Xác định luận điểm chính của đoạn trích Chữ bầu lên nhà thơ và chỉ ra nét độc đáo trong cách nếu luận điểm của tác giả.
Đọc lại đoạn hai của văn bảnChữ bầu lên nhà thơ trong SGK Ngữ văn 10, tập một (tr. 83).
Luận điểm chính của đoạn trích là bày tỏ sự đồng cảm, đồng tình với những “nhà thơ một nắng hai sương, lầm lũi, lực điển trên cánh đồng giấy, đổi bát mồ hôi lấy từng hạt chữ”
Nét độc đáo trong cách nêu luận điểm của tác giả:
- Đầu tiên, tác giả gây chú ý bằng việc tỏ thái độ bác bỏ thẳng thừng đối với định kiến mà ông gọi là “quái gở”: “các nhà thơ Việt Nam thường chín sớm nên cũng tàn lụi sớm". Theo ông, đây hẳn là một cách cắt nghĩa hời hợt dựa vào thuyết định mệnh.
- Tiếp theo, tác giả xác định lí do "tàn lụi sớm” không ở chỗ “chín sớm” mà ở thái độ không đúng của nhiều nhà thơ khi nghĩ về nghề và làm nghề – nghề thơ. Quả là nhiều người “chủ yếu sống bằng vốn trời cho", mà theo tác giả, “những người “cho” đều bủn xỉn”, chẳng nên kì vọng gì nhiều. Cách liên hệ – so sánh của tác giả rất thú vị, giúp người đọc nhanh chóng nhìn ra bản chất của vấn đề.
- Luận điểm chính của đoạn trích được nêu cuối cùng, sau bước “dọn đường” bằng những lí lẽ phản biện sắc sảo với cả người nêu nhận định về “chín sớm” lẫn những nhà thơ chưa có ý thức đẩy đủ về công phu lao động chữ nghĩa của nghề thơ.
Các bài tập cùng chuyên đề
Trong hình dung của bạn, nhà thơ phải là người như thế nào? Bạn có cho rằng việc làm thơ gắn liền với những phút cao hứng, “bốc đồng”.
Bạn nhớ hoặc thích định nghĩa nào về thơ, nhà thơ hay công việc làm thơ?
Trong Chữ bầu lên nhà thơ, liệu tác giả có nhầm không khi viết “ý tại ngôn tại”?
Trong văn bản Chữ bầu lên nhà thơ, “Nghĩa tiêu dùng” và “nghĩa tự vị” – hai cụm từ này có diễn đạt cùng một ý không?
Trong văn bản Chữ bầu lên nhà thơ, tác giả “rất ghét” hay “không mê” những gì? Ngược lại, ông “ưa” đối tượng nào? Bạn có nghĩa mình đã hiểu đúng điều tác giả muốn nói?
Trong văn bản Chữ bầu lên nhà thơ, “Không có chức nhà thơ suốt đời”, vậy lúc nào một “nhà thơ” không còn là nhà thơ nữa?
Vấn đề chính được bàn luận trong văn bản Chữ bầu lên nhà thơ là gì?
Hãy tìm trong văn bản Chữ bầu lên nhà thơ một câu có thể nêu bật được ý cốt lõi trong quan niệm về thơ của tác giả.
Ở phần 2 của văn bản Chữ bầu lên nhà thơ, tác giả đã tranh luận với hai quan niệm khá phổ biến:
- Thơ gắn liền với những cảm xúc bột phát, “bốc đồng”, làm thơ không cần cố gắng.
- Thơ là vấn đề của những năng khiếu đặc biệt, xa lạ với lao động lầm lũi và nỗ lực trau dồi học vấn.
Những lí lẽ và bằng chứng mà tác giả nêu lên đã thực sự thuyết phục chưa? Hãy nói rõ ý kiến của bạn.
Trong văn bản Chữ bầu lên nhà thơ, tác giả không trực tiếp định nghĩa khái niệm chữ. Dựa vào “ý tại ngôn ngoại” của văn bản, bạn hãy thử thực hiện công việc này.
Bạn có ý kiến gì về luận điểm: “Nhà thơ làm chữ chủ yếu không phải ở “nghĩa tiêu dùng”, nghĩa tự vị của nó, mà ở diện mạo, âm lượng, độ vang vọng, sức gợi cảm của chữ trong tương quan hữu cơ với câu, bài thơ”? Nếu tán đồng với tác giả Lê Đạt, hãy đưa ra một ví dụ để minh họa.
Bài viết của Lê Đạt Chữ bầu lên nhà thơ đã giúp bạn hiểu thêm gì về hoạt động sáng tạo thơ ca?
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu suy nghĩ về một nhận định mà bạn thấy tâm đắc trong văn bản Chữ bầu lên nhà thơ của Lê Đạt.
Nhan đề của văn bản Chữ bầu lên nhà thơ đã gợi cho bạn những suy nghĩ gì?
Bạn thích nhất ý kiến nào được nêu trong văn bản Chữ bầu lên nhà thơ ? Vì sao?
Các luận điểm chính trong văn bản Chữ bầu lên nhà thơ được xây dựng dựa trên cảm hứng đối thoại với những quan điểm và ý kiến khác về thơ, nhà thơ, lao động thơ, chữ trong thơ. Hãy phân tích một ví dụ lấy từ văn bản để làm sáng tỏ điều này.
Quan niệm “Chữ bầu lên nhà thơ” đã được tác giả triển khai như thế nào ở đoạn cuối phần 2?
Văn bản Chữ bầu lên nhà thơ chủ yếu được viết bằng những câu văn ngắn và xuống hàng liên tục. Mặc dù vậy, người đọc vẫn cảm nhận được một mạch văn, mạch ý thông suốt. Theo bạn, điều gì đã khiến văn bản tạo được ấn tượng ấy?
Đoạn trích Chữ bầu lên nhà thơ cho biết quan điểm của tác giả về vấn đề gì?
Đọc văn bản Chữ bầu lên nhà thơ, theo bạn, vì sao tác giả ghét cái định kiến cho rằng “các nhà thơ Việt Nam thường chín sớm nên cũng tàn lụi sớm”?
Đọc văn bản Chữ bầu lên nhà thơ và nêu dự đoán về những lí lẽ mà người đọc có thể đưa ra để phản bác ý kiến của tác giả. Về phần mình, bạn muốn đối thoại với tác giả ở điểm nào?
Phân tích nghệ thuật ẩn dụ được sử dụng trong câu cuối của đoạn trích Chữ bầu lên nhà thơ
