Soạn bài Vào phủ chúa Trịnh (Thượng kinh kí sự) - Lê Hữu Trác siêu ngắn

Tóm tắt

     "Vào phủ chúa Trịnh" là tác phẩm ghi lại cảm nhận của Lê Hữu Trác trước hiện thực về cảnh vật, con người từ khi triệu vào kinh chữa bệnh cho thế tử Trịnh Cán. Bức tranh hiện thực nơi phủ chúa hiện qua con mắt của Lê Hữu Trác rất xa hoa, tráng lệ nhưng tù túng và ngột ngạt. Nhiệm vụ của ông là bắt mạch, tìm bệnh cho thế tử. Ông đưa ra chẩn đoán bệnh cho Trịnh Cán là do chốn màn che trướng phủ, ăn quá no, mặc quá ấm nên tạng phủ yếu, tinh khí khô hết, da mặt khô, rốn lồi to, gân xanh và tay chân gầy gò. Là một người thầy lương y có đạo đức, có tâm với nghề, không màng danh lợi nên sau khi kê đúng đơn thuốc, Lê Hữu Trác đã từ giã về quê chờ thánh chỉ.

Bố cục

Bố cục: 2 phần

- Phần 1 (từ đầu đến “phiền một nỗi là không có dịp”): Khung cảnh xa hoa, quyền quý nơi phủ Chúa hiện lên qua hành trình của Lê Hữu Trác.

- Phần 2 (đoạn còn lại): Lê Hữu Trác bắt mạch, kê đơn chữa bệnh cho thế tử.

Nội dung chính

Loigiaihay.com

Câu 1

Trả lời câu 1 (trang 9 SGK Ngữ Văn 11 tập 1)

- Quang cảnh trong phủ chúa tráng lệ, lộng lẫy, tôn nghiêm:

+ Đường vào phủ: qua nhiều lần cửa, nhiều vệ sĩ canh giác, người ra kẻ vào phải có thẻ.

+ Khuôn viên: danh hoa đua thắm, cây và đá lạ lùng, có điếm hậu mã quân túc trực, đại đường, quyển bồng, gác tía…

+ Bên trong phủ: nhà Đại Đường, Quyển Bổng,...

+ Toàn những đồ đạc nhân gian chưa từng thấy.

- Cung cách sinh hoạt xa hoa hưởng lạc trong phủ chúa:

+ Người hầu kẻ hạ tấp nập, lời ăn tiếng nói trang trọng.

+ Chúa có quyền uy tuyệt đối, có phi tần chầu chực, thái tử có 7,8 thầy thuốc phục dịch.

+ Ăn uống: mâm vàng chén bạc, toàn của ngon vật lạ.

- Cách nhìn, thái độ của Lê Hữu Trác đối với cuộc sống nơi phủ chúa:

+ Choáng ngợp trước khung cảnh xa hoa, quyền quý

→ Thái độ phê phán

+ Kín đáo chê cảnh sống tù túng, thiếu sinh khí ("ăn quá no, mặc quá ấm nên phủ tạng yếu đi")

→ Không đồng tình với cuộc sống xa hoa tột đỉnh của phủ chúa khi nhân dân còn lầm than.

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 9 SGK Ngữ Văn 11 tập 1)

Những chi tiết đắt làm nổi bật giá trị hiện thực của tác phẩm: "Một đứa bé độ 5, 6 tuổi ngồi chễm chệ trên sập vàng để cho thầy thuốc già cúi lạy bốn lần rồi cười và ban một lời khen "ông này lạy khéo". Đi qua độ năm sáu lần trướng gấm tối om như vậy là một khung cảnh vàng son nhưng tù hãm, thiếu sinh khí của thế tử. Xung quanh lấp lánh, hương hoa ngào ngạt mấy người hầu cận đứng xúm xít"

- Thế tử là một đứa trẻ nhưng ngồi chễm chệ trên sập vàng để thầy thuốc – một cụ già – quỳ dưới đất bốn lạy, rồi cười và ban lời khen: "Ông này lạy khéo!"

- Phòng ở của thế tử ("tối om, không thấy có cửa ngõ gì cả. Đi qua độ năm sáu lần trướng gấm như vậy") tuy vàng son nhưng thiếu sinh khí, tù túng.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 9 SGK Ngữ Văn 11 tập 1)

Cách chẩn đoán và chữa bệnh của Lê Hữu Trác cùng diễn biến tâm tư của ông cho thấy:

- Ông là một thầy thuốc giàu y đức và kinh nghiệm: thẳng thắn đưa ra cách chữa bệnh đúng đắn và bảo vệ ý kiến của mình dù trái với ý của nhiều thầy thuốc trong cung.

- Coi thường danh lợi: Hiểu rõ bệnh của thế tử nhưng sợ chữa nhanh khỏi lại được chúa tin dùng, bị công danh trói buộc.

Câu 4

Trả lời câu 4 (trang 9 SGK Ngữ Văn 11 tập 1)

Đặc sắc trong bút pháp ký sự của tác giả:

- Quan sát tỉ mỉ, ghi chép trung thực.

- Tả cảnh sinh động.

- Kể diễn biến sự việc khéo léo

- Lựa chọn được những chi tiết nhỏ nhưng tạo nên cái thần của cảnh và việc.

Luyện tập

Câu hỏi (trang 9 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

So sánh đoạn trích Vào phú chúa Trịnh với Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (Phạm Đình Hổ)

* Giống nhau:

- Đều phản ánh cuộc sống xa hoa, quyền quý nơi phủ chúa, sự nhũng nhiễu của quan lại thời Lê - Trịnh.

* Khác nhau

Vào phủ chúa Trịnh:

- Nội dung: Nhân Lê Hữu Trác lên tới kinh đô, được dẫn vào phủ chúa để bắt mạch, kê đơn cho Trịnh Cán,

- Thái độ của tác giả: kín đáo phê phán cuộc sống quyền quý, xa hoa nơi phủ chúa.

- Nghệ thuật: ghi chép tỉ mỉ, chân thực, kể lại những chuyện tác giả chứng kiến. Ghi chép theo trình tự thời gian các sự việc. 

Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh:

- Nội dung: Kể lại những thú ăn chơi hưởng lạc của Trịnh Sâm

- Thái độ tác giả: bày tỏ trực tiếp cảm xúc, thái độ phê phán

- Nghệ thuật: cảnh vật, sự việc được miêu tả tỉ mỉ, sắc sảo, ghi chép tản mạn, chủ quan, không theo hệ thống kết cấu.

Bài đọc

>> Xem chi tiết: Văn bản Vào phủ chúa Trịnh