Yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì và yếu tố kì ảo trong một số thể loại văn học khác (truyền thuyết, cổ tích, truyện ngắn hiện đại…) có những điểm giống, khác nhau như thế nào?
Vận dụng khả năng phân tích, đối sánh để thực hiện yêu cầu của đề bài.
Yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì và các thể loại khác:
*Giống nhau:
-Bản chất: Kì ảo là yếu tố hư cấu, phi thực tế, mang tính hoang đường, kì diệu.
-Chức năng:
+Tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn cho tác phẩm.
+Thể hiện quan niệm của con người về thế giới, cuộc sống và con người.
+Phản ánh ước mơ, niềm tin của con người.
*Khác nhau:
-Truyền kì:
+Kì ảo đan xen với hiện thực, tạo nên sự huyền bí, ly kỳ.
+Mục đích: Thể hiện quan niệm về đạo đức, triết lý nhân sinh, ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của con người.
+Ví dụ: Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên, Từ Thức gặp tiên.
-Truyền thuyết:
+Kì ảo gắn liền với lịch sử, giải thích nguồn gốc, sự kiện lịch sử.
+Mục đích: Ca ngợi công lao dựng nước, giữ nước của các vị anh hùng, thể hiện niềm tự hào dân tộc.
+Ví dụ: Lạc Long Quân và Âu Cơ, An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy.
-Cổ tích:
+Kì ảo thể hiện ước mơ, niềm tin vào cái thiện, cái đẹp.
+Mục đích: Giáo dục đạo đức, bài học cuộc sống, rèn luyện phẩm chất tốt đẹp.
+Ví dụ: Tấm Cám, Sọ Dừa, Cây khế.
-Truyện ngắn hiện đại:
+Kì ảo ít xuất hiện, thường mang tính biểu tượng, ẩn dụ.
+Mục đích: Phản ánh hiện thực xã hội, thể hiện quan niệm về con người và cuộc sống.
+Ví dụ: Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài), Chí Phèo (Nam Cao).
Bảng so sánh:
|
Thể loại |
Yếu tố kì ảo |
Mục đích |
Ví dụ |
|
Truyền kì |
Kì ảo đan xen hiện thực |
Thể hiện quan niệm đạo đức, triết lý nhân sinh, ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của con người |
Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên, Từ Thức gặp tiên |
|
Truyền thuyết |
Kì ảo gắn liền với lịch sử |
Ca ngợi công lao dựng nước, giữ nước của các vị anh hùng, thể hiện niềm tự hào dân tộc |
Lạc Long Quân và Âu Cơ, An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy |
|
Cổ tích |
Kì ảo thể hiện ước mơ, niềm tin vào cái thiện, cái đẹp |
Giáo dục đạo đức, bài học cuộc sống, rèn luyện phẩm chất tốt đẹp |
Tấm Cám, Sọ Dừa, Cây khế |
|
Truyện ngắn hiện đại |
Kì ảo ít xuất hiện, thường mang tính biểu tượng, ẩn dụ |
Phản ánh hiện thực xã hội, thể hiện quan niệm về con người và cuộc sống |
Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài), Chí Phèo (Nam Cao) |
Kết luận:
Yếu tố kì ảo trong mỗi thể loại văn học đều có vai trò và ý nghĩa riêng. Việc so sánh giúp chúng ta hiểu rõ hơn về đặc điểm của từng thể loại và giá trị nghệ thuật của chúng.
Các bài tập cùng chuyên đề
Bài học đã bổ sung cho hiểu biết của bạn về truyện nói chung và tiểu thuyết nói chung như thế nào?
Nêu nhận thức của bạn về khả năng lớn lao của tiểu thuyết trong việc thể hiện bức tranh đời sống và khám phá những bí mật của con người cá nhân.
Hai văn bản Xuân Tóc Đỏ cứu quốc và Nỗi buồn chiến tranh cho thấy điều gì về những hướng tìm tòi, phát triển của tiểu thuyết hiện đại?
Khi tiến hành so sánh hai tác phẩm truyện với nhau, cần phải đảm bảo được những nguyên tắc gì? Bạn hiểu như thế nào về ý nghĩa của việc đánh giá các tác phẩm văn học (trong đó có tác phẩm truyện) dựa trên sự so sánh?
Tìm đọc một bài thơ trung đại Việt Nam, nêu đề tài, chủ đề, thể thơ và chỉ ra một vài biểu hiện của phong cách cổ điển thể hiện trong bài thơ.
Giới thiệu một bài thơ có phong cách lãng mạn và chỉ ra một số biểu hiện nổi bật của phong cách đó trong thơ.
Tìm đọc một bài thơ có yếu tố siêu thực. Chỉ ra và nêu ý nghĩa của một số hình ảnh siêu thực trong bài thơ đó.
Hãy so sánh, đánh giá hình tượng người lính được thể hiện trong tác phẩm Tây Tiến và một bài thơ cùng đề tài mà bạn biết hoặc đọc thêm.
Các văn bản đọc của bài (Nhìn về vốn văn hóa dân tộc, Năng lực sáng tạo, Mấy ý nghĩ về thơ) giúp bạn hiểu thế nào về mối quan hệ giữa luận đề và luận điểm trong văn bản nghị luận.
Dựa vào các văn bản đọc trong bài, hãy làm rõ tầm quan trọng của vấn đề lập luận trong văn bản nghị luận
So sánh nội dung nghị luận và các thao tác được sử dụng ở hai văn bản Năng lực sáng tạo và Mấy ý nghĩ về thơ
Cho đề tài: Tư duy và tưởng tượng là những năng lực quan trọng mà tuổi trẻ cần trau dồi để có được khả năng sáng tạo
a.Tìm ý và lập dàn ý cho đề tài trên
b.Viết thành văn phần Mở bài và ý tiếp theo thuộc phần Thân bài.
c. Chuyển dàn ý bài viết thành dàn ý bài thuyết trình, dựa vào đó để tập luyện nói.
Tìm đọc hai văn bản nghị luận xã hội và hai văn bản nghị luận văn học đề cập những vấn đề liên quan đến nội dung các văn bản đọc trong bài. Lập bảng, ghi ngắn gọn những thông tin cơ bản: luận đề, các luận điểm, các thao tác lập luận của từng văn bản.
Bài học đã đưa lại cho bạn những hiểu biết gì về đặc điểm nổi bật của truyện truyền kì thời trung đại?
Tìm đọc một số tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố kì ảo, viết bài giới thiệu ngắn gọn về tác phẩm đó.
Tổng hợp và đối chiếu các thông tin cơ bản về hai văn bản đã được học trong bài theo các gợi ý sau: nhân vật, xung đột, tình huống, hành động, kết cấu, thủ pháp trào phúng, ngôn từ (có thể lập bảng)
Thảo luận về đề tài: Theo bạn, điều gì làm nên sức sống của một vở hài kịch qua các thời đại khác nhau và trong các bối cảnh tiếp nhận khác nhau.
Tìm đọc thêm một số vở hài kịch; nêu nhận xét khái quát về nét đặc sắc nghệ thuật của từng vở hài kịch đã đọc.
Xác định một vấn đề tự nhiên hoặc xã hội có tính tổng hợp, khái quát, thu thập tài liệu, lập đề cương và trao đổi kết quả chuẩn bị trong nhóm học tập.
Bài học giúp bạn hiểu thêm điều gì về sự thống nhất cao độ giữa sự nghiệp cách mạng của chủ tịch Hồ Chí Minh với toàn bộ tác phẩm Người đã viết (trong đó có sáng tác văn học)?
Sự đa dạng của phong cách văn chương Hồ Chí Minh đã được thể hiện như thế nào qua các văn bản đã học trong bài?
Tìm đọc trọn vẹn tập Ngục trung nhật kí và các tuyển tập thơ chữ Hán, thơ tiếng Việt của Hồ Chí Minh. Học thuộc lòng một số bài thơ bạn thấy tâm đắc và sưu tầm những tài liệu viết về bài thơ đó.
Tìm đọc các cuốn sách sưu tầm mảng sáng tác truyện, kí của Hồ Chí Minh và phân loại sơ bộ những tác phẩm truyện, kí đó theo các tiêu chí: thể loại, đề tài, bút pháp (cách viết)
Chọn đọc các tác phẩm chính luận tiêu biểu của Hồ Chí Minh, ghi chép về hoàn cảnh ra đời của từng tác phẩm và trích ra những câu, những đoạn văn mà bạn thấy đáng chú ý nhất
Tìm hiểu cách tổ chức hệ thống tư liệu về Chủ tịch Hồ Chí Minh trong các phòng trưng bày chuyên đề hoặc trong các thư viện bảo tàng mà bạn trong lớp có được về Người trong không gian học tập phù hợp (nhà hoặc ở lớp)
Thảo luận với các bạn trong nhóm học tập hoặc trong lớp về một số dự án cần thực hiện để phục vụ cho hoạt động học tập theo nội dung sách giáo khoa Ngữ văn lớp 12
So sánh đặc điểm “ghi chép sự thật” của phóng sự và hồi kí qua văn bản Nghệ thuật băm thịt gà và Bước vào đời
Tìm đọc một số phóng sự và hồi kí của Việt Nam được trao giải thưởng trong những năm qua.
Cho các đề bài sau:
Đề 1: Từ điểm nhìn của thế hệ thanh niên hôm nay, bạn hãy suy nghĩ và phác họa chân dung một người thành đạt trẻ tuổi
Đề 2: biết trân trọng cái đẹp của người khác cũng là một cách làm đẹp chính mình. Trình bày suy nghĩ của bạn về ý kiến này.
Lập dàn ý cho một trong hai đề bài trên.
Chọn một ý mà bạn tâm đắc để viết thành đoạn văn
Cho đề tài: Sống phải là tỏa sáng
Chuẩn bị nội dung thuyết trình về ý kiến trên
Tổ chức thuyết trình theo nhóm từ nội dung đã chuẩn bị
