Bài 13. Độ to và độ cao của âm Vở thực hành Khoa học tự nhiên 7

13.1

Hãy so sánh biên độ của sóng âm trong Hình 13.2b và 13.2c SGK KHTN 7, từ đó rút ra mối quan hệ giữa biên độ của sóng âm và biên độ dao động của nguồn âm.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về độ to và độ cao của âm

Lời giải chi tiết:

So sánh: Biên độ dao động của hình b lớn hơn hình c.

Nhận xét: Biên độ của sóng âm tỉ lệ thuận với biên độ dao động của nguồn âm.

13.2

1. So sánh độ to của âm nghe được trong thí nghiệm vẽ ở Hình 13.2b và 13.2c SGK KHTN 7.

2. Từ câu trả lời trên, rút ra mối quan hệ giữa biên độ của sóng âm với độ to của âm.

3. Khi gảy đàn hoặc đánh trống, muốn âm phát ra to hơn người ta làm thế nào? Tại sao?

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về độ to và độ cao của âm

Lời giải chi tiết:

1.

Âm thanh trong hình 13.2b to hơn hình 13.2c.

2.Mối quan hệ giữa biên độ của sóng âm với độ to của âm: Biên độ sóng âm dao động càng lớn, âm càng to.

3.Muốn tiếng trống, tiếng đàn to ta có thể đánh trống mạnh hoặc gảy mạnh một dây đàn thì khi đó tiếng nghe được sẽ to hơn. Vì khi đó, sẽ tạo ra biên độ dao động của các vật lớn hơn nên âm thanh phát ra to hơn.

13.3

Nếu một dây đàn ghita dao động 880 lần mỗi giây thì tần số của nó là bao nhiêu?

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về độ to và độ cao của âm

Lời giải chi tiết:

Tần số của dây đàn là: \(f = \frac{N}{t} = \frac{{880}}{1} = 880Hz\)

Vậy tần số của dây đàn là 880Hz.

13.4

Nếu một mặt trống dao động với tần số 100 Hz thì nó thực hiện được bao nhiêu dao động 1 min?

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về độ to và độ cao của âm

Lời giải chi tiết:

Đổi 1 phút = 60s

Số dao động mặt trống thực hiện trong một phút là:

\(N = f.t = 100.60 = 6000\) dao động

Vậy nếu mặt trống dao động với tần số 100 Hz thì nó thực hiện 6000 dao động trong 1 phút.

13.5

Nếu một con ong mật khi bay đập cánh lên, xuống 3300 lần trong 10 s thì tần số dao động của cánh nó là bao nhiêu?

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về độ to và độ cao của âm

Lời giải chi tiết:

Tần số dao động của cánh con ong là: \(f = \frac{N}{t} = \frac{{3300}}{{10}} = 330Hz\)

Vậy tần số dao động của cánh con ong là 330Hz.

13.6

Biết tần số của sóng âm được xác định bằng số dao động trong một giây. Trên màn hình dao động kí, nếu số đường biểu diễn dao động mau thì tần số của sóng âm lớn, số đường biểu diễn dao động thưa thì tần số của sóng âm nhỏ.

1. Hãy so sánh tần số của sóng âm trong Hình 13.4a và 13.4b SGK KHTN 7, từ đó rút ra mối quan hệ giữa tần số sóng âm và tần số dao động của nguồn âm.

2. So sánh độ cao (bổng, trầm) của âm thanh nghe được trong thí nghiệm Hình 13.4a và 13.4b SGK KHTN 7.

3. Từ câu trả lời trên, rút ra mối quan hệ giữa tần số của sóng âm với độ cao của âm.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về độ to và độ cao của âm

Lời giải chi tiết:

1.

Tần số sóng âm của hình a nhỏ hơn tần số sóng âm hình b.

Nhận xét: Tần số sóng âm càng nhỏ thì tần số dao động của nguồn âm càng nhỏ.

2.

Âm thanh nghe được ở hình a trầm hơn so với hình b.

3.

Nhận xét:

- Khi vật dao động càng nhanh (tần số dao động càng lớn) thì âm phát ra càng cao (càng bổng).

- Khi vật dao động càng chậm (tần số dao động càng nhỏ) thì âm phát ra càng thấp (càng trầm).

13.7

Một con muỗi khi bay vỗ cánh 3000 lần trong 5 giây và một con ong mật khi bay vỗ cánh 4950 lần trong 15 giây.

a) Tần số dao động của cánh muỗi khi bay là: ……….

Tần số dao động của cánh ong khi bay là:

Con …. vỗ cánh nhanh hơn con ….

b) Âm phát ra khi vỗ cánh của con muỗi hay con ong cao hơn?

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về độ to và độ cao của âm

Lời giải chi tiết:

a) Tần số dao động của cánh muỗi khi bay là: \({f_1} = \frac{{3000}}{5} = 600Hz\)

Tần số dao động của cánh ong khi bay là: \({f_2} = \frac{{4950}}{{15}} = 330Hz\)

Con muỗi vỗ cánh nhanh hơn con ong.

b) Tần số dao động của cánh muỗi khi bay lớn hơn tần số dao động của cánh ong khi bay (600Hz > 330Hz).

Vậy âm phát ra khi vỗ cánh của con muỗi cao hơn con ong.

13.8

Hãy tìm hiểu xem khi vặn cho dây đàn ghita căng nhiều, căng ít thì âm phát ra sẽ cao, thấp như thế nào? Tần số lớn, nhỏ ra sao?

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về độ to và độ cao của âm

Lời giải chi tiết:

Dây đàn căng nhiều thì dao động của dây đàn nhanh hay tần số dao động lớn => Đàn phát ra âm cao (âm bổng).

Dây đàn căng ít thì dao động của dây đàn chậm hay tần số dao động nhỏ => Đàn phát ra âm thấp (âm trầm).

13.9

Tìm ví dụ về âm trầm (thấp), âm bổng (cao)

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về độ to và độ cao của âm

Lời giải chi tiết:

- Các ca sĩ được phân chia giọng theo: nam trầm, nam cao, nữ trầm, nữ cao, ….

- Nốt nhạc Do (C) phát ra âm trầm hơn nốt nhạc Sol (G).