Soạn văn 9 chân trời sáng tạo, Soạn văn lớp 9 hay nhất Bài 3. Những di tích lịch sử và danh thắng

Soạn bài Ngọ Môn SGK Ngữ văn 9 tập 1 Chân trời sáng tạo


Em muốn biết những thông tin gì khi đọc văn bản giới thiệu về một di tích lịch sử?

Tổng hợp đề thi giữa kì 1 lớp 9 tất cả các môn - Chân trời sáng tạo

Toán - Văn - Anh - Khoa học tự nhiên


Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn

Nội dung chính

Văn bản Ngọ Môn là một văn bản thuyết minh về một di tích lịch sử nổi tiếng tại Việt Nam. Thông qua văn bản, bạn đọc như được tham gia trực tiếp vào chuyến hành trình tham quan công trình kiến trúc tiêu biểu của triều Nguyễn- Ngọ Môn nhờ sự trình bày thông tin mạch lạc, rõ ràng, sự sắp đặt giới thiệu các thông tin không chỉ đi theo cách trình bày phân loại đối tượng mà còn đi theo cách trình bày theo trình tự không gian, kết hợp cùng hình ảnh minh họa hết sức độc đáo của tác giả.

Chuẩn bị đọc

Trả lời Câu hỏi Chuẩn bị đọc trang 64 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Em muốn biết những thông tin gì khi đọc văn bản giới thiệu về một di tích lịch sử?

Phương pháp giải:

Chú ý lựa chọn thông tin phù hợp, phục vụ cho việc đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Em muốn được cung cấp thông tin về vị trí địa lí, diện tích, đặc điểm kiến trúc nổi bật, ý nghĩa của di tích lịch sử.

Xem thêm
Cách 2

Khi đọc văn bản giới thiệu về một di tích lịch sử, em muốn biết một số thông tin cơ bản về di tích lịch sử như thời điểm ra đời, hoàn cảnh ra đời, đặc điểm kiến trúc, kết cấu, ý nghĩa và giá trị lịch sử của di tích lịch sử đó….

Xem thêm
Cách 2

Trải nghiệm cùng VB 1

Trả lời Câu hỏi 1 Trải nghiệm cùng VB trang 65 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Xác định cách trình bày thông tin của đoạn văn này.

Phương pháp giải:

Tìm thông tin trong đoạn văn sau đó nhận xét

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Cách trình bày thông tin của đoạn văn là miêu tả từ khái quát đến cụ thể, mô tả chi tiết và sử dụng các thuật ngữ kiến trúc để miêu tả cụ thể về nền đài: miêu tả cấu trúc từ bao quát đến cụ thể, từ lối đi bên trong đến thiết kế cửa đi lại

Xem thêm
Cách 2

Cách trình bày thông tin của đoạn văn này chính là cách trình bày thông tin theo trình tự không gian. Tác giả lần lượt miêu tả hệ thống nền đài theo trình tự miêu tả: miêu tả tổng thể, phần ở giữa, trong lòng mỗi cánh chữ U, các cửa Tả Dịch môn và Hữu Dịch môn.

Xem thêm
Cách 2

Trải nghiệm cùng VB 2

Trả lời Câu hỏi 2 Trải nghiệm cùng VB trang 66 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Theo tác giả bài viết, tên gọi lầu Ngũ Phụng bắt nguồn từ đâu?

Phương pháp giải:

Xác định tên gọi lầu trong văn bản

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Sở dĩ được đặt tên là lầu Ngũ Phụng là bởi vì cấu trúc của đình to nhỏ, cao thấp khác nhau, tạo nên sự nhấp nhô của các hình khối trong không gian như hình những con chim phụng đang bay.

Xem thêm
Cách 2

Tên gọi lầu Ngũ Phụng bắt nguồn từ việc phần trên của lầu tách ra khỏi bộ khung sườn thành 9 bộ mái riêng biệt, to nhỏ, cao thấp khác nhau, tạo nên sự nhấp nhô của các hình khối trong không gian giống như những con chim phượng đang bay.

Xem thêm
Cách 2

Suy ngẫm và phản hồi 1

Trả lời Câu hỏi 1 Suy ngẫm và phản hồi trang 67 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Văn bản Ngọ Môn thể hiện những đặc điểm nào của kiểu văn bản giới thiệu một di tích lịch sử? Dựa vào đâu mà em có thể xác định như vậy?

Phương pháp giải:

Sử dụng kiến thức tri thức ngữ văn để thực hiện

Lời giải chi tiết:

Cách 1

1. Về cấu trúc: Thể hiện đầy đủ cấu trúc của một VB thông tin giới thiệu về một di tích lịch sử.

- Sapo: "Ngọ Môn là công trình kiến trúc ... cố đô Huế": Giới thiệu tóm tắt nội dung bài viết, tạo sự lôi cuốn đối với người đọc.

- Phần 1: “Ngọ Môn là cổng chính, cổng phía nam của Hoàng thành được xây dựng vào năm 1833 ... vị vua cuối cùng của Việt Nam vào ngày 30/8/1945.": Giới thiệu khái quát về di tích lịch sử Ngọ Môn ở Huế.

- Phần 2: "Đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn... Chúng được làm tương đối đơn giản, không cầu kì nhưng lại rất thanh thoát, đẹp mắt, có tính mĩ thuật cao.": Giới thiệu một cách có hệ thống những phương diện khác nhau (đặc điểm kiến trúc, nét riêng trong cách trang trí) làm nên giá trị biểu tượng của Ngọ Môn trong kiến trúc cung đình Huế.

- Phần 3: "Ngọ Môn là một tổng thể kiến trúc có vóc dáng đồ ... phong cảnh thiên nhiên và tình cảm, tâm hồn của người dân đất Việt nói chung, xứ Huế nói riêng" ...: Nhận xét khái quát về giá trị của di tích Ngọ Môn; qua đó bày tỏ tình cảm, thái độ của người viết dành cho di tích.

2. Về đặc điểm hình thức:

- Hệ thống đề mục (Đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn, Net riêng trong cach trang trí Ngọ Môn) để làm nổi bật thông tin cơ bản của VB.

- Từ ngữ chuyên ngành kiến trúc (ví dụ: cồng chính, nền cổng, lễ đài, thành, mặt bằng, công trình, cuốn vòm, đình cửa, thiết kế, cuốn vòm, đỉnh cổng, xà ngang, xà dọc, gạch vồ, đá thanh, lan can, tráng men, cột, ... ), lịch sử (ví dụ: triều đình, vua, lễ Ban sóc, lễ thoái vị, Hoàng thành ... )

- Từ ngu giau giá trị miêu tả, biểu cảm: bề thế, đồ sộ, lối cuốn vòm, hình cung, gạch hoa đúc rỗng tráng men ngũ sắc, công phu, tỉ mỉ,...

- Hình ảnh minh hoạ.

3. Về cách trình bày thông tin:

- Trình bày thông tin theo trật tự không gian (ví dụ: đoạn mô tả kết cấu các cửa của nền đài, ... ).

- Trình bày theo các đối tượng phân loại (cấu trúc của hai hệ thống: hệ thống nền đài, hệ thống lầu Ngũ Phụng).

- Trình bày thông tin theo mối quan hệ nhân quả (thông tin lí giải về tên gọi lầu Ngũ Phụng theo quan niệm dân gian).

Xem thêm
Cách 2

- Văn bản Ngọ Môn thể hiện những đặc điểm của kiểu văn bản giới thiệu một di tích là:

+ Về cấu trúc: Văn bản đầy đủ cấu trúc 3 phần:

Mở đầu: giới thiệu về Ngọ Môn

Nội dung: trình bày những khía cạnh, phương diện khác nhau về Ngọ Môn

Kết thúc: nhận xét về giá trị của Ngọ Môn

+ Về đặc điểm hình thức:

Văn bản sử dụng nhiều từ ngữ chuyên ngành kiên quan đến kiến trúc như: “kiến trúc”, “thiết kế”, “kiến trúc sư”, “công trình kiến trúc”, “hình bát bửu”, “tính mĩ thuật”,…

Văn bản sử dụng hình ảnh minh họa cho đối tượng được đề cập tới trong văn bản.

+ Về các trình bày thông tin: Văn bản sử dụng các trình bày thông tin theo trình tự không gian và theo cách trình bày phân loại đối tượng.

- Căn cứ vào nội dung văn bản, những thông tin được đề cập và trình tự trình bày thông tin mà tác giả thể hiện trong văn bản em có thể xác định được những đặc điểm của kiểu văn bản giới thiệu một di tích lịch sử thông qua văn bản Ngọ Môn.

Xem thêm
Cách 2

Suy ngẫm và phản hồi 2

Trả lời Câu hỏi 2 Suy ngẫm và phản hồi trang 68 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Tìm phần văn bản thể hiện cách trình bày thông tin theo đối tượng phân loại. Cho biết căn cứ xác định và tác dụng của cách trình bày ấy đối với toàn bộ văn bản.

Phương pháp giải:

Chú ý lựa chọn thông tin phù hợp, phục vụ cho việc đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Phần VB thể hiện rõ cách trình bày thông tin theo đối tượng phân loại: “Về mặt kiến trúc, có thể chia tổng thể Ngọ Môn ra thành hai hệ thống: hệ thống nền đài ở dưới và hệ thống lầu Ngũ Phụng ở trên ... nên người ta đã xây thêm một nền lâu đài lồi cao 1,11 m để vừa tôn cao lầu lên, vừa tránh được mưa gió tạt vào trong lòng lầu..."

- Cơ sở xác định:

+ Trước tiên, nội dung của đoạn “Về mặt kiến trúc, có thể chia tổng thể Ngọ Môn ra thành hai hệ thống: hệ thống nền đài ở dưới và hệ thống lầu Ngũ Phụng ở trên ... từ tổng thể đến chi tiết" giới thiệu khái quát về tổng thể kiến trúc phức tạp của Ngọ Môn.

+ Sau đó, phần VB “Nền đài cao gần 5m ... nên người ta đã xây thêm một nền lâu đài lồi cao 1,11 m để vừa tôn cao lầu lên, vừa tránh được mưa gió tạt vào trong lòng lầu" giới thiệu cụ thể hai thành phần của kiến trúc ấy là hệ thống nền đài và hệ thống lầu Ngũ Phụng.

- Tác dụng: Vừa giúp người đọc hình dung về tổng thể, vừa cung cấp những thông tin chi tiết cụ thể về hệ thống kiến trúc của Ngọ Môn. Điều đó góp phần làm rõ đặc điểm của di tích Ngọ Môn, hướng đến thực hiện mục đích của VB (cung cấp thông tin về di tích lịch sử Ngọ Môn).

Xem thêm
Cách 2
Cách 3

- Văn bản trình bày theo các đối tượng được phân loại

(1)   Giới thiệu tổng quan: Ngọ Môn là công trình kiến trúc triều Nguyễn hội tụ nhiều giá trị độc đáo. Vì vậy, từ lâu, cùng với nhiều danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử khác, Ngọ Môn đã được xem là hình ảnh tiêu biểu cho cố đô Huế.

(2)    Khái quát về các đối tượng được phân loại:

Đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn, Nét riêng trong cách trang trí Ngọ Môn

(3)    Giới thiệu chi tiết từng đối tượng cụ thể

- Về hệ thống nền đài, hệ thống lầu Ngũ Phụng, trang trí lan can,…

Tác dụng cách trình bày theo đề mục, từ khái quát cho đến chi tiết làm cho văn bản một cách mạch lạc rõ ràng, đầy đủ thông tin, người đọc dễ hiểu về di tích lịch sử

Phần văn bản thể hiện các trình bày thông tin theo đối tượng phân loại chính là phần Đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn. Dựa vào việc xác định nội dung chính mà các đoạn văn trong phần văn bản đó thể hiện ta có thể thấy: đoạn “Về mặt kiến trúc… chi tiết” là đoạn khái quát về đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn; đoạn “Nền đài…. tráng men ngũ sắc” và đoạn “Lầu Ngũ Phụng …vào trong lòng lầu…” là hai đoạn văn đi vào trình bày chi tiết, cụ thể về kiến trúc của Ngọ Môn.

Xem thêm
Cách 2
Cách 3

Suy ngẫm và phản hồi 3

Trả lời Câu hỏi 3 Suy ngẫm và phản hồi trang 68 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Nêu (những) loại phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản và vai trò của chúng trong việc cung cấp thông tin về di tích Ngọ Môn.

Phương pháp giải:

Nêu những phương tiện phi ngôn ngữ và nêu vai trò

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Loại phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong VB: hình ảnh.

- Vai trò: minh hoạ trực quan cho nội dung thông tin được trình bày trong VB, giúp những thông tin trở nên dễ hình dung, cụ thể, sinh động hơn với người đọc.

Ví dụ: Hình 1 giúp người đọc hình dung về tổng thể kiến trúc phức tạp của Ngọ Môn (hệ thống nền đài, hệ thống lầu Ngũ Phụng), hiểu rõ hơn về cách bố trí không gian năm cửa của Ngọ Môn (minh họa trực quan cho nội dung thông tin của đoạn trích: “Nền đài dày và cao, được cấu trúc theo kiểu “thượng thu hạ thách" với độ dốc gần như thẳng đứng, tạo nên một thế đứng hơi choãi chân rất bền vững ... Các đường xà này được bọc thêm một lớp đồng lá dát mỏng để tăng tính thẩm mĩ.").

-> Mối quan hệ giữa phương tiện ngôn ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ trong VB Ngọ Môn: hình ảnh minh hoạ trực quan cho thông tin được trình bày bằng ngôn ngữ, thông tin được trình bày bằng ngôn ngữ có tác dụng thuyết minh, giải thích rõ hơn các yếu tố của hình ảnh.

Xem thêm
Cách 2
Cách 3

- Loại phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản là: Hình ảnh

- Vai trò: cung cấp hình ảnh một cách trực qua, làm người đọc dễ hình dung hơn về di tích Ngọ Môn.

Loại phương tiện phi ngôn ngữ được dùng trong văn bản là những hình ảnh chụp Ngọ Môn. Việc sử dụng những hình ảnh này giúp cho bài viết thêm phần sinh động, đồng thời giúp cho đối tượng được khắc họa sâu sắc, cụ thể hơn bên cạnh việc tác phẩm cung cấp thông tin.

Xem thêm
Cách 2
Cách 3

Suy ngẫm và phản hồi 4

Trả lời Câu hỏi 4 Suy ngẫm và phản hồi trang 68 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Phân tích mối quan hệ giữa nhan đề Ngọ Môn với các thông tin cơ bản của văn bản

Phương pháp giải:

Nêu mối quan hệ giữa nhan đề và các thông tin cơ bản trong văn bản

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Các thông tin cơ bản của VB là: Đặc điểm kiến trúc của Ngọ Môn; Những nét riêng trong cách trang trí Ngọ Môn.

- Mối quan hệ giữa nhan đề Ngọ Môn với các thông tin cơ bản của VB:

+ Nhan đề đã tóm tắt, khái quát được những thông tin cơ bản của VB.

+ Các thông tin cơ bản của VB đã góp phần triển khai làm rõ nội dung được gợi lên từ nhan đề của VB.

Lưu ý: Nên sử dụng mũi tên hai chiều để biểu thị mối quan hệ giữa nhan đề và các thông tin cơ bản

Xem thêm
Cách 2
Cách 3

Mối quan hệ giữa nhan đề Ngọ Môn với các thông tin cơ bản của văn bản là mối liên hệ gắn bó chặt chẽ. Nhan đề Ngọ Môn đã khái quát vào bao trùm lên những khía cạnh, phương diện về đặc điểm kiến trúc, nét riêng trong cách trang trí… được tác giả đề cập tới trong tác phẩm.

- Mối quan hệ giữa nhan đề và các thông tin cơ bản của văn bản đó là:

+ Các thông tin cơ bản trong văn bản đều cung cấp thông tin về di tích lịch sử Ngọ Môn và tập trung làm rõ nhan đề Ngọ Môn.

=> Nhan đề Ngọ Môn đã làm nổi bật và khái quát được nội dung của toàn văn bản

Xem thêm
Cách 2
Cách 3

Suy ngẫm và phản hồi 5

Trả lời Câu hỏi 5 Suy ngẫm và phản hồi trang 68 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo

Em có nhận xét gì về vai trò của những thông tin chi tiết liên quan đến hệ nền đài và lầu Ngũ Phụng trong văn bản?

Phương pháp giải:

Nhận ra những thông tin chi tiết của nền đài và lầu Ngũ Phụng. Sau đó nêu nhận xét

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Những thông tin chi tiết liên quan đến hệ nền đài và lầu Ngũ Phụng được trình bày trong VB:

+ Chi tiết miêu tả hệ nền đài: "Nền đài cao gần 5m, đáy dài 57,77 m gần như là một sự tiếp nối của dãy thành ... Quanh trên nền đài là hệ thống tường hoa lan can được trang trí bằng nhiều kiểu gạch hoa đúc rỗng tráng men ngũ": Thông tin chi tiết về kích thước, hình dạng, cấu trúc của nền đài, kiến trúc năm cửa của Ngọ Môn, chất liệu, hệ thống bậc cấp bằng đá thanh ở hai bên, hệ thống tường hoa lan can bao quanh phía trên nền đài.

+ Chi tiết miêu tả lầu Ngũ Phụng: “Lầu Ngũ Phụng trên nền đài có hai tầng, tầng dưới lớn, tầng trên nhỏ, với 13 gian kết cấu thành một bộ khung cũng theo hình chữ U như nền đài ... xây thêm một nền lâu đài lồi cao 1,11 m để vừa tôn cao lầu lên, vừa tránh được mưa gió tạt vào trong lòng lầu, ... ": Thông tin chi tiết về kết cấu, nội dung lí giải về tên gọi lầu Ngũ Phụng, hình dạng, chất liệu, ... của lầu Ngũ Phụng.

+ Chi tiết hình ảnh minh họa: hình 2 (Một góc nền đài và lầu Ngũ Phụng)

- Vai trò của những thông tin chi tiết: cung cấp thông tin rõ ràng, cụ thể về hai bộ phận cấu thành nên kiến trúc của Ngọ Môn, làm cho thông tin cơ bản trong “Đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn" trở nên rõ hơn.

Xem thêm
Cách 2
Cách 3

Vai trò của những thông tin chi tiết liên quan đến hệ nền đài và lầu Ngữ Phụng trong văn bản chính là cung cấp những thông tin cơ bản, chi tiết về đặc điểm kiến trúc của Ngọ Môn tới bạn đọc, từ đó giúp bạn đọc có được hiểu biết sâu sắc hơn về công trình kiến trúc này.

Thông tin chi tiết liên quan đến hệ nền dài và lầu Ngũ Phụng: Chiều cao nền đài, vật liệu xây của nền đài, tác dụng của nền đài, kiến trúc của Lầu Ngũ Phụng, tác dụng của lầu,…Vai trò giúp cung cấp thông tin một cách chi tiết, làm rõ thông tin cơ bản của đoạn, giúp người đọc dễ nắm bắt thông tin chính, mạch lạc, rõ ràng, các thông tin chi tiết liên kết chặt chẽ, bổ sung cho nhau, cùng đảm nhận vai trò làm rõ, cụ thể hoá thông tin cơ bản

Xem thêm
Cách 2
Cách 3

Bình chọn:
3.6 trên 5 phiếu

>> Xem thêm

Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Văn 9 - Chân trời sáng tạo - Xem ngay

Tham Gia Group 2K10 Ôn Thi Vào Lớp 10 Miễn Phí