Tổng hợp bài tập Chủ đề 1. Ôn tập truyện đồng thoại

Lý thuyết

1. Lý thuyết truyện đồng thoại

2. Khái quát nội dung chính của các văn bản

Đề bài

Câu 1. Đọc đoạn trích sau:

“Bởi tôi ăn uống điều độ, làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Ðôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.

Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ ngã rạp y như có nhát dao vừa lia qua. Ðôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn bây giờ thành cái áo dài kín tận đuôi. Mỗi khi tôi vù lên, đã nghe thấy tiếng phành phạch giòn giã. Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mờ soi gương được và rất ưa nhìn. Ðầu tôi to ra và nổi từng tảng, rất bướng. Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm má làm việc. Sợi râu tôi dài và uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng. Tôi rất lấy làm hãnh diện với và con về cặp râu ấylắm. Cứ chốc chốc tôi lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai tay lên vuốt râu”.

a. Nhân vật “tôi” trong đoạn trích là loài vật nào?

b. Nêu một chi tiết thể hiện sự khỏe mạnh, cường tráng của Dế Mèn trong đoạn trích.

c. Em hiểu như thế nào về thái độ của Dế Mèn đối với vẻ ngoài của mình?

d. Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào nổi bật trong đoạn trích để miêu tả Dế Mèn?

e. Qua đoạn trích, em học được điều gì từ cách sống và thói quen của Dế Mèn?

Câu 2. Đọc đoạn trích sau:

Đây là bí mật của mình. Rất đơn giản: người ta chỉ thấy rõ với trái tim. Điều cốt lõi vô hình trong mắt trần.
– Điều cốt lõi vô hình trong mắt trần – hoàng tử bé lặp lại, để cho nhớ.
– Chính thời gian mà bạn bỏ ra cho bông hồng của bạn đã khiến bông hồng của bạn trở nên quan trọng đến thế.
– Chính thời gian mà mình bỏ ra cho bông hồng của mình… – Hoàng tử bé lặp lại, để cho nhớ.
– Con người đã quên mất sự thật này – con cáo nói. – Nhưng bạn thì không được quên. Bạn có trách nhiệm mãi mãi với những gì bạn đã cảm hoá. Bạn có trách nhiệm với bông hồng của bạn…
– Mình có trách nhiệm với bông hồng của mình…

a. Ai đã nói câu: “Người ta chỉ thấy rõ với trái tim”?

b. Câu “Người ta chỉ thấy rõ với trái tim” có ý nghĩa gì?

c. Vì sao bông hồng trở nên quan trọng với Hoàng tử bé?

d. Thông điệp sâu sắc nhất con cáo muốn nhắn gửi đến Hoàng tử bé là gì?

e. Từ bài học con cáo dạy Hoàng tử bé, em rút ra được điều gì cho bản thân trong tình bạn?

Câu 3: Điền từ ngữ phù hợp vào chỗ trống trong sơ đồ sau:

Câu 4: Theo em, Dế Mèn có phải là kẻ xấu, kẻ ác không? Vì sao?

Câu 5: Đóng vai Dế Mèn kể lại bài học trong đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên” bằng một đoạn văn.

Câu 6: Nêu nội dung chính của văn bản Bài học đường đời đầu tiên.

Câu 7: Văn bản Nếu cậu muốn có một người bạn do ai sáng tác và được trích từ tác phẩm nào?

Câu 8: Từ văn bản Nếu cậu muốn có một người bạn, viết đoạn văn suy nghĩ về tình bạn.

Câu 9: Từ “cảm hóa” xuất hiện bao nhiêu lần trong đoạn trích Nếu cậu muốn có một người bạn? Qua những lời giải thích của cáo, em hiểu "cảm hóa" có nghĩa là gì?

Câu 10: Viết đoạn văn miêu tả cảm xúc của nhân vật cáo sau khi từ biệt hoàng tử bé trong đoạn trích Nếu cậu muốn có một người bạn.

Hướng dẫn giải

Câu 1:

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản

Chú ý các chi tiết, hình ảnh đặc sắc

Lời giải chi tiết:

a. Là Dế Mèn – một loài dế (côn trùng nhỏ).

b. “Đôi càng tôi mẫm bóng” hoặc “Những ngọn cỏ ngã rạp y như có nhát dao vừa lia qua”.

c. Dế Mèn rất tự hào, hãnh diện với vẻ ngoài cường tráng, đặc biệt là cặp râu của mình.

d. Biện pháp nhân hoá và so sánh: “như có nhát dao vừa lia qua”, “soi gương được”

e. Cần ăn uống điều độ, rèn luyện sức khỏe và chăm chút bản thân để phát triển tốt.

Câu 2:

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản

Chú ý các chi tiết, hình ảnh đặc sắc

Lời giải chi tiết:

a. Con cáo.

b. Ý nói những giá trị quan trọng trong cuộc sống thường không thể nhìn thấy bằng mắt, mà phải cảm nhận bằng trái tim, tình cảm, sự thấu hiểu.

c. Vì cậu đã dành thời gian chăm sóc, yêu thương và gắn bó với nó; nhờ vậy, bông hồng trở nên “duy nhất” và đặc biệt trong lòng cậu.

d. Khi đã gắn bó và cảm hoá một ai đó hay điều gì đó, ta có trách nhiệm với họ/điều đó, bởi tình cảm khiến mọi điều trở nên quý giá.

e. Tình bạn cần sự kiên nhẫn, quan tâm và trách nhiệm. Muốn có bạn thật sự, phải biết trân trọng và dành thời gian vun đắp tình cảm.

Câu 3:

Phương pháp:

Đọc kĩ phần 1 đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên” (từ đầu đến “có thể sắp đứng đầu thiên hạ rồi”)

Lời giải chi tiết:

Câu 4:

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản Bài học đường đời đầu tiên

Lời giải chi tiết:

Dế Mèn không phải là kẻ xấu, kẻ ác vì hành động của Dế Mèn là sự sai lầm, bồng bột của một thanh niên mới lớn, chưa ý thức được hậu quả của điều mà mình đang làm. Sau khi thấy Dế Choắt đã vì trò đùa của mình mà chết đã hối hận, ăn năn, từ đó thay đổi tính cách.

Câu 5:

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản Bài học đường đời đầu tiên, chọn một sự kiện em ấn tượng để kể lại.

Lời giải chi tiết:

Bài tham khảo:

Sau khi Dế Choắt ra đi bằng những cú mổ đau đớn, tôi đứng lặng giờ lâu suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên của mình. Tôi bồi hồi và suy nghĩ lại về việc làm của mình. Lẽ ra tôi nên cưu mang giúp đỡ anh bạn hàng xóm hiền lành yếu ớt ấy chứ không phải là hách dịch, trịch thượng với anh. Tâm trí tôi ngập tràn sự ân hận và xót xa. Giá như tôi đồng ý cho Dế Choắt đào một cái ngách thông sang nhà tôi, giá như tôi không trêu chọc chị Cốc để người bạn ốm yếu của tôi phải chịu hậu quả đau xót như vậy. Chính tính cách kiêu căng, tự phụ, coi thường và thích trêu chọc người khác của tôi đã làm hại Dế Choắt. Tôi đứng lặng trước nấm mồ chôn Dế Choắt giữa đồng cỏ xanh um tùm và tự hứa sẽ thay đổi cách sống: cần sống hoà đồng, biết sẻ chia và giúp đỡ những người bạn xung quanh mình. Tôi xin rút kinh nghiệm sâu sắc từ đây về sau, tôi sẽ không bao giờ kiêu căng tự phụ nữa.

Câu 6:

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản Bài học đường đời đầu tiên

Lời giải chi tiết:

Bài văn miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính nết còn kiêu căng, xốc nổi. Do bày trò trêu chọc chị Cốc nên đã gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt, Dế Mèn hối hận và rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình.

Câu 7:

Phương pháp:

Ôn lại kiến thức cũ

Lời giải chi tiết:

Văn bản Nếu cậu muốn có một người bạn do Ăng-toan đơ Xanh-tơ Ê-xu-pe-ri sáng tác và được trích từ tác phẩm Hoàng tử bé.

Câu 8:

Phương pháp:

Đọc lại văn bản Nếu cậu muốn có một người bạn, nêu suy nghĩ của em về tình bạn

Lời giải chi tiết:

Trong cuộc sống, ngoài tình cảm gia đình ra, còn luôn luôn tồn tại thứ tình cảm không kém phần thiêng liêng, quan trọng, đó chính là tình bạn. Đó là thứ tình cảm vô cùng quý giá, giúp chúng ta vượt qua những khó khăn, thử thách, những trở ngại. Tình bạn mang đến cho ta một sức mạnh thần kì mà khó có thể định nghĩa được. Bạn bè sẽ là người sát cánh bên ta, chia sẻ cùng ta những niềm vui, nỗi buồn, những tâm sự. Tình bạn cũng giống như một mầm non, nếu ta biết nâng niu, trân trọng trong từng khoảnh khắc thì nó sẽ luôn lớn mãi và phát triển bền vững. Nhưng nếu ta để nó úa tàn thì sẽ không thể níu kéo được nữa. Để có một tình bạn đẹp, điều này không khó nhưng cũng chẳng dễ dàng, quan trọng là sự thấu hiểu. đồng cảm với nhau. Vì vậy, hãy biết trân quý lấy tình bạn đẹp mà mỗi chúng ta đang có và vun đắp cho nó ngày càng bền chặt hơn.

Câu 9:

Phương pháp:

Đọc lại văn bản Nếu cậu muốn có một người bạn, xác định số lần xuất hiện của từ “cảm hóa”

Lời giải chi tiết:

- Từ “cảm hóa” xuất hiện 15 lần trong đoạn trích.

- “Cảm hóa” nghĩa là ta dùng tư tưởng, tình cảm, hành động, sự chân thành của mình để trao tặng một đối tượng nào đó, làm cho đối tượng đó thay đổi tốt hơn.

Câu 10:

Phương pháp:

Đọc lại văn bản Nếu cậu muốn có một người bạn

Lời giải chi tiết:

Cáo cứ nhìn theo bóng dáng của hoàng tử bé và phi thuyền của cậu dần biến mất trên thế gian. Cáo ngậm ngùi, chùi đi giọt nước mắt đã rưng rưng. Cáo ngước mãi lên theo hình bóng phi thuyền ấy cho đến khi mất hẳn. Cáo buồn và cáo vẫn nở một nụ cười gượng gạo. Cáo thầm cảm ơn cuộc đời đã đem cho mình một người bạn tuyệt vời như hoàng tử bé, dù là ngắn ngủi. Cho đến khi không còn nhìn thấy bóng dáng phi thuyền nữa, cáo thầm nói "Hãy luôn cảm hóa bông hồng tuyệt đẹp của đời cậu nhé, hoàng tử bé!".