Phân tích một số từ ngữ, hình ảnh được tác giả sử dụng để miêu tả cảnh sắc mùa hè trong Bảo kính cảnh giới. Từ đó, chỉ ra những nét đặc sắc trong cách cảm nhận thiên nhiên và bút pháp tả cảnh của tác giả.
- Đọc kĩ bài thơ Bảo kính cảnh giới.
- Chú ý vào những hình ảnh miêu tả cảnh sắc mùa hè.
- Phân tích hình ảnh, chỉ ra nét đặc sắc trong cách cảm nhận thiên nhiên, bút pháp tả cảnh.
Cách 1
- Bức tranh thiên nhiên tràn đầy sức sống, cảnh vật tươi tắn, rực rỡ
+ Hình ảnh: thiên nhiên (hoa hòe, thạch lựu, hồng liên) - những hình ảnh đặc trưng của mùa hè, bình dị, gần gũi, quen thuộc; cuộc sống (chợ cá, lầu, ve).
+ Màu sắc: màu xanh của cây hòe, màu đỏ của cây thạch lựu, màu hồng của hồng liên - những màu sắc tươi tắn, rực rỡ, căng tràn sức sống.
+ Sử dụng các động từ mạnh: đùn đùn, giương, phun, tiễn. Cảnh vật được miêu tả với những động từ mạnh thể hiện sức sống căng tràn.
+ Âm thanh sôi động, dân dã gắn với cuộc sống đời thường: âm thanh của tiếng ve, tiếng lao xao của chợ cá
+ Sử dụng từ láy có giá trị tượng thanh (lao xao) cùng với nghệ thuật đảo ngữ trong câu 5 và câu 6 đã góp phần tạo nên nét nhộn nhịp của bức tranh hè và cuộc sống sung túc, ấm no, đủ đầy của con người.
→ Bức tranh cảnh ngày hè có sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc và âm thanh, giữa cảnh vật và con người; sôi động, tràn đầy sức sống, cảnh rực rỡ, người sung túc.
- Nét đặc sắc trong cách cảm nhận thiên nhiên và bút pháp tả cảnh của tác giả
+ Tác giả cảm nhận bằng tất cả giác quan: thị giác, thính giác, khứu giác.
+ Nguyễn Trãi lựa chọn những hình ảnh giản dị, gần gũi, quen thuộc về miêu tả bức tranh cảnh ngày hè, thay vì những hình ảnh tượng trưng, ước lệ, kỳ vĩ như trong thơ Đường.
+ Tấm lòng ham sống, yêu đời, tình yêu với thiên nhiên và cuộc đời ở Nguyễn Trãi đã giúp cảnh sắc hiện lên muôn màu, muôn vẻ, căng đầy nhựa sống.
Cách 2Một số từ ngữ được tác giả sử dụng để miêu tả cảnh sắc mùa hè: Sử dụng từ láy: đùn đùn, lao xao, dắng dỏi.
* Một số hình ảnh được tác giả sử dụng để miêu tả cảnh sắc mùa hè:
- Tán lá cây hòe che rợp một góc
- Hoa lựu nở đỏ rực
- Hoa sen ngát hương
- Tiếng ve dắng dỏi vang đến lầu cao
=> Những nét đặc sắc trong cách cảm nhận thiên nhiên và bút pháp tả cảnh của tác giả:
- Cách cảm nhận thiên nhiên: cảm nhận bằng thị giác, thính giác, khứu giác.
Các bài tập cùng chuyên đề
Hãy kể tên một vài bài thơ viết theo thể Đường luật mà bạn đã học hoặc đã đọc.
Chỉ ra một số đặc điểm hình thức giúp bạn nhận diện được thể loại của các bài thơ đó.
Chú ý các động từ, tính từ, các từ láy và câu thơ sáu tiếng trong văn bản Bảo kính cảnh giới
Hình dung về bức tranh cuộc sống trong Bảo kính cảnh giới
Xác định thể loại và nêu bố cục của bài thơ Bảo kính cảnh giới
Câu thơ mở đầu trong Bảo kính cảnh giới cho biết điều gì về cuộc sống và tâm trạng của nhân vật trữ tình.
Cuộc sống của con người được nhà thơ tái hiện qua những âm thanh, hình ảnh nào? Phân tích mối liên hệ giữa khung cảnh ấy với ước nguyện của nhân vật trữ tình trong hai câu thơ cuối bài Bảo kính cảnh giới
Nhận xét về vị trí và giá trị của các câu lục ngôn trong bài thơ Bảo kính cảnh giới?
Đọc bài thơ Bảo kính cảnh giới, bạn cảm nhận được điều gì về vẻ đẹp tâm hồn, tư tưởng của tác giả?
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích yếu tố “phá cách” trong Bảo kính cảnh giới (bài 43)
Chú ý số chữ trong các câu; những từ thuần Việt; động từ; từ chỉ màu sắc; hương vị, âm thanh trong bài thơ Bảo kính cảnh giới
Giữa tiếng đàn và mong ước của Nguyễn Trãi trong Bảo kính cảnh giới có liên hệ gì?
Tìm hiểu nhan đề và nội dung chính của bài thơ Gương báu khuyên răn (bài 43)
Nhận biết vai trò của các từ chỉ màu sắc, âm thanh, từ láy và phép đối trong việc thể hiện cảnh sắc thiên nhiên và cuộc sống trong bài thơ Bảo kính cảnh giới
Phân tích mối quan hệ giữa cảnh và tình trong bài thơ Gương báu khuyên răn
Theo em, bài thơ Bảo kính cảnh giới đã thể hiện tâm trạng và mong ước gì của Nguyễn Trãi? Những thông tin nào về cuộc đời và con người Nguyễn Trãi giúp em hiểu hơn về điều đó?
Điểm khác biệt về hình thức của bài thơ Bảo kính cảnh giới so với các bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật là gì? Nêu ý nghĩa của sự khác biệt đó?
Nhận xét về cách quan sát và miêu tả bức tranh ngày hè của Nguyễn Trãi (chú ý cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, huy động các giác quan,...).
Chỉ ra nét đặc sắc của bài thơ Bảo kính cảnh giới qua một số yếu tố hình thức nghệ thuật như: cách gieo vần, số tiếng, cách ngắt nhịp trong các dòng thơ (chú ý dòng thơ đầu, dòng thơ cuối) và tác dụng của chúng trong việc thể hiện cảm xúc của chủ thể trữ tình.
Chỉ ra mạch cảm xúc của tác giả trong bài thơ Bảo kính cảnh giới. Từ đó nhận xét vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi.
Nêu ấn tượng chung của bạn về bức tranh thiên nhiên mùa hè được thể hiện trong bài thơ Bảo kính cảnh giới (Bài 43)
Những từ ngữ, hình ảnh nào trong bốn câu thơ đầu bài Bảo kính cảnh giới (bài 43) cho thấy sự vận động của thời gian và cảnh vật?
Phân tích một vài nét đặc sắc trong cách cảm nhận thiên nhiên và nghệ thuật tả cảnh của tác giả trong bài thơ Bảo kính cảnh giới (bài 43)
Bạn cảm nhận được những nét đẹp nào của khung cảnh cuộc sống con người trong hai câu thơ 5 và 6 trong bài thơ Bảo kính cảnh giới?
Hai câu thơ cuối bài thơ Bảo kính cảnh giới (bài 43) thể hiện điều gì trong tư tưởng, tâm hồn của Nguyễn Trãi?
Bài thơ Gương báu khuyên răn (bài 43) thuộc thể loại nào sau đây?
Bài thơ Gương báu khuyên răn (bài 43) được sáng tác vào thời gian nào?
