Luyện tập các bước thực hiện bài nói theo quy trình đã học đối với đề tài:
Dựa vào bài viết hoàn chỉnh
Áp dụng quy tắc 5 xin:
1. Chào hỏi và tự giới thiệu:
Xin chào tất cả mọi người, mình xin tự giới thiệu, mình là … Sau đây, mình xin được thay mặt nhóm của mình để trình bày ý kiến, đưa ra quan điểm về Sự tranh đấu giữa cái thiện và cái ác trong cuộc sống qua truyện cổ tích Tấm Cám.
Bài của chúng mình gồm 3 phần: Mở đầu, thân bài và kết thúc.
2. Mở đầu:
Từ khi còn tấm bé, tôi đã nghe bà kể chuyện cổ tích Tấm Cám. Nó để lại ấn tượng sâu đậm trong tôi không chỉ bởi cốt truyện hay, nhân vật cô Tấm xinh đẹp, hiền lành mà còn bởi những giá trị đạo đức ẩn sâu trong nó. Nó mang đậm tính chất giáo dục con người, nổi bật hơn cả chính là mâu thuẫn giữa thiện và ác trong xã hội thể hiện rõ qua từng tuyến nhân vật. Và nó được thể hiện như nào, chúng mình sẽ chứng minh qua các luận điểm như sau:
3. Thân bài:
-Thứ nhất là Sự tranh đấu giữa cái thiện và cái ác trong cuộc sống được thể hiện như nào truyện cổ tích Tấm Cám.
- Hình ảnh cô Tấm đã trở thành khuôn mẫu để đánh giá nét đẹp người phụ nữ. Tấm xinh đẹp, nhân hậu, chăm chỉ, hiếu thảo nhưng lại không được sống trong hạnh phúc xứng đáng của bản thân. → Cái thiện.
- Dì ghẻ và Cám luôn ngược đãi Tấm và luôn tìm cách chiếm đoạt lấy hạnh phúc của Tấm. → Cái ác.
→ Mâu thuẫn xã hội: thiện><ác; kể từ khi con người hình thành tri thức, cái thiện và ác đã song hành trong xã hội. Cái thiện và ác luôn hiện hữu trong mỗi chúng ta.
- Thứ hai,vậy cái thiện và cái ác được thể hiện như thế nào?
+Cái thiện là tốt đẹp, hợp với đạo đức
+Cái ác là hay gây tai họa, đau khổ cho người khác.
→ Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, giữa người tốt và kẻ xấu là cuộc đấu tranh với những điều xấu, điều ác gây tai họa cho con người để hướng tới những điều tốt đẹp, hợp đạo đức.
- Biểu hiện:
Từ truyện Tấm Cám, có thể thấy, hiện và ác là hai hiện tượng luôn song hành trong xã hội, không khó để bắt gặp các cuộc đấu tranh thiện- ác trong xã hội xưa:
- Chu Văn An vì bất bình, luôn mong muốn đấu tranh tới cùng cho những điều chân chính, những điều “thiện” mà đang sớ mong vua chém đầu 7 tên gian thần nhưng không thành bèn từ quan về quê sống cuộc đời thanh bạch.
- Ngày nay, rất nhiều những tấm gương chiến sĩ đã hy sinh thời gian, công sức và thậm chí là tính mạng để bảo vệ điều thiện đấu tranh cho điều ác. Điển hình là hai hiệp sĩ đường phố của Sài Gòn đã hy sinh tính mạng trên con đường đấu tranh cho điều thiện, ngăn chặn điều ác.
→ Những con người với cuộc đấu tranh không khoan nhượng vì điều thiện ấy xứng đáng được ngợi ca và trân trọng.
- Lý giải biểu hiện: Đúng vậy, lý tưởng sống là yếu tố cần thiết và quan trọng nhất đối với thanh niên.
- Lúc nào trong xã hội cũng luôn tồn tại hai điều này song song, thiện và ác là hai đối cực của nhau, nếu như xã hội toàn điều ác → con người rơi vào bi kịch, xã hội sẽ náo loạn. Ngược lại, nếu như xã hội ngập tràn những điều thiện → con người được sống, đón nhận những điều tốt đẹp, xã hội bình yên, con người phát triển.
→ Nhìn nhận thực tế dù một xã hội phát triển tới đâu thì đâu đó vẫn sẽ luôn tồn tại những điều xấu, điều ác, bởi vậy cuộc đấu tranh thiện – ác là cuộc đấu tranh lâu dài.
- Cuối cùng, chúng mình xin khẳng định rằng:
Dù cho cái xấu có mạnh đến đâu, điều ác có khủng khiếp như thế nào thì cuối cùng điều thiện vẫn sẽ luôn giành chiến thắng
→ Bài học nhận thức và hành động:
- Chúng ta phải không ngừng phấn đấu và rèn luyện đạo đức, tri thức. không được để cái ác thao túng.
- Luôn bài trừ cái ác ra khỏi xã hội để xã hội ngày càng văn minh hơn.
4. Kết bài:
- Khẳng định lại vấn đề cần nghị luận và quan điểm của bản thân.
Câu chuyện Tấm Cám đã để lại những bàn luận trên nhiều khía cạnh khác nhau giữa thiện và ác. Mỗi người cần nhận thức được ý nghĩa của cuộc đấu tranh thiện – ác để không ngừng vươn tới những điều thiện, như thế mới mong có thể trở thành một người tốt
5. Cảm ơn và xin lỗi:
Phần trình bày của chúng mình đến đây là kết thúc, xin cảm ơn tất cả mọi người đã lắng nghe. Bài làm của chúng mình còn rất nhiều thiếu sót nên chúng mình rất muốn lắng nghe những đóng góp, ý kiến của tất cả mọi người để bài làm của chúng tôi được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!!!
Các bài tập cùng chuyên đề
Khi lập dàn ý, để tăng tính thuyết phục và hấp dẫn cho bài trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học, bạn cần làm gì?
Dựa vào mẫu bảng kiểm nêu ở Bài 1. Thông điệp từ thiên nhiên (Ngữ văn II,tập một), thiết kế bảng kiểm đánh giá kỹ năng trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học.
Thực hiện đề tài sau:
Đề tài: Lớp bạn tổ chức buổi tọa đàm về một vấn đề xã hội mà bạn quan tâm được đặt ra trong tác phẩm văn học. Bạn hãy chuẩn bị bài nói để tham gia trình bày ý kiến trong buổi tọa đàm này.
Lưu ý: Có thể chọn để tài bài nói là vấn đề mối quan hệ giữa con người với tự nhiên được gợi ra từ tác phẩm văn học đã được chuẩn bị trong phần Viết hoặc đề tài là một vấn đề xã hội từ một tác phẩm văn học khác.
Tóm tắt một số lưu ý trong khi trình bày bài nói (bước 2) hoặc trao đổi, đánh giá (bước 3) về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học hoặc tác phẩm nghệ thuật.
Vẽ sơ đồ tóm tắt các bước trong quy trình giới thiệu về một bài thơ hoặc một bức tranh/ pho tượng
Điền vào bảng sau tác dụng của từng bước trong quy trình bài nói giới thiệu về một bài thơ hoặc một bức tranh/ pho tượng:
Nêu tác dụng của việc sử dụng kĩ thuật PMI khi nghe và phản hồi về bài giới thiệu một tác phẩm văn học hoặc tác phẩm nghệ thuật.
Từ bài văn nghị luận đã luận đã viết về tác phẩm mà bạn đã chọn, hãy chuyển thành bài giới thiệu về một bài bài thơ và một bức tranh/pho tượng.
Lớp bạn tổ chức buổi thảo luận về chủ điểm: “Vấn đề đời sống mà bạn quan tâm”. Ban tổ chức gợi ý một số vấn đề như sau:
- Học sinh cấp Trung học phổ thông nên đọc những loại sách nào?
- Kĩ năng sống là gì, vì sao bạn cần phải rèn luyện kĩ năng sống?
- Sự độ lượng và sự dễ dãi trong tình bạn có gì khác nhau?
- Các ý kiến tư vấn của phụ huynh, người thân, bạn bè về hướng nghiệp có ý nghĩa như thế nào đối với bạn?
…
Hãy chọn một trong các vấn đề nêu trên, chuẩn bị ý kiến để tham gia thảo luận, tranh luận.
Lưu ý: Không chọn và trình bày đề tài mà bạn đã thực hiện trên lớp.
Gợi ý:
Cần trình bày một số vấn đề sau:
- Giới thiệu về vấn đề cần nghị luận: " Kĩ năng sống"
- Kỹ năng sống là gì?
- Vai trò, tầm trong trọng của kỹ năng sống trong cuộc sống
+ Kỹ năng sống đối với thế hệ trẻ
+ Những vấn đề gặp phải khi thiếu kỹ năng sống
- Phương pháp để học kỹ năng sống
- Mở rộng vấn đề
- Khẳng định tầm quan trọng của kỹ năng sống
Liệt kê ngắn gọn các bước thực hiện bài giới thiệu trên bằng cách hoàn thành bảng sau (làm vào vở):
|
Bước |
Thao tác cần thực hiện |
Lưu ý |
|
Bước 1: Chuẩn bị nói |
|
|
|
Bước 2: Trình bày bài nói |
|
|
|
Bước 3: Trao đổi, đánh giá |
|
|
Nếu là người nghe nội dung giới thiệu ấy, bạn cần làm gì để nắm bắt nội dung và quan điểm của người nói: Liệt kê một số nội dung và mẫu câu mà bạn có thể sử dụng để nhận xét, đánh giá và đặt câu hỏi về bài trình bày đó.
Vẽ sơ đồ tóm tắt quy trình thực hiện bài nói trình bày ý kiến đánh giá, bình luận về một vấn đề xã hội
Ghi lại một số kinh nghiệm trao đổi với các ý kiến trái chiều bằng cách hoàn thành sơ đồ sau:
Thực hiện đề bài sau:
Đề bài: Tình huống: Trong buổi sinh hoạt đầu tuần, giáo viên chủ nhiệm tổ chức buổi thảo luận về chủ đề: “Bình đẳng giới và sự phát triển bền vững”.
Nhiệm vụ: Bạn hãy chọn một vấn đề về bình đẳng giới mà bạn quan tâm và thực hiện bài trình bày trong buổi thảo luận.
Yêu cầu:
- Hệ thống luận điểm rõ ràng, thuyết phục.
- Đưa ra được những lí lẽ, bằng chứng thuyết phục, mạch lạc để làm rõ luận điểm.
- Nêu và phân tích, đánh giá, trao đổi về các ý kiến trái chiều.
Các bước cơ bản khi chuẩn bị nói không bao gồm:
a. Xác định đề tài, mục đích nói, đối tượng người nghe
b. Tìm ý, lập dàn ý
c. Luyện tập
d. Trao đổi đánh giá
Ý nào dưới đây không phải là yêu cầu cơ bản khi trình bày bài nói
a. Lắng nghe và trả lời câu hỏi của người nghe.
b. Tương tác với người nghe.
c. Sử dụng ngôn ngữ cơ thể một cách chừng mực để giúp bài nói thêm sinh động.
d. Nói từ tốn, tự tin, với âm lượng đủ nghe.
Đề tài: Lớp bạn tổ chức buổi thảo luận về chủ điểm: “Những bài ca về lòng yêu nước”. Ban tổ chức gợi ý một số vấn đề như sau:
- Lòng yêu nước của người Việt Nam đã thể hiện qua âm nhạc như thế nào?
- Bài hát về lòng yêu nước có nhất định phải thuộc dòng nhạc cách mạng không?
- Các bản tình ca có thể chứa đựng tình yêu nước hay không?
- Bạn biết những bài thơ nào viết về lòng yêu nước đã được phổ nhạc?
Hãy chọn một trong các vấn đề nêu trên, chuẩn bị ý kiến để tham gia thảo luận, tranh luận (lưu ý không chọn và trình bày đề tài mà bạn đã thực hiện trên lớp).
Vẽ sơ đồ tóm tắt các bước trong quy trình trình bày kết quả nghiên cứu về một vấn đề tự nhiên hoặc xã hội.
Điền vào bảng sau tác dụng của từng bước trong quy trình trình bày kết quả nghiên cứu về một vấn đề tự nhiên hoặc xã hội (làm vào vở).
|
Các bước |
Tác dụng |
|
Bước 1: Chuẩn bị nói |
|
|
Bước 2: Trình bày bài nói |
|
|
Bước 3: Trao đổi, đánh giá |
Thực hiện đề tài sau:
Đề tài: Trình bày đề cương báo cáo nghiên cứu về vấn đề: Khảo sát hiện tượng miệt thị ngoại hình của người khác trong lớp của bạn.
Khi tìm ý và lập dàn ý, để tăng tính thuyết phục và hấp dẫn cho bài giới thiệu về một kịch bản văn học hoặc một bộ phim, bạn cần làm những gì?
Dựa vào mẫu bảng kiểm ở Bài 1. Thông điệp từ thiên nhiên (Ngữ văn II, tập một), hãy thiết kế bảng kiểm đánh giá kĩ năng giới thiệu một kịch bản văn học hoặc một bộ phim.
Thực hiện nhiệm vụ nói theo để tài sau:
Đề tài: Lớp bạn tổ chức buổi giới thiệu với chủ đề “Tác phẩm văn học và nghệ thuật tôi yêu”. Hãy tham gia buổi giới thiệu trong vai trò người nói.
