Liệt kê những danh từ, cụm danh từ, đại từ đã được Hồ Chí Minh sử dụng trong Tuyên ngôn độc lập để chỉ thực dân Pháp. Từ ngữ nào được sử dụng nhiều nhất? Điều đó đã làm tăng tính phủ định của một số luận điểm trong văn bản như thế nào?
Vận dụng tri thức Ngữ văn để thực hiện yêu cầu của đề bài
*Danh từ, cụm danh từ, đại từ chỉ thực dân Pháp trong Tuyên ngôn Độc lập:
-Danh từ:
+Bọn thực dân Pháp
+Bọn xâm lược
+Bọn cướp nước
+Kẻ thù
+Chúng
-Cụm danh từ:
+Bọn thực dân Pháp xâm lược
+Bọn cướp nước Pháp
+Kẻ thù của nhân dân ta
-Đại từ:
+Chúng
+Bọn chúng
*Từ ngữ được sử dụng nhiều nhất: Bọn
-Lý do:
+Từ "bọn" thể hiện thái độ khinh miệt, căm phẫn của tác giả đối với thực dân Pháp.
+Từ "bọn" có tính khái quát cao, thể hiện sự thống nhất trong hành động xâm lược và áp bức của thực dân Pháp.
-Tác dụng:
+Làm tăng tính phủ định của các luận điểm về hành động của thực dân Pháp:
+Phủ định tính chính nghĩa: "Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa."
+Phủ định vai trò "khai hóa": "Chúng chỉ biết cướp bóc, chém giết, đốt phá, ...".
+Phủ định quyền cai trị: "Nước Việt Nam có quyền tự do, độc lập. ..."
Các bài tập cùng chuyên đề
Trong Tuyên ngôn Độc lập, sau khi trích dẫn hai bản tuyên ngôn nổi tiếng của nước Mỹ và nước Pháp, tác giả Hồ Chí Minh đã viết:
Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được.
Thế mà hơn tám mươi năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta. Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa.
Phân tích cách tác giả làm tăng tính khẳng định của các luận điểm ở những câu trên.
Đọc đoạn văn sau và thực hiện yêu cầu:
Sự thực là từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không phải thuộc địa của Pháp nữa. Khi Nhật hàng Đồng minh thì nhân dân cả nước ta đã nổi dậy giành chính quyền, lập nên nước Việt Nam Cộng hòa Dân chủ.
Sự thực là dân ta đã lấy lại nước Việt Nam tự tay Nhật, chứ không phải tự tay Pháp.
(Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn Độc lập)
Tác giả muốn phủ định, đồng thời khẳng định điều gì trong đoạn văn?
Xuất phát từ nội dung thực hành tiếng Việt của bài học, hãy xác định từ khóa của đoạn văn và cho biết vì sao bạn lại xác định như vậy.
Lập bảng tổng hợp các từ ngữ thể hiện ý nghĩa khẳng định và phủ định được dùng trong Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh. Nhận xét về hiệu quả biểu đạt của lớp (nhóm) từ ngữ này trong văn bản.
Đọc lại ba văn bản ở Bài 3: Nhìn về vốn văn hóa dân tộc, năng lực sáng tạo, mấy ý nghĩ về thơ và tìm dẫn chứng cho thấy các tác giả đã sử dụng một số biện pháp phù hợp nhằm làm tăng tính khẳng định, phủ định của văn bản.
