Đề thi vào 10 môn Văn Nam Định năm 2025

Phần

Câu

Hướng dẫn giải

I. ĐỌC HIỂU 

(4,0 điểm)

Câu 1.

(0,5 điểm)

- Văn bản được kể theo ngôi thứ nhất. 

- Dấu hiệu nhận biết: người kể chuyện xưng tôi, là cậu bé An trong truyện.

Câu 2.

(0,75 điểm)

Những từ ngữ thể hiện tâm trạng của nhân vật “tôi” khi chứng kiến cuộc gặp gỡ của hai mẹ con mợ Du: “thấy nghẹn ở cổ”, “bưng lấy mặt”, “quay đi chỗ khác”, “tiếng khóc của tôi càng xé lòng tôi ra”.

Câu 3. 

(0,75 điểm)

* Lời người kể chuyện: “Dũng không đáp, ngả đầu vào vai mẹ mếu máo”, “Mợ Du hôn rối rít vào má, vào trán, vào cằm Dũng rồi khóc nức nở”. 

* Lời của nhân vật: 

- Lời của nhân vật Dũng: “- Hự, hự... mợ về nhà với con cơ...” 

- Lời của mợ Du: “- Giời ơi! Giời ơi! Mợ chết mất! Dũng ơi! Dũng ơi!”

Câu 4.

(0,75 điểm)

Việc sử dụng liên tiếp các câu hỏi trong đoạn trích(“Dũng có nhớ mợ không? Ba có đánh Dũng không? Cậu có bênh Dũng không? Dũng có nhớ mợ không? Có thương mợ không?”) đã góp phần thể hiện được tình yêu thương, sự quan tâm, lo lắng của mợ Du dành cho Dũng. Mợ muốn biết về cuộc sống của Dũng ở bên cạnh ba, muốn hiểu được cảm xúc của Dũng trong những tháng ngày xa cách, và mong muốn Dũng hiểu cho hoàn cảnh, nỗi niềm của mợ khi phải xa con. 

Câu 5.

(0,5 điểm)

* Trong truyện, chi tiết “ánh trăng” được tác giả khắc họa tinh tế: “Ánh trăng vằng vặc đã gội tràn trề xuống hai gương mặt đầm đìa nước mắt áp lên nhau và hai mái tóc ngắn dài trộn lẫn với nhau”. 

* Hiệu quả:

- Thể hiện sự quan sát tinh tế, miêu tả tài hoa khung cảnh thiên nhiên. 

- Nhờ ánh trăng, tác giả đã khắc họa thành công nỗi xúc động của hai mẹ con mợ Du trong cảnh đoàn tụ. 

- Gây ấn tượng với người đọc, tạo lối kể chuyện hấp dẫn, sinh động. 

Câu 6.

(1,0 điểm)

 HS chia sẻ suy nghĩ của bản thân về vai trò của gia đình đối với cuộc sống của mỗi con người. Tham khảo một vài gợi ý sau:

+ Gia đình là nguồn cội, nơi con người được sinh ra, lớn lên và trưởng thành; nơi lưu giữ những kí ức, kỉ niệm tươi đẹp của tuổi thơ.

+ Gia đình là điểm tựa vững chắc cho con người trong cuộc sống. Đấy là nơi con người luôn cảm nhận được niềm vui, sự hạnh phúc và bình yên sau những vất vả, lo toan bộn bề trong cuộc sống. 

+ Gia đình là bệ phóng có thể giúp con người chinh phục được ước mơ, hoài bão; đạt được những thành công trong cuộc sống. 

+ ...

PHẦN II. VIẾT

(6,0 điểm)

Câu 1.

(2,0 điểm)

- Mở đoạn: Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề cần phân tích: Vẻ đẹp của tình mẫu tử trong đoạn trích “Mợ Du” (Nguyên Hồng). 

- Thân đoạn: 

+ Hoàn cảnh: Do cuộc hôn nhân không hạnh phúc, nên mợ Du và cậu Du bỏ nhau; mợ Du phải rời quê hương, không được nuôi con, vào Vinh sống. 

--> Hai mẹ con xa cách, mợ Du và Dũng luôn khao khát được đoàn tụ, sum họp với nhau. 

+ Tình mẫu tử được thể hiện xúc động trong cảnh mợ Du và Dũng gặp gỡ sau bao ngày xa cách: Mợ Du sung sướng, hạnh phúc khi “ở một bụi dâm bụt lao sầm ra” được “ôm chặt lấy Dũng”, “bế xốc Dũng trong lòng”, “hôn rối rít vào má, vào trán, vào cằm Dũng”. Mợ Du liên tiếp hỏi Dũng về cuộc sống bên ba, mong Dũng hiểu cho hoàn cảnh của mợ... Còn Dũng, trong giây phút ấy, chỉ biết “ngả đầu vào vai mẹ mếu máo”, bày tỏ mong muốn “mợ về nhà với con”... Nhà văn đã tinh tế khắc họa cuộc gặp gỡ ấy thông qua những hành động nhanh, dồn dập, gấp gáp của mợ Du cùng với việc miêu tả hình ảnh ánh trăng soi chiếu hình ảnh hai mẹ con xúc động, hạnh phúc ở bên nhau “Ánh trăng vằng vặc đã gội tràn trề xuống hai gương mặt đầm đìa nước mắt áp lên nhau và hai mái tóc ngắn dài trộn lẫn với nhau”. 

+ Lúc chia tay, mợ Du lại một lần nữa “hôn rít vào trán, vào má, vào cổ, vào gáy Dũng”. Nghệ thuật liệt kê đã diễn tả tình yêu thương mãnh liệt của người mẹ dành cho con. Tình yêu ấy không chỉ có Dũng cảm nhận được mà ngay cả người kể chuyện – nhân vật tôi – cũng thấy “rung chuyển”, cảm động trước khoảnh khắc này. 

- Kết đoạn: Khẳng định vấn đề.

Câu 2.

(4,0 điểm)

* Mở bài: Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề nghị luận: Một bộ phận người trẻ đang dần đánh mất khả năng lắng nghe, thấu hiểu người khác. 

* Thân bài:

- Giải thích: 

+ Người trẻ: người ở độ tuổi thanh thiếu niên, lứa tuổi tràn đầy sức sống với bao khát khao, hoài bão...

+ Đánh mất khả năng lắng nghe, thấu hiểu người khác: hiện tượng người trẻ không tập trung nắm bắt, thấu hiểu thông tin và cảm xúc của người khác. 

- Bàn luận: Nêu ý kiến của bản thân về vấn đề nghị luận và sử dụng lí lẽ, dẫn chứng để phân tích, chứng minh: 

+ Thực trạng: Mỗi khi bố mẹ nhắc nhở chuyện học tập, người trẻ vẫn chỉ chú tâm vào chiếc điện thoại, vào thế giới của tiktok, mạng xã hội,... thậm chí có những người trẻ thờ ơ, dửng dưng với cảm xúc, phớt lờ những lời khuyên, lời dạy bảo của người lớn... 

+ Sở dĩ có hiện tượng ấy là do người trẻ có những nhận thức non nớt, suy nghĩ hạn hẹp về vai trò của sự lắng nghe, thấu hiểu trong cuộc sống; điều ấy cũng bắt nguồn từ sự phát triển của công nghệ với các nền tảng mạng xã hội, khiến người trẻ sa vào thế giới “ảo” mà quên đi thế giới “thực” trong cuộc sống... 

+ Hiện tượng này dẫn đến nhiều hậu quả: người trẻ sống ích kỉ, không biết quan tâm, giúp đỡ những người xung quanh, ngay cả những người thân trong gia đình; thiếu sự gắn kết với mọi người xung quanh; dễ bị xa lánh, ghét bỏ; không phát triển được bản thân...

+ Đề xuất thực hiện một số biện pháp giúp người trẻ biết lắng nghe, thấu hiểu người khác:

+) Đặt mình vào vị trí của người khác để thấu hiểu với hoàn cảnh, suy nghĩ của họ.

+) Kiên nhẫn, bình tĩnh lắng nghe. 

+) Luôn tôn trọng, có sự trao đổi và phản hồi một cách tích cực với người nói...

+ Mở rộng, liên hệ

+) Mở rộng: Lắng nghe rất quan trọng, song cần phải biết chọn lọc những điều hay, ‎ý nghĩa để học hỏi, loại bỏ những điều tiêu cực, không tốt với bản thân và mọi người xung quanh.  

+) Liên hệ, rút ra bài học: Cần học cách lắng nghe người khác và lắng nghe chính mình, lắng nghe bằng đôi tai và cả con tim. 

* Kết bài: Khẳng định vấn đề.