiên văn. |
Y-Dược |
Dùng dược liệu, châm cứu, giải phẫu… |
Sử học |
Tác phẩm nổi tiếng: Xuân thu, Sử kí Tư Mã Thiên…. |
Phát minh lớn |
Kỹ thuật làm giấy, kỹ thuật in, thuốc súng, la bàn |


Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Sử 10 - kết nối tri thức - Xem ngay
Các bài khác cùng chuyên mục
- Lý thuyết các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại - Lịch sử 10
- Lý thuyết Các cuộc cách mạng công nghiệp thời cận đại - SGK Lịch sử 10
- Lý thuyết Một số nền văn minh phương Tây thời cổ - trung đại - Lịch sử 10 Kết nối tri thức
- Lý thuyết Khái niệm văn minh. Một số nền văn minh phương Đông thời cổ - trung đại - Lịch sử 10 Kết nối tri thức
- Lý thuyết Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại - Lịch sử 10
- Lý thuyết các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại - Lịch sử 10
- Lý thuyết Các cuộc cách mạng công nghiệp thời cận đại - SGK Lịch sử 10
- Lý thuyết Một số nền văn minh phương Tây thời cổ - trung đại - Lịch sử 10 Kết nối tri thức
- Lý thuyết Khái niệm văn minh. Một số nền văn minh phương Đông thời cổ - trung đại - Lịch sử 10 Kết nối tri thức
- Lý thuyết Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại - Lịch sử 10