Lý thuyết vị trí địa lí, phạm vi và đặc điểm tự nhiên châu Á

Bài 5. Vị trí địa lí, phạm vi và đặc điểm tự nhiên châu Á

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ CHÂU Á

- Vị trí địa lý:

+ Trải dài từ vùng cực Bắc đến khoảng 10o N

+ Tiếp giáp: 

Phía bắc: Bắc Băng Dương.

Phía tây: châu Âu.

Phía tây nam: châu Phi.

Phía nam: Ấn Độ Dương.

Phía Đông: Thái Bình Dương.

- Hình dạng lãnh thổ:

+ Là châu lục rộng lớn nhất thế giới. Diện tích: 44,4 triệu km2 (bao gồm các đảo, quần đảo và phần Liên Bang Nga ở châu Á).

+ Có hình dạng khối, bờ biển bị chia cắt mạnh bởi các biển và vịnh biển.

II. ĐẶC ĐIỂM THIÊN NHIÊN

1. Địa hình và khoáng sản

- Châu Á có địa hình phân hóa đa dạng.

+ Núi, cao nguyên, sơn nguyên chiếm ¾ diện tích châu lục, phân bố chủ yếu ở khu vực trung tâm.

+ Có 2 hướng núi chính: bắc nam và đông tây.

+ Các đồng bằng phân bố chủ yếu ở phía đông và phía nam.

+ Địa hình ven biển và hải đảo bị chia cắt mạnh, tạo thành các vũng, vịnh, …

- Châu Á có tài nguyên khoáng sản đa dạng và phong phú: than, dầu mỏ, khí đốt, sắt, đồng, thiếc, crom, man-gan,...

- Ý nghĩa

+ Thuận lợi: tạo điều kiện cho việc phát triển các ngành kinh tế.

+ Lưu ý trong quá trình khai thác cần đi đôi với bảo vệ tài nguyên khoáng sản, giải quyết các vấn đề ô nhiễm môi trường, biến đổi địa hình, …

2. Khí hậu

- Khí hậu châu Á có đầy đủ 5 đới khí hậu.

- Mỗi đới khí hậu lại chia thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau, phổ biến là kiểu khí hậu lục địa và kiểu khí hậu gió mùa.

+ Kiểu khí hậu lục địa phân bố ở những khu vực năm sâu trong nội địa và phía tây nam của châu lục.

+ Kiểu khí hậu gió mùa phân bố chủ yếu ở khu vực phía đông và đông nam của châu lục.

- Ý nghĩa:

+ Hình thành nên cơ cấu cây trồng, vật nuôi đa dạng.

+ Cần lưu ý tới tính mùa vụ, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và các thiên tai.

3. Sông hồ

- Châu Á có các hệ thống sông, hồ lớn như: Hoàng Hà, Trường Giang, Mê Công, Ô-bi, …; hồ Bai–can, Ban-khát,...; các biển hồ như biển Ca-xpi, Biển Chết, ...

- Các sông phân bố không đồng đều, có chế độ nước phức tạp.