Soạn bài Văn hóa hoa – cây cảnh SGK Ngữ văn 9 tập 2 Kết nối tri thức

Tình yêu thiên nhiên là một tình cảm cao đẹp, được thể hiện qua nhiều hình thức phong phú và đa dạng. Dưới đây là một số biểu hiện nổi bật:

1. Trân trọng và gìn giữ vẻ đẹp thiên nhiên:

• Hành động cụ thể:

  • Tham gia các hoạt động trồng cây, phủ xanh đồi trọc, bảo vệ rừng.

  • Giữ gìn vệ sinh môi trường sống, không xả rác bừa bãi, không khai thác tài nguyên thiên nhiên quá mức.

  • Sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường.

• Lòng cảm nhận tinh tế:

  • Biết ơn những gì thiên nhiên ban tặng cho con người như không khí trong lành, nước sạch, lương thực, tài nguyên thiên nhiên.

  • Cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên qua từng mùa, từng khoảnh khắc: bình minh rực rỡ, hoàng hôn thơ mộng, bầu trời đầy sao,...

  • Trân trọng sự đa dạng sinh học, yêu thích các loài động thực vật.

2. Tìm đến thiên nhiên để thư giãn và giải trí:

• Tham gia các hoạt động dã ngoại, leo núi, cắm trại,... để hòa mình vào thiên nhiên.

• Tìm đến những không gian xanh như công viên, vườn hoa để thư giãn sau những giờ học tập và làm việc căng thẳng.

• Yêu thích các hoạt động thể thao ngoài trời như đi bộ, đạp xe, chèo thuyền,...

• Vẽ tranh, chụp ảnh, sáng tác thơ ca để thể hiện tình yêu thiên nhiên.

3. Tìm hiểu và học hỏi về thiên nhiên:

• Đọc sách, báo, tài liệu về khoa học tự nhiên, sinh học, môi trường.

• Tham gia các hoạt động giáo dục môi trường, bảo vệ thiên nhiên.

• Tìm hiểu về các loài động thực vật, các hệ sinh thái trên Trái Đất.

• Quan tâm đến các vấn đề biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường.

Những thách thức trong việc tạo ra một không gian cư trú gần gũi, thân thiện với thiên nhiên trong bối cảnh đời sống hiện đại:

1. Thiếu hụt diện tích:

   • Do mật độ dân cư tăng cao, đặc biệt tại các đô thị lớn, diện tích dành cho mỗi cá nhân ngày càng thu hẹp, khiến việc thiết kế không gian xanh trong nhà ở trở nên khó khăn.

2. Chi phí đầu tư cao:

   • Việc sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường, lắp đặt hệ thống tiết kiệm năng lượng, xử lý nước thải,... thường tốn kém hơn so với các giải pháp truyền thống.

3. Khó khăn trong việc bảo trì:

   • Một số hệ thống thân thiện với môi trường như mái năng lượng mặt trời, vườn treo,... đòi hỏi kỹ thuật thi công và bảo trì phức tạp hơn.

4. Thiếu hụt thông tin và kiến thức:

   • Nhiều người dân còn chưa có đầy đủ thông tin và kiến thức về các giải pháp thiết kế nhà ở thân thiện với môi trường, dẫn đến việc khó khăn trong lựa chọn và áp dụng.

5. Tác động từ môi trường xung quanh:

   • Ô nhiễm môi trường không khí, tiếng ồn, bụi bẩn từ khu vực xung quanh có thể ảnh hưởng đến chất lượng không gian sống ngay cả khi bên trong nhà được thiết kế thân thiện với môi trường.

6. Văn hóa và thói quen sinh hoạt:

   • Một số thói quen sinh hoạt chưa thân thiện với môi trường như lãng phí nước, năng lượng,... có thể làm giảm hiệu quả của các giải pháp thiết kế xanh.

Vấn đề về thiên nhiên.

Thoạt kỉ thuỷ, con người lệ thuộc gần như hoàn toàn và nặng nề vào môi sinh tự nhiên, các hệ sinh thái tự nhiên, nhưng về bản thể, con người là một sinh vật có tư duy, có ý thức, có mô hình hành động được lựa chọn và chịu trách nhiệm về sự lựa chọn của mình, do vậy mà con người không thích nghi thụ động với hoàn cảnh tự nhiên, mà là ứng biển – thích ứng và biến đổi nó – xây dựng các hệ sinh thái – nhân văn.

Bề rộng của thông tin được trình bày trong văn bản không chỉ giới hạn ở việc trồng trọt và chăm sóc cây cảnh mà còn mở rộng ra các khía cạnh khác của văn hóa Việt Nam, như tinh thần cộng đồng, sự sáng tạo trong nghệ thuật, và thái độ tôn trọng đối với mọi sinh vật. Điều này liên hệ mật thiết với khái niệm “văn hóa” xuất hiện ở nhan đề, bởi “văn hóa” không chỉ là những sản phẩm vật thể mà còn là cách thức con người tương tác với thế giới xung quanh, bao gồm cả môi trường tự nhiên. 

Như vậy, thông qua việc trồng hoa và cây cảnh, người Việt đã thể hiện và duy trì một phần của văn hóa sống hài hòa với tự nhiên, đồng thời cũng góp phần vào việc bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc. Đây chính là điểm độc đáo và sâu sắc mà tác giả Trần Quốc Vượng muốn truyền tải trong tác phẩm của mình.

Những người sống thường chỉ kiếm đủ tiền để trang trải cho các chi phí sinh hoạt cơ bản như ăn uống, ngủ nghỉ và đi lại. Họ không dành nhiều tiền cho những thứ xa xỉ hoặc không cần thiết.

Việc sách giáo khoa đặt văn bản Văn hoá hoa – cây cảnh của Trần Quốc Vượng cạnh văn bản Yên Tử, núi thiêng là một cách tiếp cận sáng tạo và có ý nghĩa, bởi cả hai văn bản đều phản ánh sự gắn kết sâu sắc giữa con người và thiên nhiên, cũng như tầm quan trọng của văn hóa tâm linh trong đời sống tinh thần của người Việt.

- Bố cục:

1. Mở đầu: Tác giả giới thiệu về văn hóa hoa và cây cảnh như là một phần của đời sống tinh thần và văn hóa Việt Nam, đặt nền tảng cho những phân tích sâu hơn sau này.

2. Phát triển: Trong phần này, tác giả đi sâu vào việc phân tích các khía cạnh khác nhau của văn hóa hoa và cây cảnh, từ ý nghĩa tâm linh, cách thức chăm sóc, đến việc ứng dụng trong đời sống hàng ngày và các lễ hội.

3. Kết luận: Tác giả tổng kết và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì và phát triển văn hóa hoa và cây cảnh, không chỉ vì giá trị thẩm mỹ mà còn vì ý nghĩa tâm linh và văn hóa sâu sắc mà nó mang lại.

=> Đánh giá: Trần Quốc Vượng đã thành công trong việc truyền đạt niềm đam mê và sự hiểu biết sâu sắc của mình về đề tài. Ông đã không chỉ cung cấp thông tin mà còn phản ánh quan điểm và tình cảm của mình đối với văn hóa hoa và cây cảnh, qua đó góp phần nuôi dưỡng tình yêu và niềm tự hào văn hóa trong mỗi người đọc. Điều này làm cho văn bản không chỉ có giá trị thông tin mà còn có giá trị giáo dục, đặc biệt quan trọng đối với thế hệ trẻ đang học hỏi và hình thành nhận thức về văn hóa dân tộc.

Tính đa dạng của các thông tin được thể hiện qua việc tác giả đã khám phá và phân tích nhiều khía cạnh khác nhau của văn hóa ứng xử với thiên nhiên của người Việt. Tác giả đã sử dụng một loạt các cứ liệu từ văn học, ngôn ngữ, tục ngữ, ca dao, đến những quan sát thực tế về cách người Việt trồng trọt và chăm sóc cây cảnh. Điều này làm sáng tỏ rằng người Việt không chỉ coi trọng việc sống hài hòa với thiên nhiên mà còn coi đó là một phần không thể tách rời của bản sắc văn hóa và tâm hồn dân tộc.

Tác giả quan tâm đến việc tìm hiểu và tập hợp các cứ liệu văn học và ngôn ngữ bởi vì những nguồn này chứa đựng giá trị văn hóa lâu đời và sâu sắc của dân tộc. Văn học và ngôn ngữ là kho tàng lưu giữ tri thức, quan niệm, và cảm xúc của con người qua nhiều thế hệ. Chúng giúp tác giả chứng minh và làm nổi bật vấn đề mà ông muốn truyền đạt: văn hóa ứng xử với thiên nhiên của người Việt không chỉ là hành động bề ngoài mà còn là biểu hiện của quan điểm sống, tư duy và tình cảm.

Mạch liên kết giữa các thông tin trong văn bản được tác giả xây dựng một cách chặt chẽ và logic. Từ việc giới thiệu khái niệm “văn hóa hoa - cây cảnh”, tác giả dẫn dắt người đọc qua các ví dụ cụ thể, phân tích sâu sắc, và cuối cùng là kết luận về tầm quan trọng của việc này đối với đời sống văn hóa và tinh thần của người Việt. Sự chuyển tiếp giữa các phần thông tin một cách mượt mà giúp người đọc dễ dàng theo dõi và hiểu rõ ý đồ của tác giả, đồng thời cảm nhận được sự phong phú và đa dạng của văn hóa ứng xử với thiên nhiên trong đời sống của người Việt.

Đặc điểm nổi bật của văn bản là cách tác giả đã kết hợp hài hòa giữa các kiến thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau để làm sáng tỏ vấn đề, qua đó thể hiện được sự hiểu biết sâu rộng và tầm nhìn toàn diện về văn hóa ứng xử với thiên nhiên của người Việt. Điều này không chỉ giúp người đọc nhận thức được giá trị của việc bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống mà còn khuyến khích họ tiếp tục tìm hiểu và tôn trọng môi trường sống xung quanh mình.

Hiện tượng “đưa thiên nhiên vào nhà” không chỉ là một xu hướng trang trí mà còn là biểu hiện của nhu cầu tìm về nguồn cội, kết nối với thiên nhiên trong cuộc sống hiện đại bận rộn. Việc này không chỉ giúp không gian sống trở nên tươi mới, bình yên mà còn thể hiện sự quan tâm đến sức khỏe tinh thần và thể chất. Cây xanh trong nhà như một lá phổi mini, giúp lọc không khí, cân bằng độ ẩm và tạo ra không gian sống hài hòa. Đối với tôi, mỗi loại cây cảnh không chỉ mang một vẻ đẹp riêng mà còn chứa đựng ý nghĩa tâm linh, văn hóa sâu sắc. Chúng như những người bạn thầm lặng, góp phần làm dịu đi những căng thẳng và áp lực hàng ngày. Qua đó, “đưa thiên nhiên vào nhà” còn là cách để mỗi người chúng ta thể hiện trách nhiệm và tình yêu với môi trường, góp phần vào việc bảo tồn và phát triển bền vững.