Bài 6. Gió, bão và phòng chống bão trang 25, 26, 27, 28 SGK Khoa học tự nhiên 4 Kết nối tri thức

Mở đầu

Quan sát hình 1 và cho biết nhờ đâu diều bay được lên cao?

Phương pháp giải:

Quan sát hình vẽ và dựa vào lực đẩy của không khí để trả lời.

Lời giải chi tiết:

Cánh diều bay lên cao nhờ gió.

? mục 1 HĐ

Chuẩn bị: 1 lọ thủy tinh không đáy, 1 cốc nến, 1 đế xốp, 1 đế xốp bị cắt một phần, que cắm, chong chóng, diêm.

Tiến hành:

- Đặt cốc nến lên đế và thắp nến. Úp lọ thủy tinh lên đế, vài giây sau nến tắt (Hình 2a).

- Thực hiện như trên nhưng thay bằng đế đã bị cắt một phần, vài giây sau nến vẫn cháy (Hình 2b).

- Cắm que vào đế và đặt chong chóng lên đầu que như hình 2c, chong chóng quay.

Quan sát thí nghiệm và trả lời các câu hỏi sau:

- Không khí bên trong và bên ngoài lọ, ở đâu nóng hơn?

- Nến ở hình 2a tắt, trong khi nến ở hình 2b vẫn cháy. Vậy không khí đã vào lọ ở hình 2b theo cách nào để duy trì sự cháy?

- Vì sao chong chóng ở hình 2c quay? Nguyên nhân làm không khí chuyển động và gió được hình thành như thế nào?

Phương pháp giải:

Thực hiện, quan sát thí nghiệm để trả lời

Lời giải chi tiết:

- Không khí bên trong lọ nóng hơn không khí bên ngoài lọ.

- Không khí đã vào lọ ở hình 2b từ phần đế xốp bị cắt.

- Chong chóng ở hình 2c quay vì có không khí chuyển động tạo thành gió. Không khí chuyển động từ nơi lạnh đến nơi nóng và gây ra gió.

Quan sát hình 3 và trả lời các câu hỏi từ câu 1 đến câu 4.

? mục 1 CH1

Hãy cho biết vào ban ngày, trên đất liền và biển ở đâu nóng hơn.

Phương pháp giải:

Dựa theo cảm nhận cá nhân để trả lời.

Lời giải chi tiết:

Vào ban ngày ở đất liền nóng hơn ở biển.

? mục 1 CH2

Quan sát hình 3a, cho biết chiều gió thổi giữa biển và đất liền vào ban ngày và giải thích.

Phương pháp giải:

Quan sát và trả lời, vận dụng kiến thức về hướng gió

Lời giải chi tiết:

Ban ngày gió thổi từ biển vào đất liền.

Vì ban ngày không khí trong đất liền nóng, không khí ngoài biển lạnh nên không khí từ nơi lạnh đến nơi nóng tạo thành gió thổi từ biển vào đất liền

? mục 1 CH3

Hãy cho biết vào ban đêm, trên đất liền và biển ở đâu lạnh hơn

Phương pháp giải:

Vận dụng hiểu biết, kiến thức của bản thân để trả lời

Lời giải chi tiết:

Vào ban đêm ở đất liền lạnh hơn ở biển

? mục 1 CH4

Quan sát hình 3b, cho biết chiều gió thổi giữa biển và đất liền vào ban đêm và giải thích.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về hướng gió, quan sát và trả lời.

Lời giải chi tiết:

Ban đêm, gió thổi từ đất liền ra biển.

Vì ban đêm không khí trong đất liền lạnh, không khí ngoài biển nóng nên không khí từ nơi lạnh đến nơi nóng tạo thành gió thổi từ đất liền ra biển.

? mục 2 HĐ

- Chuẩn bị: quạt điện, chong chóng.

- Tiến hành: Cầm chong chóng trước quạt (Hình 4) và bật quạt với các mức độ khác nhau. Quan sát chong chóng.

- Trường hợp nào chong chóng quay nhanh nhất, trường hợp nào chậm nhất?

- Qua thí nghiệm, hãy kết luận không khí chuyển động mạnh sẽ gây ra gió mạnh hay nhẹ.

Phương pháp giải:

Quan sát thí nghiệm và trả lời.

Lời giải chi tiết:

- Chong chóng quay nhanh nhất khi quạt chạy với mức nhanh nhất, chong chóng quay chậm nhất khi quạt chạy với mức chậm nhất.

- Qua thí nghiệm, có thể kết luận không khí chuyển động mạnh sẽ gây ra gió mạnh.

Quan sát hình 5 và trả lời các câu hỏi 1, 2, 3:

? mục 2 CH1

So sánh mức độ mạnh của gió trong các hình. Dựa vào đặc điểm nào trong hình để so sánh mức độ đó?

Phương pháp giải:

Quan sát, dựa vào thiệt hại của ngôi nhà để trả lời.

Lời giải chi tiết:

Mức độ gió tăng dần theo mức độ: a → b → c → d → e.

Dựa vào mức độ chuyển động của cây cối, lá cờ và mức thiệt hại của tài sản (nhà cửa, ngói, ...) để so sánh mức độ này.

? mục 2 CH2

Dự đoán cấp gió và nêu tác động của gió trong mỗi hình.

Phương pháp giải:

Quan sát và nêu dự đoán.

Lời giải chi tiết:

Dự đoán:

? mục 2 CH3

Gió đến cấp nào thì cần phải đề phòng những thiệt hại do tác động của nó gây ra?

Lời giải chi tiết:

Gió bắt đầu từ cấp độ 8 trở lên thì cần đề phòng những thiệt hại do nó gây ra.

? mục 3 HĐ1

Đọc bản tin dự báo thời tiết trong hình 6 và cho biết ở thời điểm nào trong ngày, chúng ta cần đề phòng thiệt hại do gió gây ra.

Phương pháp giải:

Đọc bản tin, chọn lọc thông tin để trả lời.

Lời giải chi tiết:

Ở thời điểm đêm và sáng sớm, chúng ta cần đề phòng thiệt hại do gió gây ra

? mục 3 HĐ2

Ở địa phương em có hay xảy ra bão không? Nếu có hãy nêu những thiệt hại do bão gây ra mà em biết.

Phương pháp giải:

Trả lời cá nhân.

Lời giải chi tiết:

- Ở địa phương em hay xảy ra bão.

- Một số thiệt hại do bão gây ra: 

+) Bão thường làm gãy đổ cây cối, làm nhà cửa bị hư hại.

+) Bão to có gió lốc có thể cuốn bay người, nhà cửa, làm gãy, đổ cây cối, gây thiệt hại về mùa màng, gây tai nạn cho máy bay, tàu thuyền…

? mục 3 HĐ3

Quan sát hình 7, hãy chỉ ra cách phòng chống bão trong mỗi hình.

Phương pháp giải:

Quan sát hành động chống báo trên để trả lời.

Lời giải chi tiết:

Cách phòng chống bão trong mỗi hình:

Hình a - Gia cố nhà cửa.

Hình b - Cưa bớt cành cây to, cành cây sâu, mục dễ gãy.

Hình c - Neo đậu tàu, thuyền tránh bão.

? mục 3 CH1

Để giảm các thiệt hại do bão gây ra, hãy nêu các cách phòng chống khác mà em biết.

Phương pháp giải:

Nêu những cách phòng chống bão đã thực hiện hoặc tham khảo được

Lời giải chi tiết:

Một số cách giảm thiệt hại do bão:

- Theo dõi bản tin dự báo thời tiết.

- Ngắt các thiết bị điện.

- Xác định vị trí an toàn để trú ẩn.

- Chủ động sơ tán khỏi các nhà không đảm bảo an toàn, vùng ven biển, cửa sông đề phòng nước dâng.

- Gia cố, chằng chống nhà cửa, cắt tỉa cành cây.

? mục 3 CH2

Khi có bão, gia đình và địa phương em đã thực hiện các cách nào để giảm thiểu thiệt hại?

Phương pháp giải:

Nêu những cách phòng chống bão tại địa phương em.

Lời giải chi tiết:

Một số cách mà gia đình, địa phương em đã thực hiện để giảm thiểu thiệt hại cho bão:

- Gia cố, chằng chống nhà cửa, cắt tỉa cành cây.

- Dự trữ nước uống, lương thực thực phẩm, thuốc men, các vật dụng cần thiết đủ để dùng ít nhất 7 ngày.

- Ngắt các thiết bị điện khi có gió to, sấm chớp.

- Xác định ví trí an toàn để trú ẩn.