Đọc hiểu Đối tác đến từ bên kia (Phan Ngọc Chính) | Luyện đề đọc hiểu Văn 10


“Tôi muốn xuống Hà Nội thắp hương cho ông Ba”.

Câu hỏi

Đọc văn bản và trả lời các câu hỏi:

(Tóm tắt phần đầu: Câu chuyện kể về mối quan hệ giữa Sơn, một người nông dân trồng vải ở Việt Nam, và Liu, một thương lái Trung Quốc. Họ đều là những người lính tham gia vào cuộc chiến tranh biên giới năm 1979, nhưng giờ đây họ cùng hợp tác làm ăn trong hòa bình. Trong một lần uống rượu vải, Liu bất ngờ bày tỏ mong muốn được đến Hà Nội để thắp hương cho ông Ba – một người Việt Nam mà anh thầm biết ơn).

“Tôi muốn xuống Hà Nội thắp hương cho ông Ba”.

Lời đề nghị của Liu khiến Sơn phải suy nghĩ rất nghiêm túc. Anh hiểu đó là cảm xúc chân thật nhất của người cựu binh đối phương. Chắc chắn cuộc chiến năm đó Liu đã phải đối diện những tình huống khủng khiếp nên mới ám ảnh dai dẳng như thế.

“Việc đi thăm Hà Nội và viếng ông Ba ta sẽ còn nhiều dịp. Tôi muốn ông đi đến đây với tôi”.  Sau một hồi suy nghĩ, Sơn khoát tay.

Chiếc tắc xi chở hai người chạy qua qua bạt ngàn những đồi vải trĩu quả đang vào cữ thu hoạch, rồi sang đến những đồng dứa điệp trùng. Chừng hơn tiếng sau, khi chạm vào lúp xúp những quả đồi xanh sẫm tán cam thì Sơn bảo lái xe dừng lại. Anh mua đồ lễ, rồi kéo Liu đi bộ rẽ vào nghĩa trang ven đường. Họ dừng lại trước ngôi mộ được xây cất gọn ghẽ. Sơn sắp lễ, bật lửa châm hương. Liu nghiêng đầu lẩn mẩn nhẩm dòng chữ trắng trên tấm bia đá nhỏ.

“Ngày đó, khi có lệnh ngừng truy kích, để cho các ông rút quân, không phải tất cả anh em chúng tôi đều đồng thuận. Đơn vị vừa được tăng viện đầy đủ. Khát vọng trả thù đang cháy bỏng, sôi sục. Khi trinh sát về báo, trước mặt chỉ là nhóm tàn quân đa phần lính trẻ, phòng ngự sơ hở và rất thiếu kinh nghiệm, chúng tôi đề nghị với anh Lương, báo cáo cấp trên xin tiêu diệt nhóm địch. Anh Lương đăm chiêu một hồi rồi anh quả quyết, dừng lại!”

Sơn nhìn Liu, chưa bao giờ anh thấy mình nói khúc chiết, rành rẽ thế. “Anh Lương giải thích người Việt Nam chúng tôi từng phải đương đầu với rất nhiều kẻ thù hùng mạnh xâm lăng nên luôn khát khao và trân quý hòa bình. Bởi vậy xưa nay, với kẻ thù không bao giờ chúng tôi muốn đuổi cùng, giết tận. Hơn năm trăm năm trước, khi Minh triều bên ông sang xâm lăng Đại Việt, bị Lê Thái Tổ bên tôi đánh tan. Vì mong muốn hòa bình bền vững, Đại Việt bên tôi đã tha mạng cho đạo quan quân năm vạn người bị vây khốn sắp chết rục vì đói. Không chỉ vậy, nước tôi còn cấp ngựa và lương ăn cho quan quân Minh triều thất trận trở về cố hương”.

“Thì ra, người thừa hành lệnh của ông Ba tha mạng cho chúng tôi chính là anh Lương”. Liu quỳ trước ngôi mộ, chắp tay vái ba vái, nước mắt ngân ngấn...

(Trích Đối tác đến từ bên kia, Phan Ngọc Chính, Truyện ngắn hay 2022, NXB Văn Học, 2022)

Câu 1

Xác định thời gian diễn ra câu chuyện.

Xem lời giải
Phương pháp giải

Đọc kỹ văn bản, tìm các chi tiết, sự kiện lịch sử được nhắc đến trực tiếp hoặc gián tiếp để suy luận.

Lời giải chi tiết

Câu chuyện diễn ra trong bối cảnh thời hậu chiến, khi Việt Nam và Trung Quốc đã bình thường hóa quan hệ sau cuộc chiến biên giới năm 1979.

Câu 2

Theo lời kể của Sơn, vì sao anh Lương quyết định dừng truy kích quân đội bên Liu?

Xem lời giải
Phương pháp giải

Đọc lời thoại hoặc phần trần thuật của nhân vật (lời Sơn kể), tìm ý chính giải thích cho hành động.

Lời giải chi tiết

Anh Lương quyết định dừng truy kích vì:

- Anh trân trọng hòa bình và không muốn "đuổi cùng giết tận", bởi người Việt Nam đã từng trải qua nhiều cuộc chiến chống xâm lược và luôn khát khao hòa bình.

- Anh lấy cảm hứng từ tiền nhân, như thời Lê Thái Tổ, khi tha mạng và trợ giúp quân Minh để tránh kéo dài thù hận.

Câu 3

Xác định ngôi kể của câu chuyện. Ngôi kể đó có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện nội dung của câu chuyện.

Xem lời giải
Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về ngôi kể và phân tích tác dụng 

Lời giải chi tiết

- Câu chuyện được kể theo ngôi thứ ba (người kể chuyện giấu mình). Tác giả không để nhân vật tự kể lại câu chuyện mà đứng ngoài quan sát, thuật lại diễn biến qua góc nhìn khách quan.

- Tác dụng:

+ Tạo sự khách quan, chân thực: Ngôi kể thứ ba giúp câu chuyện trở nên đa chiều, không bị giới hạn bởi góc nhìn của một nhân vật cụ thể. Người đọc có thể cảm nhận rõ nét sự thay đổi trong suy nghĩ và cảm xúc của cả hai nhân vật Sơn và Liu.

+ Làm nổi bật chủ đề hòa giải của câu chuyện: Nhờ góc nhìn toàn cảnh, tác giả có thể khai thác sâu sắc sự đối lập giữa quá khứ và hiện tại, giữa chiến tranh và hòa bình. Điều này giúp nhấn mạnh thông điệp về sự hóa giải hận thù, sự tri ân và tinh thần nhân văn giữa những con người từng ở hai chiến tuyến.

Câu 4

Nhận xét vai trò của nhân vật Sơn và Liu trong việc thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.

Xem lời giải
Phương pháp giải

Nhận xét đánh giá nhân vật và rút ra chủ đề chính 

Lời giải chi tiết

Nhân vật Sơn và Liu cùng đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện chủ đề và tư tưởng nhân văn của tác phẩm:

- Nhân vật Sơn và Liu là hai đại diện tiêu biểu cho những con người biết vượt qua thù hận, hướng tới hòa giải và xây dựng tương lai tốt đẹp. Sơn, với lòng bao dung và tinh thần nhân ái, tượng trưng cho triết lý nhân đạo và khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam. Qua lời kể về anh Lương – người từng dừng truy kích kẻ thù để tránh kéo dài đau thương – Sơn làm nổi bật truyền thống nhân nghĩa, tinh thần "không đuổi cùng, giết tận" và mong muốn hòa bình bền lâu. Liu là nhân vật đại diện cho lòng biết ơn. Việc anh bày tỏ mong muốn thắp hương cho ông Ba, người Việt Nam đã cứu mạng mình, cho thấy sự trân trọng và nỗ lực hòa giải của một người từng là đối thủ trong chiến tranh. Hành động này khẳng định giá trị của việc gạt bỏ thù hận để hàn gắn vết thương và tôn vinh hòa bình.

- Cả hai nhân vật đều góp phần truyền tải thông điệp lớn lao của tác phẩm: con người cần biết bỏ qua hận thù, trân trọng hòa bình, và cùng nhau hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn.

Câu 5

Từ nội dung của văn bản, anh/chị hãy bày tỏ suy nghĩ về trách nhiệm gìn giữ hòa bình của thế hệ thanh niên trong bối cảnh hiện nay. 

Xem lời giải
Phương pháp giải

Gợi ý:

- Câu chuyện kể về cuộc gặp gỡ giữa Sơn và Liu , những người từng là kẻ thù trong chiến tranh, nhưng giờ đây, họ hợp tác và bày tỏ lòng tri ân, nhắc nhở về giá trị của hòa bình. Từ quá khứ đau thương, bài học về lòng nhân ái và khát vọng hòa bình được khắc sâu qua hành động và cảm xúc của các nhân vật.

- Thanh niên ngày nay cần nhận thức sâu sắc về giá trị của hòa bình, coi đó là nền tảng quan trọng để xây dựng một tương lai tốt đẹp. Hiểu rõ bài học từ lịch sử, họ cần trân trọng và bảo vệ hòa bình như một di sản quý báu mà các thế hệ trước đã hy sinh để gìn giữ.

- Bên cạnh đó, thanh niên cần chủ động tham gia các hoạt động thúc đẩy hòa bình, từ những hành động nhỏ trong cuộc sống đến các phong trào xã hội lớn. Họ cần sống có trách nhiệm, lan tỏa tình yêu thương, sự tôn trọng lẫn nhau và góp phần xây dựng một thế giới công bằng, nhân ái hơn,...

Lời giải chi tiết

Từ câu chuyện về sự hòa giải của những người lính từ hai chiến tuyến, em nhận thấy thanh niên ngày nay có một trách nhiệm vô cùng lớn lao trong việc gìn giữ hòa bình. Trước hết, chúng em phải luôn ý thức rằng hòa bình là giá trị vô giá, được đổi bằng xương máu của thế hệ cha anh. Bởi vậy, trách nhiệm của chúng em là phải ra sức học tập, rèn luyện, xây dựng đất nước giàu mạnh để có đủ sức mạnh bảo vệ nền hòa bình ấy. Không chỉ vậy, mỗi bạn trẻ cần sống bao dung, biết lắng nghe và tôn trọng sự khác biệt, tích cực tham gia các hoạt động kết nối cộng đồng và hữu nghị quốc tế. Bằng những hành động cụ thể và thiết thực nhất, thế hệ trẻ chính là những sứ giả tích cực nhất lan tỏa thông điệp về một thế giới không còn hận thù, nơi con người cùng nhau xây dựng tương lai tươi sáng.

 


Bình chọn:
4.9 trên 7 phiếu

Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Ngữ Văn 10 - Xem ngay

PH/HS Tham Gia Nhóm Lớp 10 Để Trao Đổi Tài Liệu, Học Tập Miễn Phí!