Bài 10: Em nhận diện biểu hiện xâm hại SGK Đạo đức 5 Chân trời sáng tạo

Khởi động

Trả lời Câu hỏi trang 49 Khởi động SGK Đạo đức 5

Cùng đọc, vận động theo bài vè Nhắc bé và trả lời câu hỏi

Nghe vẻ nghe ve

Nghe vè bảo vệ

Vùng riêng cơ thể

Bé nhớ giữ gìn

Đừng để ai nhìn

Hay là đụng chạm

Hành vi xâm phạm

Xấu xa vô cùng

Tất cả chúng mình

Cùng nhau bảo vệ

Bảo vệ ấy là bảo vệ

Biểu hiện xâm hại nào được nhắc đến trong bài vè.

Phương pháp giải:

Chia sẻ cảm nghĩ.

Lời giải chi tiết:

Bài vè nhấn mạnh về việc bảo vệ cơ thể và không để ai nhìn hoặc đụng chạm vào cơ thể của bé một cách xâm phạm và xấu xa. Nội dung bài vè khuyến khích việc giữ gìn và bảo vệ cơ thể một cách toàn diện.

Kiến tạo tri thức mới 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 49 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

1. Quan sát tranh và nêu các loại kế hoạch cá nhân

- Nêu các biểu hiện xâm hại trong mỗi bức tranh trên.

- Kể thêm một số biểu hiện xâm hại mà em biết.

Phương pháp giải:

Quan sát tranh và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a, Nêu các biểu hiện xâm hại trong mỗi bức tranh trên .

- Tranh 1: Bị người thân đánh đập

- Tranh 2: Bị bạn bè nói xấu, cô lập

- Tranh 3: Bị người lạ sờ mó, có những hành vi đụng chạm không đúng mực

- Tranh 4: Chị gái không quan tâm đến em khi em mình đang sốt

b, Kể thêm một số biểu hiện xâm hại mà em biết

- Bị buộc phải tham gia hoạt động tình dục mà em không đồng ý hoặc không hiểu.

- Bị người khác thiếu tôn trọng, xúc phạm, đe dọa, hay gây tổn thương tinh thần cho em.

- Bị người khác sử dụng bạo lực, đánh đập, đe dọa, hoặc gây tổn thương cơ thể em.

- Bị người khác lợi dụng tài chính của em, ép buộc hoặc cướp đoạt tiền bạc hoặc tài sản.

- Bị thiếu chăm sóc, quan tâm hoặc bị bỏ rơi trong việc đáp ứng các nhu cầu cơ bản như ăn uống, vệ sinh, y tế.

Kiến tạo tri thức mới 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 50 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

Đọc thông tin “XÂM HẠI TRẺ EM” và trả lời câu hỏi:

- Xâm hại trẻ em gây ra những tác hại gì?

- Kể thêm tác hại của xâm hại trẻ em.

- Theo em, vì sao phải phòng tránh xâm hại

Phương pháp giải:

Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a, Những tác hại mà xâm hại trẻ em gây ra:

- có thể gây khuyết tật, tử vong

- Gây ra những đau đớn, bùng phát hàng loạt cảm xúc tiêu cực, sự ứng xử có nguy cơ lệch chuẩn của trẻ em.

- Tổn hại nghiêm trọng về sức khoẻ, tâm lí, thậm chí có thể gây thiệt mạng

b, Kể thêm tác hại của xâm hại trẻ em.

- Khiến trẻ em bị sợ hãi, ảnh hưởng đến tinh thần

- Ảnh hưởng đến sức khoẻ, có thể gây tử vong

c, Theo em, vì sao phải phòng tránh xâm hại

• Xâm hại gây ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng và có thể ảnh hưởng suốt đời đối với trẻ em.
• Xâm hại là vi phạm quyền của trẻ em và là hành động không đúng đắn, không đạo đức.
• Phòng tránh xâm hại giúp bảo vệ sự an toàn, tinh thần và tâm lý của trẻ em, giúp trẻ phát triển toàn diện và có môi trường sống lành mạnh và an lành.

Luyện tập 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 51 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào sau đây? Vì sao?

- Ý kiến 1: Xâm hại trẻ em để lại những tổn thương thể chất và tinh thần nặng nề

- Ý kiến 2: Bỏ mặc trẻ em không phải là biểu hiện xâm hại

- Ý kiến 3: Phòng, tránh xâm hại tạo điều kiện cho trẻ em phát triển lành mạnh, hạnh phúc

- Ý kiến 4: Phòng, tránh xâm hại trẻ em không phải là thực hiện quyền trẻ em

- Ý kiến 6: Việc thực hiện kế hoạch cá nhân cũng cần sự hỗ trợ của người lớn. 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các ý kiến và nhận xét ý kiến đó đúng hay sai, giải thích.

Lời giải chi tiết:

- Ý kiến 1: Em đồng ý. Đây là sự thật được chứng minh bởi nhiều nghiên cứu và kinh nghiệm thực tế. Xâm hại trẻ em có thể gây ra những tổn thương về cả thể chất và tâm lý, ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống và sự phát triển của trẻ.

Tôi xin lỗi nếu có sự hiểu lầm. Dưới đây là lý do tại sao ý kiến 2 và 4 có thể được coi là đúng:

- Ý kiến 2: Em không đồng tình vì bỏ mặc trẻ em có thể coi là một hình thức xâm hại gián tiếp. Khi không quan tâm và không bảo vệ trẻ em khi họ gặp nguy hiểm hoặc bị tổn thương, chúng ta không thực hiện trách nhiệm bảo vệ của mình đối với trẻ em và có thể gây hại nghiêm trọng cho sự phát triển và trạng thái tâm lý của trẻ.

- Ý kiến 3: Em đồng ý. Phòng, tránh xâm hại tạo điều kiện cho trẻ em phát triển lành mạnh, hạnh phúc: Đúng, việc phòng tránh xâm hại trẻ em là rất quan trọng để tạo ra một môi trường an toàn và yêu thương cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Khi được sinh sống trong một môi trường không xâm hại, trẻ em có cơ hội phát triển một cách lành mạnh và hạnh phúc hơn.

- Ý kiến 4: Em đồng ý. Phòng, tránh xâm hại trẻ em không chỉ là thực hiện quyền trẻ em, mà còn là một nghĩa vụ đạo đức và pháp lý của mỗi người. Quyền trẻ em bao gồm quyền được bảo vệ, quyền sống trong một môi trường an toàn và không bị tổn thương. Bằng cách phòng tránh xâm hại trẻ em, chúng ta đảm bảo quyền này được thực hiện và đảm bảo trẻ em có một cuộc sống lành mạnh và an toàn hơn.

Luyện tập 2

 Trả lời Câu hỏi 2 trang 51 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Trường hợp nào sau đây bị xâm hại? Chỉ ra các biểu hiện của xâm hại

a.     Trong rạp chiếu phim, một người ngồi cạnh đặt tay lên đùi và áp sát cơ thể vào Na

b.    Tin thường bị anh hàng xóm doạ nạt

c.     Bố mẹ và người thân vui mừng ôm chầm lấy Cốm để chúc mừng em vừa đoạt giải cuộc thi múa ở trường

d.    Bin bị người lạ lấy ảnh cá nhân của mình chỉnh sửa và bêu xấu ở nhiều trang mạng xã hội

e.     Tin muốn bố mẹ dành một ít thời gian mỗi ngày để trò chuyện cùng mình nhưng không ai quan tâm đến mong muốn này.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Các trường hợp a, b, d và e đều có biểu hiện của xâm hại.

a. Hành động chạm vào đùi và áp sát cơ thể của một người khác mà không có sự đồng ý hay sự thoả thuận trước đó là vi phạm đáng kể đến giới hạn cá nhân và không gian riêng tư của Na, và có thể gây tổn thương tâm lý và tình dục.

b. Đây là một hành vi bắt nạt, mà cũng có thể được coi là hình thức xâm hại tâm lý. Doạ nạt là hành vi có chủ đích, thường xuyên và liên tục gây tổn hại tinh thần, gây sự đau khổ và cảm giác không an toàn cho người bị doạ nạt.

d. Đây là một hành vi xâm hại trực tuyến. Việc lấy ảnh cá nhân của Bin mà không có sự cho phép và sửa đổi nó để bêu xấu trên mạng xã hội là một hành động xâm hại, gây tổn thương đáng kể cho danh dự, tâm lý và quyền riêng tư của Bin.

e. Sự thiếu quan tâm và sự bỏ qua mong muốn của một trẻ em cần sự tương tác và quan tâm của bố mẹ có thể gây ra tổn thương tâm lý và cảm giác bị tổn thương trong trẻ.

- Một số biểu hiện xâm hại:

Dưới đây là các biểu hiện của xâm hại:

·       Xâm hại tình dục: Sự tiếp xúc tình dục không đồng ý hoặc không phù hợp.

·       Xâm hại tâm lý: Quấy rối, đe dọa, bắt nạt, hay lạm dụng tâm lý.

·       Xâm hại vật lý: Lạm dụng, đánh đập, hành hung, hay làm tổn thương thể chất.

·       Xâm hại trực tuyến: Lợi dụng Internet để gây tổn hại, như đe dọa, quấy rối, hay chia sẻ thông tin riêng tư không đồng ý.

Luyện tập 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 52 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Lập sơ đồ tư duy về biểu hiện xâm hại và ý nghĩa của việc phòng tránh xâm hại.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các nội dung để lập sơ đồ tư duy.

Lời giải chi tiết:

− Biểu hiện xâm hại: bỏ rơi trẻ em; mua bán trẻ em, bạo lực trẻ em, bắt buộc trẻ em tham gia lao động trái quy định của pháp luật về lao động,…

− Ý nghĩa của việc phòng, tránh xâm hại: tạo môi trường lành mạnh cho trẻ em phát triển; tránh được nhiều nguy cơ tiềm ẩn gây hại đến đời sống của trẻ; tránh được những tổn thương về thể chất và tinh thần cho trẻ…

Vận dụng

Trả lời Câu hỏi trang 52 Vận dụng SGK Đạo đức 5

Chia sẻ với bạn bè, người thân về các biểu hiện xâm hại và ý nghĩa của việc phòng tránh xâm hại.

Phương pháp giải:

Chọn sự việc và chia sẻ.

Lời giải chi tiết:

- Khi chia sẻ với bạn bè và người thân về các biểu hiện xâm hại và ý nghĩa của việc phòng tránh xâm hại, có thể sử dụng các thông tin sau đây:

- Biểu hiện của xâm hại:

·       Xâm hại tình dục: Tiếp xúc tình dục không đồng ý, bắt buộc hoặc không phù hợp.

·       Xâm hại tâm lý: Quấy rối, đe dọa, bắt nạt, hay lạm dụng tâm lý.

·       Xâm hại vật lý: Lạm dụng, đánh đập, hành hung, hay làm tổn thương thể chất.

·       Xâm hại trực tuyến: Lợi dụng Internet để gây tổn hại, như đe dọa, quấy rối, hay chia sẻ thông tin riêng tư không đồng ý.

- Ý nghĩa của việc phòng tránh xâm hại:

·       Bảo vệ sự an toàn và sức khỏe tinh thần: Phòng tránh xâm hại giúp đảm bảo sự an toàn và tránh tổn thương tới sức khỏe tinh thần của chúng ta và những người xung quanh.

·       Bảo vệ quyền riêng tư và tôn trọng cá nhân: Phòng tránh xâm hại đảm bảo quyền riêng tư của mỗi người và khuyến khích việc tôn trọng lẫn nhau.

·       Xây dựng môi trường an toàn và tin tưởng: Phòng tránh xâm hại tạo ra một môi trường an toàn, tin tưởng và tôn trọng, nơi mọi người có thể phát triển và tận hưởng cuộc sống.

·       Góp phần vào sự phát triển và hạnh phúc: Bằng cách phòng tránh xâm hại, chúng ta tạo điều kiện cho sự phát triển và hạnh phúc của bản thân và những người xung quanh.

=> Qua việc chia sẻ và nói chuyện với bạn bè và người thân về các biểu hiện xâm hại và ý nghĩa của việc phòng tránh, chúng ta có thể nâng cao nhận thức và khả năng bảo vệ mình khỏi xâm hại.