Đề bài

Tiếng hót con chim đen - Trương Tiếp Trương

Ông Tư lấy làm lạ. Giữa hai chuyện đốt rẫy và chuyện nó nhớ mẹ, có liên quan gì nhau? Nhưng dạo này ông đã quen với việc không hiểu nổi con mình, nên ông làm thinh, khe khẽ gật đầu. Ăn cơm xong, Tâm cắp cặp xuống núi. Nó chào ông Tư, “Con đi học đây. Hôm nay nước xuống rồi, cha khỏi chèo ghe đưa con”.

Con đường qua bên kia cánh đồng vẫn còn ngập nhưng Tâm lội được. Nửa tiếng sau nó đã vào lớp. Ngồi trong lớp mà nó cứ nhấp nhổm không yên, mắt nhìn ra cửa sổ về phía đông. Nơi đó là Hòn Hèo hầu như lúc nào cũng có mây phủ. Ở ngọn đồi tiếp giáp chân núi, là rẫy nhà ông Tư, cha nó, mà nơi đây, ngồi trong lớp học nhìn ra cửa sổ nó có thể trông thấy được. Và rồi một làn khói đã len lén vươn lên từ sau rẫy nhà nó. Và Tâm tức thì xin cô giáo cho nghỉ học sớm, nhà có chuyện gấp. Nó chạy như bay về nhà. Lúc đi nửa tiếng mà lúc về chỉ khoảng mươi phút.

Lửa lúc này đã bén ngút. Tâm chạy vòng qua đám lửa, lại đầu trên. Ôi thôi, lửa đã tiến rất sát lùm cây có tổ con chim đen, khói nghi ngút ác độc. Tâm leo lên phiến đá để nhìn cho rõ hơn. Chim mẹ đang đập cánh trong tuyệt vọng. Phải làm sao đây? Có đủ thời gian cho nó leo lên ngọn cây, mang cái tổ xuống rồi chạy ngược trở ra hay không? Nếu Tâm không làm như vậy, chắc con chim mẹ sẽ chết chung với hai con của nó. Khi đó ai sẽ hót cho nó nghe, tiếng hót thân thuộc như một người quen, một người mà nó luôn tiếc nhớ.

Rồi Tâm nhắm mắt làm liều. May sao lúc đó Thím Hai, đang phơi bắp ngoài sân và tự hỏi sao ông Tư năm nay đốt rẫy sớm thế, rồi lại tự hỏi sao thằng con ông làm gì mà chạy vô đám lửa vậy, sao mà liều mình thế không biết. Nhưng Thím nghĩ đây đâu phải lúc để hỏi, phải làm cái gì đó chứ. Và Thím chạy sang lán nhà ông Tư, dậm cẳng dậm chân. “Bớ Tư! Vô cứu con mày mau Tư ơi!”

Khi Tâm mở mắt, nó nhìn thấy Thím Hai. Nó mấp máy môi, Thím Hai phải cúi xuống thật thấp mới nghe nó nói gì. “Mẹ đâu?” Tâm nói. Thím Hai mỉm cười, Thím nghĩ chắc nó còn mê. Thím chỉ sang giường bên, “Cha con kìa. Cha cũng không sao”. Tâm liếc sang, thấy cha nó chẳng khác gì con cúm núm nướng, nó cũng chẳng khác gì con cúm núm nướng. Rồi nước mắt lăn dài, nó lại nói, “Còn mẹ đâu?” Thín Hai ngơ ngẩn.

Có một điều kỳ diệu đã xảy ra với ba mẹ con con chim đen. Tâm đã ngã xuống trước khi kịp tới lùm cây, rồi sau đó được ông Tư cõng ra. Nhưng ngay khi ngọn lửa chừng như muốn nuốt sống tổ chim non, một trận mưa cuối mùa ở đâu đổ ào xuống, dập tắt đám cháy.

Một mai khi Tâm rời bệnh viện về nhà, nó sẽ lại được nghe tiếng hót con chim đen, trên những tàn tro. Tiếng nói thân quen như từ năm nảo năm nào.

1. Tìm chi tiết kì ảo trong đoạn văn dưới đây ? Nêu tác dụng

2. Nội dung của đoạn truyện

3. Nhận xét về tác dụng của sự kết hợp giữa lời người kể chuyện và lời nhân vật trong đoạn văn : "Khi Tâm mở mắt, nó nhìn thấy Thím Hai. Nó mấp máy môi, Thím Hai phải cúi xuống thật thấp mới nghe nó nói gì. “Mẹ đâu?” Tâm nói. Thím Hai mỉm cười, Thím nghĩ chắc nó còn mê. Thím chỉ sang giường bên, "Cha con kìa. Cha cũng không sao”. Tâm liếc sang, thấy cha nó chẳng khác gì con cúm núm nướng, nó cũng chẳng khác gì con cúm núm nướng. Rồi nước mắt lăn dài, nó lại nói, “Còn mẹ đâu?” Thín Hai ngơ ngẩn."

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản đọc kết hợp vận dụng kiến thức về đặc trưng thể loại

Lời giải của GV Loigiaihay.com

Câu 1:

- Chi tiết kì ảo:
"Nhưng ngay khi ngọn lửa chừng như muốn nuốt sống tổ chim non, một trận mưa cuối mùa ở đâu đổ ào xuống, dập tắt đám cháy."

- Tác dụng:

+ Tạo bước ngoặt bất ngờ, cứu mẹ con chim đen và cứu Tâm khỏi bi kịch.

+ Thể hiện sự đồng cảm của thiên nhiên với tình yêu thương động vật của Tâm.

+ Nhấn mạnh chủ đề về sự sống và hy vọng.

Câu 2:

Đoạn trích kể về hành động dũng cảm của Tâm khi lao vào đám cháy rẫy để cứu tổ chim đen, dù bản thân bị thương. Nhờ trận mưa kịp thời, tổ chim được cứu, và Tâm cùng cha thoát nạn. Đoạn truyện ngợi ca tình yêu thiên nhiên, sự hy sinh của Tâm và mối liên hệ sâu sắc giữa con người với những sinh linh bé nhỏ.

Câu 3:

- Lời người kể chuyện:
"Tâm liếc sang, thấy cha nó chẳng khác gì con cúm núm nướng, nó cũng chẳng khác gì con cúm núm nướng."
→ Tạo hình ảnh sinh động về tình trạng bỏng nặng của hai cha con, gây xúc động.

- Lời nhân vật:
"Mẹ đâu?" – "Còn mẹ đâu?"
→ Cho thấy tâm trạng hoảng loạn, khát khao tìm kiếm sự an toàn của "mẹ" (chim hoặc người), hé lộ nỗi đau mất mát trong tiềm thức Tâm.

- Tác dụng:

+ Tăng tính chân thực, kịch tính, giúp người đọc thấu hiểu nội tâm nhân vật.

+ Khắc họa mâu thuẫn: Thím Hai hiểu "mẹ" là người, còn Tâm có thể nghĩ đến chim mẹ, tạo lớp nghĩa sâu sắc về nỗi nhớ và sự cô đơn.

Báo lỗi/Góp ý

Các bài tập cùng chuyên đề

Bài 1 :

Lập bảng tổng hợp về những loại văn học đã được học trong SGK Ngữ văn 12, tập 1. Kể tên các tác phẩm cụ thể thuộc từng loại, thể loại đó