Giải bài tập tiếng Việt trang 43 sách bài tập văn 11 - Cánh diều

Câu 1

Câu 1 (trang 43, SBT Ngữ văn 11, tập hai):

    Phân tích đặc điểm của ngôn ngữ nói được thể hiện trong một đoạn kịch Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (từ “Hồn Trương Ba: Ta…ta…đã bảo mày im đi! đến “Hồn Trương Ba: (như tuyệt vọng) Trời!” ở các trang 104 - 105)

Phương pháp giải:

Phải phân tích được những đặc điểm của ngôn ngữ nói được ghi lại trong một đoạn kịch Hồng Trương Ba, da hàng thịt theo các khía cạnh đã được lưu ý trong phần Kiến thứ ngữ văn trong Bài 3 và vận dụng vào phân tích đoạn trích.

Lời giải chi tiết:

Đặc điểm của ngôn ngữ nói trong đoạn trích thể hiện qua các khía cạnh sau:

- Sử dụng nhiều ngôn ngữ cử chỉ, điệu bộ (bịt tai lại, lắc đầu…)

- Ngôn ngữ đối thoại, có người nói, người nghe.

- Sử dụng nhiều từ ngữ dễ hiểu, biểu cảm.

- Sử dụng nhiều câu rút gọn (Không!; Nực cười thật!; Chiều chuộng?; Chứ sao?; Trời!)

Câu 2

Câu 2 (trang 43, SBT Ngữ văn 11, tập hai):

   Nhận xét về những đặc điểm của ngôn ngữ viết trong các đoạn văn sau:

a) Trong vở kịch xuất sắc của mình, Lưu Quang Vũ không đi đến chủ nghĩa bị quan cực đoan – hình ảnh Trương Ba, người làm vườn, người vun trồng sự sống đẹp tươi, vẫn sống trong tâm tưởng của vợ ông, con dâu ông, cháu gái ông. Nhưng họ yếu đuối làm sao và bất lực làm sao trước xã hội, nơi những chủ nhân thật sự là anh đồ tể sống lại trong thân xác phù hợp với hắn, là anh con trai của Trương Ba thấm nhuần phép tồn tại ở đời này, là lũ quan chức tham nhũng vô liêm sỉ, Những con người ấy sẽ bất hạnh trong những thành đạt của họ, họ sẽ giận dữ đập tan những giá trị hôm qua họ mới dựng lên, để chạy theo những giá trị mới mà không bao giờ mãn nguyện. Vở kịch của Lưu Quang Vũ sở dĩ thu phục được nhiều khán giả nước ngoài, có lẽ bởi vì nó ứng hợp với tâm trạng phổ biến trong xã hội hiện đại – xã hội đã đánh mất niềm tin cũ vào những giá trị siêu nhân loại và chưa tìm được cái gì thay thế nó. (Phạm Vĩnh Cư)

b) Những nhà văn có phong cách đều tạo ra cho mình một thế giới nhân vật riêng. Thế giới nhân vật của Nguyễn Tuân, nói chung, gồm hai loại người đối lập nhau: loại người tài hoa nghệ sĩ, có nhân cách, có “thiên lương”, tự đặt mình lên trên hạng người thứ hai gồm những kẻ tiểu nhân phàm tục, bằng thái độ ngạo đời, khinh bạc. Loại người thứ nhất, theo Nguyễn Tuân, thường là những linh hồn đẹp còn sót lại của một thời đã qua, nay chỉ còn “vang bóng”. Loại người ấy cố nhiên là hiếm hoi. Còn kẻ tiểu nhân phàm tục thì đầy rẫy trong thiên hạ. (Nguyễn Đăng Mạnh)

Phương pháp giải:

Phải phân tích được những đặc điểm của ngôn ngữ viết được ghi lại trong các đoạn trích. Phân tích các đặc điểm của ngôn ngữ viết trên các khía cạnh khác nhau và vận dụng vào phân tích đoạn trích.

Lời giải chi tiết:

a. Đặc điểm của ngôn ngữ nói trong đoạn trích thể hiện qua các khía cạnh sau:

- Sử dụng phương tiện ngôn ngữ viết (chữ viết)

- Ngôn ngữ độc thoại chỉ có người nói/ người viết; người nghe/ đọc vắng mặt trên văn bản.

- Không sử dụng ngôn ngữ cử chỉ, điệu bộ (các yếu tố kèm ngôn ngữ)

- Không sử dụng câu rút gọn, câu đặc biệt, câu cảm thán.

- Sử dụng nhiều từ ngữ trau chuốt, giàu hình tượng mang phong cách ngôn ngữ khoa học văn chương.

b. Đặc điểm của ngôn ngữ nói trong đoạn trích thể hiện qua các khía cạnh sau:

- Sử dụng phương tiện ngôn ngữ viết (chữ viết)

- Ngôn ngữ độc thoại chỉ có người nói/ người viết; người nghe/ đọc vắng mặt trên văn bản.

- Không sử dụng ngôn ngữ cử chỉ, điệu bộ (các yếu tố kèm ngôn ngữ)

- Không sử dụng câu rút gọn, câu đặc biệt, câu cảm thán.

- Sử dụng nhiều từ ngữ trau chuốt, giàu hình tượng mang phong cách ngôn ngữ khoa học văn chương.

Câu 3

Câu 3 (trang 44, SBT Ngữ văn 11, tập hai):

    Phân tích đặc điểm của ngôn ngữ viết hoặc ngôn ngữ nói thể hiện ở lời của người kể và của các nhân vật trong trong đoạn văn sau:

Hắn vừa đi vừa chửi. Bao giờ cũng thế, cứ rượu xong là hắn chửi. Bắt đầu chửi trời. Có hề gì? Trời có của riêng nhà nào? Rồi hắn chửi đời. Thế cũng chẳng sao: đời là tất cả nhưng cũng chẳng là ai. Tức mình, hắn chửi ngay tất cả làng Vũ Đại. Nhưng cả làng Vũ Đại ai cũng nhủ: “Chắc nó trừ mình ra!”. Không ai lên tiếng cả. Tức thật! Ờ! Thế này thì tức thật! Tức chết đi được mất! Đã thế, hắn phải chửi cha đứa nào không chửi nhau với hắn. Nhưng cũng không ai ra điều. Mẹ kiếp! Thế thì có phi rượu không? Thế thì có khổ hắn không? Không biết đứa chết mẹ nào đẻ ra thân hắn cho hắn khổ đến nông nỗi này? A ha! Phải đấy, hẳn cứ thế mà chửi, hắn chửi đứa chết mẹ nào đẻ ra thân hắn, đẻ ra cái thằng Chi Phèo. Có mà trời biết! Hắn không biết, cả làng Vũ Đại cũng không ai biết... (Nam Cao)

Phương pháp giải:

Phân tích đặc điểm của ngôn ngữ viết hoặc ngôn ngữ nói thể hiện ở lời của người kể và của các nhân vật trong đoạn trích Chí Phèo của Nam Cao.

Lời giải chi tiết:

- Lời của tác giả trong đoạn trích: ngôn ngữ trần thuật/ kể chuyện thường độc thoại

- Lời của nhân vật, ngôn ngữ đối thoại: “Chắc nó trừ mình ra!” (lời của cả làng Vũ Đại); “Mẹ kiếp! Thế thì có phí rượu không? Thế thì có khổ hắn không ?”

Câu 4

Câu 4 (trang 44, SBT Ngữ văn 11, tập hai):

    Dựa vào nội dung một truyện ngắn mà em yêu thích được học trong sách Ngữ văn 11, tập hai. hãy viết một vở kịch ngắn có sự đối thoại giữa các nhân vật thể hiện rõ đặc điểm ngôn ngữ nói.

Phương pháp giải:

Chọn một truyện ngắn đã học mà các em yêu thích để viết một màn kịch có đối thoại giữa các nhân vật thể hiện được những đặc điểm của ngôn ngữ nói.

Lời giải chi tiết:

Dựa vào nội dung truyện ngắn Một người Hà Nội - Nguyễn Khải, em đã xây dựng 1 vở kịch ngắn, đối thoại giữa hai nhân vật: anh Khải và cô Hiền.

Khi Khải trở lai Hà Nội, thăm lại cô Hiền, trong lòng chất chứ nhiều thắc mắc, Khải không nén được tò mò mà hỏi.

Khải: Tại sao cô không phải học tập cải tạo? Cô giấu cũng tài nhỉ!

Cô Hiền (Không lấy làm lạ, cười rất tươi rồi nói): Tao chưa đủ tiêu chuẩn.

Khải (vừa cười vừa đáp, vẻ không tin): Lại còn chưa đủ.

Cô Hiền: Tao có bộ mặt rất tư sản, một cách sống rất tư sản, nhưng không bóc lột ai cả thì làm sao thành tư sản được.

……