Vật lí 12, giải lí 12 chân trời sáng tạo

Chương 4. Vật lí hạt nhân - Lí 12 Chân trời sáng tạo

Bài 15. Năng lượng liên kết hạt nhân trang 100, 101, 102 Vật Lí 12 Chân trời sáng tạo

Ta đã biết hạt nhân gồm các proton mang điện dương và các neutron trung hòa về điện. Lực đẩy tĩnh điện giữa các proton là rất lớn vì khoảng cách giữa chúng rất nhỏ. Để duy trì sự tồn tại của hạt nhân, các proton và các neutron (các nucleon) cần một lực hút mạnh hơn lực đẩy tĩnh điện, lực này được gọi là lực hạt nhân. Vậy mức độ liên kết của các nucleon có giống nhau hay không đối với các hạt nhân khác nhau? Độ bền vững của các hạt nhân được đánh giá dựa vào đại lượng vật lí nào?

Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn

Câu hỏi tr 100 CHMĐ

Trả lời câu hỏi mở đầu trang 100 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

Ta đã biết hạt nhân gồm các proton mang điện dương và các neutron trung hòa về điện. Lực đẩy tĩnh điện giữa các proton là rất lớn vì khoảng cách giữa chúng rất nhỏ. Để duy trì sự tồn tại của hạt nhân, các proton và các neutron (các nucleon) cần một lực hút mạnh hơn lực đẩy tĩnh điện, lực này được gọi là lực hạt nhân. Vậy mức độ liên kết của các nucleon có giống nhau hay không đối với các hạt nhân khác nhau? Độ bền vững của các hạt nhân được đánh giá dựa vào đại lượng vật lí nào?

Phương pháp giải:

Hạt nhân gồm các proton mang điện dương và các neutron trung hòa về điện

Lời giải chi tiết:

Mức độ liên kết của các nucleon khác nhau đối với các hạt nhân khác nhau.

Độ bền vững của hạt nhân được đánh giá dựa trên năng lượng liên kết riêng của hạt nhân.

Câu hỏi tr 100 CH

Trả lời câu hỏi trang 100 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

Tính năng lượng nghỉ của một đồng xu có khối lượng 2 g đang nằm yên trên bàn theo hệ thức về mối liên hệ giữa khối lượng và năng lượng

Phương pháp giải:

Vận dụng công thức tính năng lượng nghỉ

Lời giải chi tiết:

Năng lượng nghỉ của đồng xu là: E = mc² = 2.10^-3.(3.10⁸)² = 1,8.10¹⁴ (J)

Câu hỏi tr 101 LT

Trả lời câu hỏi luyện tập trang 101 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

Mặt Trời là một nguồn phát năng lượng khổng lồ với công suất rất lớn. Công suất trung bình của Mặt Trời khoảng 4.10²⁶ W. Hãy ước tính khối lượng Mặt Trời mất đi trong mỗi giây để tạo ra được công suất nói trên.

Phương pháp giải:

Vận dụng công thức tính năng lượng nghỉ

Lời giải chi tiết:

Năng lượng của Mặt Trời trong 1 giây là: E = 4.10²⁶ (J)

Khối lượng Mặt Trời mất đi trong mỗi giây là:

\(m = \frac{E}{{{c^2}}} = \frac{{{{4.10}^{26}}}}{{{{({{3.10}^8})}^2}}} = 4,{44.10^9}kg\)

Câu hỏi tr 101 CH

Trả lời câu hỏi trang 101 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

Hãy ước lượng khối lượng riêng của hạt nhân \({}_6^{12}C\). Nhận xét.

Phương pháp giải:

Vận dụng công thức tính khối lượng riêng

Lời giải chi tiết:

m_C = 12 (u) = 1,993.10^-26 (kg)

r_C = 1,2.10^-15.A^1/3 = 1,2.10^-15.12^1/3 = 2,75.10^-15(m)

\({V_c} = \frac{4}{3}\pi {r^3} = \frac{4}{3}\pi {(2,{75.10^{ - 15}})^3} = 8,{71.10^{ - 44}}{m^3}\)

\( \to d = \frac{m}{V} = \frac{{1,{{993.10}^{ - 26}}}}{{8,{{71.10}^{ - 44}}}} = 2,{3.10^{17}}kg/{m^3}\)

Câu hỏi tr 102 CH 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 102 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

Sử dụng hệ thức E = mc² để xác định năng lượng của các hạt trong Bảng 15.1 theo đơn vị MeV và J.

Phương pháp giải:

Sử dụng hệ thức E = mc²

Lời giải chi tiết:

Hạt	Kí hiệu	Khối lượng (amu)	Năng lượng (MeV)	Năng lượng (J)
Proton	\({}_1^1H\)	1,007276	938,28	1,51.10^-10
Neutron	\({}_0^1n\)	1,008665	939,57	1,51.10^-10
Carbon 12	\({}_6^{12}C\)	11,996706	11174,93	1,79.10^-9
Helium 4	\({}_2^4He\)	4,001505	3727,4	5,98.10^-10
Oxygen 16	\({}_8^{16}O\)	15,990523	14895,17	2,39.10^-9
Sodium 23	\({}_{11}^{23}Na\)	22,983730	21409,34	2,68.10^-8
Uranium 235	\({}_{92}^{235}U\)	234,993422	218896,37	3,51.10^-8

Câu hỏi tr 102 CH 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 102 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

So sánh lực đẩy tĩnh điện và lực hấp dẫn giữa hai proton đặt cách nhau 1 fm. Biết rằng điện tích của proton là 1,6.10^-19 C và lực hấp dẫn giữa hai proton ở khoảng cách 1 fm là 1,87.10^-34 N

Phương pháp giải:

Vận dụng công thức tính lực điện

Lời giải chi tiết:

\({F_d} = k\frac{{{q_1}{q_2}}}{{{r^2}}} = {9.10^9}\frac{{{{(1,{{6.10}^{ - 19}})}^2}}}{{{{({{1.10}^{ - 15}})}^2}}} = 230,4N\)

→ Lực đẩy tĩnh điện lớn hơn rất nhiều so với lực hấp dẫn giữa hai proton cách nhau 1fm.

Câu hỏi tr 103 CH 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 103 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

Tính độ hụt khối của hai hạt nhân bất kì được cho trong Bảng 15.1.

Phương pháp giải:

Vận dụng công thức tính độ hụt khối

Lời giải chi tiết:

∆m_He = (2.1,007276 + 2.1,008665) - 4,001505 = 0,030377 (amu)

∆m_O = (8.1,007276 + 8.1,008665) - 15,990523 = 0,137005 (amu)

Câu hỏi tr 103 CH 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 103 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

Tính năng lượng liên kết của hai hạt nhân bất kì được cho trong Bảng 15.1.

Phương pháp giải:

Vận dụng công thức tính năng lượng liên kết

Lời giải chi tiết:

E_{lk (He)} = 0,030377.931,5 = 28,3 (MeV)

E_{lk (O)} = 0,137005.931,5 = 127,62 (MeV)

Câu hỏi tr 104 CH

Trả lời câu hỏi trang 104 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

Tính năng lượng liên kết riêng của các hạt nhân \({}_6^{12}C;{}_2^4He;{}_8^{16}O;{}_{92}^{235}U\)trong Bảng 15.1 và chỉ ra trong đó hạt nhân nào bền vững nhất và kém bền vững nhất.

Phương pháp giải:

Vận dụng công thức tính năng lượng liên kết riêng

Lời giải chi tiết:

\({E_{lkr}} = \frac{{{E_{lk}}}}{A} = \frac{{\Delta m{c^2}}}{A}\)

\({E_{lkr(C)}} = \frac{{\left( {\left( {6.1,007276 + 6.1,008665} \right) - 11,996706} \right).931,5}}{{12}} = 7,68MeV/nucleon\)

\({E_{lkr(He)}} = \frac{{\left( {\left( {2.1,007276 + 2.1,008665} \right) - 4,001505} \right).931,5}}{4} = 7,07MeV/nucleon\)

\({E_{lkr(O)}} = \frac{{\left( {\left( {8.1,007276 + 8.1,008665} \right) - 15,990523} \right).931,5}}{{16}} = 7,98MeV/nucleon\)

\({E_{lkr(U)}} = \frac{{\left( {\left( {92.1,007276 + 143.1,008665} \right) - 234,993422} \right).931,5}}{{235}} = 7,59MeV/nucleon\)

Hạt nhân bền vững nhất là \({}_8^{16}O\); Hạt nhân kém bền vững nhất là \({}_2^4He\)

Câu hỏi tr 104 LT

Trả lời câu hỏi luyện tập trang 104 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

Hãy thảo luận và giải thích tại sao hạt nhân \({}_1^1H\) không xuất hiện trong Hình 15.2.

Phương pháp giải:

Dựa vào hình 15.2

Lời giải chi tiết:

Vì hạt nhân \({}_1^1H\) chỉ có duy nhất 1 proton nên không có năng lượng liên kết.

Câu hỏi tr 104 VD

Trả lời câu hỏi vận dụng trang 104 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

a) Dựa vào Bảng 15.1, tính năng lượng liên kết và năng lượng liên kết riêng của hạt nhân \({}_{26}^{56}Fe\). Biết khối lượng của hạt nhân này là 55,934936 amu.

b) Từ kết quả câu a và Thảo luận 7, hãy so sánh mức độ bền vững của hạt nhân \({}_{26}^{56}Fe\) với các hạt nhân \({}_6^{12}C;{}_2^4He;{}_8^{16}O\) và \({}_{92}^{235}U\)

c) Kiểm tra kết quả cầu b dựa vào Hình 15.2.

Phương pháp giải:

Vận dụng công thức tính năng lượng liên kết, năng lượng liên kết riêng

Lời giải chi tiết:

\({E_{lk}} = \Delta m{c^2} = \left( {\left( {26.1,007276 + 30.1,008665} \right) - 55,934936} \right).931,5 = 478,97MeV\)

\({E_{lkr}} = \frac{{{E_{lk}}}}{A} = \frac{{478,97}}{{56}} = 8,56MeV/nucleon\)

b) So sánh mức độ bền vững: Fe > O > C > U > He

c) Theo Hình 15.2, năng lượng liên kết riêng của Fe ≈ 8,8 MeV/nucleon

Bài tập Bài 1

Trả lời câu hỏi bài 1 trang 104 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

Độ bền vững của hạt nhân phụ thuộc vào đại lượng vật lí nào?

A. Năng lượng liên kêt.

B. Năng lượng liên kết riêng.

C. Độ hụt khối.

D. Số khối và số neutron.

Phương pháp giải:

Vận dụng lí thuyết về năng lượng liên kết riêng

Lời giải chi tiết:

Độ bền vững của hạt nhân phụ thuộc vào năng lượng liên kết riêng

Đáp án B

Bài tập Bài 2

Trả lời câu hỏi bài 2 trang 104 SGK Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

Dựa vào Bảng 15.1, tính độ hụt khối, năng lượng liên kết và năng lượng liên kết riêng của hạt nhân \({}_{82}^{206}Pb\). Biết khối lượng của hạt nhân này là 205,974466 amu.

Phương pháp giải:

Dựa vào Bảng 15.1

Lời giải chi tiết:

∆m = (82.1,007276 + 124.1,008665) - 205,974466 = 1,696626 (amu)

E_lk = ∆mc² = 1,696626.931,5 = 1580,41 (MeV)

\({E_{lkr}} = \frac{{{E_{lk}}}}{A} = \frac{{1580,41}}{{206}} = 7,67MeV/nucleon\)

Lí thuyết

>> Xem chi tiết: Lý thuyết Năng lượng liên kết hạt nhân - Vật lí 12 Chân trời sáng tạo

Bình luận

Chia sẻ

Bình chọn:

4.9 trên 7 phiếu

Bài tiếp theo

Bài 16. Phản ứng phân hạch, phản ứng nhiệt hạch và ứng dụng trang 105, 106, 107 Vật Lí 12 Chân trời sáng tạo
Các phản ứng hạt nhân đang diễn ra hằng ngày trong lò phản ứng của các nhà máy điện hạt nhân, cung cấp điện năng phục vụ sản xuất và sinh hoạt. Ngoài ra, phản ứng hạt nhân cũng xảy ra trong lõi Mặt Trời trong hàng tỉ năm, góp phần vào quá trình hình thành và duy trì sự sống trên Trái Đất
Bài 17. Hiện tượng phóng xạ trang 111, 112, 113 Vật Lí 12 Chân trời sáng tạo
Năm 1896, nhà vật lí Henri Becquerel (Hen-ri Béc-co-ren) (1852 - 1908) đã phát hiện những vết đen xuất hiện trên các kính ảnh được bao bọc kĩ (Hình 17.1) khi chúng vô tình được đặt cạnh những lọ chứa muối uranium.
Bài 18. An toàn phóng xạ trang 117, 118, 119 Vật Lí 12 Chân trời sáng tạo
Vào tháng 03 năm 2011, động đất và sóng thần đã gây hư hại nghiêm trọng nhà máy điện hạt nhân tại Fukushima, Nhật Bản (Hình 18.1). Sự cố này có thể dẫn đến việc một lượng phóng xạ bị rò rỉ khỏi lò phản ứng
Bài 14. Hạt nhân và mô hình nguyên tử trang 94, 95, 96 Vật Lí 12 Chân trời sáng tạo
Hơn 2 000 năm trước, Democritus (Đêmôcrít), một triết gia người Hy Lạp, đã đưa ra ý tưởng vật chất được cấu tạo từ các hạt không thể chia nhỏ, được gọi là nguyên tử. Vào đầu thế kỉ XX, những quan sát thực nghiệm đã chứng tỏ nguyên tử có cấu tạo từ hạt nhân và các electron. Vậy, kết quả thí nghiệm nào đã giúp các nhà khoa học khẳng định được sự tồn tại của hạt nhân? Từ đó, nguyên tử được mô hình hóa như thế nào?