Bài 9: Em lập kế hoạch cá nhân SGK Đạo đức 5 Chân trời sáng tạo

Khởi động

Trả lời Câu hỏi trang 43 Khởi động SGK Đạo đức 5

Chia sẻ về ước mơ của em và cách em thực hiện ước mơ đó.

Phương pháp giải:

Chia sẻ cảm nghĩ.

Lời giải chi tiết:

Ước mơ của em: trở thành một nhà môi trường học và đóng góp tích cực vào công cuộc bảo vệ và phục hồi môi trường.

Để hiện thực hóa ước mơ của mình từng ngày, em có thể lập kế hoạch và thực hiện các hoạt động sau:

·   Xác định mục tiêu cụ thể: Ví dụ: tham gia vào một hoạt động tình nguyện môi trường, tìm hiểu và chia sẻ kiến thức về bảo vệ môi trường, giảm thiểu lượng rác thải cá nhân, sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo, v.v.

·   Lập kế hoạch hằng ngày: Em nên lập kế hoạch hằng ngày để thực hiện các hoạt động nhỏ như tiết kiệm năng lượng, phân loại rác, sử dụng sản phẩm tái chế, và lan tỏa thông điệp về bảo vệ môi trường.

·   Thực hiện hành động: Mỗi ngày, em nên thực hiện các hành động nhỏ như tắt đèn khi không sử dụng, sử dụng bình nước tái sử dụng thay vì bình nhựa, sử dụng gói hàng tái chế, và tìm hiểu về các vấn đề môi trường mới. Em cũng có thể tham gia vào các hoạt động tình nguyện môi trường trong cộng đồng hoặc tham gia vào các dự án liên quan đến bảo vệ môi trường.

·   Đánh giá và điều chỉnh: Thường xuyên đánh giá tiến trình của mình và xem xét những điều em đã thực hiện và những điều em có thể cải thiện. Điều này giúp em theo dõi tiến bộ và điều chỉnh kế hoạch của mình để ngày càng hiện thực hóa ước mơ một cách tốt hơn.

Kiến tạo tri thức mới 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 43 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

1. Quan sát tranh và nêu các loại kế hoạch cá nhân

- Kể thêm những loại kế hoạch cá nhân khác.

Phương pháp giải:

Quan sát tranh và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Các loại kế hoạch cá nhân:

+ Tranh 1: kế hoạch học tập

+ Tranh 2: kế hoạch tập luyện (thể thao)

+ Tranh 3: kế hoạch tiết kiệm tiền

+ Tranh 4: kế hoạch tổ chức buổi tiệc

- Ngoài ra, có một số kế hoạch cá nhân khác như: kế hoạch đi du lịch, kế hoạch thực hiện ước mơ, kế hoạch làm việc nhà, …

Kiến tạo tri thức mới 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 44 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

Đọc câu chuyện “BÁC TẬP CHO CHÚNG TÔI CÓ KẾ HOẠCH LAO ĐỘNG” và trả lời câu hỏi:

- Trong câu chuyện trên, Bác thường nhắc nhở anh chị phục vụ và cán bộ điều gì?

- Lời nhắc nhở thường xuyên của Bác có tác dụng gì?

- Theo em, vì sao phải lập và thực hiện kế hoạch cá nhân?

Phương pháp giải:

Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Bác thường nhắc nhở anh chị phục vụ và cán bộ việc phải có trật tự, kế hoạch làm việc cụ thể. Bác thường nhắc cán bộ phải luôn làm việc đúng giờ và không nên lãng phí thời gian

- Tác dụng: rèn luyện mọi người thói quen sắp xếp công việc hằng ngày, làm việc có kế hoạch, tránh sự tuỳ tiện và nhất là tránh nhàn rỗi.

- Lý do phải lập kế hoạch cá nhân: Lập kế hoạch cá nhân là một kỹ năng quan trọng giúp chúng ta tổ chức thời gian và hoàn thành công việc một cách hiệu quả. Lập kế hoạch cá nhân sẽ giúp chúng ta có sự tổ chức trong việc học tập và sinh hoạt hàng ngày, xác định những việc cần làm, ưu tiên công việc quan trọng và phân chia thời gian một cách hợp lý. Bằng cách lập kế hoạch, chúng ta có thể tránh được việc bỏ sót công việc và đảm bảo rằng có đủ thời gian để hoàn thành nhiệm vụ.

Kiến tạo tri thức mới 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 45 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

Đọc đoạn hội thoại và trả lời câu hỏi:

- Từ ý kiến của các bạn, việc lập kế hoạch cá nhân cần thực hiện theo các bước nào?

- Khi lập kế hoạch cá nhân, em cần lưu ý điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Các bước lập kế hoạch cá nhân:

+ Xác định mục tiêu và các mốc thời gian hoàn thành

+ Xác định việc cần làm và sắp xếp thứ tự ưu tiên

+ Xác định các biện pháp cho từng việc làm, có thể xác định thêm người hỗ trợ, giúp đỡ.

+ Đánh giá, điều chỉnh lại kế hoạch và có thêm các biện pháp dự phòng.

- Khi lập kế hoạch cá nhân, em cần lưu ý: có thêm những biện pháp dự phòng hoặc điều chỉnh cho linh hoạt, không nên thực hiện quá cứng nhắc.

Luyện tập 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 46 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Nhận xét các ý kiến sau

- Ý kiến 1: Làm việc theo kế hoạch giúp tiết kiệm thời gian, công sức và tiền bạc của bản thân

- Ý kiến 2: Với học sinh, chỉ có việc học tập mới cần lập kế hoạch

- Ý kiến 3: Đôi khi phải biết thay đổi kế hoạch để phù hợp với hoàn cảnh đột xuất

- Ý kiến 4: Làm việc theo kế hoạch là cứng nhắc và mất đi tính sáng tạo

- Ý kiến 5: Kế hoạch cá nhân có thể chia làm các loại: kế hoạch ngắn hạn, kế hoạch trung hạn và kế hoạch dài hạn.

- Ý kiến 6: Việc thực hiện kế hoạch cá nhân cũng cần sự hỗ trợ của người lớn.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các ý kiến và nhận xét ý kiến đó đúng hay sai, giải thích.

Lời giải chi tiết:

- Ý kiến 1: Đúng, lập kế hoạch giúp tổ chức và quản lý thời gian, công sức và tài chính một cách hiệu quả hơn. Nó giúp người thực hiện hướng dẫn và ưu tiên công việc, từ đó tiết kiệm được năng lượng và tài nguyên.

- Ý kiến 2: Không chính xác. Lập kế hoạch không chỉ áp dụng cho việc học tập mà còn áp dụng cho mọi khía cạnh của cuộc sống. Việc lập kế hoạch giúp học sinh tổ chức thời gian, phân chia công việc và đạt được mục tiêu cá nhân khác nhau.

- Ý kiến 3: Đúng, đôi khi hoàn cảnh đột xuất có thể yêu cầu thay đổi kế hoạch. Linh hoạt và sẵn sàng thích ứng với những thay đổi là quan trọng để đảm bảo kế hoạch vẫn hiệu quả và phù hợp với tình huống mới.

- Ý kiến 4: Không chính xác. Làm việc theo kế hoạch không đồng nghĩa với việc mất đi tính sáng tạo. Kế hoạch chỉ định hướng và cung cấp một khuôn khổ cho hoạt động, trong đó sáng tạo vẫn có thể tồn tại và được thể hiện.

- Ý kiến 5: Đúng, kế hoạch cá nhân có thể được chia thành các loại khác nhau như kế hoạch ngắn hạn (thường từ vài ngày đến vài tuần), kế hoạch trung hạn (thường từ vài tháng đến vài năm) và kế hoạch dài hạn (thường từ vài năm trở lên). Việc phân loại kế hoạch như vậy giúp người lập kế hoạch có cái nhìn tổng quan và kiểm soát được tiến trình dài hạn.

- Ý kiến 6: Đúng, việc thực hiện kế hoạch cá nhân có thể được hỗ trợ bởi người lớn, như gia đình, người thầy cô hoặc người điều hành. Họ có thể cung cấp hướng dẫn, sự khuyến khích và hỗ trợ cần thiết để giúp người lập kế hoạch đạt được mục tiêu của mình.

Luyện tập 2

 Trả lời Câu hỏi 2 trang 46 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Em đồng tình hay không đồng tình với việc làm nào của các bạn sau đây? Vì sao?

a. Cứ chờ đến lúc gần kiểm tra định kì thì Bin mới lập kế hoạch ôn tập.

b. Khi lập kế hoạch, Tin đã xác định các mục tiêu quá sức của mình để có động lực phấn đấu tốt hơn

c. Sau khi lập kế hoạch, Cốm chờ đến khi có hứng thú mới thực hiện

d. Trong bản kế hoạch của Tin, việc nào thích làm thì được ưu tiên hơn.

e. Khi không thực hiện được kế hoạch, Na xem lại nguyên nhân và tìm cách khắc phục.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. Em không đồng tình với việc cứ chờ đến gần kiểm tra định kì mới lập kế hoạch ôn tập. Điều này có thể gây áp lực và thiếu thời gian để chuẩn bị đầy đủ cho kiểm tra. Lập kế hoạch ôn tập từ sớm giúp phân chia công việc hiệu quả hơn và tạo ra một quá trình học tập có tổ chức.

b. Em đồng tình với việc xác định các mục tiêu quá sức để có động lực phấn đấu tốt hơn. Đặt mục tiêu cao hơn khả năng hiện tại có thể đẩy em vượt qua giới hạn và phấn đấu để đạt được những thành tựu cao hơn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc đặt mục tiêu quá khó cũng có thể gây căng thẳng và gây áp lực không cần thiết.

c. Em không đồng tình với việc chờ đến khi có hứng thú mới thực hiện kế hoạch. Hứng thú có thể biến đổi và không ổn định. Thay vào đó, em nên rèn luyện tự điều khiển và tự discipline bản thân để thực hiện kế hoạch, bất kể có hứng thú hay không.

d. Em không đồng tình với việc chỉ ưu tiên việc thích làm trong kế hoạch. Đôi khi việc cần làm và việc thích làm không trùng khớp. Lập kế hoạch nên dựa trên mức độ quan trọng và ưu tiên của các hoạt động, không chỉ dựa trên sở thích cá nhân.

e. Em đồng tình với việc xem lại nguyên nhân và tìm cách khắc phục khi không thực hiện được kế hoạch. Điều này giúp em hiểu rõ hơn về những rào cản và khó khăn gặp phải, từ đó tìm ra giải pháp để vượt qua và điều chỉnh kế hoạch sao cho phù hợp và khả thi hơn trong tương lai.

 d. Na biết bảo vệ môi trường sống. Thói quen tái sử dụng của Na giúp giảm lượng rác thải và tiết kiệm tài nguyên. Bằng cách sử dụng lại tập vở cũ, Na giảm thiểu sự tiêu thụ giấy và sử dụng tài nguyên tự nhiên một cách bền vững.

Để nhắc nhở những người chưa biết bảo vệ môi trường sống, em có thể thực hiện các hành động sau:

- Chia sẻ thông tin về tầm quan trọng của bảo vệ môi trường sống và những hành động cụ thể để thực hiện.

- Tạo ra những hoạt động giáo dục và nhắc nhở về bảo vệ môi trường trong cộng đồng, như tổ chức buổi thảo luận, workshop hoặc chiếu phim tài liệu liên quan đến môi trường.

- Đưa ra ví dụ và hướng dẫn cách thực hiện các hành động bảo vệ môi trường thông qua các hoạt động thực tế, như dọn vệ sinh môi trường, tái chế rác thải hoặc trồng cây.

- Tham gia vào các nhóm hoặc tổ chức phi chính phủ hoặc các hoạt động tình nguyện liên quan đến bảo vệ môi trường và khuyến khích người khác tham gia cùng.

Luyện tập 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 47 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Sắp xếp các nội dung sau theo trình tự các bước lập kế hoạch cá nhân:

a. Liệt kê các việc cần thực hiện.

b. Sắp xếp thứ tự ưu tiên cho các việc

c. Xác định mục tiêu

d. Đề ra các biện pháp cụ thể

e. Xác định thời gian hoàn thành.

g. Đánh giá và điều chỉnh kế hoạch

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các nội dung để lập kế hoạch cá nhân.

Lời giải chi tiết:

c – a – b – d – e – g

Luyện tập 4

Trả lời Câu hỏi 4 trang 47 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Xử lí tình huống

Tình huống 1:

Na luôn xây dựng kế hoạch cá nhân hằng tuần chi tiết và nghiêm túc thực hiện. Khi kiểm tra và phát hiện mình chưa thực hiện đúng kế hoạch đã đề ra, Na tìm cách điều chỉnh sao cho hợp lí. Thế nhưng, em gái Na luôn làm việc không theo kế hoạch. Na góp ý thì em Na nói: “Việc khó mới cần kế hoạch, còn việc hằng ngày không cần”.

Nếu là Na, em sẽ giải thích như thế nào để em gái thấy được lợi ích của việc lập và thực hiện kế hoạch cá nhân?

Tình huống 2:

Cốm, Na, Bin và Tin cùng nhau lập kế hoạch tập luyện tiết mục văn nghệ chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam. Ban đầu, cả nhóm tập rất chăm chỉ nhưng sau một tuần, Bin tỏ ra chán nản, thường xuyên đi muộn trong các buổi tập khiến kế hoạch của nhóm có nguy cơ không thực hiện được.

Nếu là thành viên của nhóm, em sẽ làm gì?

Tình huống 3:

Chiều thứ Bảy được nghỉ học, Bin sang nhà Tin để rủ Tin đi đá bóng. Sang đến nơi, thấy Tin đang đọc sách, Bin trêu: “Cậu muốn trở thành mọt sách à? Học cả tuần rồim thứ Bảy phải nghỉ ngơi, thư gian chứ?”. Tin ôn tồn bảo: “Trong kế hoạch của mình, chiều nay là giờ tự học, học xong mình mới đi chơi”. Bin cố gắng thuyết phục bạn đi đá bóng nhưng Tin vẫn kiên quyết từ chối. Cuối cùng, Bin giận dỗi bỏ về.

Nếu là Bin, em sẽ làm gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các tình huống để đưa ra cách xử lí tình huống.

Lời giải chi tiết:

Tình huống 1: Na nên nói với em gái mình rằng việc lập và thực hiện kế hoạch cá nhân có nhiều lợi ích:

- Giúp tổ chức công việc một cách gọn gàng và hiệu quả.

- Giúp Na biết chính xác những gì cần làm và khi nào cần hoàn thành chúng.

- Giúp Na đạt được mục tiêu và phát triển kỹ năng quản lý thời gian.

Tình huống 2: Nếu em là thành viên của nhóm, em có thể:

- Trò chuyện với Bin để hiểu tại sao anh ấy chán nản.

- Lắng nghe và thấu hiểu vấn đề của Bin.

- Tạo động lực bằng cách nhắc nhở về mục tiêu của nhóm.

- Đề xuất giải pháp để giúp Bin vượt qua cảm giác chán nản.

- Hỗ trợ và khuyến khích Bin tiếp tục tham gia.

Tình huống 3: Nếu em là Bin, em có thể:

- Tôn trọng quyết định của Tin và không ép buộc anh ấy.

- Lắng nghe và thấu hiểu lý do của Tin.

- Thảo luận và tìm giải pháp thoả đáng cho cả hai.

Vận dụng

Trả lời Câu hỏi trang 48 Vận dụng SGK Đạo đức 5

Chọn một trong những việc sau và lập kế hoạch thực hiện:

a. Tiết kiệm tiền để mua đồ dùng học tập cho năm học mới.

b. Học tập để cải thiện một môn học chưa có nhiều tiến bộ.

c. Học một môn năng khiếu yêu thích (bóng đá, võ thuật, chơi đàn,..)

d. Tổ chức chúc mừng nhân dịp đặc biệt của người thân, bạn bè, thầy cô giáo.

Phương pháp giải:

Chọn sự việc và lập kế hoạch.

Lời giải chi tiết:

Em chọn việc: Tiết kiệm tiền để mua đồ dùng học tập

Bước 1: Xác định mục tiêu và các mốc thời gian hoàn thành

- Đặt mục tiêu cụ thể: Tiết kiệm đủ tiền để mua đồ dùng học tập cho năm học mới. Xác định số tiền cần tiết kiệm và đặt mốc thời gian để đạt được mục tiêu đó. Ví dụ: tiết kiệm 500.000 đồng trong vòng 3 tháng.

Bước 2: Xác định việc cần làm và sắp xếp thứ tự ưu tiên

- Liệt kê các việc cần làm để tiết kiệm tiền, ví dụ: giảm tiền mua đồ ăn ngoài, hạn chế mua đồ đạc không cần thiết, tìm cách tăng thu nhập bằng việc làm thêm.

- Sắp xếp thứ tự ưu tiên cho các công việc này, tập trung vào những việc có hiệu quả tiết kiệm cao hoặc dễ thực hiện trước.

Bước 3: Xác định các biện pháp cho từng việc làm

- Đối với việc giảm tiền mua đồ ăn ngoài, có thể lên kế hoạch nấu ăn tại nhà, chuẩn bị bữa ăn mang đi làm hoặc hạn chế ăn ngoài một số ngày trong tuần.

- Đối với việc hạn chế mua đồ đạc không cần thiết, tạo ra một danh sách mua sắm cần thiết và tuân thủ nó, tránh bị lôi kéo bởi những món đồ không cần thiết.

- Đối với việc tăng thu nhập bằng việc làm thêm, xem xét các cơ hội làm thêm như làm công việc part-time hoặc tìm các dự án tự do phù hợp với khả năng của bạn.

Bước 4: Đánh giá, điều chỉnh lại kế hoạch và có thêm các biện pháp dự phòng

- Định kỳ đánh giá kế hoạch tiết kiệm và xem xét những điều chỉnh cần thiết. Nếu gặp khó khăn trong việc tiết kiệm đủ tiền, hãy xem xét các biện pháp dự phòng như tìm cách kiếm thêm thu nhập từ các nguồn khác hoặc điều chỉnh mục tiêu và mốc thời gian.