Tìm đọc một số văn bản nghị luận về giá trị của văn học đối với đời sống con người. Tóm tắt các quan điểm, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng được tác giả sử dụng trong văn bản.
Vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu
*Quan điểm:
- Văn học là tiếng nói của trái tim, là ngọn đèn soi sáng tâm hồn con người.
- Văn học phản ánh hiện thực cuộc sống, thể hiện giá trị tư tưởng, đạo đức sâu sắc.
- Văn học bồi dưỡng tâm hồn con người, giúp con người hoàn thiện nhân cách.
*Luận điểm:
- Văn học giúp con người hiểu biết về thế giới xung quanh, về cuộc sống và con người.
- Văn học khơi gợi cho con người những tình cảm tốt đẹp, bồi dưỡng tâm hồn con người.
- Văn học góp phần giáo dục đạo đức, rèn luyện nhân cách cho con người.
*Lí lẽ:
-Văn học giúp con người hiểu biết về thế giới xung quanh:
+Văn học phản ánh mọi mặt của đời sống xã hội, từ quá khứ, hiện tại đến tương lai.
+Văn học giới thiệu cho con người những cảnh đẹp thiên nhiên, những phong tục tập quán, những nét văn hóa của các dân tộc trên thế giới.
+Văn học giúp con người hiểu biết về lịch sử, về những biến đổi của xã hội.
- Văn học khơi gợi cho con người những tình cảm tốt đẹp:
+Văn học khơi gợi lòng yêu nước, yêu quê hương, yêu con người.
+Văn học khơi gợi lòng nhân ái, sự đồng cảm, chia sẻ với những người gặp khó khăn, bất hạnh.
+Văn học khơi gợi niềm lạc quan, yêu đời, niềm tin vào cuộc sống.
- Văn học góp phần giáo dục đạo đức, rèn luyện nhân cách cho con người:
+Văn học đề cao những giá trị đạo đức tốt đẹp như lòng trung thực, lòng dũng cảm, lòng nhân ái, tinh thần hy sinh.
+Văn học phê phán những thói hư tật xấu, những hành vi sai trái.
+Văn học giúp con người nhận thức đúng đắn về bản thân, về cuộc sống, từ đó rèn luyện nhân cách đạo đức cho bản thân.
*Bằng chứng:
- Dẫn chứng cụ thể từ các tác phẩm văn học:
+Ví dụ: Tác phẩm "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố đã giúp người đọc hiểu biết về cuộc sống của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.
+Ví dụ: Tác phẩm "Vội vàng" của Xuân Diệu đã khơi gợi cho người đọc lòng yêu đời, niềm tin vào cuộc sống.
+Ví dụ: Tác phẩm "Bình Ngô đại cáo" của Nguyễn Trãi đã thể hiện lòng yêu nước, tinh thần độc lập của dân tộc ta.
- Dẫn chứng thực tế:
+Văn học đã góp phần giáo dục nhiều thế hệ con người, giúp con người trở nên tốt đẹp hơn.
+Văn học đã góp phần truyền bá những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
+Văn học đã góp phần xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ.
-Kết luận: Văn học có vai trò quan trọng trong đời sống con người. Văn học giúp con người hiểu biết về thế giới xung quanh, khơi gợi cho con người những tình cảm tốt đẹp và góp phần giáo dục đạo đức, rèn luyện nhân cách cho con người.
Các bài tập cùng chuyên đề
Bài học đã bổ sung cho hiểu biết của bạn về truyện nói chung và tiểu thuyết nói chung như thế nào?
Nêu nhận thức của bạn về khả năng lớn lao của tiểu thuyết trong việc thể hiện bức tranh đời sống và khám phá những bí mật của con người cá nhân.
Hai văn bản Xuân Tóc Đỏ cứu quốc và Nỗi buồn chiến tranh cho thấy điều gì về những hướng tìm tòi, phát triển của tiểu thuyết hiện đại?
Khi tiến hành so sánh hai tác phẩm truyện với nhau, cần phải đảm bảo được những nguyên tắc gì? Bạn hiểu như thế nào về ý nghĩa của việc đánh giá các tác phẩm văn học (trong đó có tác phẩm truyện) dựa trên sự so sánh?
Tìm đọc một bài thơ trung đại Việt Nam, nêu đề tài, chủ đề, thể thơ và chỉ ra một vài biểu hiện của phong cách cổ điển thể hiện trong bài thơ.
Giới thiệu một bài thơ có phong cách lãng mạn và chỉ ra một số biểu hiện nổi bật của phong cách đó trong thơ.
Tìm đọc một bài thơ có yếu tố siêu thực. Chỉ ra và nêu ý nghĩa của một số hình ảnh siêu thực trong bài thơ đó.
Hãy so sánh, đánh giá hình tượng người lính được thể hiện trong tác phẩm Tây Tiến và một bài thơ cùng đề tài mà bạn biết hoặc đọc thêm.
Các văn bản đọc của bài (Nhìn về vốn văn hóa dân tộc, Năng lực sáng tạo, Mấy ý nghĩ về thơ) giúp bạn hiểu thế nào về mối quan hệ giữa luận đề và luận điểm trong văn bản nghị luận.
Dựa vào các văn bản đọc trong bài, hãy làm rõ tầm quan trọng của vấn đề lập luận trong văn bản nghị luận
So sánh nội dung nghị luận và các thao tác được sử dụng ở hai văn bản Năng lực sáng tạo và Mấy ý nghĩ về thơ
Cho đề tài: Tư duy và tưởng tượng là những năng lực quan trọng mà tuổi trẻ cần trau dồi để có được khả năng sáng tạo
a.Tìm ý và lập dàn ý cho đề tài trên
b.Viết thành văn phần Mở bài và ý tiếp theo thuộc phần Thân bài.
c. Chuyển dàn ý bài viết thành dàn ý bài thuyết trình, dựa vào đó để tập luyện nói.
Tìm đọc hai văn bản nghị luận xã hội và hai văn bản nghị luận văn học đề cập những vấn đề liên quan đến nội dung các văn bản đọc trong bài. Lập bảng, ghi ngắn gọn những thông tin cơ bản: luận đề, các luận điểm, các thao tác lập luận của từng văn bản.
Bài học đã đưa lại cho bạn những hiểu biết gì về đặc điểm nổi bật của truyện truyền kì thời trung đại?
Yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì và yếu tố kì ảo trong một số thể loại văn học khác (truyền thuyết, cổ tích, truyện ngắn hiện đại…) có những điểm giống, khác nhau như thế nào?
Tìm đọc một số tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố kì ảo, viết bài giới thiệu ngắn gọn về tác phẩm đó.
Tổng hợp và đối chiếu các thông tin cơ bản về hai văn bản đã được học trong bài theo các gợi ý sau: nhân vật, xung đột, tình huống, hành động, kết cấu, thủ pháp trào phúng, ngôn từ (có thể lập bảng)
Thảo luận về đề tài: Theo bạn, điều gì làm nên sức sống của một vở hài kịch qua các thời đại khác nhau và trong các bối cảnh tiếp nhận khác nhau.
Tìm đọc thêm một số vở hài kịch; nêu nhận xét khái quát về nét đặc sắc nghệ thuật của từng vở hài kịch đã đọc.
Xác định một vấn đề tự nhiên hoặc xã hội có tính tổng hợp, khái quát, thu thập tài liệu, lập đề cương và trao đổi kết quả chuẩn bị trong nhóm học tập.
Bài học giúp bạn hiểu thêm điều gì về sự thống nhất cao độ giữa sự nghiệp cách mạng của chủ tịch Hồ Chí Minh với toàn bộ tác phẩm Người đã viết (trong đó có sáng tác văn học)?
Sự đa dạng của phong cách văn chương Hồ Chí Minh đã được thể hiện như thế nào qua các văn bản đã học trong bài?
Tìm đọc trọn vẹn tập Ngục trung nhật kí và các tuyển tập thơ chữ Hán, thơ tiếng Việt của Hồ Chí Minh. Học thuộc lòng một số bài thơ bạn thấy tâm đắc và sưu tầm những tài liệu viết về bài thơ đó.
Tìm đọc các cuốn sách sưu tầm mảng sáng tác truyện, kí của Hồ Chí Minh và phân loại sơ bộ những tác phẩm truyện, kí đó theo các tiêu chí: thể loại, đề tài, bút pháp (cách viết)
Chọn đọc các tác phẩm chính luận tiêu biểu của Hồ Chí Minh, ghi chép về hoàn cảnh ra đời của từng tác phẩm và trích ra những câu, những đoạn văn mà bạn thấy đáng chú ý nhất
Tìm hiểu cách tổ chức hệ thống tư liệu về Chủ tịch Hồ Chí Minh trong các phòng trưng bày chuyên đề hoặc trong các thư viện bảo tàng mà bạn trong lớp có được về Người trong không gian học tập phù hợp (nhà hoặc ở lớp)
Thảo luận với các bạn trong nhóm học tập hoặc trong lớp về một số dự án cần thực hiện để phục vụ cho hoạt động học tập theo nội dung sách giáo khoa Ngữ văn lớp 12
So sánh đặc điểm “ghi chép sự thật” của phóng sự và hồi kí qua văn bản Nghệ thuật băm thịt gà và Bước vào đời
Tìm đọc một số phóng sự và hồi kí của Việt Nam được trao giải thưởng trong những năm qua.
Cho các đề bài sau:
Đề 1: Từ điểm nhìn của thế hệ thanh niên hôm nay, bạn hãy suy nghĩ và phác họa chân dung một người thành đạt trẻ tuổi
Đề 2: biết trân trọng cái đẹp của người khác cũng là một cách làm đẹp chính mình. Trình bày suy nghĩ của bạn về ý kiến này.
Lập dàn ý cho một trong hai đề bài trên.
Chọn một ý mà bạn tâm đắc để viết thành đoạn văn
