Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
CON HÃY THƯƠNG EM
Tại sao bố lại chiều em bé
- Tại lúc sinh em bà mất rồi
Con được suốt ngày bà dỗ bế
Em đi nhà trẻ chỉ nằm nôi
Sáu tháng tuổi em viêm phổi đốm
Đùi nhỏ không còn cả chỗ tiêm
Em tím lặng khóc không thành tiếng
Nhớ lại bây giờ bố vẫn thương
Khi con bé bố chưa bận rộn
Hay đèo con những buổi chiều êm
Nay có buổi cả nhà về muộn
Em tự chơi tha thẩn bên thềm
Thấy không con, em mình lên bảy
Chỉ bằng con người ta lên năm
Con có thấy mỗi lần em khóc
Tiếng nấc em như tự nuốt thầm
1984
(Vũ Quần Phương, Tuyển tập, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 2012)
a) Bài thơ Con hãy thương em là lời của ai nói với ai và về điều gì? Hãy chia sẻ cảm nhận của em về bài thơ.
b) Qua các chi tiết trong bài thơ, hình ảnh em bé hiện lên như thế nào? Người bố dành tình cảm cho em ra sao?
c) Qua bài thơ, em cảm nhận được như thế nào về nhân vật người bố?
d) Hãy đoán xem sau khi nghe người bố trả lời, người con trong bài thơ sẽ thay đổi câu hỏi ban đầu như thế nào hoặc sẽ có cảm xúc, suy nghĩ,... ra sao?
e) Sưu tầm, ghi lại những câu thơ, câu ca dao hay về tình cảm anh em, chị em trong gia đình và chia sẻ cùng các bạn.
Đọc kĩ văn bản và thực hiện các yêu cầu.
a)Bài thơ Con hãy thương em là lời của người cha dành cho người con lớn về lí do “Tại sao bố lại chiều em bé”
Cảm nhận: đây là bài thơ hay về lời dặn dò của người cha dành cho đứa con lớn phải biết thương yêu, chia sẻ, nhường nhịn với em nhỏ
b) Hình ảnh em bé hiện lên qua những chi tiết “chỉ nằm nôi”, “Sáu tháng tuổi em viêm phổi đốm”, “Đùi nhỏ không còn cả chỗ tiêm”, “Em tím lặng khóc không thành tiếng”, “Em tự chơi tha thẩn bên thềm”, “Tiếng nấc em như tự nuốt thầm”. Qua đó thấy được tình cảm yêu thương cụ thể, sâu sắc, cảm giác thương cảm, xót xa, sự yêu chiều của người cha dành cho đứa con bé nhỏ, hay đau ốm,...
c) Qua bài thơ, em thấy nhân vật người bố hiện lên là một người vô cùng yêu thương con, quan tâm đến các con, luôn chia sẻ để người con lớn hiểu, không so bì, tị nạnh với em.
d)
- Ban đầu người con lớn “Tại sao bố lại chiều em bé”: thắc mắc, băn khoăn, có ý so bì, tị nạnh, trách móc bố chiều em hơn chiều mình,....
- Sau đó, người cha đã giải thích về lí do quan tâm hơn đến đứa con nhỏ được thể hiện qua những chi tiết sau: “Sáu tháng tuổi em viêm phổi đốm”, “Đùi nhỏ không còn cả chỗ tiêm”, “Em tím lặng khóc không thành tiếng”, “Em tự chơi tha thẩn bên thềm”, “Tiếng nấc em như tự nuốt thầm”.
- Sau những điều giải thích mà người con lớn được nghe thì đã thay đổi suy nghĩ, thương em hơn. hiểu bố hơn, thấy mình may mắn hơn em, cần bù đắp cho em,...
e)
1. Anh em như thể chân tay
Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.
2. Anh em nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.
3. Chị ngã em nâng
Các bài tập cùng chuyên đề
Đọc trước bài thơ Đường về quê mẹ và tìm hiểu thêm thông tin về nhà thơ Đoàn Văn Cừ.
Chú ý thời điểm và không gian khi mẹ đưa "tôi" về quê ngoại trong văn bản Đường về quê mẹ.
Ở các khổ 2, 4 bài thơ Đường về quê mẹ: Thiên nhiên và con người hiện lên như thế nào?
Em hiểu nghĩa của từ ngữ "mang đi" trong dòng 20 bài thơ Đường về quê mẹ là gì?
Xác định thể thơ, vần và nhịp của bài thơ Đường về quê mẹ.
Bài thơ Đường về quê mẹ là lời của ai? Nêu ấn tượng chung của em về tác phẩm.
Hãy chỉ ra bố cục của bài thơ Đường về quê mẹ và đặt tên cho từng phần.
Liệt kê các hình ảnh, chi tiết về thiên nhiên và con người trong bài thơ Đường về quê mẹ. Qua đó, hãy nêu nhận xét của em về màu sắc, đường nét của bức tranh thiên nhiên và vẻ đẹp tâm hồn của con người được thể hiện trong tác phẩm.
Bài thơ Đường về quê mẹ đã diễn tả được tâm trạng và tình cảm gì của nhà thơ?
Em thích nhất hình ảnh, chi tiết nào trong bài thơ Đường về quê mẹ? Hãy tưởng tượng và miêu tả bằng lời hoặc vẽ lại bức tranh thể hiện hình ảnh, chi tiết đó.
Nhan đề bài thơ Đường về quê mẹ được đặt theo cách nào?
A. Một sự kiện quan trọng, để lại dấu ấn sâu đậm trong kí ức tuổi thơ của tác giả
B. Một trạng thái cảm xúc tác giả đã từng trải qua trong kí ức tuổi thơ của mình
C. Một mong ước, hi vọng tha thiết, chân thành của tác giả
D. Một hình ảnh gắn với nỗi nhớ sâu đậm trong kí ức tuổi thơ của tác giả
Người bộc lộ cảm xúc trong bài thơ Đường về quê mẹ là ai và hiện ra qua từ ngữ nào?
A. Người mẹ – “u tôi”, “u”
B. Người con – “tôi”, “chúng tôi”
C. Con người vùng quê ngoại – “đoàn người”, “người xới cà, ngô”
D. Những người gần gũi với gia đình “tôi” – “những người quen”
Phương án nào chỉ ra đúng cách ngắt nhịp của khổ thơ sau?
Thúng cắp bên hông, nón đội đầu,
Khuyên vàng, yếm thắm, áo the nâu
Trông u chẳng khác thời con gái
Mắt sáng, môi hồng, má đỏ au.
Vần trong bài thơ Đường về quê mẹ được gieo như thế nào?
Phương án nào chỉ ra đúng bố cục và nội dung của từng phần trong bài thơ Đường về quê mẹ?
Liệt kê các hình ảnh, chi tiết về thiên nhiên và con người trong bài thơ Đường về quê mẹ. Qua đó, hãy nêu nhận xét của em về màu sắc, đường nét của bức tranh thiên nhiên và vẻ đẹp tâm hồn của con người được thể hiện trong tác phẩm.
Bài thơ Đường về quê mẹ đã diễn tả được tâm trạng và tình cảm gì của nhà thơ?
Em thích nhất hình ảnh, chi tiết nào trong bài thơ Đường về quê mẹ? Hãy tưởng tượng và miêu tả bằng lời hoặc vẽ lại bức tranh thể hiện hình ảnh, chi tiết đó.
Tìm đọc thêm các bài thơ bảy chữ về đề tài gia đình, quê hương đất nước,... Ghi lại một số câu thơ em có ấn tượng sâu sắc.
Đoàn Văn Cừ là cán bộ biên tập Nhà xuất bản Phổ Thông (Bộ Văn hóa) từ năm bao nhiêu?
