Lời đối thoại là hình thức thể hiện của lời nhân vật khi đối tượng hướng đến là một hoặc nhiều người tham gia giao tiếp trực tiếp.
Lời độc thoại là hình thức thể hiện của lời nhân vật khi đối tượng hướng đến không phải là người tham gia đối thoại trực tiếp.
- Trong kịch, độc thoại được sử dụng để nhân vật tự nói với chính mình, khán giả chỉ là người “nghe trộm”, nhờ đó biết được những cảm xúc sâu kín của nhân vật.
- Trong truyện (bao gồm cả truyện thơ), đặc biệt là trong truyện ngắn, tiểu thuyết hiện đại, độc thoại được sử dụng để tái hiện tiếng nói nội tâm hay trạng thái cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật. Lúc này, độc thoại được gọi bằng một thuật ngữ xác định hơn là độc thoại nội tâm.
Yếu tố |
Đối thoại |
Độc thoại |
Độc thoại nội tâm |
Khái niệm |
là hình thức đối đáp trò chuyện giữa hai hay nhiều người. |
là lời nói không nhằm vào ai đó hoặc nói với chính mình. (phía trước có dấu gạch đầu dòng). |
là lời độc thoại không cất lên thành lời (không có dấu gạch đầu dòng). |
Tác dụng |
làm cho câu chuyện sống động như trong cuộc sống |
bộc lộ trực tiếp thái độ, cảm xúc, tâm lí của nhân vật |
dễ đi sâu vào việc khám phá nội tâm nhân vật. |
Ví dụ |
Mẹ tôi nói: – Con hãy nghỉ ngơi vài hôm, đi thăm các nhà bà con một chút rồi cùng mẹ con mình lên đường. – Vâng. (Cố hương – Lỗ Tấn) |
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: – Hà nắng gớm, về nào…. (Làng – Kim Lân) |
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lãi cứ giàn ra, Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu… (Làng – Kim Lân) |