Đề bài

Những hiểu biết chung về Nguyễn Du và tác phẩm của ông đã giúp ích gì cho bạn trong việc đọc hiểu Văn tế thập loại chúng sinh.

Phương pháp giải

Đưa ra quan điểm của bản thân

Lời giải của GV Loigiaihay.com

Cũng như các tác phẩm khác, đọc Văn tế thập loại chúng sinh, ta như thấy được tính cách, tư tưởng, nhân cách và tài năng nghệ thuật của Nguyễn Du. Qua đó, ta càng hiểu hơn những tình cảm, bài học và thông điệp của ông được thể hiện trong đó.

- Về cuộc đời:

+Thuở nhỏ ông sống trong nhung lụa, giàu sang nhưng 9 tuổi đã mồ côi cha, 12 tuổi mồ côi mẹ nên sớm bị đẩy vào vòng bão táp cuộc đời, phải sống tự lập.

+Ông là người trầm lặng, ít nói, có trái tim nhân ái, giàu tình yêu thương, “chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”. 

+Nguyễn Du sống vào cuối thời Lê thời đầu Nguyễn – thời kì phong kiến Việt Nam suy tàn, giai cấp thống trị thối nát, đời sống nhân dân tăm tối, nông dân nổi dậy khởi nghĩa, ảnh hưởng tới quan điểm sáng tác của ông. Ông hướng ngòi bút vào những con người tài hoa bạc mệnh, qua đó phê phán xã hội phong kiến đương thời.

+Ông từng sống lưu lạc ở xứ Bắc, về quê ở ẩn, nếm trải cay đắng.

+Năm 1802 làm quan cho triều Nguyễn, được cử đi sứ sang Trung Quốc hai lần.

→ Chính cuộc đời đầy những giông tố và trải nghiệm đó đã giúp ông trải nghiệm được cuộc sống như những người dân đen bình thường. Ông hiểu, thông cảm và xót thương cho số phận bất hạnh của họ. Đọc bài thơ tuy là một bài văn tế nhưng nó chính là tình thương, tấm lòng nhân đạo mà Nguyễn Du dành cho các cô hồn đã không may qua đời trong dịch bệnh ác liệt năm đó. 

- Sự nghiệp thơ văn.

+Ông để lại một di sản văn hóa lớn cho dân tộc.

+Thơ chữ Hán: Thanh Hiên thi tập, Bắc Hành tạp lục, Nam trung tạp ngâm.

+Thơ chữ Nôm: Đoạn trường tân thanh (Truyện Kiều), Văn chiêu hồn, Văn tế sống hai cô gái trường lưu.

→ Các tác phẩm đều thể hiện tư tưởng, tình cảm, nhân cách của tác giả. Và Văn tế thập loại chúng sinh cũng vậy.

- Văn bản thể hiện tư tưởng nhân đạo của Nguyễn Du: đề cao giá trị nhân văn con người, thể hiện sự cảm thông sâu sắc của Nguyễn Du đối với cuộc sống của con người, nhất là những người nhỏ bé, bất hạnh, ... đó là kết quả của quá trình quan sát, suy ngẫm về cuộc đời, về con người của tác giả.

- Lên án, tố cáo những thế lực đen tối chà đạp con người.

Các bài tập cùng chuyên đề

Bài 1 :

Liệt kê và ghi rõ những đoạn chuyển biến về cảm xúc, suy nghĩ của ông Diểu trong văn bản Muối của rừng

Xem lời giải >>
Bài 2 :

Nhận xét về cách lựa chọn và sử dụng ngôi kể, điểm nhìn trong tác phẩm Muối của rừng

Xem lời giải >>
Bài 3 :

Theo bạn, tư tưởng của tác phẩm Muối của rừng là gì? Hãy so sánh với Chiều sương (Bùi Hiển) để thấy tư tưởng của hai tác giả về những vấn đề môi trường.

Xem lời giải >>
Bài 4 :

Đọc văn bản Chữ người tử tù (trang 4, Bài 6, SBT Ngữ Văn 11 tập 2 Chân trời sáng tạo) và thực hiện các yêu cầu nêu phía dưới:

1. Hình dung: Huấn Cao qua cái nhìn của người khác như thế nào?

2. Dự đoán: Bạn dự đoán xem với câu nói này liệu Huấn Cao có bị trừng trị không?

3.Suy đoán: Mơ ước của viên quản ngục có được Huấn Cao đáp ứng không?

4. Suy ngẫm: Bạn nghĩ gì về lời nhắn nhủ cuối cùng của Huấn Cao?

Xem lời giải >>
Bài 5 :

Tóm tắt các sự kiện chính được kể trong văn bản Chữ người tử tù. 

Xem lời giải >>
Bài 6 :

Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết Chữ người tử tù là văn bản truyện ngắn?

 
Xem lời giải >>
Bài 7 :

Theo bạn, các sự kiện và câu chuyện trong văn bản Chữ người tử tù được kể theo điểm nhìn của ai? Có sự thay đổi điểm nhìn hay không?

Xem lời giải >>
Bài 8 :

Cuộc trò chuyện giữa hai nhân vật viên quản ngục và ông Huấn Cao ở đoạn cuối văn bản Chữ người tử tù giúp bạn hiểu thêm điều gì về tính cách của mỗi nhân vật?

Xem lời giải >>
Bài 9 :

Kẻ bảng sau vào vở và xác định các yếu tố người kể chuyện, nội dung câu chuyện, điểm nhìn và một số hình ảnh/ chi tiết tiêu biểu trong việc thể hiện chủ đề của hai tác phẩm Chiều sương và Chữ người tử tù:

Xem lời giải >>
Bài 10 :

Văn bản này ban đầu có nhan đề là Dòng chữ cuối cùng, về sau được tác giả đổi thành Chữ người tử tù. Theo bạn, nhan đề nào phù hợp hơn với chủ đề của văn bản? Vì sao?

Xem lời giải >>
Bài 11 :

Một số câu hỏi trắc nghiệm:

7.1. Nhân vật chính trong Chữ người tử tù là:

a. Những nho sĩ cuối mùa, tài hoa, bất đắc chí, phản nghịch.

b. Những người lao động cần cù, nghệ sĩ.

c. Những viên quan lại triều đình ngoan ngoãn, nghe lời, thuần phục.

d. Cả ba đáp án trên đều đúng.

7.2. Giá trị của Chữ người tử tù là: 

a. Khắc hoạ hình tượng ông Huấn Cao - một con người tài hoa, khí phách, hiên ngang, bất khuất. 

b. Thể hiện quan niệm về cái đẹp, sự trường tồn của cái đẹp trong mọi nghịch cảnh.

c. Tấm lòng yêu nước thầm kín của Nguyễn Tuân.

d. Tất cả các đáp án trên.

7.3. Đáp án nào dưới đây không đúng về nhân vật ông Huấn Cao?

a. Tài hoa, nghệ sĩ.

b. Khí phách, hiên ngang.

c. Biệt nhỡn liên tài

d. Thiên lương, trong sạch. 

7.4. Lời khuyên của ông Huấn Cao: “Ở đây lẫn lộn. Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa trắng với những nét chữ vuông tươi tắn nó nói lên những cái hoài bão tung hoành của một đời con người”. Ý nghĩa của lời khuyên này là: 

a. Cái đẹp có thể sản sinh nơi tội ác ngự trị nhưng không thể sống chung với cái ác.

b. Người ta chỉ thưởng thức cái đẹp một cách trọn vẹn khi giữ được thiên lương.

c. Cái đẹp (mĩ) phải đi đôi với cái thiện, chân.

d. Tất cả các đáp án trên.

 

Xem lời giải >>
Bài 12 :

Tác phẩm nào dưới đây được Nguyễn Du sáng tác sớm nhất.

a. Bắc hành tạp lục.

b. Nam trung tạp ngâm

c. Thanh Hiên thi tập

d. Văn chiêu hồn.

Xem lời giải >>
Bài 13 :

Tác phẩm nào dưới đây được Nguyễn Du sáng tác trong thời gian đi sứ ở Trung Quốc?

a Nam trung tạp ngâm

b. Bắc hành tạp lục

c. Văn chiêu hồn

d. Thanh Hiên thi tập

Xem lời giải >>
Bài 14 :

Tác phẩm nào dưới đây của Nguyễn Du được xem là có vai trò “nâng thể loại truyện thơ Nôm và ngôn ngữ văn chương của dân tộc lên một tầm cao mới"?

a. Văn chiêu hồn

b. Bắc hành tạp lục

a. Thanh Hiên thi tập

d. Đoạn trường tân thanh

Xem lời giải >>
Bài 15 :

Tìm từ ngữ thích hợp điền vào các chỗ trống để hoàn tất đoạn văn sau: 

Nhân vật trong tác phẩm….. thường được khắc họa không chỉ thông qua các chi tiết miêu tả ngoại hình, hành động, mà còn qua ngôn ngữ giao tiếp và đời sống nội tâm của nhân vật, tức là thông qua…… nội tâm..... là những lời nói thầm trong tâm trí (không phát ra thành tiếng), nhằm tái hiện hoạt động suy nghĩ xúc cảm bên trong của nhân vật.

Xem lời giải >>
Bài 16 :

Việc “trao duyên” và cuộc trò chuyện giữa chị em Thúy Kiều – Thuý Vân được thuật lại theo ngôi kể nào? Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết điều đó?

Xem lời giải >>
Bài 17 :

Chỉ ra sự thay đổi trong tâm trạng của Thuý Kiều trước, trong và sau khi trao kỷ vật cho Thúy Vân.

Xem lời giải >>
Bài 18 :

Xác định chủ đề của văn bản Trao duyên và cho biết, phần văn bản này có vai trò như thế nào trong việc góp phần thể hiện chủ đề của Truyện Kiều. 

Xem lời giải >>
Bài 19 :

Đọc văn bản Thuý Kiều mắc lừa Hồ Tôn Hiến ( SBT Ngữ Văn 11, tập 2, Chân trời sáng tạo) và thực hiện các yêu cầu phía dưới:

1. Xác định lời của người kể chuyện và lời của Từ Hải trong đoạn thơ từ dòng 2461 đến dòng 2472 và cho biết những dấu hiệu nào giúp bạn xác định như vậy?

2.Đoạn thơ từ dòng 2515 đến hết văn bản kể về những sự việc gì? Các sự việc đó giúp bạn nhận biết điều gì về mối quan hệ giữa Thúy Kiều và Từ Hải?

Xem lời giải >>
Bài 20 :

Tóm tắt các sự kiện được kể trong văn bản trên.

Xem lời giải >>
Bài 21 :

Phân tích tính cách của nhân vật Hồ Tôn Hiến được thể hiện trong văn bản.

Xem lời giải >>
Bài 22 :

Theo bạn:

a. Thái độ, tâm trạng của Từ Hải trước lời dụ hàng của Hồ Tôn Hiến và hành động chống trả của chàng khi biết mình đã mắc lừa có điểm gì tương đồng. Điểm tương đồng ấy có tác dụng thế nào trong việc thể hiện tính cách của Từ Hải.

b. Chi tiết cái chết của Tử Hải có ý nghĩa như thế nào trong việc thể hiện tình cách của nhân vật này?

Xem lời giải >>
Bài 23 :

 Phân tích bi kịch của nhân vật Thuý Kiều được thể hiện trong văn bản. Theo bạn bị kịch ấy xuất phát từ nguyên nhân nào; có gì giống và khác với bi kịch mà nàng phải gánh chịu trong các văn bản Trao duyên, Thúy Kiều hầu rượu Hoạn Thư - Thúc Sinh.

Xem lời giải >>
Bài 24 :

Nhận xét về nghệ thuật xây dựng nhân vật và cách kể chuyện bằng thơ lục bát của Nguyễn Du trong văn bản. Từ đó áp dụng vào văn bản

Xem lời giải >>
Bài 25 :

Xác định chủ đề của văn bản và cho biết thông điệp mà tác giả muốn gửi đến người đọc.

Xem lời giải >>
Bài 26 :

Phát biểu cảm nhận của bạn về hai câu thơ:

Chọc trời khuấy nước mặc dầu

Dọc ngang nào biết trên đầu có ai?

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

Xem lời giải >>
Bài 27 :

Đọc văn bản Văn tế thập loại chúng sinh (Bài 7, SBT Ngữ văn 11, tập 2, Chân trời sáng tạo) và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

1. Cụm từ “phận đàn bà” ở đây gợi nhớ số phận của những nhân vật nào trong các văn bản mà bạn đã học?

2. Bạn cảm nhận thế nào về nhịp chung của đoạn thơ từ dòng 140 đến 148? Cách sử dụng từ “hoặc” ở đoạn này có tác dụng như thế nào?

Xem lời giải >>
Bài 28 :

Văn bản trên thuộc thể thơ nào? Nêu một số điều bạn biết về thể thơ này.

Xem lời giải >>
Bài 29 :

Kẻ bảng sau vào vở, liệt kê các dòng thơ thiên về tự sự/ miêu tả và những dòng thơ thiên về biểu cảm khi tác giả đề cập đến mỗi loại cô hồn trong đoạn từ dòng 97 đến dòng 128.

Xem lời giải >>
Bài 30 :

Theo bạn, trí tưởng tượng của tác giả có vai trò như thế nào trong tác phẩm? Nhận xét về tình cảm, cảm xúc, trí tưởng tượng của tác giả khi viết về thế giới của các cô hồn và tình cảnh đáng thương của họ.

Xem lời giải >>