Đề bài

Đọc bài thơ Ban mai (Nguyễn Quang Thiều) và trả lời các câu hỏi:

a. Xác định nhân vật trữ tình trong bài thơ.

b. Chỉ ra những từ ngữ, hình ảnh biểu đạt cảm giác mới mẻ, niềm vui trong sáng của nhân vật trữ tình khi tỉnh giấc trước ban mai trong khổ 1 của bài thơ.

c. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong những dòng thơ sau: Ơi... ơi...ơi, những con đường thân thuộc Như những ngón tay người yêu lùa mài vào chân tóc

d. Nêu tâm trạng của nhân vật trữ tình khi nghe tiếng bánh xe trâu lặng lẽ và tiếng ai gọi, ai cười khúc khích lúc ban mai.

e. Từ hình ảnh "ban mai" trong câu thơ “Những ngọn ban mai mơn mởn rướn mình", hãy bày tỏ suy nghĩ của anh/chị về sự cần thiết phải đánh thức ban mai trong tâm hồn con người (trình bày khoảng 5-7 dòng).

Phương pháp giải

Đọc kĩ bài thơ

Xác định nhân vật trữ tình xuyên suốt văn bản

Vận dụng kiến thức về biện pháp so sánh

Vận dụng kĩ năng lập luận, phân tích, đọc hiểu

Lời giải của GV Loigiaihay.com

a. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là " tôi".

b. Những từ ngữ, hình ảnh biểu đạt cảm giác mới mẻ, niềm vui trong sáng của nhân vật trữ tình khi tỉnh giấc trước ban mai trong khổ 1 của bài thơ:

- Từ ngữ: "búp non mới lá," "mỉm cười trong vắt," "xôn xao lùa qua hơi ẩm."

- Hình ảnh: "bóng tối đêm dần sáng như một con mèo," "cái đuôi mềm," "ý nghĩ mỉm cười trong vắt."
Những từ ngữ và hình ảnh này diễn tả sự tinh khôi, tươi mới, và niềm vui thuần khiết của nhân vật trữ tình khi đón nhận sự chuyển mình của thiên nhiên vào ban mai.

"Ơi... ơi...ơi, những con đường thân thuộc
Như những ngón tay người yêu lùa mãi vào chân tóc."

Biện pháp so sánh “những con đường thân thuộc như những ngón tay người yêu lùa mãi vào chân tóc” tạo ra một hình ảnh giàu cảm xúc và gợi cảm. Con đường gắn bó với nhân vật trữ tình trở nên mềm mại, thân thương như một cử chỉ yêu thương, dịu dàng. So sánh này vừa thể hiện sự gần gũi giữa con người và quê hương, vừa khơi gợi tình yêu sâu sắc với thiên nhiên và ký ức tuổi thơ. Đồng thời, giúp cho câu thơ thêm sinh động, hấp dẫn gợi hình gợi cảm.

d. Nhân vật trữ tình cảm nhận được sự yên bình và gần gũi khi nghe tiếng bánh xe trâu lặng lẽ trong không gian buổi sớm. Âm thanh ấy không ồn ào, không vội vã mà như hòa quyện vào nhịp điệu tự nhiên của cuộc sống nông thôn. Tiếng "ai gọi, ai cười khúc khích" lại mang đến sự tươi vui, trong trẻo, khiến tâm hồn nhân vật trữ tình như bừng tỉnh và tràn ngập niềm hân hoan. Những âm thanh ấy không chỉ đơn thuần là âm thanh của một buổi sáng thường nhật mà còn gợi lên ký ức về một cuộc sống bình dị, thân thuộc, nơi con người sống chan hòa với thiên nhiên và lao động. Qua đó, nhân vật trữ tình cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của cuộc sống lao động và tình người mộc mạc ở làng quê.

e. "Ban mai" là biểu tượng cho sự tươi mới, sự khởi đầu tràn đầy hy vọng. Đánh thức "ban mai" trong tâm hồn chính là khơi dậy những cảm xúc tinh khôi, lòng nhiệt huyết, và khát vọng vươn lên trong cuộc sống. Trong guồng quay bận rộn, con người đôi khi lãng quên những giá trị giản dị, sự tĩnh lặng cần thiết để cảm nhận vẻ đẹp cuộc sống. Vì vậy, cần giữ cho tâm hồn luôn rộng mở, biết rung động trước cái đẹp và luôn sẵn sàng đón nhận những điều tốt đẹp, mới mẻ. Sự "ban mai" ấy không chỉ giúp con người vượt qua khó khăn mà còn nuôi dưỡng niềm tin vào cuộc sống, giúp ta sống ý nghĩa hơn, yêu đời hơn, và biết trân trọng những điều bình dị quanh mình.

Báo lỗi/Góp ý

Các bài tập cùng chuyên đề

Bài 1 :

Bài viết tham khảo cảm nhận và phân tích bài thơ Mùa xuân xanh (Nguyễn Bính) vừa theo tuyến hình ảnh trải dọc bài thơ, vừa theo trình tự câu thơ, khổ thơ. Cách cảm nhận và phân tích đó có những ưu thế gì nổi bật?