Soạn bài Ôn tập bài 4 SGK Ngữ Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo - siêu ngắn

Biểu hiện

Tản văn

Tùy bút

Khái niệm

Tản văn là loại văn xuôi ngắn gọn, hàm súc, có thể trữ tình, tự sự, nghị luận, miêu tả phong cảnh, khắc họa nhân vật. Lối thể hiện đời sống của tản văn mang tính chất chấm phá, không nhất thiết đòi hỏi có cốt truyện phức tạp, nhân vật hoàn chỉnh nhưng có cấu tứ độc đáo, có giọng điệu, cốt cách cá nhân. Điều cốt yếu là tản văn tái hiện được nét chính của các hiện tượng giàu ý nghĩa xã hội, bộc lộ trực tiếp tình cảm, ý nghĩa mang đậm bản sắc cá tính của tác giả.

Nét nổi bật của tuỳ bút là qua việc ghi chép những con người và sự kiện cụ thể có thực, tác giả đặc biệt chú trọng đến việc bộc lộ cảm xúc, suy tư và nhận thức, đánh giá của mình về con người và cuộc sống hiện tại. So với các tiểu loại khác nhau của kí, tuỳ bút vẫn có không ít những yếu tố chính luận và chất suy tưởng triết lí trong một số trường hợp nhằm bộc lộ quan điểm, lý tưởng, cảm xúc của một người hoặc một lớp người trong xã hội.

Chất trữ tình

Chất trữ tình của tản văn và tùy bút là yếu tố được tạo từ vẻ đẹp của cảm xúc, suy nghĩ, vẻ đẹp của thiên nhiên tạo vật để tạo nên rung động thẩm mỹ cho người đọc.

Cái tôi

Cái tôi trong tản văn, tùy bút là yếu tố thể hiện cảm xúc, suy nghĩ riêng của tác giả qua văn bản. 

Ngôn ngữ

Ngôn ngữ tản văn, tùy bút thường tinh tế, sống động, mang hơi thở cuộc sống, giàu hình ảnh và chất trữ tình, thể hiện triết lý về cuộc sống.

Văn bản

Chủ đề

Dấu hiệu nhận biết cái “tôi” của người viết

Tình cảm, cảm xúc của người viết thể hiện qua ngôn ngữ văn bản

Cốm Vòng

Bàn về vẻ đẹp của cốm (cách làm, hương vị và cách thưởng thức cốm).

Tác giả dùng nhân xưng “tôi”.

+ Ăn miếng cốm cho ra miếng cốm; tỏ ra một chút gì thanh lịch, cao quý; tiếc từng hạt rơi, hạt vãi; ăn từng chút một; nhón từng chút một; nhai nhỏ nhẹ; ngẫm nghĩ tính chất thơm, tính chất ngọt của cốm; ăn một miếng cốm vào miệng là nuốt hương thơm của cánh đồng quê.

+ Một ngày đầu tháng Tám, đi dạo những vùng trồng lúa đó, ta sẽ thấy ngào ngạt mùi lúa chín xen với mùi cỏ, mùi đất của quê hương làm cho ta nhẹ nhõm và đôi khi...phơi phới.

+ Ta vừa nhau nhỏ nhẹ, vừa ngẫm nghĩ đến tính chất thơm của cốm thoang thoảng mùi lúa đòng đòng, tính chất ngọt của cốm phiêu phiêu như khí trời trong sạch và ta sẽ thấy rằng ăn một miếng cốm vào miệng là ta nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng.

Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát

Nét đẹp đặc trưng của “sản vật” dẻ Trùng Khánh (hạt dẻ, rừng dẻ).

Tác giả dùng nhân xưng “tôi”.

+ Trên khắp đất nước ta, không đâu có giống mác lịch ngon ngọt và thơm bùi như ở Trùng Khánh.

+ Cái đó thì ...vưỡn.

+ Cốm trộn hạt dẻ là một thứ vật quý, dùng để khoản đãi quý nhân.

+ Hạt dẻ rơi rơi như mưa màu nâu. Đó là bản nhạc mùa thu ở quê tôi không thể nào quên.

+ Đó là điểm du lịch mang màu sắc, hương vị của tình yêu

+ Thật là tuyệt vời, khi được lang thang trong một khu rừng dẻ cực kì lãng mạn.

+ Rừng dẻ khe khẽ hát như rang bởi đây đang là mùa lá nỏ.

+ Nắng chiều quê tôi sánh vàng như mật bủa lấy rừng vàng.

Mùa phơi sân trước

Kỉ niệm về mùa phơi sân trước của tác giả.

Tác giả dùng nhân xưng “tôi”.

+ Chuối phơi đủ nắng có thể ăn tới ra Giêng, mật lặn vào trong vừa ăn vừa tợp miếng trà, hoặc ngào qua với khóm, me,...đem dầm nước đá uống cũng ngon thấu trời.

+ Vậy là nước miếng mình ứa ra, trên từng mét đường về nhà ngoại.

+ Tâm hồn mệt nhoài với những món ăn cực kì mời gọi trong sân thiên hạ.

+ Cái hủ mắm tép dầm nắng sát hàng rào làm mình nhớ nhung chuối chát, khế chua cùng với gừng xắt mịn thì mâm mứt tắc đỏ au đằng kia làm mình lịm chết một cách lim dim như tụi kiến.

+ Nắng gió khiến mọi niềm vui, nỗi buồn bày ra như một cuộc diễu hành, không che giấu khách qua đường.

+ Bỗng nghe nhẹ nhõm khi nhìn theo bóng nhỏ đưa chiếc đò về bên kia sống.

Văn bản

Cảm nhận về cái tôi của bài viết

Cốm Vòng

Cái tôi của tác giả Vũ Bằng là một cái tôi bay bổng, thiết tha thể hiện tình yêu thiên nhiên, đất nước trọn vẹn. Đó cũng là một cái tôi tinh tế, nhạy cảm, rung động nhẹ nhàng nhưng sâu lắng, biết trân trọng và nâng niu món ăn dân dã, bình dị của người dân Việt Nam.

Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát

Y Phương thể hiện một cái tôi đầy tinh tế không dừng lại ở đặc sản quê hương mà nó còn là sự yêu mến đối với thiên nhiên, cảnh vật con người tại mảnh đất Trùng Khánh thân thương.

Quà tặng của thiên nhiên

Việc em có thể làm để thiên nhiên tươi đẹp hơn

Cây và hoa

Không ngắt hoa, bẻ cành, chăm chỉ tưới nước, làm cỏ,…

Các loài động vật

Yêu thương, không ngược đãi, bảo vệ động vật,…

Bãi biển đẹp

Không xả rác bừa bãi, không bắt các loài sinh vật biển như san hô,…

Rừng cây

Tích cực trồng nhiều cây xanh,…