Viết bài văn thuyết minh về bài thơ Cảnh ngày hè lớp 11

Dàn ý chi tiết

1. Mở bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

+ Nguyễn Trãi một nhà thơ, nhà văn tài năng kiệt xuất của dân tộc, ông đã có nhiều đóng góp lớn cho nền văn học nước nhà

+ Cảnh ngày hè một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp và tấm lòng yêu nước thương dân của tác giả.

2. Thân bài

- Bức tranh cảnh ngày hè nổi lên với bức tranh thiên nhiên ngày hè rực rỡ:

+ Cây hòe có sức sống mãnh liệt giờ tán là xanh che phủ cả khoảng không gian

+ Sắc đỏ của cây thạch lựu tô đậm thêm cho khung cảnh ngày hè

+ Hương hoa sen tỏa ngát bay theo làn gió

=> Cảnh vật ngày hè tươi tắn tràn đầy sức sống

- Nghệ thuật ngôn từ được sử dụng:

+ Từ láy: đùn đùn, lao xao, dắng dỏi...-> Cảnh ngày hè xôn xao, náo nức, không khí rất nhộn nhịp

+ Động từ: rợp, đùn, tiễn đưa khiến cho người đọc thấy được cảm giác sức sống trỗi dậy của cảnh vật mùa hè

- Nhà thơ đã cảm nhận cái tinh tế, thú vị của ngày hè qua thị giác và thính giác:

+ Nhà thơ nhìn những tán là xanh cây hòe, màu đỏ rực của thạch lựu, tiếng ve kêu ran cả khoảng không gian và hình ảnh người dân làng chài mỗi sớm thức dậy và bóng người kéo lưới buổi chiều ta.

+ Ngày hè cảm nhận qua thính giác khi nhà thơ thấy được hương sen thoảng theo gió

=> Tâm hồn nhà thơ Nguyễn Trãi được hòa vào thiên nhiên, nói lên được tác giả là người rất yêu đời, yêu cuộc sống.

- Tình yêu nước thương dân của Nguyễn Trãi:

+ Phong thái ung dung tự tại của nhà thơ khi về ở ẩn không muốn vướng bận đến chuyện quan trường.

+ Nhưng trong thâm tâm ông luôn nghĩ về dân, lo cho dân, lo cho nước, ông luôn khao khát nhân dân được hưởng một cuộc sống thái bình, no đủ.

+ Ca ngợi các đời vua ngự trị anh minh mang đến cuộc sống hạnh phúc, ấm no

3. Kết bài

Nhấn mạnh lại tình yêu thiên nhiên của tác giả đồng ca ngợi đức tính tốt đẹp của bậc thi nhân dù xin cáo quan về ở ẩn nhưng vẫn một lòng lo cho sự nghiệp chung đất nước.

Bài siêu ngắn

Nguyễn Trãi là một nhà thơ kiệt xuất của dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Ông để lại cho đời sau nhiều tác phẩm có giá trị lớn. Nếu như "Bình Ngô đại cáo" của ông mang đầy nhiệt huyết, lòng tự tôn dân tộc thì bài thơ "Cảnh ngày hè" là một bức tranh về vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi.

Mở đầu bài thơ "Cảnh ngày hè" là sáu câu thơ miêu tả cảnh ngày hè:

"Rồi hóng mát thuở ngày trường

Hòe lục đùn đùn tán rợp giương

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương

Lao xao chợ cá làng Ngư phủ

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương"

Tác giả đã đón nhận cảnh ngày hè trong tư thế ung dung thoải mái nhất khi ở ẩn, lúc nhà vua không còn trọng dụng tới nữa. Bức tranh cảnh ngày hè được vẽ lên thật rực rỡ và tươi đẹp với nhiều màu sắc. Đó là màu xanh của cây hòe, màu đỏ của hoa lựu, màu hồng của hoa sen, màu vàng lung linh của ánh nắng chiều. Tất cả hòa quyện lại với nhau. Tạo nên cảnh vật đặc trưng của mùa hè. Không chỉ cảm nhận bằng thị giác, Nguyễn Trãi còn cảm nhận cảnh vật bằng thính giác khướu giác và tâm hồn của một người nghệ sĩ. Ông thấy mùi hương của ao sen, thấy âm thanh "lao xao" của làng chài, "dắng dỏi" của tiếng ve. Bức tranh cảnh ngày hè đã trở nên sinh động hơn, đặc sắc hơn với âm thanh và mùi vị. Mặc dù khung cảnh mà tác giả miêu tả là cuối ngày, khi mặt trời lặn nhưng mọi vật vẫn tràn đầy sức sống với những từ ngữ "đùn đùn", "giương", "phun", "tiễn", "lao xao", "dắng dỏi". Những từ ngữ đó cũng góp phần thể hiện những điều trong lòng tác giả - ước mong được cống hiến cho nhân dân, cho đất nước. Nhiệt huyết đó như muốn phun ra, trào ra và lan tỏa đi khắp nơi. Trong sáu câu thơ này, tác giả đã không đi theo tính quy phạm của văn học phong kiến nữa. Ông miêu tả cảnh ngày hè với những sự vật vô cùng thân thuộc gần gũi với cuộc sống hằng ngày.

Hai câu cuối của bài thơ đã được Nguyễn Trãi gửi gắm trọn vẹn tâm tư và suy nghĩ:

"Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng

Dân giàu đủ khắp đòi phương"

Tuy tác giả đón nhận cảnh ngày hè với tư thế ung dung trong một ngày nhàn rỗi nhưng ông vẫn luôn suy nghĩ, lo lắng cho nhân dân, cho đất nước. Cảm nhận cảnh ngày hè nhưng tác giả vẫn quan tâm tới cuộc sống của nhân dân. Thế nên ông nghe thấy âm thanh tấp nập, lao xao của làng chài. Ông quan tâm tới nhân dân, lo cho dân cho nước. Chính vì vậy, ông ước mong mình có cây đàn của vua Ngu Thuấn. Với cây đàn đó, Nguyễn Trãi có thể mang tới cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân và đất nước.

Bài thơ "Cảnh ngày hè" được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật có chen hai câu thơ lục ngôn. Tuy vậy, nhà thơ lại không tuân theo bố cục: Đề - Thực - Luận - Kết của thể thơ Đường luật. Chính vì thế, bài thơ mang nét đặc sắc riêng của một nhà thơ kiết xuất của dân tộc Việt Nam. Không chỉ thế, bài thơ còn có hình ảnh hoa lựu khiến ta liên tưởng tới hai câu thơ của Nguyễn Du:

"Đầu tường hoa lựu lập lòe đơm bông"

Câu thơ của Nguyễn Du mang đậm chất tạo hình nhưng câu thơ của Nguyễn Trãi lại thể hiện được cá tính về nhiệt huyết của mình. Điều đó cho thấy rõ hơn tài năng của Nguyễn Trãi về thơ văn.

Bài thơ "Cảnh ngày hè" đặc sắc về cả nội dung và nghệ thuật. Qua đó, ta thấy được vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi. Ông là người yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước. Nhưng trên hết, ông là một người vừa có tài, vừa có tâm bởi ông luôn lo lắng cho nhân dân, cho đất nước. Ông muốn cống hiến nhiệt huyết của mình để nhân dân hạnh phúc, ấm no, đất nước giàu mạnh. Tư tưởng của Nguyễn Trãi như một bài học gửi gắm cho thế hệ trẻ về lòng yêu nước, ước mong cống hiến cho đất nước.

Bài chi tiết

Nguyễn Trãi, một nhà thơ kiệt xuất của dân tộc, là một danh nhân văn hóa không chỉ của Việt Nam mà còn của thế giới. Ông để lại cho thế hệ sau một kho tàng tác phẩm vô cùng quý báu, đặc biệt là "Bình Ngô đại cáo" - một biểu tượng của lòng tự tôn và tinh thần đoàn kết dân tộc. Tuy nhiên, không chỉ là nhà thơ của sự quyết liệt và tinh thần đoàn kết, Nguyễn Trãi còn là một nhà thơ tài hoa với khả năng vẽ lên những bức tranh về vẻ đẹp tâm hồn và thiên nhiên bao la. Trong bài thơ "Cảnh ngày hè," ông đã khắc họa một cảnh ngày hè tinh tế và lôi cuốn.

Mở đầu của bài thơ đã tạo ra một bức tranh tươi đẹp của ngày hè, với sáu câu thơ đầy sức sống và màu sắc. Chúng ta có thể cảm nhận được sự tươi mát và ngọt ngào của mùa hè qua những từng từng hình ảnh:

"Rồi hóng mát thuở ngày trường

Hòe lục đùn đùn tán rợp giương

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương

Lao xao chợ cá làng Ngư phủ

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương"

Tác giả đã thể hiện cảnh ngày hè trong tư thế tĩnh lặng, thoải mái nhất, khi ông ẩn mình tránh xa cuộc sống xô bồ của triều đình. Đây là khoảnh khắc ông cảm nhận được sự thanh bình và tươi đẹp của mùa hè, không còn áp lực và trọng trách của cuộc sống hoàng gia. Bức tranh cảnh ngày hè do Nguyễn Trãi vẽ lên đầy sắc màu và sinh động, tạo ra một hình ảnh tươi đẹp và phong cảnh sống động. Mỗi màu sắc - màu xanh, đỏ, hồng, vàng - đều đại diện cho một khía cạnh của mùa hè. Màu xanh của cây cỏ và màu đỏ của hoa lựu tạo nên một hình ảnh mát mẻ và tươi vui. Màu hồng của hoa sen và màu vàng của ánh nắng chiều tạo ra sự ấm áp và rạng rỡ. Tất cả những yếu tố này kết hợp lại với nhau, tạo nên bức tranh cảnh vật đặc trưng của mùa hè.

Tuy nhiên, Nguyễn Trãi không chỉ sử dụng thị giác để cảm nhận cảnh vật, mà còn bằng thính giác và khướu giác, thể hiện sự nhạy bén và đa chiều trong việc miêu tả. Ông có thể cảm nhận mùi hương của ao sen, âm thanh của làng chài, và tiếng ve đang hót. Tất cả những yếu tố này tạo nên một bức tranh cảnh ngày hè sống động và đa dạng. Cuối cùng, hai câu cuối của bài thơ thể hiện sự nhiệt huyết và ước mong của Nguyễn Trãi trong việc đóng góp cho nhân dân và đất nước. Ông muốn truyền tải thông điệp về sự hy sinh và tâm huyết trong việc phục vụ cộng đồng và đất nước. Những từ ngữ như "phun ra," "trào ra," và "lan tỏa đi khắp nơi" thể hiện tâm hồn đầy nhiệt huyết của tác giả, muốn dấn thân và lan tỏa niềm đam mê của mình cho mục tiêu cao cả.

Như vậy, bài thơ "Cảnh ngày hè" của Nguyễn Trãi không chỉ đơn thuần miêu tả cảnh vật mà còn thể hiện sự suy tư và tâm hồn của một người nghệ sĩ đầy nhiệt huyết và tình yêu đối với cuộc sống và đất nước.

"Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng

Dân giàu đủ khắp đòi phương"

"Cảnh ngày hè" không chỉ là một bức tranh sinh động về cảnh thiên nhiên mùa hè, mà còn là một tác phẩm sáng tạo với thông điệp sâu sắc về tình yêu thương và trách nhiệm đối với nhân dân và đất nước. Trong những dòng thơ, chúng ta không chỉ thấy tác giả miêu tả một ngày hè yên bình, mà còn cảm nhận được lòng lo lắng, trăn trở của Nguyễn Trãi đối với cộng đồng xung quanh mình. Tình cảm của Nguyễn Trãi không chỉ dừng lại ở việc quan sát và mô tả một cảnh đẹp tự nhiên, mà còn chứa đựng ý nghĩa sâu xa về vai trò và trách nhiệm của một nhà văn, một nhà lãnh đạo đối với xã hội. Thấu hiểu được rằng âm thanh tấp nập của làng chài không chỉ là âm thanh của hòa bình và hạnh phúc mà còn là tiếng kêu gọi sự chú ý, sự quan tâm từ những người có thế lực, những người có trí tuệ và trái tim nhân ái.

Hình ảnh của cây đàn của vua Ngu Thuấn không chỉ là một đối tượng trang trí trong bài thơ, mà là biểu tượng của quyền lực và nghệ thuật, được Nguyễn Trãi hiểu biết và trân trọng. Sự mong muốn sở hữu cây đàn ấy không chỉ là vì lòng đam mê âm nhạc, mà còn là để chứa đựng ước mơ về một xã hội công bằng, hạnh phúc và giàu mạnh. Nguyễn Trãi không chỉ muốn mang lại niềm vui cho bản thân, mà còn mong muốn chia sẻ niềm vui và hạnh phúc đó với nhân dân, với đất nước. Trong bức tranh thi vị của "Cảnh ngày hè," chúng ta không chỉ thấy được vẻ đẹp của thiên nhiên và nghệ thuật, mà còn nhận thức được trách nhiệm và tâm huyết của một người lãnh đạo với cộng đồng và quốc gia. Nguyễn Trãi không chỉ là một nhà thơ, mà còn là một tri thức tầm cỡ với lòng trung hiếu sâu sắc và tâm hồn nhân quyền. Những giá trị và ý nghĩa từ bài thơ "Cảnh ngày hè" vẫn còn nguyên giá trị và ý nghĩa cho chúng ta ngày nay, như một hướng dẫn cho sự đoàn kết, tình yêu thương và trách nhiệm đối với xã hội và quốc gia.

Câu thơ của Nguyễn Du và Nguyễn Trãi mang hai phong cách và tâm hồn khác nhau, mỗi người có điểm mạnh và đặc sắc riêng. Câu thơ của Nguyễn Du trong "Truyện Kiều" thể hiện sự nhạy bén trong tạo hình nhân vật và tình huống, đặc biệt là khả năng tạo ra những hình ảnh đẹp và đầy cảm xúc. Ông tạo nên một thế giới tâm hồn sâu sắc và phức tạp qua những câu thơ tinh tế. Trong khi đó, câu thơ của Nguyễn Trãi trong "Cảnh ngày hè" thể hiện sự tinh tế trong việc miêu tả cảnh vật và cảm nhận tâm hồn. Ông làm cho người đọc cảm nhận được vẻ đẹp và sự sống động của mùa hè thông qua tất cả các giác quan, từ thị giác, thính giác cho đến khướu giác. Điều này thể hiện sự nhạy bén và đa dạng trong cách ông nhìn nhận và truyền đạt thông điệp của mình.

Bài thơ "Cảnh ngày hè" của Nguyễn Trãi không chỉ đơn thuần là một bức tranh cảnh vật mà còn chứa đựng tâm hồn đầy nhiệt huyết và lòng yêu nước của ông. Ông muốn cống hiến tài năng và đam mê của mình để mang lại hạnh phúc cho nhân dân và làm cho đất nước giàu mạnh. Tư tưởng này là một bài học quý báu về lòng yêu nước và trách nhiệm xã hội, là nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ.