Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

“22.11.1971”

[…] Những ngọn nến nhấp nháy trên sườn đồi là lô cốt địch. Còn những bản đen ngòm kia là thằng Mỹ- Hãy cho chúng no đòn.. Đồng đã đi qua mùa gặt. Hương lúa chia đều khắp các nhà và trăng lên sớm cho sân kho nhộn nhịp. Rơm còn phơi đầy trên ruộng, rơm gác lên đống rạ, mềm đi vì sương sớm… Dạo mới đến đây, rừng thả hạt dẻ lăn lách tách trên đồi. Còn bây giờ, lại mùa hoa dẻ. Hoa dẻ rừng trắng pha vàng như hoa nhãn, như hoa hồng bì… Cả rừng như mở ra cho vô vàn mùi hoa lạ lùng thì thào cùng anh bộ đội.

Đàn dê đi lẫn trong vạt cây thấp, cây mùa lá xanh mềm như nhung, cây khế rừng lá tím… Tiếng chuông thơ ngây trên cổ lũ dê rung lên bỡ ngỡ, tưởng chừng như giọt nhựa ứ ra và cuộn thành giọt, rơi từ tốn. Đó là những ống đếm thời gian của rừng già…

Đêm rủ bức màn lốm đốm sáng, đồi chìm vào vào chân mây, đất và trời bị xoá nhoà ranh giới… Còn anh bộ đội thì hồi hộp đợi chờ. Lần bắn thứ hai trong đời lính.

Anh hãy nghĩ: Kia đúng là thằng Mỹ, là kẻ thù và ghìm súng vào ngực nó. Đừng lo bắn vào quả tim người, chúng nó chẳng có tim đâu!

Anh hãy nghĩ: Cuộc sống yên lành và ngân nga như lời thơ kia bị cào xé bởi ánh lửa ghê tởm trước mắt anh.

Hãy đứng trong chiến hào của đời mà bắn!

Sương dày nên đạn chưa căng. Tiếng nổ không chát chúa mà âm âm. Đèn vỡ tung, đạn xuyên qua pháo đầu, đạn phá rách toang bia. Phải như thế, mới hả căm thù!

Thủ trưởng bảo: Ta bắn giỏi không phải như anh chàng trong: “Hoa diếp dại”. Đạo đức cách mạng của người Việt Nam khác thế.

Tự hào lắm, khi được lang thang trên mảnh đất Mẹ hiền này và bảo vệ nó. Còn ai hạnh phúc hơn ta nữa. Trang sách của cuộc đời chưa mở cho ra, nhưng mới ghé mắt nhìn, ta đã ngây ngất cả người…

23.11.1971

Sắp từ biệt đây rồi… Một ngày lặng gió, nhưng lá bạch đàn vẫn líu ríu ở đầu cây. Ôi, Tân Yên, vùng đồi trung du của dân ca quan họ, của tấm lòng cởi mở chân tình…

Tới đây từ 1.10, thế mà đã gần hai tháng. Hai tháng đi qua cái cửa tre quen thuộc, cái thanh tre chống khung cửa dưới dốc, cái hàng rào dứa khi mình đến, còn lưu lại vài quả chín vàng, thơm lựng…

Ta muốn thăm lại thị trấn Nhã Nam, quả bàng chín rụng, thăm hòm thư của bưu điện giấu một niềm tâm sự, một lời thủ thỉ… Ta muốn lại ngồi trong quán nước, gặp bà hàng nhai trầu bõm bẽm, muốn đi qua sân bóng, muốn vào thăm mái lều san sát của bãi chợ ồn ào…

Ta muốn vào thăm nhà bên kia đồi, có cái xe bò và có anh chàng canh đồi dê, thăm cụ già mù bật ngón trên cái kèn đưa người ra ruộng… Muốn đi trên cái dốc “hết ý” của ngày gánh lúa giúp dân…

Ta muốn mãi ngồi trên “đồi Mặt Trời” để sớm sương tan, Mặt Trời tròn đó ôm lấy ta mà bay lên… Muốn mãi ngồi trong bếp của bà, nghe bà kể chuyện. Cháu đun nước cho bà, bà khen cháu ngoan đi…

Nhớ lắm, nơi này, những con người ở đây… Ta cúi chào tất cả. Từ biệt Tân Yên, núi đồi và bạch đàn…

Đất này, tuyệt đẹp. Núi sông này vây bọc lấy đồng bằng đâu phải tôi bom cho quân thù trút lửa! Và con đỏ mộc đi trong lời thơ đâu phải mục tiêu cho kẻ thù bắn phá.

Hãy khoan đến ngửa tay cầu trời ban cho một bông tuyết trắng. Đêm buông yên lặng cho đôi chim tình từ, cho cây cỏ bình yên trỗi dậy và cho cả anh bộ đội chuẩn bị lên đường.

Cháu Oanh và cháy Quế đã ngủ rồi. Bà và chị Nhàn cũng ngủ… Ôi ta xa rời ngôi nhà ấm cúng còn phảng phất khói hương này. Mười năm sau sẽ có biết bao thay đổi. Ta có được trở về thăm lại gốc trè xanh của bà, thăm luỹ tre vừa gieo mầm trong tháng… Lúc đó, sẽ khác nhiều và cuộc đời chắc đẹp, chắc thơ gấp bội.

Tháng hai, bà trở lại Thái Bình. Cháu lại đi với mối thù thằng Tây mũi lõ, thằng Tây quấn thừng đã làm một đời bà khổ. Khi thắng lợi trở về bà không còn nữa, song, đời bà đã mấy mươi lần tiễn các con đi… Chị Nhàn vất vả mà vui, ấy, người phụ nữ đảm đang có chồng là liệt sĩ. Khuya thế này chị còn đi đâu, ánh đèn bão lung linh sau hàng râm bụt… như thế, những tâm hồn cao thượng đang nằm nghỉ, ngày mai, họ lại viết tiếp lịch sử loài người.

Ta bỗng nhớ xa xôi đến đinh màn than yêu, mùa hè thì nóng, mùa đông thì lạnh. Nhớ vườn mía mùa này ngọn gió cũng mang vị ngọt… 

Ta nhớ bạn, nhớ Lăng, Hậu, Hải, nhớ từ thằng Kiếm đến dáng người xa lạ ta gặp ở bến xe… Đêm nay có phải đêm chuẩn bị hành quân vào trong ấy, mà kỉ niệm thức dậy. Ngồi trầm tư trước ngọn đèn…

Mai, Minh đi tiền trạm. Tế vẫn đau bụng rồi hành quân ra sao. Củi không hiểu đã đủ chưa, sáng mai đi lấy gạo. Cải nhổ được rồi đấy, cân cho nhà bếp là vừa... Lỉnh kỉnh lắm, nhưng gọn biết bao, chỉ day dứt là cái lòng anh Đất này, Tân Yên...

Em đừng khóc, các anh đi rồi lại trở về mà. Lau nước mắt đi em. Ta là người Việt Nam, sống trên đất nước Việt Nam...

  

      “Đất nước của những người con gái con trai

Đẹp như hoa hồng, cứng hơn sắt thép

                                   Lúc chia tay không hề rơi nước mắt

   Nước mắt chỉ dành cho ngày gặp mặt...”

(Nguyễn Văn Thạc, Mãi mãi tuổi hai mươi, NXB Thanh niên, 2005)

a. Chỉ ra đặc điểm cơ bản của thể loại nhật kí được thể hiện ở văn bản trên.

b. Chỉ ra điểm giống nhau và khác nhau giữa cái “tôi” tác giả trong văn bản trên với cái “tôi” tác giả trong đoạn trích Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm (SGK Ngữ Văn 12, tập một).