Cho biết:
a. Tác dụng của lối nói quá và cách ví von trong văn bản Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxay; nhận xét về ngôn ngữ sử thi.
b. Cụm từ “bà con xem...” trong văn bản trên là lời của ai hướng đến ai? Theo bạn, việc sử dụng những cụm từ như thế trong văn bản sử thi có tác dụng gì?
- Đọc kĩ toàn bộ văn bản.
- Tìm câu văn có sử dụng lối nói quá và cách ví von trong văn bản để thấy tác dụng của chúng.
- Chú ý cụm từ “bà con xem...”.
Cách 1
a.
- Lối nói quá được sử dụng trong văn bản:
+ “Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô”.
+ “Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây”.
+ “Khi chàng múa chạy nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung”.
→ Lối nói quá được sử dụng trong văn bản
- Cách ví von được sử dụng trong văn bản:
+ “Khiên hắn kêu lạch xạch như quả mướp khô”. → tài múa khiên thấp kém của Mtao Mxây.
+ Múa trên cao, gió như bão; múa dưới thấp, gió như lốc → nhấn mạnh, làm nổi bật tài năng phi thường, sức mạnh như vũ bão của tù trưởng Đăm Săn.
- Ngôn ngữ sử thi trong văn bản trên khá giản dị, hàm súc, bộc lộ rõ tính hào hùng; đôi khi có vần, có nhịp như những bài thơ (“Chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc”); sử dụng những từ ngữ địa phương mang đậm không gian sử thi Tây Nguyên (ché rượu, khiên, diêng, cồng hlong, ...).
b.
- Cụm từ “bà con xem...” được lặp lại khá nhiều lần trong văn bản. Đó thường là lời của các già làng, trưởng bản nói và hướng đến bà con quanh bản.
- Theo em, việc sử dụng những cụm từ như vậy trong văn bản sử thi nhằm:
+ Giúp câu chuyện tăng tính khách quan, chân thực.
+ Giúp làm nổi bật đặc trưng của sử thi.
+ Giúp người nghe chú ý vào vấn đề mình đang nói.
+ Tìm sự đồng điệu giữa người kể và người nghe về câu chuyện sử thi ấy.
Cách 2a) Trong văn bản này, tác giả sử dụng nhiều biện pháp nói quá và ví von để miêu tả nhân vật. Đây là một đặc trưng của thể loại sử thi, sử dụng những hình ảnh vĩ đại, hoành tráng để miêu tả con người, nhất là những người anh hùng
Ví dụ:"Chàng múa trên cao. gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc''. Những câu văn giống như đòn bẩy, miêu tả chi tiết làm nổi bật vẻ đẹp của vị anh hùng. Các hình ảnh so sánh với Đăm Săn đều xuất phát từ thiên nhiên. Sức mạnh của Đăm Săn sánh ngang trời đất.
b) Cụm từ ''bà con xem..'' không chỉ để chỉ những người dân trong văn bản mà còn là để chỉ người đọc. Nhằm thu hút sự chú ý và thể hiện sự gần gũi, thân thuộc như đang giao tiếp.
Cách 3a) Có thể nói trong văn bản này, tác giả sử dụng nhiều biện pháp nói quá và ví von để miêu tả nhân vật. Đây là một đặc trưng của thể loại sử thi, sử dụng những hình ảnh vĩ đại, hoành tráng để miêu tả con người, nhất là những người anh hùng. Điều này giúp đặc tả được ngoại hình cũng như tính cách của nhân vật trong văn bản
Ví dụ:"Chàng múa trên cao. gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc''. Những câu văn giống như đòn bẩy, miêu tả chi tiết làm nổi bật vẻ đẹp của vị anh hùng.Các hình ảnh so sánh với Đăm Săn đều từ thiên nhiên. Người dân như muốn nói rằng sức mạnh của Đăm Săn có thể sáng ngang đất trời
Ngôn ngữ sử thi có thể thấy dùng nhiều từ ngữ cổ hay đặc trưng của một vùng hoặc một thời kỳ. Phần lớn ngôn ngữ đều mạc nét hào sảng, mộc mạc
b) Cụm từ ''bà con xem..'' không chỉ để chỉ những người dân trong văn bản mà còn là để chỉ người đọc. Điều này giúp lời văn trở nên gần gũi với độc giả hơn
Các bài tập cùng chuyên đề
Tóm tắt văn bản Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxay
Tóm tắt được nội dung bao quát của văn bản Chiến thắng Mtao Mxây (Câu chuyện kể lại sự kiện gì? Xảy ra trong bối cảnh thời gian, không gian như thế nào? Có chi tiết thần kì nào?).
Nhân vật chính trong Chiến thắng Mtao Mxây là ai? Có điểm gì nổi bật?
Câu chuyện Chiến thắng Mtao Mxây gửi gắm thông điệp gì?
Liên hệ, kết nối với kinh nghiệm sống của bản thân để hiểu thêm câu chuyện Chiến thắng Mtao Mxây
Màu sắc văn hóa Tây Nguyên trong Chiến thắng Mtao Mxây thể hiện qua các yếu tố nào?
Chú ý chi tiết miêu tả ngoại hình Mtao Mxây trong Chiến thắng Mtao Mxây
Chú ý biện pháp nghệ thuật được sử dụng để miêu tả hình ảnh múa khiên của Đăm Săn và Mtao Mxây trong Chiến thắng Mtao Mxây
Chú ý chi tiết ông trời giúp đỡ Đăm Săn trong Chiến thắng Mtao Mxây
Lời nói và hành động của dân làng cho biết tình cảm của cộng đồng đối với tù trường Đăm Săn như thế nào trong Chiến thắng Mtao Mxây
Tưởng tượng không khí ăn mừng của dân làng đối với chiến thắng của Đăm Săn trong Chiến thắng Mtao Mxây
Chú ý vẻ đẹp kì vĩ, phi thường của người anh hùng Đăm Săn trong Chiến thắng Mtao Mxây
Chú ý nghệ thuật miêu tả nhân vật Đăm Săn trong Chiến thắng Mtao Mxây
Nêu những sự kiện chính trong văn bản Chiến thắng Mtao Mxây. Hãy chỉ ra lời người kể chuyện, lời nhân vật, chi tiết thần kì trong văn bản.
Nhân vật người anh hùng Đăm Săn được miêu tả với những đặc điểm nổi bật nào? Chỉ ra những chi tiết cho thấy sự đối lập giữa Đăm Săn với Mtao Mxây trong Chiến thắng Mtao Mxây
Nêu và phân tích tác dụng của một biện pháp nghệ thuật tiêu biểu trong văn bản Chiến thắng Mtao Mxây (ví dụ: so sánh, phóng đại, đối lập, tương phản,...).
Hãy làm sáng tỏ một đặc điểm nổi bật của thể loại sử thi được thể hiện trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây.
Phân tích một số câu nói và hành động của dân làng trước chiến thắng của Đăm Săn để làm rõ tình cảm của cộng đồng Ê-dê đối với người anh hùng trong Chiến thắng Mtao Mxây
Đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây phản ánh và ca ngợi điều gì? Điều ấy có còn ý nghĩa với cuộc sống hôm nay không? Vì sao?
Hãy minh hoạ trận chiến đấu giữa Đăm Săn và Mtao Mxây bằng một bức vẽ hoặc một đoạn văn miêu tả (khoảng 8-10 dòng).
Hãy nhớ lại một vài nhân vật lịch sử hoặc nhân vật văn học thường được mọi người gọi là anh hùng và cho biết: do đâu mà họ được tôn xưng như thế?
Lời văn ở đoạn này trong văn bản Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxay gần với truyện hay vở kịch?
Lưu ý những hình ảnh được sử dụng để miêu tả Đăm Săn trong Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxay. Những hình ảnh đó có điểm gì độc đáo?
Chú ý sự xuất hiện của cụm từ “bà con xem...” và ý nghĩa, tác dụng của nó trong lời kể trong Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxay?
Cảnh tiệc tùng trong đoạn này trong Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxay được miêu tả qua lời của ai? Điều đó giúp ích gì trong việc thể hiện hình tượng nhân vật Đăm Săn?
Việc miêu tả ngoại hình nhân vật Đăm Săn trong Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxay có gì khác thường và có tác dụng như thế nào?
Tóm tắt các sự kiện chính trong văn bản Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxay
