Soạn bài Nói và nghe Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội trong tác phẩm nghệ thuật hoặc tác phẩm văn học SGK Ngữ văn 11 tập 2 Chân trời sáng tạo - chi tiết

Đề bài

Câu hỏi (trang 57, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Hãy trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội được đặt ra trong tác phẩm văn học hay tác phẩm nghệ thuật mà bạn quan tâm.

Lời giải chi tiết

Bài tham khảo:

Chiếc lá cuối cùng là tác phẩm vô cùng đặc sắc của nhà văn người Mỹ O Hen-ri. Truyện là bài ca ngợi ca vẻ đẹp và sức mạnh của con người giúp con người vượt qua mọi khó khăn trở ngại trong cuộc sống. Đồng thời, tác phẩm cũng mang những thông điệp nghệ thuật ý nghĩa.

Giôn-xi, Xiu và cụ Bơ-men là ba nhân vật chính. Giôn xi sống trong tuyệt vọng với căn bệnh hiểm nghèo. Cụ Bơ-men khi còn sống và Xiu ra sức chăm sóc và giúp đỡ Giôn-xi vượt qua căn bệnh hiểm nghèo. Tuy vậy Giôn-xi vẫn chán nản, ngày qua ngày đếm lá thường xuân. Khi chiếc lá cuối cùng rụng xuống cũng là lúc cô từ giã cõi đời này. Sau đêm giông bão, khi bức màn được kéo ra, cô vẫn thấy một chiếc lá bám trên tường gạch. Thật ngạc nhiên, vì đêm qua trời mưa, có gió, có gió giật mạnh mà chiếc lá vẫn dũng cảm treo trên cành như thế. Vì vậy, cô đã vượt qua bệnh tật và tiếp tục thực hiện ước mơ, mục tiêu của mình. Xiu đã hết lòng thương yêu, chăm sóc: nấu cháo, lời nói dịu dàng, cử chỉ ân cần dỗ dành Giôn-xi mong cho bạn lấy lại tinh thần, bệnh tật sớm qua khỏi. Điều Giôn-xi lo sợ nhất khi đó là mở tấm mành cửa lên và thấy chiếc lá cuối cùng đã rụng xuống. Vào một đêm mưa, Xiu trằn trọc không ngủ được, cô sợ mưa gió cuốn bay chiếc lá ngoài kia, và người bạn Giônxi sẽ vĩnh viễn rời xa cô.

Cụ Bơ- men xuất hiện trong tác phẩm chỉ thoáng qua nhưng tấm lòng và sự hy sinh của cụ mới là điều quan trọng nhất đối với Giôn-xi, cụ là một họa sĩ già, hơn sáu mươi tuổi, kiếm sống bằng nghề ngồi làm mẫu cho các họa sĩ trẻ. Hơn bốn mươi năm trong nghề, ông chỉ có một ước muốn cuối cùng là vẽ nên một kiệt tác. Khi biết được tâm trạng chán chường, tuyệt vọng của Giôn-xi cụ hết sức lo lắng và tìm cách cứu sống Giôn-xi. Tình yêu thương của cụ dành cho Giôn-xi thật sâu sắc và cao thượng. Trong đêm mưa đen kịt, ông lão không màng gió lạnh, không màng sức khỏe và tính mạng mà thức trắng đêm bí mật vẽ chiếc lá thường xuân cuối cùng để cứu mạng  Giôn-xi. Người họa sĩ già này đã quên mình vì người khác – điềm đạm, cao thượng nhưng là sự hy sinh cao cả.

Chiếc lá cuối cùng của cụ xứng đáng là một kiệt tác không chỉ vì nó giống chiếc lá thật đến nỗi khiến cả Giôn-xi và Xiu không nhận ra, mà còn bởi nó chứa đựng một niềm hy vọng sống. Chiếc lá được vẽ bằng cả tài năng và trái tim, bằng sự hy sinh cao cả của cụ già Bơ- men. Đồng thời, kiệt tác của ông cũng chứa đựng một thông điệp nghệ thuật ý nghĩa: tác phẩm nghệ thuật chân chính là tác phẩm được tạo ra để phục vụ con người. Tác phẩm được kể bằng một cốt truyện hấp dẫn, kịch tính với các tình tiết được lựa chọn cẩn thận, nhất là ở những tình huống lật lại câu chuyện hai lần. Giôn-xi rơi vào tuyệt vọng, không còn tin vào cuộc sống đã tìm lại được niềm tin, khỏi bệnh và sống hạnh phúc;  cụ Bơ- men đột ngột qua đời vì bệnh tật.

Khả năng tạo nhân vật cũng rất thành công. Ba nhân vật có xuất thân gần gũi nhưng mỗi người lại có cá tính riêng. Một kết thúc bất ngờ, ý nghĩa tạo nên dư âm sâu sắc trong lòng người đọc. Do kết cấu truyện đầy kịch tính, trong tác phẩm bỗng xuất hiện một tình yêu thương cao cả, có ý nghĩa rất quan trọng giúp con người vượt qua mọi khó khăn trở ngại trong cuộc sống. Ngoài ra, chúng ta còn thấy được giá trị của một tác phẩm nghệ thuật chân chính, ra đời để phục vụ, vì cuộc sống con người.