Bài 3. Ôn tập chương 1 trang 13, 14, 15 SBT Hóa 12 Kết nối tri thức với cuộc sống

3.1

Chất nào sau đây thuộc loại ester?

A. HCOOCH₃                                                       B. CH₃COOH

C. HCOOH                                                           D. CH₃COCH₃

Phương pháp giải:

Dựa vào cấu tạo của ester.

Lời giải chi tiết:

HCOOCH₃ thuộc loại ester.

Đáp án A

3.2

Số đồng phân cấu tạo của ester có công thức C₄H₈O₂ là

A. 2                                    B. 3                           C. 4                         D. 5

Phương pháp giải:

Dựa vào cấu tạo của ester.

Lời giải chi tiết:

HCOOCH₂CH₂CH₃ (1); HCOOCH(CH₃)₂ (2); CH₃COOC₂H₅ (3); C₂H₅COOCH₃ (4).

Đáp án C

3.3

Ester được tạo bởi ethanol và formic acid có công thức cấu tạo là

A. HCOOCH₃                                                       B. CH₃COOC₂H₅.

C. HCOOC₂H₅                                                      D. CH₃COOCH₃

Phương pháp giải:

Dựa vào cấu tạo của ester.

Lời giải chi tiết:

Ester được tạo bởi ethanol và formic acid có công thức cấu tạo là: HCOOC₂H₅.

Đáp án C

3.4

Acid nào sau đây thuộc loại acid béo?

A. HCOOH                                                          B. CH₃COOH

C. C₂H₅COOH                                                      D. C₁₇H₃₁COOH.

Phương pháp giải:

Các acid béo có số nguyên tử C từ 12 đến 24.

Lời giải chi tiết:

C₁₇H₃₁COOH thuộc acid béo.

Đáp án D

3.5

Chất nào sau đây thường được dùng làm xúc tác cho phản ứng điều chế ester từ carboxylic acid và alcohol?

A. Hydrochloric acid                                             B. Sulfuric acid

C. Sulfurous acid                                                  D. Nitric acid.

Phương pháp giải:

Dựa vào phản ứng điều chế ester.

Lời giải chi tiết:

Sulfuric acid làm chất xúc tác cho phản ứng điều chế ester.

Đáp án B

3.6

Thủy phân methyl propanoate trong môi trường acid thu được sản phẩm gồm:

A. CH₃COOH và C₃H₇OH                                     B. CH₃COOH và C₂H₅OH.

C. C₂H₅COOH và C₂H₅OH                                    D. C₂H₅COOH và CH₃OH.

Phương pháp giải:

Dựa vào phản ứng thủy phân ester trong môi trường acid.

Lời giải chi tiết:

Methyl propanoate: C₂H₅COOCH₃ thủy phân trong môi trường acid thu được C₂H₅COOH và CH₃OH.

Đáp án D

3.7

Chất nào sau đây là thành phần chính của xà phòng?

A. C₆H₅COONa                                                    B. C₁₇H₃₅COONa

C. CH₃[CH₂]₁₁OSO₃Na                                          D. CH₃[CH₂]₁₁SO₃Na.

Phương pháp giải:

Xà phòng là muối của sodium hoặc potassium với acid béo.

Lời giải chi tiết:

C₁₇H₃₅COONa là thành phần chính của xà phòng.

Đáp án B

3.8

Ethyl propanoate là ester tạo nên mùi thơm đặc trưng của quả dứa. Công thức của ethyl propanoate là

A. CH₃COOC₂H₅                                                  B. C₂H₅COOCH₂CH₂CH₃

C. CH₃COOCH₂CH₂CH₃                                       D. C₂H₅COOC₂H₅.

Phương pháp giải:

Dựa vào danh pháp của ester.

Lời giải chi tiết:

Ethyl propanoate: C₂H₅COOC₂H₅.

Đáp án D

3.9

Công thức cấu tạo nào sau đây là của chất béo glyceryl trioleate (triolein)?

A. (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅                                           B. (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅

C. (C₁₇H₃₁COO)₃C₃H₅                                           D. (C₁₆H₃₃COO)₃C₃H₅.

Phương pháp giải:

Dựa vào cấu tạo của chất béo.

Lời giải chi tiết:

Triolein có công thức cấu tạo là: (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅.

Đáp án B

3.10

Quần áo bị dính bẩn bởi dầy luyn (dầu nhớt). Nên sử dụng chất nào sau đây để loại bỏ vết bẩn đó?

A. Dung dịch muối ăn                                          B. Chất giặt rửa tổng hợp

C. Dung dịch HCl                                                 D. Dung dịch NaOH.

Phương pháp giải:

Dựa vào tính giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa.

Lời giải chi tiết:

Quần áo bị dính bẩn nên sử dụng chất giặt rửa tổng hợp.

Đáp án B

3.11

Hãy chọn đúng hoặc sai cho mỗi ý a, b, c, d ở các câu 3.11 - 3.12

a) Acid béo thường có gốc hydrocarbon mạch dài, có số nguyên tử carbon lẻ.

b) Khi xà phòng hóa chất béo, sản phẩm thu được là glycerol và các acid đơn chức.

c) Chất béo có nhiều gốc aicd no thường ở dạng rắn, còn chất béo có nhiều gốc acid không no thường ở dạng lỏng.

d) Acid béo omega – 3 là các acid béo không no có liên kết đôi đầu tiên ở vị trí số 3 nếu đánh số từ nhóm carboxyl ( - COOH)

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất của acid béo và chất béo.

Lời giải chi tiết:

a) sai, có số nguyên tử carbon chẵn.

b) sai, sản phẩm thu được là muối của acid béo.

c) đúng.

d) sai

3.12

a) Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp đều có phần kị nước là gốc hydrocarbon mạch dài

b) Xà phòng là muối của carboxylic acid với sodium, potassium.

c) Một số chất giặt rửa tổng hợp khó phân hủy sinh học.

d) Khi giặt quần áo bằng nước cứng nên sử dụng chất giặt rửa tổng hợp.

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.

Lời giải chi tiết:

a) đúng

b) sai, muối của acid béo.

c) đúng

d) đúng.

3.13

Thực hiện phản ứng xà phòng hóa 100kg chất béo chứa 80% tristearin, còn lại là các tạp chất không phản ứng, thu được bao nhiêu kilogam sodium stearate? (Biết hiệu suất phản ứng xà phòng hóa là 90%).

Phương pháp giải:

Dựa vào phản ứng điều chế xà phòng.

Lời giải chi tiết:

m _tristearin trong 100kg chất béo là: 100.80% = 80kg

n t_ristearin = 80 : 890 = 0,09 k.mol

n _C17H35COONa = 0,09.3.90% = 0,24 k.mol

m _C17H35COONa = 74,26kg

3.14

Dầu mỡ khi chiên rán nhiều lần thường có mùi khó chịu do nguyên nhân chính là dầu mỡ bị

A. thủy phân                                                        B. xà phòng hóa

C. oxi hóa                                                            D. hydrogen hóa.

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất hóa học của dầu mỡ.

Lời giải chi tiết:

Do bị oxi hóa nên dầu mỡ có mùi khó chịu.

Đáp án C

3.15

Xà phòng hóa chất béo nào sau đây thu được sodium stearate?

A. (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅                                           B. (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅

C. (C₁₇H₃₁COO)₃C₃H₅                                           D. (C₁₆H₃₃COO)₃C₃H₅.

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất hóa học của chất béo.

Lời giải chi tiết:

Xà phòng hóa (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ thu được sodium stearate.

Đáp án A

3.16

Cho vàoo ba ống nghiệm, mỗi ống 1 ml ethyl acetate, sau đó cho vào mỗi ống các chất sau:

- Ống nghiệm (1): 2 ml nước cất.

- Ống nghiệm (2): 2ml dung dịch H₂SO₄ 20%.

- Ống nghiệm (3): 2ml dung dịch NaOH 30%.

Lắc đều ba ống nghiệm rồi đặt ba ống trong nồi cách thủy ở nhiệt độ 60 – 70^oC. Sau một thời gian, thể tích lớp ester còn lại trong ba ống theo thứ tự giảm dần là:

A. (3) > (2) > (1)                 B. (2) > (3) > (1)        C. (1) > (2) > (3)                   D. (1) > (3) > (2).

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất của ester.

Lời giải chi tiết:

ống nghiệm (2) tách thành CH₃COOH và C₂H₅OH

ống nghiệm (3) tách thành CH₃COONa tan trong nước và C₂H₅OH.

Vậy lớp ester còn lại trong ba ống nghiệm theo thứ tự giảm dần là: (1) > (2) > (3).

Đáp án C

3.17

Xà phòng hóa hoàn toàn 4,42g triglyceride X bằng dung dịch NaOH dư, sau phản ứng thu được m gam hỗn hợp các muối sodium linoleate, sodium oleate và sodium stearate. Hydrogen hóa hoàn toàn X cần dùng n lít khi hydrogen ở điều kiện chuẩn. Tính giá trị m, n.

Phương pháp giải:

Dựa vào phản ứng xà phòng hóa chất béo.

Lời giải chi tiết:

Triglyceride X là:

n X = 4,42 : 898 = 0,005 mol

Trong X có 3 liên kết π (C=C).

m _muối = m _C17H35COONa + m _C17H33COONa + m _C17H31COONa

= 0,005.306 + 0,005.304 + 0,005.302 = 4,56g

V _H2 = 0,005.3.24,79 = 0,37185 lít.

3.18

Một loại dầu thực vật trong đó thành phần chất béo chứa hai gốc linoleate, một gốc oleate và thành phần phần trăm khối lượng chất béo trong dầu thực vật là 88%. Tính chỉ số ester của dầu thực vật đó.

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất hóa học của chất béo.

Lời giải chi tiết:

Công thức của chất béo là: (C₁₇H₃₁COO)₂(C₁₇H₃₃COO)C₃H₅.

M _{chất béo} = 880.

Giả sử lấy 1g dầu hướng dương có 0,88g chất béo \( \to \)n _{chất béo} = 0,001 mol

n _KOH = 3.0,001 = 0,003 mol

m _KOH = 0,003.56 = 168.10^-3(g) = 168mg

Vậy chỉ số ester hóa của dầu hướng dương là 168.

3.19

Tổng số kilocalo (kcal) và tổng số gam chất béo trong một số thức ăn nhanh được liệt kê ở bảng dưới đây.

a) Tính lượng kcal được cung cấp từ chất béo trong mỗi loại thức ăn nhanh, làm tròn kết quả đến hàng đơn vị. (Biết rằng 1g chất béo giải phóng 9 kcal).

b) Trong các loại thức ăn đó, thức ăn nào có tỉ lệ % chất béo đóng góp nhiều nhất vào tổng năng lượng của thức ăn.

c) Trong các thức ăn trên, thức ăn nào có nguy cơ gây béo phù biết rằng chế độ ăn uống phù hợp để tránh béo phì, chất béo nên chiếm 20% - 35% tổng năng lượng cung cấp từ thức ăn.

Phương pháp giải:

Dựa vào thông tin được cung cấp trong bảng.

Lời giải chi tiết:

a)

b) Xúc xích có tỉ lệ % chất béo đóng góp nhiều nhất vào tổng năng lượng của thức ăn.

c) Thịt gà chiên rán, bánh mì kẹp phô mai, khoai tây chiên, xúc xích cỡ lớn là các thức ăn dư thừa chất béo, có thể gây nên bệnh béo phì.