Chọn một trong các vấn ở bài tập 2 và tìm kiếm, thu thập tài liệu cần thiết theo hướng dẫn :
Vấn đề |
Tài liệu |
Nguồn (Internet, thư viện,....) |
Vẻ đẹp độc đáo của hình tượng người anh hùng trong sử thi Tây Nguyên |
||
Ý nghĩa của nhân vật “thần” trong thần thoại Hy Lạp |
||
Những mô típ quen thuộc trong ca dao than thân của của người Việt Nam (người Kinh) |
- Liệt kê tên và nguồn gốc của các tài liệu tìm được.
- Đánh giá, xác định các tài liệu phù hợp với vấn đề văn học dân gian được lựa chọn.
Vấn đề |
Tài liệu |
Nguồn (Internet, thư viện,....) |
Vẻ đẹp độc đáo của hình tượng người anh hùng trong sử thi Tây Nguyên |
Từ điển văn hóa dân gian Những đặc điểm cơ bản của sử thi khan ở Việt |
Bài báo Văn hóa nghệ thuật online: Hình tượng con người cá thể trong sử thi Tây Nguyên |
Ý nghĩa của nhân vật “thần” trong thần thoại Hy Lạp |
Nghiên cứu: Đặc điểm, ý nghĩa của thần thoại Hy Lạp qua "chuyện tình của Aphrodite và chàng Adonix" |
Viện triết học: Thần thoại Hy Lạp vợi sự hình thành tư tưởng biện chứng trong triết học Hy Lạp cổ |
Những mô típ quen thuộc trong ca dao than thân của của người Việt Nam (người Kinh) |
Sách ca dao, tục ngữ, dân gian Việt nam |
Học ngữ văn: Mô típ quen thuộc trong ca dao Việt |
Các bài tập cùng chuyên đề
Bạn sẽ chọn đề tài, vấn đề nào được gợi ý ở trên? Hoặc bạn có thể đề xuất đề tài, vấn đề nào khác?
Để xác định vấn đề nghiên cứu, bạn cần trả lời một số câu hỏi sau:
- Vấn đề bạn lựa chọn có điểm gì hấp dẫn?
- Vấn đề bạn lựa chọn có ý nghĩa gì đối với việc học tập của bạn?
- Bạn có điều kiện thực tế để tìm hiểu vấn đề không?
- Vấn đề bạn lựa chọn có phát huy sở trường học tập của bạn không?
Để xác định mục tiêu, nội dung của đề tài, vấn đề nghiên cứu, bạn cần trả lời một số câu hỏi sau:
- Bạn muốn được rèn luyện điều gì về tư duy và các kĩ năng tìm hiểu, nghiên cứu một vấn đề?
- Việc tìm hiểu đề tài, vấn đề nghiên cứu giúp gì cho bạn trong việc mở rộng, nâng cao hiểu biết về văn học dân gian?
- Bạn dự kiến những nội dung trọng tâm của đề tài, vấn đề cần tìm hiểu là gì?
Để lập kế hoạch nghiên cứu cho đề tài, vấn đề đã lựa chọn, bạn có thể dựa vào các câu hỏi gợi ý sau:
- Việc triển khai đề tài, vấn đề bao gồm những hoạt động nào?
- Hoạt động được thực hiện ở đâu?
- Kết quả, sản phẩm của từng hoạt động và kết quả, sản phẩm cuối cùng là gì?
- Khi nào cần hoàn thành từng hoạt động?
- Ai được phân công thực hiện và cần phối hợp với ai?
Để chuẩn bị tốt cho cuộc phỏng vấn chuyên gia, có thể khảo các câu hỏi gợi ý sau:
- Mục đích của cuộc phỏng vấn là gì?
- Đối tượng được phỏng vấn là ai?
- Những câu hỏi nào sẽ được đặt ra trong cuộc phỏng vấn?
- Cuộc phỏng vấn được thực hiện theo cách thức nào (gặp trực tiếp, qua điện thoại, email…)?
Trình bày và giới thiệu các dị bản
Màu sắc nghiên cứu của bài viết đã được thể hiện như thế nào qua những nhận xét ban đầu này?
Trong nghiên cứu về ca dao, việc so sánh các dị bản có ý nghĩa gì?
Việc đối thoại với các ý kiến đánh giá khác về đối tượng nghiên cứu có ý nghĩa gì?
Việc đặt bài ca dao vào những tương quan khác nhau có thể giúp người viết khám phá được điều thú vị gì ở tác phẩm?
Tính chất nghiên cứu của bài viết đã được thể hiện như thế nào qua sự đánh giá tổng hợp về giá trị tác phẩm?
Từ các chủ đề sau, hãy xác định vấn đề mà em muốn tìm hiểu:
- Sử thi của các dân tộc Tây Nguyên
- Nhân vật “thần” trong thần thoại Hy Lạp
- Ca dao than thân của người Việt Nam (người Kinh)
Ghi vào vở những câu hỏi nghiên cứu cho một trong những vấn đề sau:
Vấn đề |
Câu hỏi |
Vẻ đẹp độc đáo của hình tượng người anh hùng trong sử thi Tây Nguyên |
|
Ý nghĩa của nhân vật “thần” trong thần thoại Hy Lạp |
|
Những mô típ quen thuộc trong ca dao than thân của người Việt Nam (người Kinh) |
Tự chọn một tài liệu in (từ nguồn thư viện) và một tài liệu điện tử (từ nguồn Internet), hãy tiến hành việc đọc, ghi chú và tra cứu những thông tin cần thiết giúp em trả lời một trong các câu hỏi nghiên cứu đã được xác định.
Hãy nêu một ví dụ về hoạt động nghiên cứu và chỉ ra ý nghĩa/ tác dụng của hoạt động nghiên cứu đó với nhiều người hoặc cá nhân em.
Hãy nêu ví dụ về một vấn đề nghiên cứu văn học dân gian và xác định các câu hỏi nghiên cứu cho vấn đề đó.
Trình bày ngắn gọn cách tìm kiếm, xác định tư liệu cho vấn đề văn học dân gian mà em vừa xác định ở câu 2.
Trình bày một số phương pháp nghiên cứu văn học dân gian và lí giải căn cứ của việc xác định những phương pháp nghiên cứu này.
Bài phỏng vấn có mấy phần? Nội dung từng phần là gì?
Bài phỏng vấn được thực hiện trong bối cảnh nào, nhằm mục đích gì?
Vì sao phóng viên chọn người trả lời phỏng vấn là PGS. Chu Xuân Diên?
Nhận xét về cách đặt một câu hỏi và bố trí các câu hỏi của phóng viên. Để tiến hành phỏng vấn, bạn cần chuẩn bị trước các câu hỏi, ghi thành Phiếu hỏi chuyên gia để tránh thiếu thông tin hoặc lệchmục tiêu khi phỏng vấn. Có thể phỏng vấn trực tiếp hoặc gián tiếp qua điện thoại, email hoặc các phương tiện khác với sự đồng ý của chuyên gia.
Bản ghi chép trên ghi lại những loại nội dung gì? Theo bạn, các nội dung ghi chép ấy có thể giúp ích gì cho việc nghiên cứu các tác phẩm Chuyện bốn anh tài và hoàng tử Pras Thôn?
Loại nội dung được ghi trong Diễn biến của hoạt động kể - nghe kể (cột bên trái), cột Văn bản qua lời kể (cột bên phải) và các ô Theo dõi, cảm nhận (từ 1 đến 5) khác nhau như thế nào?
Tìm đọc Chuyện bốn anh tài và hoàng tử Pras Thôn được in trong sách và trả lời các câu hỏi:
a. Thông tin thu được qua ghi chép trải nghiệm khác như thế nào so với một truyện kể in thông thường?
b. Bản ghi chép trải nghiệm này có thể mang đi in để cho độc giả thưởng thức hay không? Vì sao?
Bạn rút ra lưu ý gì về yêu cầu trải nghiệm và cách ghi chép tư liệu trong nghiên cứu một vấn đề văn học dân gian?
Bạn hãy dùng mẫu phiếu ghi chép trải nghiệm sau đây để ghi chép lại một sự kiện văn hóa mà bạn trực tiếp tham gia. Có thể dùng các phương tiện ghi âm hay ghi hình để sau đó chép lại thành văn bản, những suy nghĩ và cảm xúc bạn nên ghi tại chỗ xảy ra sự kiện.

Xác định vấn đề nghiên cứu: Sau đây là một số lĩnh vực/ mảng/ vấn đề thuộc văn học dân gian cho sẵn, bạn hãy viết nó thành đề tài nghiên cứu:
Đối tượng/ phạm vi nghiên cứu |
Vấn đề nghiên cứu của tôi |
Truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy |
|
Phép màu trong truyện cổ tích thần kì |
|
Hình tượng người phụ nữ |
|
Công thức “chiều chiều” trong ca dao |
|
Sức sống của dân tộc |
Trong số các đề tài đã được thầy cô và các bạn góp ý để viết mục đích nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu vào bảng dưới đây:
Đề tài nghiên cứu |
|
Mục đích nghiên cứu |
|
Câu hỏi nghiên cứu |
|
Giả thuyết nghiên cứu |
Bạn hãy dùng biểu bảng để lập kế hoạch nghiên cứu.

Sau khi lập kế hoạch, bạn sử dụng các kĩ thuật thu thập và xử lí thông tin để tiến hành nghiên cứu đề tài. Sau khi thu thập đủ tư liệu và thực hiện xong các bước, bạn tiến hành viết báo cáo và trình bày kết quả.