Giải Bài tập 2 trang 19 sách bài tập văn 12 - kết nối tri thức

Câu 1

Lựa chọn một trong các phần của đoạn trích (được phân chia theo yêu cầu câu hỏi 1 trong SGK, tr. 101) và viết lại bằng lời văn của bạn.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản và lựa chọn đoạn trích 

Lời giải chi tiết:

Sau khi bắt được con cá kiếm khổng lồ, ông lão Xan-ti-a-go cảm thấy vô cùng tự hào và hạnh phúc. Tuy nhiên, niềm vui của ông không kéo dài lâu khi đàn cá mập bắt đầu xuất hiện, bị thu hút bởi mùi máu của con cá kiếm. Ông lão biết rằng mình phải chiến đấu để bảo vệ thành quả của mình.

Xan-ti-a-go dùng hết sức lực còn lại để chống trả đàn cá mập. Ông sử dụng mọi thứ có thể làm vũ khí: mái chèo, dao, và cả những mảnh gỗ từ thuyền. Mỗi lần một con cá mập bị đánh bại, lại có thêm nhiều con khác kéo đến. Ông lão không ngừng chiến đấu, dù biết rằng cơ hội chiến thắng là rất mong manh.

Cuối cùng, sau một trận chiến dài và mệt mỏi, ông lão đã kiệt sức. Con cá kiếm mà ông đã bắt được chỉ còn lại bộ xương. Xan-ti-a-go cảm thấy đau đớn và thất vọng, nhưng ông không hối hận vì đã chiến đấu đến cùng. Ông lão trở về bờ với bộ xương cá khổng lồ, chứng minh cho mọi người thấy sự kiên cường và lòng dũng cảm của mình.

Câu 2

Nêu diễn biến tâm lí của nhân vật Ma-nô-lin (Manolin) trong đoạn trích.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn trích

Chú ý các chi tiết miêu tả tâm lý của nhân vật

Lời giải chi tiết:

 - Lo lắng và quan tâm: Khi Ma-nô-lin nhìn thấy Xan-ti-a-go trở về trong tình trạng kiệt sức và mệt mỏi, cậu bé cảm thấy rất lo lắng và thương xót cho ông lão. Sự lo lắng này thể hiện qua hành động khóc nức nở của Ma-nô-lin. 

  - Ngưỡng mộ và khâm phục: Ma-nô-lin luôn tin tưởng và khâm phục Xan-ti-a-go. Khi nghe ông lão kể về cuộc chiến đấu với con cá kiếm khổng lồ, cậu bé không chỉ tin tưởng mà còn cảm thấy ngưỡng mộ lòng dũng cảm và ý chí kiên cường của ông lão. 

  - Mong muốn học hỏi và đồng hành: Ma-nô-lin mong muốn được học hỏi kinh nghiệm và kỹ năng đánh bắt cá từ Xan-ti-a-go. Cậu bé bày tỏ mong muốn được theo chân ông lão ra khơi và trở thành một ngư dân giỏi.

  - Động viên và chia sẻ: Ma-nô-lin không chỉ là người học trò mà còn là người bạn đồng hành, luôn động viên và chia sẻ với Xan-ti-a-go. Cậu bé lắng nghe những bài học quý giá từ ông lão và luôn sẵn sàng hỗ trợ ông trong mọi hoàn cảnh.

  - Tình cảm sâu sắc và gắn bó: Mối quan hệ giữa Ma-nô-lin và Xan-ti-a-go không chỉ là tình thầy trò mà còn là tình ông cháu, tình bạn đồng hành. Ma-nô-lin luôn thể hiện sự kính trọng, yêu thương và quan tâm đến ông lão qua từng lời nói và hành động.

 Diễn biến tâm lý của Ma-nô-lin trong đoạn trích “Trở về” thể hiện sự trưởng thành, lòng kính trọng và tình cảm sâu sắc của cậu bé đối với Xan-ti-a-go. Qua đó, tác giả cũng gửi gắm thông điệp về sự truyền nối kinh nghiệm, kiến thức và niềm đam mê giữa các thế hệ.

Câu 3

Bình luận câu sau trong đoạn trích Trở về: “Lão nhận ra thật dễ chịu khi có ai đó để nói chuyện cùng thay vì chỉ nói với chính mình và với biển cả”.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ câu văn và nêu ý kiến của bản thân

Lời giải chi tiết:

Câu nói “Lão nhận ra thật dễ chịu khi có ai đó để nói chuyện cùng thay vì chỉ nói với chính mình và với biển cả” trong đoạn trích “Trở về” của tác phẩm “Ông già và biển cả” của Ernest Hemingway mang nhiều ý nghĩa sâu sắc về tâm lý và cảm xúc của nhân vật Xan-ti-a-go.

  - Sự cô đơn và nhu cầu giao tiếp

+ Sự cô đơn: Xan-ti-a-go là một ngư dân già, đã trải qua nhiều năm tháng đơn độc trên biển. Sự cô đơn của ông không chỉ là sự thiếu vắng người thân mà còn là sự thiếu vắng của những cuộc trò chuyện, sự chia sẻ và đồng cảm. Khi chỉ có biển cả và chính mình, ông lão phải đối mặt với sự cô đơn tột cùng.

+ Nhu cầu giao tiếp: Con người vốn là sinh vật xã hội, luôn cần sự giao tiếp và kết nối với người khác. Câu nói này thể hiện nhu cầu cơ bản của con người về sự giao tiếp, sự chia sẻ và sự đồng cảm. Khi có ai đó để nói chuyện cùng, Xan-ti-a-go cảm thấy dễ chịu hơn, bớt cô đơn và có thêm động lực để tiếp tục cuộc sống.

  - Sự an ủi và động viên

+ Sự an ủi: Khi có ai đó để nói chuyện cùng, Xan-ti-a-go cảm thấy được an ủi và động viên. Những cuộc trò chuyện giúp ông lão cảm thấy mình không còn đơn độc, có người lắng nghe và chia sẻ những suy nghĩ, cảm xúc của mình.

+ Sự động viên: Những lời động viên, khích lệ từ người khác giúp Xan-ti-a-go có thêm sức mạnh và niềm tin để vượt qua những khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Điều này đặc biệt quan trọng đối với một người đã trải qua nhiều năm tháng đơn độc và gian khổ như ông lão.

  - Giá trị của tình bạn và sự đồng hành

+ Tình bạn: Câu nói này cũng nhấn mạnh giá trị của tình bạn và sự đồng hành. Trong cuộc sống, tình bạn và sự đồng hành là những yếu tố quan trọng giúp con người vượt qua những khó khăn, thử thách. Tình bạn không chỉ mang lại niềm vui mà còn là nguồn động viên, an ủi lớn lao.

+ Sự đồng hành: Sự đồng hành của Ma-nô-lin (Manolin) là một minh chứng rõ ràng cho giá trị của tình bạn và sự đồng hành. Dù chỉ là một cậu bé, nhưng Ma-nô-lin đã mang lại cho Xan-ti-a-go sự an ủi, động viên và niềm tin vào cuộc sống.

  - Sự đối lập giữa biển cả và con người

+ Biển cả: Biển cả trong tác phẩm của Hemingway thường được miêu tả như một thế lực tự nhiên mạnh mẽ, đầy thử thách và đôi khi là đối thủ của con người. Khi chỉ có biển cả và chính mình, Xan-ti-a-go phải đối mặt với sự khắc nghiệt và cô đơn.

+ Con người: Ngược lại, sự hiện diện của con người mang lại sự ấm áp, an ủi và động viên. Câu nói này thể hiện sự đối lập giữa biển cả và con người, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự giao tiếp và kết nối trong cuộc sống.

Tóm lại, câu nói “Lão nhận ra thật dễ chịu khi có ai đó để nói chuyện cùng thay vì chỉ nói với chính mình và với biển cả” không chỉ thể hiện sự cô đơn và nhu cầu giao tiếp của Xan-ti-a-go mà còn nhấn mạnh giá trị của tình bạn, sự đồng hành và sự an ủi trong cuộc sống.

Câu 4

Theo bạn, đoạn trích thể hiện quan niệm gì của tác giả về mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, con người với con người, con người với bản thân? Bạn có đồng ý với quan niệm đó không? Tại sao?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn trích, chú ý các chi tiết miêu tả con người, thiên nhiên

Đưa ra quan niệm của bản thân

Lời giải chi tiết:

 - Mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên

+ Sự tôn trọng và đối đầu: Hemingway miêu tả biển cả như một thế lực tự nhiên mạnh mẽ, đầy thử thách và đôi khi là đối thủ của con người. Ông lão Xan-ti-a-go phải đối mặt với biển cả và những sinh vật trong đó, nhưng ông luôn tôn trọng và hiểu rõ sức mạnh của thiên nhiên. Cuộc chiến với con cá kiếm khổng lồ không chỉ là cuộc chiến sinh tồn mà còn là sự tôn vinh vẻ đẹp và sức mạnh của thiên nhiên.

+ Sự hòa hợp và phụ thuộc: Dù phải đối đầu với thiên nhiên, Xan-ti-a-go cũng nhận ra rằng con người phụ thuộc vào thiên nhiên để tồn tại. Ông lão không chỉ chiến đấu mà còn học cách hòa hợp với biển cả, hiểu rõ những quy luật và sự biến đổi của nó.

  - Mối quan hệ giữa con người với con người

+ Tình bạn và sự đồng hành: Mối quan hệ giữa Xan-ti-a-go và Ma-nô-lin (Manolin) thể hiện tình bạn và sự đồng hành sâu sắc. Ma-nô-lin không chỉ là học trò mà còn là người bạn đồng hành, luôn động viên và hỗ trợ ông lão. Tình bạn này mang lại sự an ủi và động viên lớn lao cho Xan-ti-a-go trong những lúc khó khăn.

+ Sự truyền nối kinh nghiệm và kiến thức: Qua mối quan hệ với Ma-nô-lin, Hemingway nhấn mạnh tầm quan trọng của việc truyền nối kinh nghiệm và kiến thức giữa các thế hệ. Xan-ti-a-go truyền dạy cho Ma-nô-lin những kỹ năng và bài học quý giá về nghề cá và cuộc sống.

  - Mối quan hệ giữa con người với bản thân

+ Sự kiên định và ý chí: Xan-ti-a-go thể hiện sự kiên định và ý chí mạnh mẽ trong cuộc chiến với con cá kiếm và đàn cá mập. Ông lão không bao giờ từ bỏ, dù phải đối mặt với những khó khăn và thử thách lớn lao. Sự kiên định này không chỉ là biểu hiện của sức mạnh thể chất mà còn là sức mạnh tinh thần1.

+ Sự tự nhận thức và chấp nhận: Xan-ti-a-go cũng thể hiện sự tự nhận thức và chấp nhận bản thân. Ông lão hiểu rõ những giới hạn của mình nhưng không bao giờ từ bỏ hy vọng và niềm tin vào khả năng của bản thân. Sự chấp nhận này giúp ông lão vượt qua những khó khăn và tiếp tục chiến đấu1.

  - Quan điểm cá nhân: Tôi đồng ý với những quan niệm này của Hemingway vì chúng phản ánh một cách chân thực và sâu sắc về mối quan hệ phức tạp giữa con người với thiên nhiên, con người với con người, và con người với bản thân. Những quan niệm này không chỉ mang tính triết lý mà còn có giá trị thực tiễn, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cuộc sống và cách đối mặt với những thử thách.